Ĕprěl

Hatöönöre më-eṅ: Sitih inlahen öich yěich halēnö? Hōḵ hòng chū-ö tö vanāichö re? Ilöö afukkui tahëng ṙöng tö e? Yēḵ meh haköp inlahen yip töchiplö imat ngam Paipöl ngaich ngëichkö inlahen cha-a nö la-al minë kanihngen re, ngaich mihôiṅ më-eṅ fēkö inlahen re nö asuh nup tövai tinrīken hameuktö cha ngaich mihôiṅ öm hatönöre, sitih inlahen öich mihôiṅ asīnken cha? Mihôiṅ in ayī-ö haköplu in më prötör sistör pòrô cha-a nö tö ayalö ṙēḵti hēk tököinyö ṙēḵti inrē. Ōt hòng el ngam māṅ meh tö ṙònghöichren nö la-al minë kanihngen re sön pöri cha-a nö iṙūöhen nö i linökölōn Yāvē. Ōt inrē yip me-ël iskul hol hī lama-al minë kanihngen re hēk ōt inrē yip tö hakihtuṙen nö asökiṙen tö më mikūönö re nö ha-öinyö Yāvē, hēk ōt inrē tö ṙònghöichṙen nö vahavö nö la-al ngam invah re. Yēḵ meh öm fēkö yip prötör sistör töngatī inlahen mihôiṅ inrē öm harunöre öm haköplu in cha öm la-al minë kanihngen re, ṙamlōn in ayī-ö pò më prötör sistör hī nö tövai nö inchōkūö hī!—Hep. 13:7. w22.04 pěch 13 përa 13-14

Yěn ōt inrē yip tö kihngen ngaich kēnyö ṙētakre më minṙöinylen nö hangihtöre tö ṙô cha hēk hareuskö alaha cha inrē, ngaich teungen ayī-ö tö nganötöre. Ngaich yēḵ öp tö haköptu inrē nö hayöökaṙen nö in ngam inköpö yěn holṙöön hī inrē öp painīör nö kē istötī ngaich halēnö hī anga-aṅ, ngaich ṙamlōn ayī-ö. Ngaich ṙamlōn më prötör sistör hī nö in minë inyööken hī tö cha. Teungen inrē min ayī-ö tö ngatī ṙanamlōn yē hī kētöre hayööken më tahëng.Lökten më-eṅ öm vī ngam inlahen re hayööken yip tahëng Mihôiṅ öm fē-a inrē nö asuh nup tö hòṅ inlahen chu öich hayööken më prötör sistör. Ngaich mihôiṅ min më-eṅ öm teungten öm in minë tö hòṅ kēkaṙen la-en ngaich akahakūö inrē min më-eṅ tö minë kahëken meh yěm teungten öm in u hēk hö-ö. Mihôiṅ man öm kūichngen minë tö hòṅ kēkaṙen la-en meh ngam inlahen me inrē yěm hòṅ teungen tö u ngaich hòṅ sitih inlahen më-eṅ öm kēken u. w22.04 pěch 25 përa 12-13

Ngaich ang Yāvē töngamuh nö hamūl më tö kiröng kiteum hēk haköpten cha inrē hòṅ cha nö örheūheu nö aṅ nö ing panam. (Inm. 7:9, 10) Yē hī öi meuk inlahen më tarik nöng vī minë tinṙōlen cha-a nö ihòi höö. Kunyaha elmat cha-a tö höö hēk keuheūtngöre chūök inrē ngam kinyūngö. Hangenlōn pöri më tö kiröng kiteum tö taṙòkhöre tarik hēk öt kunyaha elmat cha-a tö më tarik pòrô nö kö pumnāmöre hēk tum mi-ëlô inrē. Ngaich ‘röm nup fël re cha-a nö kunköh tumlat.’ (Mai. 4:3) Ngaich më tarik ing panam töngamuh nö kētöre nö in minë kinyūngö nö fëlngen tarik. Më tarik pöri tökiröng kiteum nö haköpten yip tahëng tö inlahen ngam tökô-en Tēv hēk tö ngam kuilōn ò inrē hòṅ cha nö teūngen tö ngam tökô-en kumchikṙen hēk teūngen inrē tö ngam tö örehūheu aṅ nö ikūö ngih panam. (1 Tim. 6:19) Acha-a yin më tarik hamòlṙen ngam pūlngö ngam Tēv, lökten më aṅ patī cha nö kunyaha elmat tö cha. Hēṙu ṙung cha-a nö kihngen tö pësa, sön pöri ang Yāvē nö chumkūöṙen tö cha nö hateungngö minë hanākten cha. (Mët. 6:25, 30-33; Lūk. 18:29, 30) Löktö in ngih ṙô in öi akahakūö tö ngam pūlngö ngam Tēv, nö tökô-en nö inyööngö ngaich löktö in e min ang Yāvē nö hateungngö ngam kuilōn re in nup yamih ṙētak. w22.12 pěch 5 përa 13

Yěn ngaich min nö chuh i kinheūṅten ngam inyööngö tö 1,000 samyeūheu, ngaich ṙòkhöre min yip tarik ing panam nö havan hanëtöre. Öt köpsören min ngam tökööl kahëtö Ātöm. (Rōm. 5:12) Ngatī inlahen min më tarik më tökapah sin tö kūö ngam tökööl, nö havanlöre min nö aṅ im kinheūten ngam tö 1,000 samyeūheu. (Inm. 20:5) Yěn keuheūt min ngam tö hěng köṅny samyeūheu, ṙānyu min ngaich ngam Sī-ö nö ṙā-ang el öp ṙeūvö, ngaich halō-ongkūö yip töhet tarik min anga-aṅ nö māngenre. (Inm. 20:7) Ngatī inlahen misī anga-aṅ nö kalaha Yēsū. Köp pöri ang Yēsū nö löklōn ngam Yöngre. Teūngen inrē min yip töhet tarik tö ṙētakre ip manā-aṅ kinlaha, nö hameuktö re yěn köp nö lā rītö Yāvē hēk yěn hö-ö. Öp tö köp min nö lā rītö Yāvē anga-aṅ min tö teūngen tö ngam nômö tö-örheūheu aṅ. (Rōm. 8:21) Ngaich öp töt köp pöri, ha-etiyö min anga-aṅ.—Inm. 20:8-10. w22.05 pěch 19 përa 18-19

Teungtökūö ngam kinlēngô hē ngam Sī-ö nö vīhöt ellōn yik Yahūti hēk tö yik aṅ Rōm inrē nö fëlngen Yēsū. (Lūk. 23:13, 20-24) Ngaich sā inlahen öp tö palā-aiṙen kulôichröön ṙung nöng haroh tum sumkam nö ötkô nö halöinykenre. Ngatī inlahen ang Yēsū ik sā ò nö kapah, ngaich lūöi hang sumkam anga-aṅ nö ötkô nö la-evṙen sin. (Mët. 16:21) Eūka inlahen hēk ngam kūön ngam kikānö nö rööntö kui ngam pēch. Sitih inlahen taneungtökūö pöri ngam kinlēngô yěn ngaich ang Yēsū nö kapah? Unôichrit tö lūöi sumkam anga-aṅ nö ha-aṅlöng ngaich kě-ěvkūö tö ngam nômö töt hētu nö keuheūt. Ngaich ip tö halēniṙen ṙētak re min anga-aṅ nö ha-etngö ngam Sī-ö. (Hep. 2:14) Kě-ělkūö alaha re min ang Yēsū tö yip hol ò inrē min mahayöng nö ha-etngö yip kūön ngam pēch acha-a yip lā-al ngam Tēv.—Inm. 17:14; 20:4, 10. w22.07 pěch 16 përa 11-12

Yī-ö inyööngö, Hayööken më kūön re nö vī holre tö yip tö akaha. Vënyu nang in tö ngam Paipöl, yěn tö akaha yip hol hī ngaich vayö inlahen min ayī-ö, yēḵ cha pöri nö tötlöng ngaich ötlöng min ngam tinrīken hī. Akahakūö öi yī-ö tö më hol më kūön re? Yēḵ meh öm lōnu tö më kūön re nö hanôl yip tö hāngenlōn tö Yāvē ngaich hòṅ sitih inlahen öm öre? (1 Kòr. 15:33) Mihôiṅ öm havëtö yip prötör-sistör nö chuh patī re hòṅ yip kūön meh min nö teūngen tö hanôl re. (Sal. 119:63) Ngöṙô ang Tōnī ngam töhěng tak inyööngö, “Havëtö më prötör sistör īhö nö nyā nö i patī ih holṙen ih inrē el ngam manūlö mikūönö, kö ṙēḵti re cha-a, kö tinrīken re inrē. Ngatī inlahen īhö öi mikahtökūöre tö yip holmaneuk re yip tö hāngenlōn tö Yāvē, tö ṙamölōn inrē nö löklōn ò. . . . Ngönlöre īhö yěi hang minë ekspirön cha, pōyen haköp inrē më kūön ih ngaich yöölen nö haröhtöre nö in Yāvē.” Lökten yī-ö inyööngö, hayööken më kūön re yin hòṅ cha nö löngö atöllö tö holre. w22.05 pěch 29-30 përa 14-15

Yēḵ yip minṙöinylen nö meukkūö öp tarik tö fāluṙen ngaich yěn kēḵ fësla cha-a, ngaich sā ngam fësla ngam Tēv Yāvē cha-a nö asīnken ò. Yēḵ cha pöri nö kēḵ fësla nö ha-uknyö ngam tö fāluṙen tarik nö ṙā-ang el ngam māṅ, ngaich laklen ngam māṅ cha-a, hēk öt lökngöre inrē yip aṅ el ngam māṅ tö ngam fālen. (1 Kòr. 5:6, 7, 11-13; Tai. 3:10, 11) Ngaich in ngam töngatī fësla min nö yanöölen ngam tö fāluṙen inrē angū-ö, pô ò nö hōtu nö halööktit re ngaich hēk havantöre nö in Yāvē. (Lūk. 5:32) Ngaich vë-elkui ngam tarik inrē më minṙöinylen hòṅ ò nö havanlö ngam innôlö re nö in Yāvē. (Yāk. 5:15) Yēḵ më minṙöinylen nö meuk inlahen ngam tarik tö fāluṙen nö öt halööktit re, ngaich ha-uknyu anga-aṅ nö ṙā-ang el ngam māṅ. Ngaich yēḵ öp tarik pöri nö unôichngöre nö fē-ělre tö ngam fālen re ngaich halööktit re ngaich öthō Yāvē nö öt aṙēlen ò. (Lūk. 15:17-24) Söönen pöri ang Yāvē nö aṙēlen ò yēḵ ò nö kirööngen fālen.—2 Kin. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15. w22.06 pěch 9 përa 5-6

Keuheūtngöre chūök ing panam yip prötör sistör nö löktö inyööken re tö Yāvē, nö la-al minë ötlinëken re tö tī ngam Sī-ö. (1 Pīt. 5:9) Mihôiṅ man më-eṅ inrē ngatī inlahen. Pön ṙöhten ngam inlahen Yāvē, Yēsū hēk yip hol ò inrē mahayöng nö ngö ṙô min nö in cha, ‘tö cha nö ahetngen minë la-en ngam Sī-ö.’ (1 Yôh. 3:8) Ngaich yip tarik ngam Tēv min nö unôichngöre nö ‘öt hěng min chūök pinhë-ekūö cha hēk öt vöö inrē min cha-a.’ (Isa. 54:14; Mai. 4:4) Yěn öl tī yihi pöri ngam ṙētak ngaich hòṅ iṙūöhen ayī-ö öi ṙap ngam pinhë-ekūöre. Hòṅ asīöp ngam ṙinatö-ellōn re in öi ṙap ngam pinhë-ekūöre tö Yāvē nö öthō nö öt hangenlōn tö më tarik re. Ngaich yěn yih minë kanihngen nö in hī, ngaich öthō anga-aṅ nö öt laklen hī. Lökten ayī-ö mihôiṅ öi fē-a tö inlahen nuk tö ngaichngen ṙētak nö sitih inlahen ngam Tēv nö laklen yik tarik re, ngaich mihôiṅ ayī-ö öi vënyen u in yip tahëng. Mihôiṅ inrē öi fē-a tö ngam Tēv Yāvē nö söl ing töngamuh nö sitih inlahen nö chumkūöṙen tö hī. Köplōn töre öm öthěng tak, pön in më ang Yāvē. Ngaich yēḵ Yāvē nö in më ngaich asuh öp pinhë-ekūö meh!—Sal. 34:4. w22.06 pěch 19 përa 19-20

Ngam tökalēḵ mahayöng ngam töhameuktu tö ngam insā tö kalröön tö “vët hēk tilin” ṙònghöichṙen min angū-ö nö hayöng nö ing panam. Hē ngam Raneh Tökiröng Kinyūngö tö në panam nö ṙònghöichṙen, holṙenre nā Pritēn nā Amerikā nö la-evṙen, ngön inrē ngam innôlö tö cha. Hēten tö e ngaich nā Pritēn nā Amerikā nö hayöng nö ing panam. Sitih inlahen pöri angū-ö nö harīkngöre tö minë tahëng inyööngö aṅkūö ngih panam? Töi ngëichkö ngam lāinyngen e. Inmeuktö minë inyööngö töharīkngöre tö höö nun minë sunna hēk mās minë tövītu nö i alaha ngam tökiröng insā. Inmeuknyö ngam inyööngö tö Pritēn ngaich Amerikā minë kalröön ngam insā, minë tö kalūöchö tö vët hēk tilin inrē. Inmeuktö më tarik an ngam tilin. (Tan. 2:43) Meuk më tarik in kò-òren töngamuh nö kahòklö kuire nö in më mahayöng nö sā tö hòṅ la-al cha nö kiyung, hēk vī yunīön re inrē nö ayôṙa nö kakkö më mahayöng, kakkö inlahen më mā tövīlöng, töp tufömngöre inrē mahayöng, pön höng eltī më tarik ngam kumlēḵ. Angū-ö lānyngen më mahayöng nöng ma-anyre lang sön nöng ötkô. Sā tökūönngöre nganë-e ngam vët ngam inmeuktö ngam kumlēḵ cha. w22.07 pěch 4-5 përa 9-10

Kihngen hòng më-eṅ kētöre öm kē ngam vinôkö? Tö söö angū-ö yěm hatöönöre ngöṙô, ‘Asuh öp ma-asökngöröön chu?’ (Inl. 8:36) Hang ṙô Yēsū nö haṙongten ngam nyina-aṅ nö im inteungngö kuilōn ngam yöngre. Kūö yòh anga-aṅ nö ngatī ṙô? Pô hī yöölen yēḵ hī öi nyā. Akahakūö ang Yēsū tö re min nö yöölen yěn hang chööngö Yāvē. Pön öthō ang Yāvē nöng tölṙô hī tö nup la-en töt kanò-òṅ hī. Lōnu ang rih Yāvē tö meh öm kē ngam vinôkö? Heūṅ. (Inl. 2:38) Mihôiṅ man chěi öm ṙatö-ellōnre tö re min öm yöölen yěm hateungngö nup kuilōn ò. Yěm öt piyū-en öm nyā öp tökuchik nya-aṅkūö, ngaich kūö yòh min öm piyū-en öm kē ngam vinôkö? Asuh öp ma-asökngöröön yip rīkre nö kē ngam vinôkö? Ngöṙô lohten yip tahëng, ‘Öl chin chū-ö öich lēn.’ Kô-en an ngam kinë-e ngam vinôkö nö tökiröng nö fësla. Lökten öi hòṅ chumkūöṙen öi halēnlö inlahenre yěi hòṅ kē ngam vinôkö. w23.03 pěch 7 përa 18-20

Ik sā Yēsū nö vōkö hē e anga-aṅ nö kaheukö nö raneh nö kūön ngam kikānö. Kapah ngaich ang Yēsū, ha-aṅlöng pöri anga-aṅ tö Yāvē ngaich kētu sapīöv anga-aṅ tö ngam minā-aṅ minlēḵṙen inrē, ‘kě-ěvkūö inrē tö minë chööngö nö ṙòkhöre el halīöngö ing panam inrē’ töölô inrē anga-aṅ nö ‘ha-etngö minë la-en ngam Sī-ö.’ (Hep. 2:7; Mët. 28:18; 1 Yôh. 3:8) Ōt yip tahëng inrē kūön ngam kikānö. Cha-a yin tövënyu inlahen tö Pôl nö in yik Yahūti hēk töt Yahūti inrē töhachāmö elkui. Ngöṙô anga-aṅ, “Ngaich yē yīö aṅ in Kristū, ngaich yī-ö kūön Aprahām, tö-amīnu sā ngam kinlēḵngô.” (Kal. 3:28, 29) In e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē yěn hacham elkui ngòh töhěng tak Kristīön nö löktö im töhet kumlēḵ re tī, ngaich kaheukhötre anga-aṅ nö in më kūön ngam kikānö. Tö ngö manah angū-ö tö Yēsū hēk yip hamòl ò inrē min nö hayöng yip tö 1,44,000 ṙôken, cha-a nyöre tökaheukö nö kūön ngam kikānö. (Inm. 14:1) Ṙòkhöre cha-a nö sā mufē ngam Yöng re Yāvē sā la-en ò inrē. w22.07 pěch 16 përa 8-9

Akahakūö in tore öi ing manā-aṅ sakāmö lökten öi yīhivö tö në kanihngen. (2 Tim. 3:1) Yěn yīhi kūö re minë kanihngen hī ngaich haṙivlōn ayī-ö, ngaich mihôiṅ öi ngö lōn, ötkô chin ngaich lā-al u. Haköplōn re pöri ayī-ö tö Yāvē nö chumkūöṙen tö hī, akahakūö inrē anga-aṅ töp kanihngen hī. Kūö nup inyööken re pöri min ayī-ö tö ò öi mihôiṅ lā-al nup kanihngen re. Köplōn öm tö inlahen Yōp. Yīhi kūöre minë töpōyen kanihngen ò. Keuheūtngöre minë taṙòkhöre aṅ in ò itö hěng sakāmö, pön ulāyi minë töṙeūla ò ngaich fëliyö inrē yik tarik alaha ò. Söl in yik kūön ò inrē nö ṙòkngöre vah nö kapah tö kūö ök töhěng pinlāḵngen. (Yōp 1:13-19) Öl anga-aṅ nö höhlö tö minë urěh kanihngen re, chalô hēk ngam tökiröng invah el alaha ò. (Yōp 2:7) Keuheūtlöre mat ang Yāvē nö meuk. Hangenlōn inrē anga-aṅ tö Yōp. Lökten nö pōyen minë tī Yāvē nö hayööken ò nö lā-al minë kanihngen re. w22.08 pěch 11 përa 8-10

Yē hī öi halēnö ngaich öt ööire ayī-ö tö minë inlēnö re. Mihôiṅ öi höng haṙivölōn min ngaich mihôiṅ min öi ngölōn töre ngaich öi höng ötlēkaṙen. Pī-a min inrē ayī-ö öi ngölōn, kūö yòh öich halēnö yěn höng öt yahngen ngam vanaichö chu. Yē hī pöri min höng fēken u, ngaich vaichngö min ayī-ö tö ngam tökiröng hanangenlōn Yāvē nö anga-aṅ mahalēnö hī. (Hep. 12:5, 11) Lökten hang minë inlēnö ngaich halööktitre. Ṙōlheuh ök Yēsū nö halēnö Pītör. (Māk. 8:33; Lūk. 22:31-34) Haṙivlōn pöri anga-aṅ lohten hē e, sön pöri anga-aṅ nö chiplö nö in Yēsū. Hang minë inlēnö anga-aṅ ngaich pītnyöre nö halööktit minë vanāichöre. Lökten ang Yāvē nö kētö inkòlô ò ngaich kē-ěkūö ò inrē tö minë tökiröng la-en. (Yôh. 21:15-17; Inl. 10:24-33; 1 Pīt. 1:1) Lökten yěi halēnö ngaich ötkô öi sirongkūö tö minë inlēnö tö kētu, hòṅ hō-en u ayī-ö hēk halööktit u inrē. Yē hī min öi ngatī inlahen ngaich teungen min ayī-ö tö minë tö pōyen la-enre el ngam söngkötön. w22.11 pěch 21-22 përa 6-7

Akahakūö takô ang Aprahām tö Yāvē nö öthō nö vaichö la-en, öthō inrē nö ötlēḵkö tī re tö tarik re. Köplōn inrē anga-aṅ tö ngam kinlēḵngô Yāvē nö in ök kūön ò Isak, tö ò min nö tökiröng nö mumā-aṅ tarik. Öl pöri hē e ang Isak nö kūönu, lökten ang Aprahām nö ṙinātu-ellōn tö Yāvē nö mihôiṅ min nö hachohlen ò yēḵ ò nö kapah. (Hep. 11:17-19) Hangenlōn takô ang Aprahām tö Yāvē, lökten nö ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö öthō min nö vaichö la-en. Angū-ö ngih lāinyngen ò nö hang ngam chööngö kahëtö Yāvē, pòrô angū-ö nö tö kihngen. (Ran. 22:1-12) Sitih inlahen öi ayī-ö mihôiṅ asīnken Aprahām? Hòṅ örheūheu ayī-ö haköp inlahen Yāvē. Löktö in e min inrē ayī-ö mihôiṅ röhta öi in ò hēk hangenlōn inrē tö ò. (Sal. 73:28.) Yēḵ hī min öi ṙūöhtö mikahkūöre tö ò nö sitih inlahen mufē anga-aṅ tö minë tölöng hēk tövaich, ngaich ngatī inlahen min ayī-ö öi asīnkö mufē ò. (Hep. 5:14) Ngaich surīkhö nup tötlöng min ayī-ö sahō-o Yāvē. Ngaich yěi töölô min öi kēkö nup tötlöng la-en, ngaich sō-en e min ayī-ö. Pò hī öi sō miṙivngölōn Yāvē hēk sōḵtö ngam innôlöre inrē nö pasū. w22.08 pěch 28-29 përa 11-12

Ik hē cha nā Parnapas nö havan nö chuh Listra, Ikôniöm hēk Antiòk inrē, ngaich vīlö yik minṙöinylen cha-a nö i nuk māṅ. (Inl. 14:21-23) Kô-en yik minṙôinylen nö hayööken yik holmaneukre nö el ṙētak minë kanihngen. Ngatī inlahen yip minṙöinylen inrē töngamuh. Yī-ö minṙöinylen, chumkūöṙen yin tö më prötör sistör el ngam māṅ. Lökten öi hòṅ fēkö nup ṙô re tö reuslöre alaha tī tö cha. Vë-eny inlahen yik tarik ngam Tēv Yāvē ang Pôl, nö in yik raneh senchurī Kristīön tö inlahen cha nö la-al nuk kanihngenre nö löktö im hinôlṙen re tö ngam Tēv. Kaheūkö cha-a tö Pôl nö “tökiröngen taṙul, yip ameū-a.” (Hep. 12:1) Akahakūö anga-aṅ tö më holmaneukre yěn fēkö inlahen yip tö chiplen tarik ngam Tēv, tö inlahen cha nö la-al nup kanihngenre. Ngaich teūngen cha-a tö inreuskö alahare hēk chumkūöṙen min cha-a tö ngam “elpanam ngam tö aṅ Tēv.” Tö ngö manah, haköpmatre cha-a nö in ngam Pūlngö ngam Tēv. (Hep. 12:22) Ngatī inrē töngamuh yěi haköp inlahen Yāvē nö sitih inlahen nö hayööken hē Kitīön, Pārök, Tāvit, Samuěl hēk yik tahëng inrē, ngaich reuslöre alaha ayī-ö.—Hep. 11:32-35. w22.08 pěch 21-22 përa 5-6

Ngö ṙô ön ngam tö 13 miröökö tö yip tö ha-aṅlöng nö ‘kahòkkaṙen nö asā nup lā-en cha.’ Anū-ö hòng në la-en cha urēhěkūö kinpaha cha? Hö-ö. Pön yēḵ ngòh töhěng tak tarik nö kapah, ngaich aṙēlöngö nup tökööl ò. Asuh nup chěi angū-ö la-en ? Pōyen yip min tarik tö haköptu nö ip tufömngöre panam. Ngaich sā nup la-en cha, anu-ö nun la-en tö kakka. Yip tö chiplö min tarik tö sā Nō-a, Samuěl, Tāvit, hēk Tanīěl inrē ngaich haköp inlahen Yēsū kristū min cha-a hēk hòṅ ṙātö ellōnre nö im tö kitaknyu mahām. Fēkö inlahen vē tö chiplen tarik nö haköp min. Ngaich hòṅ mötlö inlahen min yip tarik tötlöökö la-en nö hòṅ haköp. Ip tumfömngöre panam yip tarik min mahaköp inlahen Yēsū hēk yip ṙamatö-ellōnre nö in ngam tö kitaknyu maham ò, kūichhötvö min minë minë-eny cha nö in ngam līpöre nômö. Ngaich sitih inlahen min yip tarik töt mahalööktit re? Kūichi ngam inlahen cha nö im Inmeukhömat 20:15, “Yěn hěng tak öp töt kôti nö kūichi nö i mat ngam līpöre nômö, suktu ngaich anga-aṅ nö el öp tötöh tameūyö.” Tö ngö manah tö cha nö ha-ëtiyö. Ta-a chěi ayī-ö töi ma-anyre hòṅ ngam minë-eny hī nö kūichhötvö nö i mat ngam līpöre nômö ngam töt hēk min nö sīchiyö. w22.09 pěch 19 përa 17-19

Pōyen nup fësla kahë hī i alaha ngam linë-enö hēk inlahen hī öi chumkūöṙen tö ngam alahare. Ōt pöri nup katöllö hī lamökngörit im tö harūnö elkuilōn hī tö ngam Paipöl. (1 Tim. 3:9) Lökten yēḵ hī öi kēḵ fësla re hēk vë-ekūö yip tahëng, ngaich hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö ṙô ngam lökngörit chööngö im Filipī 4:5, ngam tö ngö ṙô: “Hökngen ngam ṙināpö yīö nö akaha tö taṙòkhöre tarik.” Ngam manah ngam minlēḵṙen, tö hī ötkô öi höng kētö nup chöngö re öi ikui yip holre. Yěn ōt hol hī kamë nup fësla nup töt sāḵta nö inup lōn hī, sön öi hòṅ hameuktö ngam hanangenlōnre öi in cha hēk milēḵṙen inrē tö cha. Tö ngö manah an inrē ngam inlahen hī öi hameuktö minlēḵṙenre in yip holre, tö hī ui yaha pirūtka tö inlahen re öi chumkūöken ngam alahare. (Rōm. 14:10-12) Yēḵ hī öi chumkūöṙen öi lāköre hēk holtö elkuilōnre öi löklōn Yāvē. Ngaich hameuktöre ayī-ö öi milēḵṙen tö ngam Tēv Yāvē ngam kamëtö ngih nômö hī. (Inm. 4:11) Pōyen nup invah hēk kanihngen min nö ikūö hī nup chamòhòlre nö la-al hī. Öt kuilōn ngam vamīlen hī anū-ö, pò ò nö tö hangenlōn tö hī. Ngaich an min nö kē-ěkūö hī tö ngam nômö tö örheūheu aṅ. Hē hī min öi öt chanökuvö, öthěng tak inrē min tö kapah. (Inm. 21:4) Lökten ta-a töi chumkūöken ngam alahare hēk chumkūöṙen inrē töre. Hòṅ hī öi iṙūöhen im linökölōn ngam Yöngre Yāvē! w23.02 pěch 25 përa 17-18

Pōyen nup vinënyö inlahen Yāvē imat ngam Paipöl tö ò nö mööḵlö aṅ in tö chööngö tö aṅ in ‘më mahayöng ing panam.’ (Rōm. 13:1) Ta-a töi ngëichken në tölūöi. Ngam rācha aṅ Aikup ang Fërō hē ò nö haköv yik tarik ngam Tēv. Ngaich löktö in Môsös tī ang Yāvē nö ṙānyen yik tarik re, ōt hō-en e pöri ang Fërō. lökten ang Yāvē nö ṙānyö yik tarik re ngaich fëli ang Fërō tö ò nö el ngam töngāv mai. (Man. 14:26-28; Sal. 136:15) Unôichrit u anū-ö samyeūheu, ök rācha aṅ Pēpilön ang Pelsasör nö vī tökiröng nyinā-aṅ ngaich “hatāilö re nö lā-al ngam Mā ngam halīöngö.” Ngaich anga-aṅ nö “ha-öiny nuk tēv tö vī-i tö rupīö humlum inrē” nö mötlö inrōilö tö Yāvē. (Tan. 5:22, 23) Im ‘hatööm’ ngaich ang Yāvē nö fëlngen Pelsasör kūö ngam tanāilö lōn ò, ngaich kētö ngam inyöngö nö eltī yik aṅ Mītō Pörsia. (Tan. 5:30, 31) Unôichrit e ök rācha aṅ Filistian ang Heròt Akripā I, nö fëlngen ök tanīnöṙô ang Yāköp ngaich kē-ě Pītör inrē nö hòṅ fëlngen ò. Öt halöngten e pöri Yāvē nö ngatī. Tīntö ngam töhěng tak anga-aṅ ma-ahānga re nö kētö sācha Heròt ngaich unôichrit e anga-aṅ nö kapah.—Inl. 12:1-5, 21-23. w22.10 pěch 15 përa 12

Yēḵ hī öi vë-ekūö ngam Paipöl öi hököp inlahen yik tarik Yāvē tö chiplö, nö sitih inlahen inrē anga-aṅ nö höyööken cha hēk laklen cha, yěi haköpö u min ngaich sīöplöre min ngam maheūṅkkö hī. “Nup tö ngaich nö kūichiyö nö lā-urĕh, kūichiyö anū-ö nö haköp hī, lökten im manöiyö, inṙamlōn inrē, aṅ im töhet līpöre, öi maheūṅkkuvö.” (Rōm. 15:4) Fēken minë kinlēḵngô Yāvē man minë tö teungtökūö nö ngaich. Ngëichkö inlahen nā Aprahām nā Sëra, kilēḵngôre ang Yāvē tö cha min nö kūönu. (Ran. 18:10) Ngaich pöri cha-a nö köiny lökten cha-a nö maheūkku töre nö kūönu ṙatö-ellōnre pöri ang Aprahām tö Yāvē min nö öthō nö öt hateung minë kuilōnre. (Rōm. 4:19-21) Ngö kinūchngö inrē angū-ö nö imat ngam Paipöl: ‘yöng më tö ṙōl mihëṅṙö anga-aṅ tö kūö ngam ṙinātö-ellōnre.’ (Rōm. 4:18) Hateung ngam ṙô re ang Yāvē nö in cha tö cha min nö öthō nö öt kūönu ngaich kūönu ngaich cha-a ngaich yēḵ hī öi fēken në tö ngatī tö vënyu ngaich sīöplöre ngam ṙinātö-ellōn hī nö in Yāvē tö ò min nö öthō nö öt hateung minë kuilōnre. w22.10 pěch 27 përa 13-14

Ik sā yik Yahūti nö ṙānyu nö i Pēpilön, hē e ngam ṙô Isayā nö teungtökūö tö Yāvē nö anga-aṅ mahaköpten cha. Ngaich hachōḵ talöökö yik tarik anga-aṅ tö cha nö havantö inlahen re nö im töhet vinë-ekūötēv. Ṙamlōn in ayī-ö inrē töngamuh pön haköpten hī ang Yāvē. Vënyu ngam Tēv Yāvē nö sā ṙēngen öp tīchör nö haköpten hī. Vë-eny nang hī ang Isayā nö ngö ṙô, “kôta mat pöri min me-eṅ meuk yip mahaköptöre.” Ik sā Isayā nö ngatī ṙô nö vë-eny inlahen Yāvē ngaich sā vamënyen Yāvē anga-aṅ nö sökhak nö lākūö hī nö haköpten hī. Ngatī inlahen töngamuh ang Yāvē nö haköpten hī nö löktö el ngam söngkötön re. Tö sā ò nö haköpten hī hěnghöre halēnö hī ṙung nö löktö el minë mīting, könvensön, tö minë līpöre hēk tö ngam JW Pròtkasting inrē, yē hī öi chumkūöṙen öi hang minë inlēnöre ngaich möi min ayī-ö lā-al nup kanihngen re hěnghöre ṙamlōn inrē. Iṙòk ṙanamlōn öi tö në tö ngatī halēnlö ngam Tēv Yāvē. w22.11 pěch 10 përa 8-9

Hē Yēsū nö vënyö manāngen ngam inyööngö tö më Yahūti hēk vë-eny inlahen ngih manā-aṅ sakāmö inrē në ṙētak hī töngamuh, ngöṙô anga-aṅ. “Öt hĕng tak pöri tö-akahalōn töp sakāmö angū-ö, ṙētak inrē; öt rēhĕn yip ma-ahānga el halīöngö; öt rēhĕn ngam Kūön; höng ngam Yöng.” Lökten anga-aṅ nö ngö ṙô nö yik haköptöre: “Hīnöre yī-ö; aṅhaṅtī, ve-ekūötēv inrē.” (Māk. 13:32-37) Hòṅ hīnöre yik raneh Senchūri Kristīön misī. Pön mihôiṅ min cha-a nö kapah yěn öt hīnöre, aṅ pöri min cha-a yěn hang. Ngö ṙô ang Yēsū: “Hē yīö pöri min meūkö Yerūsalem nö havīlöngö tö kumyung; akahalōn yī-ö tö öp ötkanôlò e nö röhta.” Ngaich yěn teung ngih ṙô Yēsū nö meūkö tö cha, ngaich hòṅ “falngöre cha-a nö chuh kui rôngö.” (Lūk. 21:20, 21) Sitih inlahen yik tö chumkūöṙen nö hang ṙô Yēsū? Hē yik kumyung aṅ Rōm ngaich nö ahetngen Yerusalem ngaich ötkô-òngvah cha-a. Ngaich in inrē ayī-ö töngamuh öi ing manā-aṅ sakāmö. Lökten öi hòṅ örheūheu öi aṅhen hēk hīnöre inrē. w23.02 pěch 14 përa 1-2; pěch 16 përa 3

Haköptö më tarikre ang Yāvē nö örheūheu nö kò-ò ṙô hēk la-evṙen tö nup tölöök la-en. Ngaich teūngen min cha-a tö ngam lanāmö elkuilōn hēk milēḵṙen min më tarik tö cha. (Inch. 13:5, 6) Meuk inlahen Yāvē öm hē e nö haköpten meh tö në hē meh öm haköpmat ngam Paipöl? Haköp inlahen ngam talöökö më-eṅ vahënyö Yāvē nö töt insā-av yanöölen tī tö yip tarik lamök el e, akahaiṙen lohten më-eṅ inrē. (Sal. 77:13) Lökten öm hòṅ kēken nup tö löng la-en nö imat Yāvē. (Mët. 6:33) Hòṅ lā rītö ngam kanô-en më-eṅ öm minyôny ngö aṅ ngam Sī-ö, ngam samūöchlö fālen Yāvē. Öm sitih inlahen? Ngam inlahen ngam tinrīken meh an mahameukten meh öm töhangenlōn töm kanô-en hēk töm lanöökö. Sā tö ngöṙô min më-eṅ, “Hö-ö chin hòṅ ṙatö-ellōnre tö minë minyôny ṙô ngam Sī-ö, pöch hòṅ lā rītö ngam kanô-en. Yāvē an rācha chu hòṅ kēken nup tölöng chū-ö inrē nö imat ò.” Hòṅ asuh pöri nup tö hòṅ inlahen meh? Hòṅ vë-enyre më-eṅ in Yāvē tö meh hòṅ kētöre öm löklōn ò ngaich hameuktöre öm ikūö yip tömaṙôngö öm kē ngam vinôkö. Yěm hangenlōn min töm kanô-en hēk töm lanöökö, ngaich öt hō min öm heūlöngre öm kē ngam vinôkö. w23.03 pěch 3 përa 4-5

Vënyu nang in tö ngam Paipöl tö inlahen öp lanāmö, öp töt mikahkūö ngih panam “ngam lanāmö ngam Tēv.” Tö harīkngöre angū-ö nö ṙanamlōn hī höhlö inrē ayī-ö hěnghöre sā tölaklöng inrē yěi īnu tö e. (Filip. 4:6, 7) Yēk ngam innôlö hī pöri nö vai nö in Yāvē ngaich hē-e ayī-ö teūngen tö e angū-ö lanāmö. Rö-ö nun minë innôlö hī in yip prötör sistör pön vai, pò cha nö tö hangenlōn tö Yāvē. Ngaich tö möölö pöri ngam innôlö hī öi in Yāvē pön ‘Tēv lanāmö anga-aṅ.’ (1 Tös. 5:23) Yēḵ hī min öi akahakūö tö ngam Tēv hēk ṙatö-ellōnre inrē hěnghöre hang chööngö ò inrē ngaich teūngen min ayī-ö tö ngam lanāmö aṅ im Tēv pòrô nö yih nup kanihngen lām ayī-ö, öt yaha mufē inrē. Sitih inlahen pöri öi aṅhavin in tö ngam lanāmö yěn yih minë kanihngen nö ikūö hī. Yěn keuheūtngöre ngam tölëlngökūö invah hēk yih minë pinlāngen hēk minë tinṙōlen inrē hēk ötlēḵkaṙen ngaich vöö ayī-ö. Sā ṙô ngam tövë-evkūö pöri töngamuh yip prötör sistör hamang ngih ṙô Yēsū, ngaich holtö lanāmö re cha-a nö la-al minë kanihngen pön hōluṙen tö Yāvē. w22.12 pěch 16 përa 1-2

Ötkô in öi asökngö nup töng sitih öi in minë töng tinrīkngen re. Tö sā meh örē nö pōyen nup la-en meh töngamuh in në ṙētak ngaich öt aṅhavin më-eṅ huṙëich tö u. Ngaich hòṅ köplōn pöri më-eṅ tö Yāvē nö örhöng kūö minë la-en hī anga-aṅ nö hangenlōn tö hī. Ngaich ötkô ayī-ö öi asātöre öi in yip tahëng inrē. (Kal. 6:4) Lökten nö vai ngam inlahen hī fēkö ngam inlahen re öi i linöökö lōn Yāvē hēk im inyööken yip tahëng inrē. Yēḵ meh öm hòṅ ṙūöhlö inlahen re i linöökö lōn Yāvē, ngaich kalah më-eṅ öm haṙūnöre öm ha-aṅ nömô re in minë töng rahëichyěn taneūnglen meh lökten nö vai ngam inlahen meh öm um pōi hatṙeh. Mihôiṅ më-eṅ öm kēken minë törahëichyěn la-en. Tö sā meh yēḵ meh hòṅ painīör ngaich mihôiṅ hòng më-eṅ öm rol chumngëṅtö öm kēken ngam òksölörī painīör? Ngaich yēḵ meh hòṅ kētöre im la-en mahayööken tö la-evṙen ngaich mihôiṅ hòng më-eṅ kēnyö ṙētakre öm in ngam inhānga? Yēḵ më-eṅ öm chöh minë tö rahëichyěn chööny re ngaich hēk min më-eṅ ṙūöhlöre heuneū-en ngaich teungten min më-eṅ kēken minë la-en re. Lökten yēḵ më kē-ěkūö tö minë la-en, ngaich vayö ti min më-eṅ kēken e. w22.04 pěch 26 përa 16-17

Mihôiṅ an Yāvē nö hayööken hī öi lā-al minë kanihngen re, hayööken hī inrē öi ṙamlōn i linökölōn ò. Öt ilööṙen an Yāvē nö kēngen minë kanihngen hī yē hī öi havëkö inyööken re öi in ò, kētö kumlēḵ hī pöri anga-aṅ öi lā-al u. Sön pöri ayī-ö öi höng örheūheu ṙô öi vë-ekūö Yāvē. Pön lōnu inrē ang Yāvē tö hī öi vë-ekūö ò. Akahakūö inrē ayī-ö öi löktö in ök ṙô pròfět Isayā nö ngöṙô tī nö kūich inlahen Yāvē: “Ui kētö haneūheu ò.” (Isa. 62:7) Ngam tö ngö manah tö hī öi hòṅ iṙūöhöṙô öi vë-ekūö ò öi ui kētö haneūheu ò. Hěngheuh ang Yēsū nö inchōḵoṙô nö haköptö yip haköptöre tö inlahen ngam vinë-ekūötēv. Ngöṙô ang Yēsū, ‘iṙuhöṙô yin havëkö’ ngam töhet kumlēḵ Yāvē. (Lūk. 11:8-10, 13) Mihôiṅ inrē öi havëkö kūö Yāvē tö inlahen hī löngö kahë tö nup atöllöre. w22.11 pěch 8 përa 1; pěch 9 përa 6-7

Mihôiṅ man më-eṅ hēk tö ngam mikūönö meh öm löktökūö ing töngamuh halēnṙenre la-al nup kanihngen. Ötkô öm höng örheūheu fēkö nup tötlöng öm fēkö nup tötlinēkenre inrē, hôṅ hangön ngam innòlöre pöri öm in Yāvē. hayööken më kūönre inrē hòṅ cha nö röhta nö in Yāvē. Yē meh yahlö piṙūtkö, ngaich holtö ellōnre öm vë-ekūö Yāvē. (Sal. 62:7, 8) Mihôiṅ öi holṙôre kakkö inlahenre töre kuöyòh mihôiṅ ṙātö-ellōnre in Yāvē. Sā inlahen meh öm höngöre la-al minë tö faltöre kanihngen ngaich ṙātö-ellōnre öm in Yāvē, ngatī inlahen më-eṅ öm höngöre la-al nup kanihngen. Yěn meuk inlahen meh öp kūön meh ngaich ngatī min anga-aṅ nö ngönlöre hēk inu inrē töm lanāmö. Yěi inu töm ‘lanāmö aṅ im Tēv’ ngaich akahiṙen min më-eṅ töre öm laklöng. (Filip. 4:6, 7) Yěn yih nup tölëlngökūö invah, minë tö faltöre pinlāngen hēk yěi hakihtuṙen, ngaich teūngen min më-eṅ töm lanāmö elkuilōnre kahëtö Yāvē. Löktö in yip miṙöinylen tī an nö kētö inreuskö alaha hī ngaich chumkūöṙen inrē tö hī. Kētö ṙētak hī ön töngamuh öi hayööken yip tahëng holre. Ta-a chěi töi iṙūöhen yěn yih minë kanihngen nö ikūö hī ngaich hòṅ inu ayī-ö töm lanāmö ngaich hayööken yip holre inrē nö inu töm lanāmö, pön ōt min nup tökiröng kanihngen ip yamih ṙētak hēk yih min ngam ‘yöng kanihngen’, ngaich hòṅ mööḵlö inlahen ayī-ö inu tö u.—Mët. 24:21. w22.12 pěch 27 përa 17-18

Yěi mu-urěh sin öi kēken nup tökiröng fālen, ngaich ötkô öi höng miṙivngölōnre öi fēken u. Löktö im tö kitaknyu mahām Yēsū ayī-ö öi mihòiṅ teūngen tö inṙē-ěl re, pòrô minë fālen hī nö pōyen. Öt töngö manah pöri angū-ö tö hī öi höng tölngenre kēken nup tökööl pön ngaich ang Yāvē nö löktö im tö kitaknyu mahām Kristū tī min nö aṙělen hī. (Hep. 10:26-31) Yēḵ hī pöri öi halöktitre, havëkö inrě-el in Yāvē, kē inyökenre in yip minṙöinylen hēk haṙīngö nup tinrīkenre, ngaich mihòiṅ öi ṙātö-ellōnre tö Yāvē nö aṙēlen hī. (Isa. 55:7; Inl. 3:19) Yěi örheūheu min aṅ öi el öp Peretāis, ngaich öthō min ayī-ö öi cheingöre. Pöi meukkūö yip tö tufömngöre min holre ngaich pōyen min nup la-en hī. Ngaich ngam tökiröng inrē min inlahen hī öi örheūheu mikahtökūöre tö inlahen Yāvē. Pōyen min nup haköp hī inlahen ò. w22.12 pěch 13 përa 17, 19

Hö-ö an ngam “ngam kikānö” nö Ēva. Sā mikahkūö hī ngaich tö ngam pēch, nö ngam Sī-ö anga-aṅ ngam ma-ahānga tö ṙô. Ngaich eūka inlahen ngam kūön ngam kikānö nö “rööntö” kui ngam pēch min. Yēḵ ò öre nö kūön Ēva ngaich sitih kanô-òṅ öre anga-aṅ nö fëlngö ngam ma-ahānga ngam tökalēḵ tö ò! Achīö ang rih ngam kikānö? Ngam manā-aṅ līpöre ngam Paipöl ön mahayööken hī öi akahakūö tö ngam kikānö. (Inm. 12:1, 2, 5, 10) In e ayī-ö öi vënyu nang tö ò nö aṅhav kui tö minë tö 12 taneusömat nö sapīöv ngaich elröön ò ngam chingëṅt. Kayônyö nyīö anga-aṅ ngam inmeuktö ngam Pūlngö ngam Tēv. Akahakūö ayī-ö tö ngam inyööngö tö ngam Tēv nö el halīöngö nö rultenre nö hayöng. Lökten ngam kikānö nö ötkô nö aṅ ing panam pön höng el halīöngö. Tö ngö manah angū-ö inrē tö ngam kikānö nö inmeuktö ngam söngkötön ngam Tēv ngam më el halīöngö acha-a më tö kööṅnyu ṙôken ma-ahānga. (Kal. 4:26) Mikahtökūö hī ön inrē ngam Paipöl tö ngam raneh kūön ngam kikānö. Vënyu anga-aṅ nö hòṅ lamöknyö im mikūönö Aprahām.—Ran. 22:15-18. w22.07 pěch 15-16 përa 6-8

Kūichhöt minë tövai inlēnö hī ang Yāvē nö imat ngam Paipöl, ngam kahëtö ò nö inlōntö hī. Pōyen ngaich tarik töyöölen, kūöre nö hang minë inlēnö aṅmat ngam Paipöl, vailöre minë tinrīken cha. Inmeuktö Yāvē anū-ö nö tö akaha takô nö Tēv. Hangihtöre tö ṙô Môsös hē ò nö kūich minë raneh tö taneui līpöre, ngö ṙô anga-aṅ nö in yik tarik ngam Tēv: ‘Pòn rö-ö anū-ö nö töng töl nö ṙô nö in yīö; pöi löktö in u min öi teūngen tö nômö re.’ (Chöö. 32:47) Yip tarik hamang minë inlēnö aṅmat ngam Töhet līpöre, teūngen min cha-a tö kumchikṙen. (Sal. 1:2, 3) Tökô-en minë ṙô inuk ṙētak misī, inë ṙētak hī inrē töngamuh. Pòrô nö köinyu samyeūheu rô-angen ngam Paipöl ngaich nö kūichö sön nö mihôiṅ nup tinrīken yip tarik nö vailöre yěn hang minë inlēnö aṅmat e. Höng örheūheu öi yöölen tö minë inlēnö aṅmat ngam Paipöl. Örheūheu inrē öi yöölen tö minë tökūichi aṅmat ngam Paipöl. Ngatī yik mu-urēhěkūö hī misī tarik nö yöölen, ayī-ö inrē töngamuh. Yēk hī öi haköpmat ngam Paipöl, afītöre inrē tö minë haköp re ngaich kē-ěkūö hī min ngam kamūichö e tö ngam töhet kumlēḵre hòṅ hī öi akaha elnang tö minë ṙô e kēkö kaha u inrē. (Sal. 119:27; Mal. 3:16; Hep. 4:12) Yěn hööngöre ngam kamūichö e nö hòṅ hayööken hī ngaich kūö yòh min ayī-ö öi öt haköpmat e hòṅ hī öi yöölen? w23.02 pěch 3 përa 5-6

Im Inmeukhömat tö 13 mirulö ngam sinat tak kui, anga-aṅ öng Pritēn-Amerikā, nö vënyu nö sā inlahen öp töṙeūla tö ‘nëtö sinrōl nö sā pöököre’ ngaich kahôka nö sā ṙô tulan. “Ngaich anga-aṅ nö kiröngö vahīken tö minkahngö pön hōtu anga-aṅ nö vītö tameuyö nö yônti nö ṙā-ang el halīöngö nö ikui ngih panam nö ikūö tarik.” (Inm. 13:11-15) Vënyu inrē anga-aṅ im Inmeukhömat tö 16 hēk 19 mirulö nö ‘töminyôinyaṅ nö prôfět.’ (Inm. 16:13; 19:20) Vënyu nang in inrē im līpöre Tanīěl tö inlahen Pritēn-Amerika nö ‘pinhë-eṅkūö öp min tī ò, pinyāihanga.’ (Tanīěl 8:19, 23, 24) Teungtökūö ngih kinlēḵngô hē ök innëtö tökiröng kinyūngö. Holṙen re hē e nā Pritēn nā Amerika nö vī nuk Nuklīör Pòm ngaich sukten u nö ikui nuk panam la-al re. Kô-en ang Pritēn-Amerika nö ‘suktö tameuyö nö löktö el halīöngö.’ w22.05 pěch 10 përa 9