Asup Haköplö Hī Mihôiṅ Im Pròfěsī Yāköp—Part 2

1. Asuh öp min kahakkö hī in ngih ātiköl?

HAMŪLÖRE më tö 12 tak kūön Yāköp nö in ò. Ngaich kö kö hěngtak tī anga-aṅ nö in cha nö kē-ěkūö cha tö inkôlò, ṙòkhöre inrē cha-a nö chumkūöṙen nö hangihtöre tö ṙô ò. Ngaich in vahë meuk inlahen tī ò nö kētö inkòlô hē Rupön, Sīmōn, Lēvī hēk Yūta öi in ök raneh ātiköl. Ṙòkhöre hē e më kūön ò nö vöö nö hang nuk ṙô ò. Ngöṙô lōn cha-a lohten, asuh öp uvöh min hēk ṙô ngòh Yöng ih nö in më tö hëvhöre tit tak kūönre. In ngih ātiköl in min öi kakkö nuk ṙô Yāköp nö in hē Sepulön, Isakār, Tën, Kāt, Asēr, Nëftalī, Yôsěf hēk Penyamin inrē. Ngaich ngëichkö öp haköplöre min inrē öi lökten in u.a

SEPULÖN

2. Asuh ök hē e pròfěsī Yāköp nö ṙô tö inlahen Sepulön, ngaich sitih inlahen angū-ö nö teungtökūö. (Ranehlö 49:13) (Ngëichkö ngam pòks.)

² Vë-evkūö Ranehlö 49:13. Löktö in minë ṙô Yāköp ayī-ö öi akahakūö tö ngam miyööngö Sepulön nö teūngen tö ngam kamngö chūökre nö lök lā sūng ngam Panam Kinlēḵngô ngam mi-ikūö mai. Lohten angū-ö nö unôichrit tö 200 samyeūheu nö teungtakūö. Kētu kamngö chūök ngam miyööngö Sepulön nö ihôi ngam mai Kelelī tö ngam mai Metitērěnīön (Mediterranean). Eūkö inlahen e ang Môsös nö ngöṙô, ‘Ṙamölōn man Sepulön pò meh öm kunyī-inyre.’ (Chöö. 33:18) Asūp misī manah ngih tö-eūka? Töngö manah lohten angū-ö tö yik tarik Sepulön min nö öt kihngen nö im la-en mi-inyiha, pò ngam kamngö cha nö elhôi minë tö nët mai. Teūngen misī më michaplö Sepulön tö lāinyngenre nö ṙamölōn.

3. Asuh öp mihôiṅ inlahen hī yěi hòṅ ṙamlōn?

³ Asuh öp haköplö hī? Öp töng kamngö chūök hī hēk töng inlahen hī inrē, sön ayī-ö aṅhav in tö lāinyngenre öi ṙamlōn. Tötṙanāngen an ngam inlahen hī öi höng hòṅ ṙamölōn in nup töng aṅ in re. (Sal. 16:6; 24:5) Hēṙu in ṙung öi afēkö nup chehen nup töt aṅ in re. Ngaich angū-ö ṙung lāinyngen hī öi haṙivlōn. Hòṅ afēkö nup töng aṅ in re chehen pöri ayī-ö. Yē hī min ngatī inlahen, ngaich örheūheu min ayī-ö ṙamlōn pòrô nö öp töyòh inlahen hī.—Kal. 6:4.

ISAKĀR

4. Asuh öp pròfěsī inlahen Isakār vahënyö Yāköp, ngaich sitih inlahen angū-ö nö teungtökūö. (Ranehlö 49:14, 15) (Ngëichkö ngam pòks.)

⁴ Vë-evkūö Ranehlö 49:14, 15. Eū-eu Isakār ang Yāköp kūö ò nö tökalēḵ alaha nö la-evṙen. Asāten ò anga-aṅ nö in ngam tökalēḵ köttö ngam tö mihôiṅ nö keun nup tö sitih lumngan. Ngöṙô inrē ang Yāköp tö Isakār min nö teūngen tö tökòlô kūö tumlat, ngaich kô-en angū-ö nö ngatī. Kē-ěvkūö inrē ngam mikūönö Isakār nö röhta nö im mak Yôtön. (Yôs. 19:22) Lohten cha-a nö kalēḵ alaha nö teūich nö in e. Rö-ö nöng angū-ö, pön örheūheu inrē cha-a nö hīnöre nö hayööken yip tahëng. (1 Rā. 4:7, 17) Tö sā ṙēngen nā pròfět Tīpōra hēk tö ök kamhôka Pērak, ik sā cha nö havëten yik Israel nö holṙen cha nö kiyung, ngaich urěhlöre ngam miyööngö Isakār nö kētöre nö hayööken cha. In nup tahëng inrē ṙētak cha-a nö hīnöre nö la-al yik tökunyaha elmat tö cha.—Kam. 5:15.

5. Kūö yòh ayī-ö hòṅ kalēḵ alaha la-evṙen?

⁵ Asuh öp haköplö hī? Milēḵṙen ang Yāvē nö meuk minë kumlēḵ alaha yik miyööngö Isakār nö la-evṙen. Ngatī töngamuh ang Yāvē nö milēḵṙen tö minë inlahen hī löklōn ò. (Mum. 2:24) Kò-òren öi afītöre tö inlahen më prötör mameukṙen minë Māṅ. (1 Tim. 3:1) Hö-ö yin nö kô-en nö kiyung, ma-ainyre pöri cha-a nö laklö minë sīṅp Yāvē. (1 Kòr. 5:1, 5; Yūt 17-23) Kalēḵ alaha cha-a nö halēnkö kinëtö minë minkahten hēk nup tahëng inrē asāënmen, hòṅ cha nö teūngten nö hareuskö alaha më prötör sistör.—1 Tim. 5:17.

TËN

6. Asuh ök la-en kinë-ekūö ngam miyööngö Tën? (Ranehlö 49:17, 18) (Ngëichkö ngam pòks.)

⁶ Vë-evkūö Ranehlö 49:17, 18. Asāten Tën ang Yāköp nö in ngam pēch ngam tö mihôiṅ nö la-al minë tökiröng töṙeūla. Hěnghöre hīnöre inrē anga-aṅ nö la-al minë kumyung kōra hēk yip mī-i uk u inrē. In e mikahkūö ayī-ö tö yik tarik Tën nö töt pinhë-evkūö hēk mihôiṅ inrē cha-a nö la-al yik tö kunyaha elmat tö yik aṅ Israel. Pön ik sā yik aṅ Israel nö chuh im Panam kinlēḵngô, ngaich lārit ngam miyööngö Tën nö lamaklen minë ‘taṙòkhöre miyööngö.’ (Kin. 10:25) Öt ṙòkhöre misī yik Israel nö meuk nuk la-en yik tarik Tën nö chö-önyten tö cha, tötṙanāngen angū-ö misī nö la-en nö kinë-ekūö cha.

7. Asūp tö hòṅ kanöplōn hī yěi kē-ěvkūö tö nup töng sitih la-en im linöklōn Yāvē?

⁷ Asuh öp haköplö hī? Ngaich öm më-eṅ ṙung kēken nup la-en nup töt chumkūöṙen yip tarik? Tö sā ngam inhëtö Pati Pūlngö, vinī tit u inrē hēk yěm kētöre vòlöntīör öm la-evṙen in minë ësemplī, könvensön hēk nup tahëng inrē la-en. Yěm heūṅ, ngaich tövāyen! Örheūheu më-eṅ köplōn tö Yāvē nö chumkūöṙen hēk milēḵṙen tö minë la-en meh öm chö-önyten ò. Mötlö ṙanamlōn hēk anga-aṅ yēḵ meh kūö ngam hanangenlōnre tö ò öm kēken nup la-en, nö ötkūö meh hòṅ eū-eu tö yip tahëng.—Mët. 6:1-4.

KĀT

8. Kūö yòh misī nö lööṙen yik tö kunyaha elmat yěn hòṅ kiyung ngam miyööngö Kāt? (Ranehlö 49:19) (Ngëichkö ngam pòks.)

⁸ Vë-evkūö Ranehlö 49:19. Eūkö inlahen Kāt ang Yāköp tö ò min nö lūtö tö ngam krup yik tö tūmu. Lohten nö unôichrit tö 200 samyeūheu ngam miyööngö Kāt nö kē-ěvkūö tö ngam kamngö nö lā chūhöt Yôtön. Ngaich asā tölngökūö ngam kamngö cha misī, ngatī löktökūö ngam kamngö yik la-al cha. In e ngam kamngö yik tö kunyaha elmat tö cha. Lökten nö mihôiṅ misī nö lööṙen röön yik tökunyuaha elmat nö lā-al cha. Hòṅ iyöng in ngam kamngö pöri më tarik Kāt, kūö cha nö teūngen tö minë töpōyen nyā-aṅkūö minë töṙeūla. (Kin. 32:1, 5) Akahakūö ayī-ö tö yik tarik Kāt nö töt pinhë-evkūö. Hö-ö pöri cha-a nö hayönglenre nö im kumlēḵre pön hayönglenre nö in Yāvē. Akahakūö cha-a tö Yāvē misī nö mihôiṅ nö laklen cha tö yip tö kunyaha elmat tö cha hek laklen cha inrē tö ngam krup yik tö tūmu. Rö-ö nöng anū-ö, ik sā yik rīkre miyööngö nö chuh in ngam lā sūng Yôton nö kē ngam Panam Kinlēḵngô ngaich hayööken cha ngam miyööngö Kāt nö tīnngen yip tarik alahare kumyung. (Kin. 32:16-19) Ṙinatu-ellon cha-a tö Yāvē min nö laklen yik kūön cha, pīhö cha yē cha nö hö-öv nö in cha. Pōyen tī Yāvē nö kētö inkòlô cha, pò cha nö holtö öt pinhë-eṅkūöre nö in minë la-al hēk harööḵngenre inrē.—Yôs. 22:1-4.

9. Asuh öp min inlahen hī yěi hayönglenre in Yāvē?

⁹ Asuh öp haköplö hī? Yē hī lōnu töre öi löklōn Yāvē el ṙētak kanihngen, ngaich tötṙanāngen ngam inlahen hī hayönglenre öi in Yāvē. (Sal. 37:3) Pōyen yin töngamuh më prötör sistör mahayönglenre nö in Yāvē hēk harööḵngenre inrē nö kētöre nö löklōn ò. Tö sā më rīkre prötör sistör kamëtöre nö la-evṙen nö im minānö ngam Söngköton, ōt inrē yip rīkre chamuh in nup kamngö tö lōnu tö yip ma-ahangkö ngam tölöök inhānga hēk ōtre inrē yip tahëng mahateungngö minë kinë-ekūöre la-en. Ṙen cha-a nö harööḵngenre, pön ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö chumkūöken cha.—Sal. 23:1.

ASĒR

10. Asuh ök töt taneungten ngam miyööngö Asēr? (Ranehlö 49:20) (Ngëichkö ngam pòks.)

¹⁰ Vë-evkūö Ranehlö 49:20. Eūkö inlahen Asēr ang Yāköp tö ngam miyööngö ò min nö sīöpö kūöre. Ngaich kô-en angū-ö nö ngatī, kē-ěvkūö ngam miyööngö Asēr tö ngam kamngö tökòlô kūö nö im panam Israel. (Chöö. 33:24) Hěnghöre in e inrē ngam mai Metitērěnīön (Mediterranean) im tölngökūö ngam kamngö cha lök lā sūng hēk in e inrē ngam panam Sītōn ngam chūök sanūmö chōng ngam chūök yik tökòlô aṅ Finikē yěn inyīha. Hěng pöri ngam la-en töt taneungten yik tarik Asēr. Pön öt ahōngö yik aṅ Kanā-an cha-a nö im panamre. (Kam. 1:31, 32) Lökten ngaich cha-a nö sāngö tinrīken nö yik aṅ Kanā-an. Rö-ö nöng angū-ö pön ngaich inrē cha-a nö yahlölōn tö minë kanòlô, uroh inrē kūönngöre ngam nganöötö cha nö im tökô-en vinë-ekūö ngam Tēv. Ik sā ök kamhôka Pērak nö hòṅ lā-al yik aṅ Kana-an nö havëten nuk miyööngö nö ṙòkhöre, ngaich ötrēhěn ngam miyööngö Asēr nö söömtö yik tarik alahare. Lökten ngaich cha-a nö öt meuk ngam töt insā-av minhôiṅyö yik tarik Yāvē nö i ‘nuk mak töröhta nö i Mekītō.’ (Kam. 5:19-21) Unôichrit ngam minhôiṅyo cha, nā Pērak nā Tīpōra nö löktö in ngam ṙô ngam Tēv nö vī ök töhěng tinköökö minhôiṅyö nö ngöṙô, “Ūichhaka Asēr nöng öt halönyköre nö elsanāṙö ngam mai.” (Kam. 5:17) Fē-a man, iṙôkö miṙē-ěv lohten yik tarik Asēr nö hāngö e.

11. Kūö yòh öi hòṅ havai ngam mufēre i alaha ngam pësa?

¹¹ Asuh öp haköplö hī? Lōnu in ayī-ö keuheūttö inlahenre löklōn Yāvē. Ngih pöri tötṙanāngen inlahen hī hòṅ ṙūöhngöre tö minë mufē ngih panam. Pön ngö mufē më tarik ing panam tö ngam pësa hēk tö minë tahëng inrē inṙamlōn nöng anū-ö min tö yöölen tī tö cha, lökten cha-a nöng öt tahëngu la-en nö hamūlö u. (Inch. 18:11) Kalahken re pöri ayī-ö öi havai mufēre öi i alaha ngam pësa. (Mum. 7:12; Hep. 13:5) Hö-ö in ayī-ö öi keuheūttö ṙētakre hēk keuheūttö kumlēḵre öi höng im inmūlö minë kanòlô hēk im inmūlö nup chehen inrē. Ṙën öi ngatī pò hī hòṅ keuheūttö nômöre öi kētöre löklōn Yāvē. Akahakūö inrē ayī-ö tö ò min nö veuttö inlahen nö kē-ěkūö hī tö ngam töt insā-av nômö ngam chūök hī min öi öt hēngö hanakten.—Sal. 4:8.

NAFTALĪ

12. Sitih inlahen nö teungta ngam tö-eūka ṙô Yāköp inlahen Naftalī? (Ranehlö 49:21) (Ngëichkö ngam pòks.)

¹² Vë-evkūö Ranehlö 49:21. Ngöṙô ang Yāköp nö vënyö inlahen ngam miyööngö Naftalī tö ò min nö ‘ṙônyö minë tölöök ṙô.’ Töngö manah lohten angū-ö misī, yēḵ Yēsū nö yih nö ing panam, ngaich tö sitih inlahen min nup ṙô ò. Vai rò-òten misī ang Yēsū nö i Kafarnahum nö haköpten yik tarik, lökten angū-ö nö kaheūkö nö ‘panam ò.’ Yěi Ngëichkö ngam panam Kafarnahum pöri nöng im kamngö ngam miyööngö Naftalī misī angū-ö. (Mët. 4:13; 9:1; Yôh. 7:46) Ngöṙô hē e ang Isayā nö eūkö inhahen Yēsū, tö më tarik Sepulön hēk tö më tarik Naftalī min nö meuk ngam ‘tökalēḵ hanātö.’ (Isa. 9:1, 2) Höng Yēsū an tökô-en hanātö mahayangtö kui më taṙòkhöre tarik.—Yôh. 1:9.

13. Asup mihôiṅ inlahen hī haṙamlōn Yāvē öi löknyö in minë ṙôre?

¹³ Asuh öp haköplö hī? Chumkūöṙen ang Yāvē tö minë ṙô hī hēk inlahen hī yěi vë-ekūö yip tarik. Asuh pöri mihôiṅ inlahen hī yěi lōnu töre öi ‘ṙônyö minë tölöök ṙô’ hēk ṙamlon inrē ang Yāvā nö in u? Hòṅ örheūheu ayī-ö öi kò-òṙô. (Sal. 15:1, 2) Hòṅ hareuskö alaha më tahëng ayī-ö öi löktö in minë ṙôre. Ötkô öi ngëichkö minë vanāichö cha, pöi hòṅ chumkūöṙen öi ngëichkö minë tövai tinrīken cha hēk eū nup inlahen cha inrē. (Efi. 4:29) Rö-ö nöng anū-ö pöi hòṅ ṙūöhlö ngam heuneū-enre öi rěhnyôre vë-ekūö yip tarik, hòṅ hī min teungten vënyö ngam tölöök inhānga öi in cha.

YÔSĔF

14. Sitih inlahen öng nö teungtökūö ngam ṙô Yāköp nö vënyö inlahen Yôsěf. (Ranehlö 49:22, 26) (Ngëichkö ngam pòks)

¹⁴ Vë-evkūö Ranehlö 49:22, 26. Kiröngen ṙanamlōn misī ang Yāköp tö ngam kūönre Yôsěf, pò ò nö tö haköhöiṙen tö yik hanöngkisānöre tö Yāvē. Ngöṙô ang Yāköp tö ‘Yôsěf nö pak ngam chōn tö pōyen ṙòng.’ Tö sitih manah angū-ö? Tö Yāköp nö anga-aṅ tö pōyen ṙòng nö chōn ngaich pak ò ang Yôsěf. Kô-en angū-ö ngatī pò Yôsěf nö lanòh nö kūön Yāköp nö in ngam hanangenlōn pihö ò ang Rēchöl. Ngöṙô inrē ang Yāköp tö Yôsěf min nö mötlö kinë-eṅkūö tö minë kanôlò ngam yöngre. (Ran. 48: 5, 6; 1 Kin. 5:1, 2) Tö hòṅ taneungen Rupön öre anū-ö pò ò nö raneh nö kūön ò nö in Leah, löhlöti pöri anga-aṅ tö ngam amīnre. Sitih inlahen pöri nö teungtökūö ngih pròfěsī Yāköp? Nët ngaich minë miyööngö Israel nö löknyö in nā Ifrēm nā Manasē minā kūön Yāköp. Ngaich teungen inrē minë tö nët miyööngö tö kamngö chūökre nö Iyöng.—Ran. 49:25; Yôs. 14:4.

15. Sitih inlahen ang Yôsěf ik sā ò nö la-al minë inkihtenre? (Ngëichkö ngam pòks.)

¹⁵ Ngöṙô inrē ang Yāköp nö im pròfěsī re tö ‘Yôsěf min nö lirënyö hēk vī kumnyah elmatre inrē min cha-a tö ò.’ (Ran. 49:23) Vē lumreny ihih tö kakkö nö mëm Yôsěf, më tö rāinyngö misī tö ò. Ötlēḵken ò misī cha-a, angū-ö lāinyngen Yôsěf hē e nö la-al minë tö ṙōlkangen kanihngen. Öt vīhöt kumnyahlōn re pöri anga-aṅ nö in yik mëm re hēk in Yāvē inrē. Sā inlahen ngam ṙô Yāköp pöri misī nö, ‘ngöhakṙen min ngam linreny [Yòsěf], kalēḵ inrē minë takeun kël ò hēk veut min anū-ö nö kū-ö urěh.’ (Ran. 49:24) Hayönglenre pöri ang Yôsěf nö in Yāvē el minë tö sitih kanihngen. Rö-ö anga-aṅ nöng aṙēklen yik mëmre, pön hameuktö ngam hanangenlōnre inrē tö cha. (Ran. 47:11, 12) Löktö in minë töngatī kinlahare ang Yôsěf nö hēk nö heuveū-en. (Sal. 105:17-19) Angū-ö ngaich ngih lāinyngen Yāvē nö kē-ěkūö ò tö minë tökiröng la-en.

16. Asūp mihôiṅ inlahen hī asīnken Yôsěf yěn yih minë kinlaha hī?

¹⁶ Asuh öp haköplö hī? Yē meh öm kihngen, ngaich um ṙūöhngöre tö Yāvē hēk më prötör sistör re. Köpölōn, yěn yih minë kinlaha hī, ngaich sā kamëtö trēning hī min ang Yāvē. (Hep. 12:7) Löktö in u hēk min ayī-ö ṙūöhlöre heuneū-en, ngaich teungten min öi asīöp minë tövai tinrīkenre. Tö sā hī harūnöre īnu tö ngam miṙēlōn hēk aṙēlen yip tahëng inrē. (Hep. 12:11) Mihôiṅ inrē ayī-ö ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö öt löktu nö öt kētö raneushö ngam inlahen hī öi holtö manööyöre öi la-al minë kanihngenre, sā inlahen ò misī nö kētö raneushö Yôsěf.

PENYAMIN

17. Sitih inlahen nö teungtakūö ngam pròfěsī vahënyö Yāköp inlahen Penyamin? (Ranehlö 49:27) (Ngëichkö ngam pòks.)

¹⁷ Vë-evkūö Ranehlö 49:27. Asāten ngam miyööngö Penyamin ang Yāköp nö in öp am aṅ el inchōn öp töt pinhë-evkūö nö la-al yip tökunyaha elmat töre. (Kam. 20:15, 16; 1 Kin. 12:2) Ngöṙô ang Yāköp, “lā peuheū min anga-aṅ nö kāḵngö nup pôkre.” Asūp manah ngam “lā peuheū”? Ik sā ranulten yik rācha nö hayöng nö i Israel, ngaich raneh misī ang Sôl nö rācha nö lamöknyö el ngam miyööngö Penyamin. Tökalēḵ anga-aṅ nö kumyung hēk pōyen inrē nuk kinyungö kiyung ò nö la-al yik aṅ Filistāin. (1 Sa. 9:15-17, 21) Ngöṙô inrē ang Yāköp nö vënyö inlahen Penyamin tö ò min nö ‘lā harap nö michööḵngö nup pôkre.’ Asūp manah ngam “lā harāp”? Ik sā kinheūten nuk ṙētak yik rācha nö hayöng, ngaich el katòh ngam inyööngö yik aṅ Pörsia misī yik aṅ Israel, ngaich vī inlahenre yik mahayöng hē e nö hòṅ fëlngö yik tarik aṅ Israel nö keuheūtngöre tī. Öt teungen pöri ngih inlahen yik aṅ Israel nö fëli Kūö nā Rāni Estör hēk tö ngam Praim Ministör Môrtikai, ngam lamöknyö in ngam miyööngö Penyamin nö laklen cha.—Est. 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Sitih inlahen öi ayī-ö mihôiṅ asīnken yik tarik Penyamin öi chiplö?

¹⁸ Asuh öp haköplö hī? Ṙamlōn lohten yik tarik Penyamin nö hang inlahenre nö löknyö in ngam miyööngö cha min nö katöllöng öp raneh rācha më aṅ Israel, nö sā ṙô ngam pròfěsī Yāköp. Ngaich ik sā Tavit nö katöllöng nö innëtö rācha nö lamöknyö el ngam miyööngö Yūta, ngaich holṙen ò ngam miyööngö Penyamin. (2 Sa. 3:17-19) Unôichrit tö ṙōl samyeūheu pöri yik taṙòkhöre miyööngö aṅ Israel nö öt lāritö ngam miyööngö Yūta, holṙen ngam miyööngö Yūta pöri ngam miyööngö Penyamin. Haköpngöre cha-a nö in ngam rācha ngam tökatöllöng tö Yāvā. (1 Rā. 11:31, 32; 12:19, 21) Ta-a chěi töi asīnken yik tarik Penyamin öi holṙen yip prötör tö katöllöng tö Yāvē nö mahachōḵ kūö më tarik ò.—1 Tös. 5:12.

19. Asup haköplö hī in minë pròfěsī vahënyö Yāköp?

¹⁹ Ngaich in Pōyen haköplö öi lökten in minë pròfěsī vahënyö Yākāp urēhěkūö kinpaha ò. Sīöplöre inrē ngaich ngam ṙinatö-ellōn hī, yěi kakkö minë tahëng pròfěsī tökūchi nö im ṙô ngam Tēv, tö u min nö öthō nö öt teungtökūö. Akahakūö inrē ngaich ayī-ö tö inlahenre öi hòṅ haṙamlōn Yāvē, öi löktö in nuk ṙô Yāköp nö vë-ekūö yik kūönre.