TÖHAKÖÖPÖ ĀTIKÖL 16
“Choholre Ap Min Kanônyö Meh”!
“Ngaich ngö ṙô Yēsū tö ò [Mārta], ‘Choholre ap min kanônyö meh, nö aṅ nö hēk.’”—YÔH. 11:23.
TINKÖÖKÖ 151 Hachohlen Cha Min Yāvē
RAHËICHTAMATa
1. Asuh ök ṙô ngam nyīö kikōnyö ngam löktö mikahkūö hī tö ò nö kirööngen ṙinatö-ellōn tö Yāvē min nö hachohlen yik tökapah?
HĔNGTAK ngam nyīö kikōnyö tö Mëtiv minënyi töpōihangen nö vahavö, ṙōlheuh anga-aṅ nö òprēsönö tö kūö ngam invahre. Hē ò nö sat höiny samyeūheu holmat nak yöngre anga-aṅ nö meuk JW Pròtkasting. Im mana-angrit ngam pròtkasting vitiō ngam tinköökö nö hameuknyu inlahen yik maha-öiny tö yihī yik holmaneukre tö hachohlöng ikūö öp tövai panam.b Chuh in nak yöngre ngaich ang Mëtiv ik kinheūten ngam prōkrām nö kē kël cha nö ngö ṙô: “Meuk ana, yěḵ chu min öich kapah ngaich öthō min ang Yāvē nö öt ha-aṅlen chu. Höng hökken chu min na-a, un pōi afēkö.” Fēkö ṙanamlōn minā inyööngö nö hang ṙô ngam kūönre, tö ò nö ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö hachohlen yik tö ngaich nö kapah.
2-3. Kūö yòh öi hòṅ afēkö ngam kinlēḵngô Yāvē tö ò min nö hachohlen yik holmaneuk hī tö ngaich nö kapah?
2 Hòṅ köplōn in tö ngam kinlēḵngô Yāvē, tö yik holmaneuk hī min tö kapah nö choholre min nö hēk. (Yôh. 5:28, 29) Pò në ṙētak hī nö haṙīköre. Mihôiṅ nöng faltöre nup tö kiröng kanihngen hēk kapahlöng tö yip holmaneukre. (Mum. 9:11; Yāk. 4:13, 14) Kūö ngam maheukköre pöri ayī-ö mihôiṅ öi la-al minë tö ngatī kanihngen. (1 Tös. 4:13) Yēḵ hī min haköpmat ngam Paipöl ngaich ṙatö-ellōnre min ayī-ö tö Yāvē nö akahakūö tö hī hēk hangenlōn inrē anga-aṅ tö hī. (Lūk. 12:7) Afēkö inlahen Yāvē man nö keuheūtlöre mikahkūö tö hī öi tarik, lökten yěn hachohlen hī min anga-aṅ ngaich köp min ngam mineūkö hī öi sā nuk tinrīken tö lā-urěh hēk nup mufē hī inrē. Hangenlōn takô ang Yāvē tö hī lökten anga-aṅ nö lōnu tö hī öi örheūheu aṅ ngaich pòrô yěi kapah, öthō min anga-aṅ nö öt hachohlen hī!
3 In ngih ātiköl in min urěh mikahtökūöre, tö hī öi kūö yòh mihôiṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö hachohlen yik holmaneuk hī tö ngaich nö kapah. Ngëichkö öp töhěng inlahngen in min inrē aṅmat ngam Paipöl ma-asīöp ngam ṙinatö-ellōn hī. Lökngörit im miröökö ngih ātiköl an nö kē-ě, ngam tö ngö: “Choholre Ap Min Kanônyö Meh.” (Yôh. 11:23) Ngaich im manā-aṅ min öi mikahtökūöre tö inlahen hī mihôiṅ öi sitih inlahen ṙūöhöl ngam ṙinatö-ellōnre tö Yāvē min nö hateungngö ngam kinlēḵngôre.
KŪÖ YÒH ÖI MIHÔIṄ ṘATÖ-ELLŌNRE TÖ YĀVĒ MIN NÖ HATEUNG NGAM KINLĒḴNGÔRE
4. Hòṅ asuh öp ṙinatö-ellōn hī, yěi hòṅ ṙatö-ellōnre in nup kinlēḵngô yip tahëng? Vënyö ngam töhěng inchōḵelmat.
4 Yěn tökalēḵ hēk tö heuneū-en öp tarik nö hòṅ hateungngö nup kinlēḵngôre, ngaich hē e ayī-ö mihôiṅ öi ṙatö-ellōnre in ò. Afītöre man tö ngih inchōḵelmat, yih öp tökiröng chanôchö, ngaich payayi ngam patī meh tö kūö e. Hěngtak ngaich öp hol meh kumlēḵngôre nö in meh nö ngö ṙô: ‘hayööken meh chin min öich vītit ngam patī meh.’ Tö akaha anga-aṅ nö hol meh, lōnu inrē anga-aṅ nö hòṅ hayööken meh. Yěn tö heuveū-en anga-aṅ nö vī ngam patī hēk tö aṅhavin inrē tö aṅtī re nö vī-i e, tö ngö manah angū-ö tö ò nö tö īnu tö heuneu-enre nö vī e. Lökten min më-eṅ öm ṙatö-ellōnre tö ò nö hateungngö ngam kinlēḵngôre. Sitih inlahen ṙô öi mihôiṅ tö ngam kinlēḵngô Yāvē min nö hachōhlö yip tökapah? Kô-en hòng anga-aṅ nö lōnu töre nö ngatī inlahen? Īnu hòng inrē anga-aṅ tö kumlēḵre nö ngatī inlahen?
5-6. Kūö yòh öi mihôiṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö lōnu anga-aṅ töre nö hòṅ hachohlen yik tökapah?
5 Kô-en hòng ang Yāvē nö lōnu nö hòṅ hachohlö yik tö ngaich hol hī nö kapah? Heūṅ lōnu an. Lökten anga-aṅ nö tölṙô yik kamūich ngam Paipöl nö kūichhöt ngam inlahen ò min nö hachohlen yik tö ngaich nö kapah. (Isa. 26:19; Hōsī 13:14; Inm. 20:11-13) Yěn ōt nup ṙô kinlēḵngô Yāvē, ngaich öthō min anga-aṅ nö öt hateungngen u. (Yôs. 23:14) Veūtö lōn inrē anga-aṅ nö hòṅ ha-aṅlen yip tökapah. Kūö yòh öi mihôiṅ ngatī ṙô?
6 Chumkūöṙen tö ṙô Yōp misī. Ṙatö-ellōnre anga-aṅ, tö ò yěn kapah min ngaich hachohlen ò min ang Yāvē. Veūtö lōn ang Yāvē nö hòṅ hachohlen yik tarikre, yik tö ngaich nö ka-pah. (Yōp 14:14, 15) Meūka inrē anga-aṅ tö öp ṙētakre min nö ha-aṅlen cha. Hē cha min nö kòlô el alaha hēk örheūheu inrē nö aṅ nö holtö ṙanamlōnre. Hachohlen yik tö lāku ṙôken hòng inrē min ang Yāvē, yik töt akahakūö sin tö ò irô-òtö nômöre nö aṅ? Heūṅ! Pön hangenlōn anga-aṅ tö cha, lōnu inrē anga-aṅ tö cha nö aṅ. (Inl. 24:15) Ngaich hanôlö ò hēk örheūheu inrē nö iyöng nö ikūö ngih panam. (Yôh. 3:16) Anū-ö löktö mikahkūö hī tö Yāvē nö lōnu töre nö hòṅ hachohlen yik tö ngaich nö kapah.
7-8. Kūö yòh öi mihôiṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö īnu tö kumlēḵre nö hachohlen yik tökapah?
7 Īnu hòng inrē ngam Tēv tö kumlēḵre nö hachohlen yik tökapah? Heūṅ! Pön tökalēḵ kūö tökalēḵ anga-aṅ. (Inm. 1:8) Tö ngö manah angū-ö tö ò nö īnu tö kumlēḵre nö mihôiṅ nö la-al yip kumnyah elmatre, tö ngam kinpaha inrē. (1 Kòr. 15:26) Kô-en öi teūngen tö nganöönöre hēk raneuslö alahare yěi hāngö u. Ngëichkö ngih inchō elmat hī inlahen sistör Ëma. Pōyen nuk kanihngen ngam mikūönö ò ik ṙētak ök innëtö kinyūngö panam (II world war) hēk kapahlöng inrē cha-a tö yik holmaneukre nö el Natchī Yatna Sivir. Ngö ṙô anga-aṅ hē ò nö hareuskö alaha ök kūönre kikānö, “Yěn örheūheu öre ngam kinpaha nöng kiṙapken hī, ngaich mötlö kumlēḵ min angū-ö tö ngam Tēv. Mihôiṅ hòng nö ngatī?” Asehkūöre man, tö ò nö töt insā-av kumlēḵ nö Tēv tö mihôiṅ nö kētö nômö tarik. Ötkô hòng min anga-aṅ nö havantö nômö ò nö hēk?
8 Kūö yòh öi mihôiṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö hachohlen yik tökapah? Pön töt insā-av ngam kanöplōn ò. Sā ò nö ṙòklöre ṙô nö kē minë-eny minë taneusömat. (Isa. 40:26) Köplōn inrē tö yik hol hī tö ngaich nö kapah. (Yōp 14:13; Lūk. 20:37, 38) Mihôiṅ inrē nö köplōn tö nup tö rahëichyen inlahen öp tö hòṅ ha-aṅlöng min öp mineūkö ò, tinrīken ò, nup mufē ò hēk keuheutlöre nup töng sitih inlahen ò.
9. Kūö yòh öm më-eṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē min ha-aṅlen yik tö ngaich nö kapah?
9 Sā minë haköp hī ngaich, mihôiṅ in ṙatö-ellōnre in ngam kinlēḵngô Yāvē tö ò min nö hachohlen yik tökapah. Pön lōnu anga-aṅ töre nö hòṅ hachohlen cha hēk īnu inrē anga-aṅ tö kumlēḵre nö ngatī inlahen. Hěng öp inrē tö mihôiṅ chö-öny hī öi ṙatö-ellōnre im kinlēḵngô ò. Ngam inlahen ò ngaich nö hachohlen yik tö urěhngöre tarik tökapah. Kētö kumlēḵ yik tarik alahare anga-aṅ misī nö ha-aṅlen yik tökapah. Kē-ěkūö Yēsū inrē tö ngih kumlēḵ. Töi ngëichkö öp i töhěng inlahngen hē Yēsū nö ha-aṅlö ök töhěng tak tarik. In ngam Yôhan tö 11 mirūlö ön nö vënyu.
KINPAHA ÖK HOL YĒSŪ
10. Ik hē Yēsū nö ahāngö nö lamuh tö Yôtön, asuh ök inlahngen hē e ngaich sitih inlahen anga-aṅ? (Yôhan 11:1-3)
10 Vë-evkūö Yôhan 11:1-3. Asehkūöre töm, ṙētak mana-angrit ngam 32 C.E. nö i Petenī. Aṅ in e ök hol Yēsū Lāsörös tö nak kananö ò nā Mārta nā Mariā. (Lūk. 10:38-42) Vahavö ang Lāsörös, lökten nak kananö ò nö paṙūtölōn. Vë-eny inlahen ò ngaich cha-a nö in Yēsū. Hē cha pöri nö vënyö nang ò ngaich iyöng lāmuh anga-aṅ tö Yôtön, nët sumkam rò-òlkūö angū-ö tö Petenī. (Yôh. 10:40) Im hē Yēsū pöri nö vënyu nang, kapah ngaich Lāsörös. Akahakūö ang Yēsū tök holre nö kapah, sön anga-aṅ nö söktöre nö umuh nö nët sumkam ngaich möl nö kiröönngöre nö chuh Petenī. Ik sā Yēsū ngaich nö teung nö i Petenī, ngaich ang Lāsörös nö fën hata sumkam nö el anūlö. Fēkö ngam inlahen tī re pöri ang Yēsū nö rö-ö nöng mahayööken ngam holre, pön harōilö ngam Tēv.—Yôh. 11:4, 6, 11, 17.
11. Asuh öp haköplö hī tö inlahen ngam innôlö löktö in ngam tö vënyu inlahngen?
11 Haköplu in öi im inlahen ngam innôlö öi in e. Ik hē nā Mārta nā Mariā nö vë-eny nang Yēsū tö ngam inlahngen, ngaich öt tölṙô ò acha-a nö chuh Petenī. Höng vënyen ngam hol ò cha-a nö vahavö. (Yôh. 11:3) Hē Lēsörös pöri nö kapah, ngaich mihôiṅ öre ang Yēsū nö hachohlen ò nö löktö muh. Sön pöri anga-aṅ nö hòṅ chuh Petenī, pön hòṅ hanôltö ngam miṙivlōnre nö in nā Mārta nā Mariā. Ōt hòng hol meh töng kamëtöre nö hayööken meh pòrô nö öt töölô? Yěn ōt, ngaich öm mihôiṅ öm hayönglenre in ò el ṙētak nup kanihngen. (Inch. 17:17) Pöh chěi töi asīnken Yēsū öi in yip tahëng! Ta-a hēk töi ngëichkö ngam tahëng haköp re.
12. Asuh ök ṙô Yēsū nö kilēḵngôre in Mārta, kūö yòh öre anga-aṅ nö mihôiṅ nö ṙatö-ellōnre nö im kinlēḵngô ò? (Yôhan 11:23-26)
12 Vë-evkūö Yôhan 11:23-26. Akahakūö ang Mārta tö Yēsū ngaich nö teung nö i Petenī. Lökten anga-aṅ nö faltöre nö chuh in ò nö ngö ṙô: “Mā; öt hōḵ ök öre kanônyö chu nö kapah, yē Meh ihih.” (Yôh. 11:21) Kô-en ök Yēsū nö mihôiṅ nö lööken tī tö ò yěn umuh. Ōt pöri ök lōn Yēsū inlahen tī ò, ngam töt mufē yik tahëng. Kilēḵngôre anga-aṅ nö ngô in Mārta: “Choholre ap min kanônyö meh, nö aṅ nö hēk.” Ngö ṙô hēk anga-aṅ nö in Mārta: “Chū-ö Chin invanlö, nômö inrē.” Ṙën ang yēsū nö ngatī ṙô, pön kē-ěvkūö anga-aṅ tö kumlēḵre tö ngam Tēv nö ha-aṅlen yik tökapah. Urēhěkūö e inrē anga-aṅ nö hachohlen ök nyīö kikānö töfömngöre vah nö kapah, ha-aṅlen ök ṙālö inrē anga-aṅ tarik im hē sakāmö kinpaha ò. (Lūk. 7:11-15; 8:49-55) Mihôiṅ hòng min ang Yēsū nö ha-aṅlen Lāsörös yěn ngaich anga-aṅ nö fën hata sumkam nö kapah, chahū-ui inrē ngaich ök alaha ò?
“LĀSÖRÖS, KUNYĪ-INYRE MAN!”
Tööḵlö ang Yēsū tö miṙivlōnre nö meuk inlahen yik holre nö peuny (Ngëichköm perekrāf 13-14)
13. Sā ṙô ngam Yôhan 11:32-35, asuh ök inlahen Yēsū hē ò nö meūkö Mariā tö yik tahëng inrē nö peuny? (Ngëichköm nyat inrē.)
13 Vë-evkūö Yôhan 11:32-35. Chuh in Yēsū hēk ang Mariā ök kananö Lāsörös. Sā ṙô Mārta inrē anga-aṅ nö ngô ṙô nö in Yēsū: “Mā; öt hōḵ öre ök kanônyö chu nö kapah, yē Meh ihih.” Haṙivlōn ang Mariā tö yik tarik yamihtökūö nö in e. Haṙivlōn inrē ang Yēsū hē ò nö meuk hēk hang ṙô yik pameuny. Uroh anga-aṅ nö kônyi makmat nö peuny, pön aṙē-ělōn tö yik holre. Akahakūö ang Yēsū tö miṙivlōn hī yěi kapahlöng tö yik holmaneukre. Veūtö lōn anga-aṅ inrē nö hòṅ kēngen ngam miṙivlōn yip holre!
14. Asuh öp mikahkūö hī tö Yāvē in ngam inlahen Yēsū nö meūkö Mariā nö peuny?
14 Hē Yēsū nö peuny nö meūkö Mariā, in e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö īnu tö ngam miṙēḵlōn. Kūö yòh mihôiṅ öi ngatī ṙô? Sā öp haköp hī in ök urěh ātiköl, tö Yēsū nö sā inlahen mufē ngam yöngre. (Yôh. 12:45) Lökten yěi haköp inlahen Yēsū nö peuny nö meuk yik holre nö haṙivlōn, ngaich in e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö haṙivlōn yěn meūkö hī öi peuny. (Sal. 56:8) Öt hòṅ haröhtöre öm më-eṅ in ngam Tēv tö aṙē-ělōn?
Hameuktöre ang Yēsū nö īnu tö kumlēḵre nö hachohlö yik tökapah (Ngëichköm perekrāf 15-16)
15. Sā ṙô ngam Yôhan 11:41-44 asuh öp i inlahngen in ngam anūlö Lāsörös? (Ngëichkö ngam nyat.)
15 Vë-evkūö Yôhan 11:41-44. Chuh in ngam anūlö Lāsörös ang Yēsū. Ngaich tölṙô kinëngö ök ihong anga-aṅ. Asökngen ò pöri ang Mārta nö vënyen ò lohten ngaich hangeūtu takô. Ngö ṙô pöri ang Yēsū nö in ò: “Röh Öich ngö ṙô tö meh, Yē meh ṙātö ellōnre, ngaich meuk ngam kanôlò ngam Tēv min me-eṅ?” (Yôh. 11:39, 40) Môklökūöre ngaich ang Yēsū nö ngëichkö el halīöngö ngaich vë-ekūötēv nö ikūö yik tömaṙôngö. Pön hòṅ kētö nöönyö Yāvē anga-aṅ nö in ngam la-enre. Pōitô ngaich ang Yēsū nö hūḵa nö ngö ṙô: “Lāsörös; kunyī-inyre man!” Kunyī-inyre ngaich ang Lāsörös. Lohten nö öt afēkö tö ngatī yik tarik hē e.
16. Sitih inlahen öng nö sīöplöre ngam ṙinatö-ellōn hī tö Yāvē min nö hachohlö yik tökapah in ngam tö vënyu Yôhan tö 11 mirūlö?
16 Sā ngam haköp hī in ngam Yôhan tö 11 mirūlö, sīöplöre ngam ṙinatö-ellōn hī öi in ngam kinlēḵngô Yāvē min nö hachohlen yik tökapah. Chumkūöṙen tö ṙô Yēsū nö kilēḵngôre nö in Mārta nö ngô ṙô: “Choholre ap min kanônyö meh.” (Yôh. 11:23) Sā ngam yöngre ön inrē Yēsū nö hòṅ hateungngö ngam kinlēḵngôre, īnu inrē anga-aṅ tö kumlēḵre nö ngatī inlahen. Köplōn tö Yēsū nö peuny hē ò nö meuk yik holre nö haṙivlōn. In e ayī-ö akahakūö tö Yēsū nö hòṅ kapahöre nö hòṅ hachohlen yik holmaneuk hī tö ngaich nö kapah. Hameuktöre inrē anga-aṅ nö īnu tö kumlēḵre nö ha-aṅlen yik tökapah hē ò nö hachohlen Lāsörös. Afītöre man tö ṙô Yēsū nö fēlen Mārta nö ngö ṙô: “Röh Öich ngö ṙô tö meh, Yē meh ṙātö ellōnre, ngaich meuk ngam kanôlò ngam Tēv min me-eṅ?” (Yôh. 11:40) Lökten mihôiṅ öi ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö öthō nö öt hateungngö ngam kinlēḵngôre. Sitih inlahen öi min ṙūöhlö ngam ṙinatö-ellōnre in ngih kinlēḵngô?
SITIH INLAHEN ÖI ASĪÖP NGAM ṘINATÖ-ELLŌNRE IN NGAM KINLĒḴNGÔ YĀVĒ?
17. Asuh öp tö hòṅ inlahen hī yěi haköp inlahen yik tö ha-aṅlöng tökapah?
17 Haköp hēk afēkö inlahen yik tö hachohlöng man. Hëvhöre ṙôken nuk inlahngen imat ngam Paipöl inlahen yik tö hachohlöng, tahëng tö ngam inchohlö Yēsū. Mihôiṅ man öm chumkūöṙen öm haköp inlahen u. Köplōn tö më tarik tö vënyu imat e nö kô-en cha-a. Fēkö minë haköplöre man inrē yěm hakööpö u. Afītöre më-eṅ tö ngam kuilōn Yāvē nö hòṅ hachohlö yik tökapah hēk īnu inrē anga-aṅ tö kumlēḵre nö ngatī inlahen. Mihôiṅ öm fēkö ngam inlahen Yēsū hē ò nö hachohlöng, tötṙanāngen an angū-ö.c Köplōn öm tö ò nö ha-aṅlöng nö ikūö yik tö maṙòngö tarik. In e ayī-ö ṙatö-ellōnre tö yik tökapah holmaneuk hī min nö öthō nö öt hachohlöng.—1 Kòr. 15:3-6, 20-22.
18. Sitih inlahen öm mihôiṅ kē yanöölenre in nup tinköökö vamë-eny inlahen yip tö hachohlöng? (Ngëichkö ngam futnōt.)
18 Hang nup nöönyö ngam Tēv inlahen invanlö yik tökapah, tiköökö u, afītöre inrē tö u.d (Efi. 5:19) Löktö in u hēk min ngam ṙinatö-ellōn hī nö ṙūöhölre in ngam kinlēḵngô Yāvē nö hachohlen yik tökapah. Lökten yin hang në tinköökö ngaich harun ṙô re tö. Mihôiṅ öi ka-kken minë ṙô ngam tinköökö el ngam manūlö ngam mikūönöre ngaich mikahtökūöre tö nup manah u. Haköp lōnre man nup ṙô u. Ngaich yěn yih min nup kanihngen meh öm fëliyö hēk yěm haköplöng tö holre, ngaich fēlen meh min ngam töhet kumlēḵ Yāvē. Teungen inrē min Më-eṅ tö hanöhlöre hēk inreuskö alahare inrē.
19. Asuh nup mihôiṅ afēkö hī inlahen yip tökapah min yěn hachohlöng? (Ngëichkö ngam Pòks “Sitih Ṙô Öm Min Hatöönö Cha?”)
19 Fēkö inlahen öp tufömngöre man panam. Vī-i in tö Yāvē öi mihôiṅ öi fēkö nup tö öl nö meūkö. Ngö ṙô ngòh töhěngtak sistör: “Örheūheu chū-ö fēkö ngam inlahenre öich el öp tö tufömngöre panam. Hēṙu öich tong nup tö tahūsa pūl tölōnre öich in e.” Fēkö inlahenre man öm meukkūö yik tö urěhngöre tarik ngam Tēv. Achīö öp lōn meh maheukkūö meh? Asuh öp min hatön meh in ò? Fēkö inlahen yik holmaneukre man inrē tö ngaich nö kapah. Afēkö öp ṙô re man yěm meukkūö cha min, yěm fūölö cha ngaich ṙamlōn min öm meūkö cha.
20. Asuh öp ngaich tö hòṅ inlahen hī?
20 Kirööngen ṙô in öi kētö nöönyö Yāvē, pò ò nö kilēḵngôre töre min nö hachohlen yik holmaneuk hī tö ngaich nö kapah. Mihôiṅ in ṙatö-ellōnre tö ò min nö hateungngö ngam kinlēḵngôre, pön kuilōn ò angū-ö nö hòṅ ha-aṅlen yik tökapah hēk īnu inrē anga-aṅ tö kumlēḵre nö ngatī inlahen. Töi iṙūöhen chěi ṙūöhlö ngam ṙinatö-ellōnre in ngih kinlēḵngô. Ngatī inlahen min ayī-ö öi ṙūöhtöre in ngam Tēv ngam kumlēḵngôre nö ngö ṙô, ‘Choholre yip min hangenlōn meh!’
TINKÖÖKÖ 147 Kinlēḵngô Tö-örheūheu Aṅ Nômö
a Ngaich öm më-eṅ kapahlöng tö yip hanangenlōnre? Yěn hòṅ, öthō man min öt teūngen tö hanöhlöre öm löktö im kinlēḵngô Yāvē, tö ò min nö öthō nö öt ha-aṅlö yip tökapah holmaneuk hī. Sitih inlahen öm min vë-eny nang yip tahëng tö meh öm ṙatö-ellōnre in ngih kinlēḵngô? Hēk sitih inlahen mihôiṅ öm asīöp ngam ṙinatö-ellōnre tö Yāvē min nö hateungngö ngam kinlēḵngôre? In ngih ātiköl in min öi teūngen tö sanapṙô në intöönö. Ṙūöhölre inrē min ngam ṙinatö-ellōn hī in Yāvē tö ò min nö öthō nö öt hachohlen yik tö ngaich nö kapah holmaneuk hī.
b Kui ngam vitiō ngam tinköökö Höng Rahëichtöre Takô ngam tö hameuknyu in ngam JW Pròtkasting Novömpör 2016.
c Vënyu nun minë inlahngen im: 1 Rācha 17:17-24; 2 Rācha 4:32-37; 13:20, 21; Lūkös 7:11-15; 8:41-56; Yôhan 11:38-44; Inlahen 9:36-42; 20:7-12.
d Ngëichken në tinköökö in ngam “Ṙamlōn Tikökṙôre” Ha-öönyö Yāvē: “Tufömngöre Tövai Panam” (Tinköökö 139), “Haköpmatre Man Tö Minë Inkòlô!” (Tinköökö 144), hēk “Hachohlen Cha Min Yāvē” (Tinköökö 151). Ngëichkö minë tufömngöre tinköökö inrē el ngam jw.org “Höng Rachëichtöre Takô,” “Tövai Min Panam,” ngaich “Teungtökūö.”