Hīnöre Tö Minë Tövaich La-en

1-2. (a) Asuh ök ṙô Yēsū nö tölṙô yik haköptöre nö hīnöre? (b) Kūö yòh yik mahaköp nö ṙāngen Yēsū? (Ngëichkö ngam nyat.)

NGÖṘÔ misī ang Yēsū nö in yik haköptöre, “Höng hōḵ an ngam ellōn ötkô pöri ngam alaha.” (Mët. 26:41b) Lökten in ngih ṙô ayī-ö öi akaha elmat tö Yēsū nö akahakūö tö hī lōnu töre hòṅ löngö kahëken tö la-en. Lökten ang Yēsū nö tölṙô yik haköptöre nö hīnöre. Vë-ekūö cha anga-aṅ nö un yahlö ṙinātö-ellōn nö in re. Ik urěh më mahaköp nö holtö ṙinātö-ellōnre nö ngö ṙô nö in Yēsū öthō in min ṙāngen meh. (Mët. 26:35) Rö-ö ön ngam kuilōn cha pön tövai. Öt akahakūö pöri cha töre min nö öt lööṙen nö la-al nup kanihngenre hēk öt kumlē-enre inrē. Lökten ang Yēsū nö tölṙô cha nö hīnöre, ngaich ngö ṙô, “Aṅhaṅti yin lökten, vë-ekūötēv inrē hòṅ yīö min öt kētu im kinlaha.”—Mët. 26:41a.

² Kô-en yik mahaköp nö öt aṅhaṅti hēk öt hīnöre inrē. Lökten ik sā Yēsū nö kē-ě tö yik kumyung, ngaich öt in ò cha-a pön falngöre tö kūö vanööröre. Aṅhav-in yik mahaköp tö nuk ötkumlē-enre lökten cha-a nö vaichköreṙen. Ngöṙô sin cha-a nö in Yēsū tö cha min nö öt ṙāngen ò. Ṙāngen ò pöri ngaich cha-a ik sā ò nö hakihtuṙen.—Mët. 26:56.

3. (a) Kūö yòh nö töt ṙanāngen ngam inlahen hī ötkô hayönglenre in re? (b) Asuh nup min haköp hī in ngih ātiköl?

³ Ötkô in öi yahlö ṙinātö-ellōn in re, ötkô rēhěn öi ngö mufē tö hī öi öt vaichköreṙen min. Kô-en in öt lōnu töre miṙivngölōn Yāvē. Kūö ngam öt hanëtöre pöri ayī-ö ilööṙen lō-ongkūö in minë tövaich la-en. (Rōm. 5:12; 7:21-23) Ōt nup ṙung chūök hī mihôiṅ öi kihngen öi ṙapöre hēk ṙūöhöngre tö nup töchōich la-en. Sitih inlahen pöri ayī-ö kò-òren haköpngöre öi in nā Yāvē nā Yēsū? Sā ṙô Yēsū nö vë-eny nang hī, hòṅ hīnöre ayī-ö hòṅ hī öt kēken minë tövaich la-en. In ngih ātiköl in min öi mikahtökūöre öi sitih inlahen mihôiṅ hīnöre tö minë töchōich la-en? Urěh min ayī-ö öi ngëichken minë inlahngen chūök hī öi hòṅ hīnöre, ngaich sitih inlahen mihôiṅ öi hīnöre. Im manā-aṅ min ayī-ö öi mikahtökūöre tö hī sitih inlahen mihôiṅ örheūheu hīnöre.

ASUH NUP CHŪÖK HĪ MIHÔIṄ HĪNÖRE

4-5. Kūö yòh ayī-ö hòṅ ṙūöhöngre tö nup töchōich la-en pòrô anū-ö nö töt kiröng nö fālen?

⁴ Ōtre nup fālen lohten töng öt uroh nö kiröng. Mihôiṅ pöri anū-ö nö lāinyngen ngam innôlö hī in Yāvē nö pasū. Rö-ö nöng angū-ö pöi mihôiṅ min kēken minë tökiröng fālen.

⁵ Mihôiṅ in ṙòkhöre halō-oikūö in minë tövaich la-en. Ōt pöri inrē minë ötkumlē-en hī töp lökten hī mihôiṅ kēken tövaich la-en. Tö sā yip rīkre tarik tö kalē-ě lōn nö in minë tötlöök la-en. Tö sā ngam insěha. Rīkre inrē yip tarik tö kūyulōn töre nö kēken minë tötlöng la-en tö sā ngam masturbation hēk nginëichkö minë tötlöng tö meūkö (Pòrnokrāfī). Ōt inrē yip rīkre tö pa-ekūö tö tarik, tö tāilölōn hēk tö veūtö tanāinyö. Ngöṙô tī ang Yāköp nö kūich ngam chitri, ‘tūöki ayī-ö töm ellōnre, ngaich hachōḵoyö.’—Yāk. 1:14.

6. Sitih inlahen öi holtö chaniplöre mihôiṅ ngëichköre?

⁶ Akahakūö öm më-eṅ tö nup öt kumlē-enre nup lāinyngen meh mihôiṅ öm lō-ongkūö in minë tövaich la-en? Yē hī min öi ngö mufē töre öi öthō vaichköreṙen, ngaich töng mahachīlöre min ayī-ö. (1 Yôh. 1:8) Köplōn tö ṙô Pôl, tö yip tö ‘halēnlöng tö ngam Tēv’ yē cha min nö öt hīnöre ngaich mihôiṅ min cha-a nö kēken tökööl. (Kal. 6:1) Lökten nö töt ṙanāngen ngam inlahen hī hòṅ örheūheu holtö chaniplöre öi ngëichköre, hēk mikahtökūöre inrē tö minë ötkumlē-enre.—2 Kòr. 13:5.

7. Asuh öp tö hòṅ chumkūökaṙen tö hī? Kētö inchōḵ-elmat hī.

⁷ Asūp tö hòṅ inlahen hī, yěi ngaich öi akahakūö tö nup ötkumlē-enre? Ta-a töi hachōḵ elmatre. In nuk ṙētak misī nö havīlöng minë panam tö minë tökiröng kinlōngö, ngam kūö inkūp u pöri misī töt ngön. Pön mihôiṅ më la-al cha nö yôkhöt nö lökhöt in e. Lökten cha-a misī nö chumkūöṙen tö ngam tökiröng kūö inkūp, nö halēnlö yip amahten e. Ngatī ṙēngen minë öt kumlē-en hī nö sā ṙēngen ngam inkūp. Lökten ayī-ö öi hòṅ chumkūöṙen öi hīnöre öi sā inlahen öp amahati. Hòṅ hī mihôiṅ la-al nup öt kumlē-enre.—1 Kòr. 9:27.

SITIH INLAHEN ÖI HĪNÖRE?

8-9. Sitih inlahen öng öre ngam ṙālö nö ṙūöhöngre nö öt kēken tökööl ngam tö vënyu nö im Inchōḵ-oṙô 7 mirūlö? (Inchōḵ-oṙô 7:8, 9, 13, 14, 21)

⁸ Sitih inlahen öi mihôiṅ hīnöre hòṅ hī öt kēken ngam tökööl? Ta-a töi ngëichkö inlahen ṙô ngam Inchōḵ-oṙô tö 7 miṙūlö nö vënyö inlahen ök ṙāl tarik. Asěha anga-aṅ. Vë-eny nang hī inrē ngam tö 22 miröökö tö ò nö ilööṙen nö fachūngörit ngam kikānö ngam mahavëngen ò nö kēken ngam töchōich. In minë urěh pöri miröökö öi akahakūö tö e nöng öt ilööṙen nö ngatī, pön hireūtkenre. Pōyen nup tötlöng kahëken ngam ṙālö, töp lökten ò nö teungten nö kēken ngam tökööl.

⁹ Urěh anga-aṅ nö ‘kāntöre nö el talöökö öp patī ngam [tötlöök] kikānö ik chinṙīv tö harap.’ (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 7:8, 9.) Ik sā ò nö meuk ngam kikānö öt rēhěn anga-aṅ nö ṙūöhngöre tö ò. Öt rēhěn nö ṙūöhngen ngam kikānö ik sā ò nö kē an nö hāmkūö ò. Höng hang ṙô ò inrē anga-aṅ. Ngöṙô ngam kikānö nö in ò ngaich chin kētö tö kētu. Lohten anga-aṅ nöng hòṅ hameuktöre nö tö akaha nö in ngam ṙālö. (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 7:13, 14, 21.) Yē ngam ṙālö öre nö hīnöre hēk akahakūö tö ngam kanihngen, ngaich öthō öre anga-aṅ nö kēken tökööl.

10. Sitih inlahen öng ngòh Kristīön töngamuh, nö mihôiṅ nö kēken tökööl nö sā inlahen ngam ṙālö tö vënyu nö im Inchōḵ-oṙô?

¹⁰ Mihôiṅ inrē min më tarik ngam Tēv, nö sā inlahen ngam ṙālö tö vënyu. Lohten ngam tö hěngtak Kristīön nö kēken ngam tökiröng fālen, unôichrit e anga-aṅ nö ngö lōn tö e nö töng rötten. Lohten anga-aṅ min nö ngöṙô “hö-ö chin akahngen ngih inlahenre.” Yē ò pöri nö chumkūöṙen nö ngëichkö minë inlahenre, ngaich lohten anga-aṅ nö akahaiṙen töre nö öt holtö mikah elmatre nö la-evṙen, lökten nö kēken ngam tökööl. Sā ò lohten nö hanôl yip tarik töt hangenlōn tö Yāvē. Hēk kē nup inṙamlōn tötkô nö kahë ngòh Kristīön. Hēk vīnyö kūö nup vepsāit tötkô nö maheūk ngòh Kristīön. Lohten inrē anga-aṅ nö akahaiṙen töre nö öt vë-ekūötēv, öt vë-ekūö mat ngam Paipöl, öt chuh el mīting hēk ṙāngenre inrē nö ahānga. Sā inlahen ngam ṙālö anga-aṅ tö vënyu nö im Inchōḵ-oṙô nö vaichö kahëken lökten nö teungten nö kēken tökiröng fālen.

11. Asuh nup tö hòṅ inlahen hī yěi sō kēken tökööl?

¹¹ Asūp haköplö hī öi in e? Tö hī ötkô höng ṙūöhngöre tö ngam tökööl, pöi hòṅ ṙūöhngöre inrē tö minë la-en e. Unôichrit inlahen ṙô Sòlòmön nö vënyö inlahen ngam ṙālö hēk tö ngam tötlöök kikānö, ngaich mikahtö elnang hī anga-aṅ nö ngöṙô tī, “Um lō-ongkūö el kanröönö ò.” (Inch. 7:25) Ngöṙô inrē anga-aṅ, “Ṙūöngö talöököre man marôvat tö ò, um haröhtöre i inkūp öp patī ò.” (Inch. 5:3, 8) Hòṅ hang ngih inlēnö inrē ayī-ö. Öi hòṅ ṙūöhngöre tö në tö ngatī la-en hēk inlahen tö mihôiṅ nö lō-ongkūö tī tö hī kēken tökööl.a Rö-ö nöng angū-ö pöi hòṅ ṙūöhngöre inrē tö nup la-en nup töt vaich tö lōn hī, pön mihôiṅ min anū-ö nö tī-iv tö hī kēken tökööl.—Mët. 5:29, 30.

12. Asūp ṙô Yōp nö kinlēḵngôre hēk sitih inlahen anga-aṅ nö ṙūöhngöre tö ngam tökööl? (Yōp 31:1)

¹² Hòṅ vī ngam inlahenre ayī-ö öi ṙūöhngöre tö nup tö mihôiṅ nö tī-iv tö hī kēken ngam tökööl. Sā inlahen Yōp misī nö kilēngôre tö ò min nö öthō nö chōichö mat nö ngëichkö kikānö. (Vë-evkūö Yōp 31:1.) Köp ang Yōp nö in ngam kuilōnre. Töp lökten ò nö öt asěha. Yē hī min öi asīnkö inlahen Yōp öi köptī tö ngam kuilōnre, ngaich öthō min ayī-ö kētöre in nup tö vaich la-en.

13. Kūö yòh öi hòṅ chumkūöṙen tö nup afēköre? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹³ Töt ṙanāngen ngam inlahen hī hòṅ chumkūöṙen tö nup mufēre, yěi hòṅ ṙūöhngöre tö ngam tökööl. (Man. 20:17) Rīkre yip tö ngöṙô lōn, öt vaich ön ngam inlahen hī yěi höng fēken minë tötlöng la-en. Ngöṙô cha-a, ‘höng fē-a chin öt kētöre pöri öich in e.’ Yē ngòh tarik pöri nö fēkö inlahen minë tötlöng la-en, ngaich mihôiṅ min anga-aṅ nö yīhi kuilōn nö hòṅ kēken u. Sā ṙēngen amul ngam anūlö anga-aṅ, ngaich chumkūöṙen pöri inrē töre nö un suktöre nö el e. Kô-en nun nö mihôiṅ nö yih minë tötlöng el kuilōn hī. Lökten nö töt ṙanāngen ngam inlahen hī hòṅ ilööṙen kēnyen minë tövaich mufē el kuilōnre, ngaich chaphöt nup tölöök ṙô. Yē hī min ngatī inlahen, ngaich öthō min nö köpngö nup tötlöng nö elkuilōn hī. Yē hī pöri öt ngatī inlahen, ngaich köpngö min minë tötlöng nö elkuilōn hī ngaich mihôiṅ kēken nup tökiröng fālen.—Filip. 4:8; Kòl. 3:2; Yāk. 1:13-15.

14. Asuh öp hēk tö hòṅ inlahen hī hòṅ hī öt kēken tökööl?

¹⁴ Asuh öp ih tö hěng inlahen hī yěi sō öi lō-ongkūö kēken tökööl? Hòṅ kiröngen ṙinātö-ellōn in tö hī öi yöölen yěi örheūheu hang minë chööngö Yāvē. Hēṙu in öi kihngen havai ngam mufē re hēk ṙap nup tötlöng elkuilōnre. Yē hī pöri öi asīnkö nup kuilōn ngam Tēv, ngaich teūngen ayī-ö tö ngam töt insā-av kumchikṙen hēk lanāmö inrē.

15. Sitih inlahen öi mihôiṅ ṙūöhngöre tö ngam tökööl, yěi asīöp ngam kuilōnre in minë tölöök la-en?

¹⁵ Yē hī hòṅ ṙūöhngöre tö ngam tökööl, ngaich hòṅ asīöp ngam kuilōnre ayī-ö öi la-evṙen tö tölöök. Yē hī surikhö ngam tötlöök hēk hangenlōn tö tölöök, ngaich köp min ngam kuilōn hī öi kēken minë tölöök la-en. Marôvat inrē min ayī-ö tö nup la-en tö mihôiṅ nö tī-iv tö hī kēken nup tökiröng fālen. (Amôs 5:15) Hěng ön inrē ngam yanöölen hī yěi asīöp ngam kuilōnre in minë tölöök la-en. Yěn ōt nup tö faltöre inlō-ongkūö in minë tövaich la-en hēk kihngen inrē öi ṙūöhöngre tö u, sön pöri min nö köp ngam kuilōn hī öi sō kēken u.

16. Sitih inlahen öng ngam linökö lōn ngam Tēv nö hayööken hī öi hīnöre? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹⁶ Sitih inlahen öi asīöp ngam kuilōnre öi in minë tölöök la-en? Hòṅ örheūheu ayī-ö kētöre in minë la-en tö nôlhöt nö in ngam linökö lōn ngam Tēv. Yē hī öi chuh el mīting, ahānga ngaich sīöplöre min ngam kuilōn hī öi haṙamlōn Yāvē hēk öthō min öi lō-ongkūö in minë tötlöng la-en. (Mët. 28:19, 20; Hep. 10:24, 25) Sīöplöre min ngam hanangenlōn hī tö minë tölöök ṙô yěi haköp ngam ṙô ngam Tēv hēk yěi afēken u inrē, ngaich surikhö minë tötlöök la-en min ayī-ö. (Yôs. 1:8; Sal. 1:2, 3; 119:97, 101) Köplōn tö ök ṙô Yēsū misī nö in yik haköptöre, “Aṅhaṅti yin lökten, vë-ekūötēv inrē hòṅ yīö min öt kētu im kinlaha.” (Mët. 26:41) Yē hī öi vë-ekūö ngam yöngre Yāvē, ngaich hayööken hī min anga-aṅ öi hīnöre hēk ngön inrē min ngam kuilōn hī öi haramlōn ò.—Yāk. 4:8.

ÖRHEŪHEU HĪNÖRE

17. Asuh öp ihih ötkumlē-en Pītör tö hòṅ ṙapö tö ò?

¹⁷ Lohten in öi ṙap nup rīkre ötkumlē-enre. Ōt pöri nup öt kumlē-en hī tö marô-òten nö hòṅ ṙapö tö hī. Töi fēkö inlahen Pītör. Kūö ngam pinhë-ekūöre anga-aṅ nö lūöi heuh ṙô nö mahngen Yēsū. (Mët. 26:69-75) Unôichngöre pöri anga-aṅ nö holtö ngam öt pinhë-ekūöre nö ahānga, nö chuh kūö më kamhôka. (Inl. 5:27-29) Sā tö ngaich ang Pītör nö ṙap ngam pinhë-ekūöre. Unôichrit tö ṙōl samyeūheu pöri anga-aṅ hēk nö yīhiv tö e. Ṙāngenre anga-aṅ nö hol kūö yik tahëng mihëṅṙö nö nyā, tö kūö pinhë-ekūöre tö yik tarik tö tunyinyi. (Kal. 2:11, 12) Sā töng öl hē-e Pītör nö ṙap ngam öt kumlē-enre.

18. Sitih inlahen lōn öi mihôiṅ tö nup rīkre öt kumlē-enre?

¹⁸ Mihôiṅ in ayī-ö inrē tö lōnre öi ṙap minë öt kumlē-enre. Mihôiṅ pöri anū-ö hēk nö havantöre nö in hī. Töi mikahtö elmatre öi ngëichkö ngih inlahen ngòh tö hěngtak prötör. Ngö ṙô anga-aṅ, “Urěhkūö tö 10 samyeūheu ngaich chū-ö ṙāngenre meuk minë tötlöng tö meūkö. Ngaich chū-ö ṙap ngam inlahenre tö lōnre. Öl pöri chū-ö öich fūra inlahen ṙapö e. Lökten hēk öich kūyulōn töre havan tö matre öich meuk minë tötlöng tö meūkö.” Ṙamlōn pöri ayī-ö tö ngam prötör pön holtö ngam öt pinhë-ekūöre anga-a nö la-al ngih öt kumlē-enre. Akaha elmat anga-aṅ tö re nö hòṅ ma-āinyre nö örheūheu nö la-al ngih öt kumlē-enre. Lohten anga-aṅ nö hòṅ iṙūöhen nö la-al e hanöng sā öp Tufömngöre Panam nö öl nö yih. Teūngen ngòh prötör tö inyöökenre nö löktö in öp pīhöre hēk yöölen inrē nö lökten in yip minṙöinylen nö ṙap ngam öt kumlē-enre.

19. Asūp mihôiṅ inlahen meh yěm öl öm ṙap nup ötkumlē-enre?

¹⁹ Ōt nup rīkre öt kumlē-en hī tötkô nö ṙapö tö hī. Asuh pöri mihôiṅ öp inlahen meh yěm sō öm kēken tökööl? Hang ngam inlēnö kahëtö Yēsū. ‘Aṅhaṅti’, hīnöre inrē. Yē meh öm ngö lōn töre öm ngön, sön më-eṅ höng hòṅ ṙūöhngöre tö nup la-en hēk inlahen tö mihôiṅ min nö tī-iv tö meh ötkalē-en. (1 Kòr. 10:12) Fēkö nuk inlahenre më-en la-urěh öm la-al nup ötkumlē-enre. Ngaich mihôiṅ öm ngatī inlahen. Ngöṙô ön ngam Paipöl, “Tö ṙamölōn ön ngòh tarik ngòh tö örheūheu nö hīnöre.”—Inch. 28:14, (NWT); 2 Pīt. 3:14.

HĪNÖRE HĒK TEŪNGEN TÖ INKÒLÔ

20-21. (a) Asuh nup min inkòlô taneūngen hī yěi hīnöre? (b) Asuh öp min inyööken hī tö Yāvē yē hī hakôtenre la-al nup kanihngenre? (2 Kòrin 4:7)

²⁰ Kô-en in ṙung ma-āinyre hīnöre, hö-ö pöri angū-ö nö yanëngen. Lohten nö töng ṙahëichtakūö ngam ṙanamlōn hī yěi kēken minë tökööl, örheūheu pöri öi ṙamölōn yěi lök in minë töhet inchöngtenre tö Yāvē. (Hep. 11:25; Sal. 19:8) Pöi tö ngatī vinī-i tö Yāvē öi hamang chööngö ò, ngaich ṙamlōn. (Ran. 1:27) Hēk yē hī öi hang minë ṙô ò, ngaich het min ngam elkuilōn hī hēk teūngen min ayī-ö tö ngam nômö tö örheūheu aṅ ip yamih ṙētak.—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Yūt 20, 21.

²¹ Kô-en in ayī-ö tarik öi aṅhav-in tö minë ötkumlē-enre, mihôiṅ pöri öi la-al u. Pön in hī ang Yāvē. (Vë-evkūö 2 Kòrin 4:7.) Vënyö nang hī ngam Paipöl tö ngam Tēv nö kē-ěkūö hī tö ngam kumlē tö mötlö tö kumlē tarik. Hòṅ hakôtenre pöri ayī-ö öi la-al minë ötkumlē-enre öi kaheuk sakāmö. Yē hī min ngatī inlahen, ngaich ṙinātu-ellōn min ayī-ö tö Yāvē nö kētö sanapṙô hī yěi vë-ekūötēv hēk kētö kumlē hī inrē öi la-al minë ötkumlē-enre. (1 Kòr. 10:13) Kô-en in öi höng löktö in ngam inyöökenre tö Yāvē öi hīnöre hēk ṙūöhöngre inrē tö minë tövaich la-en.