Yī-ö Ṙālö Prötör—Iṙūöhöröön Yin Sölta Im Sanööḵngö Kristīön

1. Asuh öp tö hòṅ inlahen ngòh tö hěngtak prötör yěn hòṅ sööngö?

NGÖṘÔ ang Pôl nö in yik Kristīön aṅ Efisös, “Iṙūöhen hanöng saha sanölta hī im tölngö ṙôkö tarik, i rôlòng sanööḵngö Kristū.” ( Efi. 4:13) Hòṅ hang ngih inlēnö yin më prötör nö hòṅ sölta nö im sanööḵngö Kristīön. Lökten cha a nö hòṅ hang chööngö Yāvē ngaich hòṅ asā nup lökngörit chööngö inrē aṅmat paipöl nup töng katöllö cha, pòrò anū-ö nö töng kūönö hēk tökiröng inrē. (Lūk. 2:52) Kūöyòh pöri më ṙālö prötör nö hòṅ sööḵngö nö Kristīön?

2-3. Kūöyòh öng nö töt ṙanangen ngam inlahen më ṙāltarik nö hòṅ sööngö?

² Pōyen nun minë tökētu la-en më prötör nö el ngam mikūönö cha hēk el ngam maṅ inrē. Lohten yin yī-ö ṙālö prötör inrē öi fēkö nup la-enre min nup tö hòṅ kēkaṙen tö yiö. Lohten më-eṅ öm fēkö inlahenre öm keūheuttö ṙētak re öm löklōn ngam Tēv, kētöre öm mahayööken töla-evṙen ngaich unôichngöre öm minṙöinylën el ngam maṅ. Lohten inrē öm fēkö inlahenre öm hòṅ pīhövö hēk kūönu inrē. (Efi. 6:4; 1 Tim. 3:1) Hòṅ urěh pöri më-eṅ öm sööḵngö ṙēkti yěm hòṅ kētöre in në la-en, hòṅ aṅhavin inrē tö mikah elmat hēk heuneū-en inrē.b

³ Hòṅ sitih inlahen öm rih yěm tö hòṅ sööngö öm Kristīön? Hòṅ kētöre më-eṅ öm harunöre hòṅ meh heuveū la-evṙen. Ngaich löktökūö ingih öm harunöre kēken minë la-en re min ip yamih ṙētak. Ta-a chěi töi ngëichken nup tömihôiṅ nö la-en meh.

INLAHEN NGAM TÖ HÒṄ SÖÖḴNGÖ NÖ KRISTÖN

4. Achīö yip tövai nö inchōḵkūö më ṙālö prötör? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁴ Ngëichkö yip tö sööḵngö ṙēḵti ngaich asīnken cha. Pōyen yik tarik tö vënyu inlahen imat ngam paipöl yik tö hangenlōn tö Yāvē hēk yik tö kě-evkūö inrē tö nuk tö ṙōlkangen la-en nö i nginëichkö më tarik ngam Tēv. Pōyen haköplö yin mihôiṅ më ṙāltarik nö in cha. Ōt inrē lohten më tö sööḵngö ṙēḵti Kristīön el ngam mikūönö meh hēk el ngam māṅ inrē, mihôiṅ inrē öm haköplu in cha. (Hep. 13:7) Yēsū an inrē tövai nö inchō elmat meh. (1 Pīt. 2:21) Yěm haköp inlahen Yēsū tö yik tarik inrē tö sööḵngö hēk yěm fēkö inlahen yip prötör töngamuh tö sööḵngö ngaich hòṅ chumkūöṙen më-eṅ tö nup tövai tinrīken cha. (Hep. 12:1, 2) Ngaich afēkö inlahen re kò-òṙen öm sitih inlahen min öm asīnkën cha.

5. Sitih inlahen öm asīöp ngam mikah elmatre, hēk kūöyòh angū-ö nö töt ṙanangen? (Salmai 119:9)

⁵ Asīöp ngam “tökô-en mikah elmatre man.” (Inch. 3:21) Ngòh tarik tö aṅhavin tö ngam tökô-en mikah elmat, ngaich afītöre min anga-aṅ urěhkūöre nö kēken nup la-enre. Lökten man öm kalēḵ alaha öm ṙūöhöl ngih heuneu-enre. Kūöyòh? Kūö vē ṙāltarik töngamuh nöng sā nup kuilōnre nö kēken minë la-en hēk kē minë fësla re inrē. (Inch. 7:7; 29:11) Mihôiṅ nö lökngöre ngam mufē hī tö kūö minë tö meukö el filim, tivi hēk intörnet inrē. Sitih inlahen öm min asīöp ngam mikah elmatre? Hòṅ haköp minë lökngörit chööngö më-eṅ aṅ mat ngam paipöl hēk afēkö mufē Yāvē. Ngaich fēkö nup yanöölenre inrē yěm hang minë lökngörit chööngö. Ngaich ngatī inlahen öm kēḵ nup fëslare öm haṙamlōn Yāvē. (Vë-evkūö Salmai 119:9.) Yēḵ meh min asīöp ngam mikah elmatre ngaich angū-ö min mahayööken meh öm sölta im sanööḵngö ṙēḵti im linöklōn ngam Tēv. (Inch. 2:11, 12; Hep. 5:14) Töi chumkūöṙen hēk öi ngëichkö në tönët chuökre öi yöölen yēḵ hī öi aṅhavin tö ngam mikah elmat: (1) Ngam inlahen hī öi in më sistör re hēk (2) yēḵ hī öi katöllö lōnre tö inlahen minë chinhënen re hēk vinī-i keūyö re.

6. Sitih inlahen öng ngòh tö hěngtak prötör nö milēḵṙen töp sistör yēk ò nö aṅhavin tö ngam mikah elmat?

⁶ Milēḵṙen min më-eṅ tö yip kikānö yěm aṅhavin tö ngam mikah hēk mikah elmat. Öm sitih inlahen? Yēḵ öp tö hěngtak öre prötör nö hòṅ pīhövö töp töhěng tak sistör, öt tö vaich ngam inlahen ò yěn hòṅ mikahtökūöre tö öp sistör. Yēḵ ò pöri nö öt kuyulōn töre nö hòṅ pīhövö, ngaich ōt minë tö hòṅ chumkūöṙen ò. Hòṅ chumkūöṙen anga-aṅ tö nup ṙô re hēk inlahen re yēḵ ò nö sööm mësech ngam sistör, hòṅ ngam sistör nö öt vaichö mufē tö inlahen ò yěn hangenlōn tö ò. (1 Tim. 5:1, 2) Yēḵ ngam prötör nö hòṅ miakhtökūöre tö ngam sistör pön hòṅ pīhöv tö ò ( dating), ngaich hòṅ chumkūöṙen min anga-aṅ töm inlahenre nö öt kô nöng hěngtak yěn hòṅ meukkūö ò, hòṅ hōlu pöri cha a. Ngatī inlahen min anga-aṅ nö öt chōchö tī tö ngam minë-einy ò.—1 Kòr. 6:18.

7. Sitih inlahen öng ngòh ṙālö prötör nö lööngö kahe tö fëslare nö i alaha minë chinhehen hēk vī-ni-i keūyöre yē ò nö aṅhavin tö ngam mikah elmat?

⁷ Sitih inlahen öich kô-òren hēk më ṙālö prötör nö hameuktöre nö aṅhavin tö ngam mikah hēk mikah elmat hēk sā mufē ngam Tēv inrē? Mihòiṅ cha a nö hameukten u nö i inlahen minë chinhenö re hēk vinī-i keūyö re inrē. Chöngṙen yip ṙung tarik nö ṙūöhöl alaha hī öi inyutten nup tö tufömngöre istael (style) hēk tisain (design) chëhen, öt hamang chööngö ngam Tēv cha a hēk tötlöngö tinriken inrē. Lökten cha a nö vī istael nup chëhen tö taīt fīting (tight-fitting) hēk chōk nup chëhen yip kikōinyö cha a nö sā mineūkö kikānö. Lökten yēḵ ngòh ṙālö prötör nö hòṅ sööḵngö nö Kristīön, asuh min tö hòṅ chumkūöṙen ò yēḵ ò nö kēḵ fëslare nö i alaha minë chinhenö? Ngamuh min tö hòṅ afēkö ò, ṙamölōn ang vöh min Yāvē yēḵ chu öich ngatī inlahen chinhenen. Mihôiṅ inrē anga-aṅ nö ngëichkö nup chinhenen yip tö sööngö prötör el ngam māṅ. Mihôiṅ anga-aṅ nö hatöönöre nö ngö ṙô: ‘Sitih inlahen ön minë chinhenen chu nö hameūkten chu öich holtö mikah elmatre öich kē fësla re hēk milēḵṙen inrē tö yip tahëng? Akahka hòng chū-ö öich lökten in minë chinhenen re öich lamök lōn ngam Tēv? (1 Kòr. 10:31-33; Tai. 2:6) Më ṙāltarik ma asīöp ngam mikah hēk mikah elmat re, milēḵṙen më prötör sistör tö cha, ṙamölōn inrē ang Yāvē nö in cha.

8. Sitih inlahen öng mihôiṅ ngòh ṙālö prötör nö vī-ire nö chūök ṙinatö-ellōn?

⁸ Vī-i re man chūök ṙinatö-ellōn. Ngòh ṙālö chūök hī mihôiṅ ṙātö-ellōnre, keuheūtngö nup kinë-ekūöre min anga-aṅ la-en. (Lūk. 16:10) Tövai ang Yēsū nö inchôḵ elmat hī nö in e. Öt hěngheuh anga-aṅ nö höhölōn tö minë kinë-ekūöre la-en. Hateūngngö minë la-enre pöri anga-aṅ kinë-ekūö ò tö Yāvē. Öt tölööṙen anū-ö nö in ò sön pöri anga-aṅ nö öt heūlngöre. Hangenlōn anga-aṅ tö taṙòkhöre tarik —möthē yik haköptö ò—Lökten anga-aṅ nö holtö ṙanam lōnre nö kēḵngö nômöre tö pòkūö cha. (Yôh. 13:1) Yī-ö prötör asīnken Yēsū yin, ngaich nup la-en kinë-ekūö yi-ö mā-anyre yi-ö öi kēken u. Yěi öt akahakūö tö inlahen re öi kēken u, ngaich holtö inyāichngöre öi havëkö inyöökenre in yip tö sööḵngö ṙēḵti prötör. Uh öm höng kūöre öm hòṅ meūkö tö yip tahëng öm la-evṙen. (Rōm. 12:11) Nup töng la-en pöri kinë-ekūö meh, holtö ellōnre öm kēken u, ngaich fēken nup töng la-en yiö nö “chö-öiny ten Yāvē, rö-ö nö chö-öiny tö tarik.” (Kòl. 3:23) Hö ö in öi töhët lökten öi hòṅ aṅhavin tö ngam inyāichngö ngaich ho-en nup vanaichöre yěi vaichköreṙen.—Inch. 11:2.

HARUNÖRE TÖ NUP HEUNEŪ-EN NUP TÖ YÖÖLEN TĪ MIN TÖ MEH IP UNÔICH

9. Kūöyòh öng ngòh ṙālö prötör nö tö hòn haköp nup tö tūfömngöre heuneū-en?

⁹ Yē meh tö hòṅ sööḵngö öm prötör ngaich hòṅ harunöre me-eṅ tö nup la-en nup tö yöölen tī min tö meh. Mihôiṅ min öm kēken nup la-en el ngam māṅ, teūngen inrē öm ha-aṅ kö nômö ngam mikūönö re hēk vai inrē min ngam innôlö meh nö in yip tahëng. Ta a chěi töi ngëichkö nup tö hòṅ asīöpö heuneu-en nup tö yöölen tī min tö meh.

10-11. Sitih inlahen öng ngòh ṙālö prötör nö yöölen hēk yöölen tī inrē tö më prötör sistör el ngam māṅ yěn harunöre nö im inkööpöit hēk kinūichö? (Salmai 1:1-3) (Ngëichkö ngam nyat.)

¹⁰ Harunöre im kinūichö inkööpö inrē. Vënyu nang in tö ngam Paipöl tö ngòh tarik tö örheuheu nö vë-ekūö ngam ṙô ngam Tēv hēk fēken u inrē, ṙamölōn anga-aṅ hēk teung inrē nöng in minë tö sitih la-enre. (Vë-evkūö Salmai 1:1-3.) Lökten man örheūheu vë-ekūö ngam Paipöl. Hòṅ meh akahakūö tö ngam mufē Yāvē ngaich sāḵta mufē min më-eṅ in ò. Akahakūö min më-eṅ tö inlahenre öm tūönkui minë lökngörit chööngö aṅmat ngam Paipöl. (Inch. 1:3, 4) Lōnu an ngam māṅ tö vē tö ngatī inlahen prötör. Kūöyòh?

¹¹ Lōnu minë māṅ tö më prötör tö mihôiṅ nö haköpten cha tö ṙô ngam Paipöl hēk kamëtö minë tövai inrē inlēnö. (Tai. 1:9) Yē meh min heuveu-en kūich hēk haköp inrē ngaich heuveū min më-eṅ öm vī nup tòk (talk) re hēk ansöör re el mīting hòṅ më prötör sistör nö haköplu hēk ṙūhölre inrē ngam ṙinatö-ellōn cha. Hěnghöre heuveu min më-eṅ öm kūich nup nōts re el ṙētak pörsönöl istötī (personal study), mīting, esempli hēk könvensön inrē. Ngaich rö ö min nöng ṙūhölre ngam ṙinatö-ellōn me nö löktö in nup nōts kahë meh pöm mihôiṅ min öm hareuskö alaha yip tahëng öm lökten in u.

12. Hòṅ asup öp inlahen meh hòṅ meh heuveū im ṙinô-òv?

¹² Harunöre im ṙinô-òv. Tö hòṅ harunöre takô yin më prötör nö im ṙinô-òvö. Öp prötör tö aṅhavin tö ngih heuneu-en, chumkūöṙen min anga-aṅ nö hangihtö ṙô yip tahëng hēk mikahtö kūöre inrē tö nup mufē elkuilōn cha. (Inch. 20:5) Löktö in minë ṙô ò yěn ṙô òv, arëkūö ò hēk in nup inlahen ò min anga-aṅ nö akahakūö tö nup mufē ò. Yē meh pöri min öm kēnyö ṙētak re öm in yip tahëng ngaich möl min öm akahakūö tö inlahen cha. Kihngen min më-eṅ öm vë-ekūö yip tarik yē cha nö lā kūö meh yēḵ meh töng örheuheu el imēl (email) hēk mësēch (message) öm vë-ekūö cha. Lökten man harunöre yěm meuk kūö yip tarik ngaich vë-ekūö cha.—2 Yôh. 12.

13. Hòṅ asuh öp inrē haköp ngòh ṙālö prötör? (1 Timôtī 5:8) (Ngëichkö ngam nyat.)

¹³ Harunöre hayöngkenre. Ngòh tö sööngö Kristīön hòṅ heuveu anga-aṅ nö ngëichkö re hēk ngëichkö ngam mikūönö re. (Vë-evkūö 1 Timôtī 5:8.) Ōt yip ṙālö prötör mī-iyöng in minë tahëng panam maharunöre nö in yip yöng re hēk in yip holmaneuk re nö la-evṙen tö nup tö tūfömngöre la-en. Hēk ōt inrē in minë tahëng panam yip ṙālö töng maharunöre tö minë tūfömngöre la-en nöng el iskul re. Pôrò öm mahaköp öm i patī hēk el iskul inrē tövai ngam inlahen meh yěm īnu tö öp töhěng heuneū-en re. Ōthō min öm öt teungen tö kinmanö re. (Inl 18:2, 3; 20:34; Efi. 4:28) Harunöre öm mā-ainyre kēken minë la-en re, ngaich hateungngö minë la-en kinë-ekūö re. Ngatī inlahen më-eṅ öm vī ngam minë-eny re nö vai. Ilööṙen min më-eṅ öm teūngen tö kinmanö re ngaich köp öm in e. Minë haköp hī tahëi tinriken hēk heuneū-en inrē yěi asīöpö u min ngaich heuveū-en min ayī-ö öi kēken nup la-en re ip yamih ṙētak. Ta a hēk töi ngëichken nup i la-en. 

HĪNÖRE TÖ NUP YAMIH MIN LA-EN

14. Sitih inlahen öng ngòh ṙālö prötör nö halēnöre yěn hòṅ keūheuttö ṙētakre nö löklōn ngam Tēv?

¹⁴ Më kumheuttö ṙētak re tarik ngam Tēv. Pōyen yin më tö sööngö Kristīön prötör tö kūönö ṙēḵti nö keūheuttö ṙētak re nö im linökö lōn ngam Tēv. Asuh öp yanöölen cha nö löktö in e? Yē ngòh ṙāltarik nö kētöre nö im la-en painīör (pioneer), ngaich heuveū-en min anga-aṅ nö löktö in yip tahëng tö minë tūfömngöre la-en. Pōyen haköplö ön inrē ngòh ṙāltarik yěn kētöre nö im la-en painīör pön heuveū-en nö ha-aṅkö nômöre nöng in nup töng rahëichyěn aṅ in re. (Filip. 4:11-13) Söö man yěm urěh kētöre im la-en òksölöri painīöring (auxiliary pioneering) ngaich möl min mihôiṅ öm keūheuttö ṙētak re im linökö lōn ngam Tēv. Yē meh min öm ngatī inlahen, ngaich heuveū min më-en yěm kētöre im la-en rekulör painīöring (regular pioneering). Yē meh min öm keūheuttö ṙētak re öm kētöre im la-en painīör ngaich ròngnyöre kūö talöökö min më-eṅ öm in minë tahëng la-en, tö sā ngam la-en minānö hēk hēk la-evṙen inrē el Pětēl (Bethel).

15-16. Sitih inlahen öng ngòhh ṙālö prötör nö tö heuveū-en nö hayööken më prötör sister el ngam māṅ?

¹⁵ Mahayööken tö la-evṙen hēk minṙöinylen. Hòṅ vī ngam chööinyre më Kristīön prötör nö kētöre nö im la-en minṙöinylen hòṅ cha nö heuveū-en nö hayōmken më prötör sistör el ngam māṅ. Vënyu an nö imat ngam Paipöl ngih inlahen ngòh tö hěngtak prötör yěn hòṅ kūöurěh tö ò nö “tö lōntö tölöök la-en anga-aṅ.” (1 Tim. 3:1) Hòṅ urěh ön ngòh tö hěngtak prötör nö heuveū-en nö im la-en mahayööken töla-evṙen ngaich möl min anga-aṅ nö heuveū-en nö kētöre nö im la-en minṙöinylen. Pōyen nup inlahen tī më mahayööken töla-evṙen nö hayööken më minṙöinylen. Aṅhavin yin më minṙöinylen hēk tö më mahayööken töla-evṙen töm inyāichngö ngaich holtö ellōnre inrē nö meukṙen më prötör sistör. Tökalēḵ alaha cha a inrē nö im la-en inhanga. Mihôiṅ ön ngòh tö hěngtak ṙālö prötör nö kētöre nö im la-en mahayööken töla-evṙen nöng 17-18 samyeūheu ṙēḵti. Mihôiṅ inrē ngòh tö hěngtak mahayööken töla-evṙen nöng 20-22 ṙēḵti samyeūheu nö kētöre nö im la-en minṙöinylen.

¹⁶ Sitih inlahen öm min mihôiṅ heuveū-en im la-en mahayööken töla-evṙen hēk minṙöinylen? Vënyu nun minë tö hòṅ teung tinriken cha nö imat ngam Paipöl. Yē ngòh prötör nö urěh nö hangenlōn tö Yāvē, tö yip aṅ ngam mikūönöre hēk tö yip prötör sistör el ngam māṅ, ngaich möl min anga-aṅ nö teūngten nö in minë tinrikenre. (1 Tim. 3:1-13; Tai. 1:6-9; 1 Pīt. 5:2, 3) Mihôiṅ man më-en inrē öm mā-ainyre öm teūngten in në tinriken tö vënyu imat ngam Paipöl. Mihôiṅ öm vë-ekūötēv öm havëkö inyöökenre in Yāvē hòṅ meh teūngten öm kēḵtöre in në la-en.c

17. Asuh öp tö hòṅ inlahen ngòhh ṙālö prötör yěn tö hòṅ akaha nö inpīhö kikōnyö hēk kui ngam mikūönö? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹⁷ Inpīhö kikōnyö hēk kui ngam mikūönö. Sā rô Yēsū misī, ōtrē yip tö sööngö prötör töt pīhövö. (Mët. 19:12) Yē meh pöri öm hòṅ kē fëslare öm pīhövö, ngaich hòṅ hateungngö minë la-enre më-eṅ öm inpīhö kikōnyö hēk kui ngam mikūönö. (1 Kòr. 11:3) Lōnu ang Yāvē tö ngòh inpīhö kikōnyö nö hangenlōn tö ngam pīhöre kikānö, hateungngö nup kuilōn ò, töakahaṙa inrē nö hol ò hēk hayööken ò inrē nö hangönllö ngam innòlöre nö im Tēv. (Efi. 5:28, 29) Minë tinriken hēk heuneū-en tahai kahakkö hī in ngih atīköl, yē meh min öm asīöpö u nö in re, ngaich mihôiṅ min më-eṅ öm tövai öm inpīhö kikōnyö. Tö sā meh yěm löktö kūö i ngih öm asīöp ngam mikah hēk mikah elmat re, milēḵṙen tö më kikānö hēk vī-i re öm chūök ṙinatö-ellōn, ngaich tövai min më-eṅ öm inpīhö kikōnyö hēk kui ngam mikūönö.

18. Asuh öp tö hòṅ inlahen ngòhh ṙālö prötör yěn tö hòṅ akaha nö inyöngö?

¹⁸ Inyöngö kikōnyö. Unôichrit meh öm hapīhö lohten öm hòṅ kūönu. Sitih inlahen pöri më-eṅ yěm tö hòṅ vai öm inyöngö kikōnyö? Haköplu man i alaha e öm in Yāvē. (Efi. 6:4) Vë-eny nang Yēsū ang Yāvē töre nö hangenlōn tö ò hēk ṙamölōn inrē nö in ò. (Mët. 3:17) Yēḵ meh min öm kūönu, ngaich mihôiṅ më-eṅ öm vë-einy nang yip kūön re töre öm hangenlōn tö cha. Mihôiṅ öm eū nup la-en cha tövai. Yē yip inyöngö nö asīnken Yāvē, ngaich lööṙen min më kūön cha nö tösööngö nö Kristīön. Töi löktökūö ing töngamuh chěi öi chumkūöṙen tö ngam mikūönöre hēk tö më holmaneukre el ngam māṅ, vë-einy nang cha inrē töre öi hangenlon tö cha hēk pōiṙai mat inrē tö cha. (Yôh. 15:9) Yē meh min ngatī inlahen ngaich tövai min më-eṅ öm inyöngö hēk kui ngam mikūönö. Mihôiṅ pöri më-eṅ töngamuh öm tö hō-ov im la-en Yāvē hēk mihôiṅ inrē min öm tö pōiṙāi öm el ngam mikūönöre hēk el ngam māṅ inrē.

ASUH ÖP NGAICH MIN TÖ HÒṄ INLAHEN MEH?

19-20. Sitih inlahen öng ngòhh ṙālö prötör nö tö sööngö nö Kristīön? (Ngëichkö ngam lama-uk nyat.)

¹⁹ Yī-ö ṙālö prötör, öt tö lööṙen ön ngam inlahen yīö sölta im sanööngö, pöi hòṅ ma-anyre öi la-evṙen. Hòṅ fēkö inlahen yip tö sööngö min më-eṅ yip tö hòṅ asīnka tö meh. Ngaich hòṅ asīöp ngam mikah elmatre më-eṅ, hòṅ vī-ire min öm chūök ṙinatö-ellōn, harunöre tö nup la-en heuneū-enre nup tö yöölen tī min tö meh hēk mahayööken meh min öm hīnöre kēken nup la-en kinë-ekūöre in öp yamih ṙētak.

²⁰ Lohten min öm öt akahakūö tö inlahenre, yěm höng fēkö ṙôken minë la-en tö hòṅ kēkaṙen. Uh pöri min ngaich öm heūlngöre, pöm mihôiṅ më-eṅ öm tö sööngö öm Kristīön inrē. Köpölōn tö Yāvē nö in meh nö hayööken meh min. (Isa. 41:10, 13) Hayööken meh inrē min më prötör sistör el ngam māṅ. Lökten man iṙūöhen la-evṙen im inlahenre sööngö, ngaich pōyen min mihôiṅ nup kahëken meh la-en, ṙamlōn inrē min më-eṅ. Yī-ö ṙālö prötör, hangenlōn in tö yīö! Vë-elkui yīö in öi örheūheu teungen tö inkòlôre löktö in Yāvē.—Inch. 22:4.