SUMALA NI LUCAS

1 Daghan ang naningkamot sa pagsulat sa tanang panghitabo nga gituohan gyod nato.+ 2 Ang ilang gisulat takdo sa gisulti kanato niadtong mga nakakita+ ug nagwali sa mensahe sa Diyos.+ 3 Akong nasusi ang katukma niining tanan gikan sa sinugdan, mao nga nakahukom ko nga isulat kini kanimo sa hustong pagkahan-ay, halangdon nga Teofilo,+ 4 aron imong mapamatud-an nga tinuod ang mga butang nga gitudlo* kanimo.+

5 Sa panahon ni Herodes*+ nga hari sa Judea, dihay saserdote nga ginganlag Zacarias sa dibisyon ni Abias.*+ Ang iyang asawa nga si Elisabet naggikan sa pamilya ni Aaron. 6 Silang duha matarong atubangan sa Diyos, ug walay ikasaway kanila kay ilang gituman ang tanang sugo ug balaod ni Jehova.* 7 Apan wala silay anak kay baog si Elisabet ug tigulang na sila.

8 Karon kay turno na man sa iyang dibisyon,+ si Zacarias nag-alagad ingong saserdote atubangan sa Diyos. 9 Ug sumala sa nabatasan* sa mga saserdote, misulod siya sa sangtuwaryo ni Jehova*+ kay turno na niya sa paghalad ug insenso.+ 10 Samtang naghalad siyag insenso ug ang tibuok panon sa katawhan nag-ampo sa gawas, 11 nagpakita niya ang anghel ni Jehova* nga nagtindog sa tuong bahin sa halaran. 12 Si Zacarias nakurat sa iyang nakita ug nahadlok. 13 Apan ang anghel miingon kaniya: “Ayawg kahadlok Zacarias kay gidungog ang imong pangamuyo. Ang imong asawa nga si Elisabet manganak ug lalaki, ug nganli siyag Juan.+ 14 Inigkatawo niya, ikaw magsadya pag-ayo ug daghan sab ang malipay,+ 15 kay siya mahimong bililhon kang Jehova.*+ Apan dili siya angayng moinom ug bino o bisan unsang alkoholikong ilimnon,+ ug siya mapuno sa balaang espiritu bisag wala pa matawo.*+ 16 Tabangan niya ang daghang Israelinhon nga mobalik kang Jehova* nga ilang Diyos.+ 17 Mouna sab siya kaniya* uban ang espiritu ug gahom ni Elias,+ aron himoon ang kasingkasing sa mga amahan nga mahisama sa kasingkasing sa mga anak+ ug tabangan ang mga masinupakon nga magmaalamon sama sa mga matarong. Pinaagi niana ang katawhan maandam alang kang Jehova.”*+

18 Si Zacarias miingon sa anghel: “Mahitabo ba gyod na? Tigulang na mi sa akong asawa.” 19 Ang anghel mitubag: “Ako si Gabriel,+ nga nagtindog sa atubangan sa Diyos.+ Gipadala ko aron isulti kanimo kining maayong balita. 20 Apan kay wala man ka motuo sa akong gisulti, maamang ka hangtod nga mahitabo kining mga butanga sa gitakdang panahon.” 21 Sa kasamtangan, ang mga tawo padayong naghulat kang Zacarias, ug natingala sila nga dugay kaayo siya sa sangtuwaryo. 22 Apan paggawas niya, dili na siya makasulti. Busa nasabtan nila nga nakakita siyag katingalahang butang* sulod sa sangtuwaryo. Siya naamang ug nagsigeg senyas kanila. 23 Dihang natapos ang iyang balaang pag-alagad,* mipauli siya sa iyang balay.

24 Pipila ka adlaw sa ulahi, si Elisabet nga iyang asawa namabdos ug wala mogawas sa ilang balay sulod sa lima ka bulan. Siya miingon: 25 “Kini ang gihimo ni Jehova* alang kanako niining mga adlawa. Gitagad niya ang akong kahimtang ug giwagtang ang akong kaulawan* taliwala sa mga tawo.”+

26 Sa ikaunom nga bulan sa iyang pagmabdos, gipadala sa Diyos ang anghel nga si Gabriel+ sa Nasaret, usa ka siyudad sa Galilea, 27 ngadto sa usa ka ulay+ nga kaslonon kang Jose nga gikan sa linya ni David. Ang iyang ngalan mao si Maria.+ 28 Pag-abot sa anghel, kini miingon kaniya: “Maayong adlaw. Ikaw giuyonan pag-ayo ni Jehova* ug siya nagauban kanimo.” 29 Apan naglibog siya sa giingon sa anghel ug kon nganong gitimbaya siya niining paagiha. 30 Busa ang anghel miingon kaniya: “Ayawg kahadlok Maria, kay ikaw giuyonan sa Diyos. 31 Ikaw magmabdos ug manganak ug batang lalaki,+ ug nganli siyag Jesus.+ 32 Siya mahimong bantogan+ ug tawgong Anak sa Labing Hataas,+ ug ihatag ni Jehova* nga Diyos kaniya ang trono ni David nga iyang amahan.+ 33 Siya magahari sa panimalay ni Jacob hangtod sa hangtod, ug dili matapos ang iyang Gingharian.”+

34 Apan si Maria miingon sa anghel: “Unsaon man pagkahitabo niana, nga wala man ko makigdulog ug lalaki?”+ 35 Ang anghel mitubag: “Ang balaang espiritu mokunsad kanimo,+ ug ang gahom sa Labing Hataas molandong kanimo. Busa ang bata nga matawo tawgong balaan,+ Anak sa Diyos.+ 36 Gani ang imong paryente nga si Elisabet unom ka bulan nang nagmabdos ug batang lalaki, bisag tigulang na siya ug nailhang baog; 37 kay walay isulti ang Diyos nga dili niya matuman.”+ 38 Unya si Maria miingon: “Ania ang ulipong babaye ni Jehova!* Matuman unta kanako ang imong gisulti.” Niana ang anghel mibiya kaniya.

39 Human niana, si Maria midalig adto sa kabukiran, sa usa ka siyudad sa Juda, 40 ug miadto siya sa balay ni Zacarias ug nangomosta kang Elisabet. 41 Pagkadungog ni Elisabet sa pangomosta ni Maria, misikad ang bata sulod sa iyang tiyan, ug si Elisabet napuno sa balaang espiritu 42 ug misultig kusog: “Bulahan ka sa tanang babaye, ug bulahan ang bata sa imong tiyan! 43 Pagkadakong pribilehiyo nga giduaw ko sa inahan sa akong Ginoo! 44 Kay tan-awa! pagkadungog nako sa imong tingog, ang bata sa akong tiyan misikad sa kalipay. 45 Malipayon sab ka nga mituo sa gisulti ni Jehova,* kay matuman gyod kanang tanan.”

46 Si Maria miingon: “Ako* magadayeg kang Jehova,*+ 47 ug dili nako mapugngan ang akong kalipay sa Diyos nga akong Manluluwas,+ 48 kay siya nahinumdom sa iyang ulipong babaye.+ Ug sukad karon ang tanang kaliwatan moingon nga ako malipayon,+ 49 kay ang gamhanang Diyos naghimog kahibulongang mga butang kanako, ug balaan ang iyang ngalan,+ 50 ug hangtod sa hangtod siya magpakitag kaluoy niadtong may kahadlok kaniya.+ 51 Siya naghimog gamhanang mga buhat pinaagi sa iyang gahom.* Iyang gipatibulaag ang mga mapahitas-on ug kasingkasing.+ 52 Iyang gipakanaog sa trono ang mga tawong gamhanan+ ug gibayaw ang mga timawa.+ 53 Gibusog niya sa maayong mga butang ang mga gigutom+ ug gipalakaw nga walay dala ang mga adunahan. 54 Siya miabot aron tabangan ang Israel nga iyang alagad, nga nahinumdom nga magpakita siyag kaluoy,+ 55 sumala sa iyang gisaad sa atong mga katigulangan, kang Abraham ug sa tanan niyang kaliwat*+ hangtod sa hangtod.” 56 Si Maria nagpabilin uban kaniya ug mga tulo ka bulan, dayon siya mipauli.

57 Miabot ang panahon nga si Elisabet nagbati ug nanganak ug lalaki. 58 Pagkahibalo sa iyang mga silingan ug paryente nga gipakitaan siyag dakong kaluoy ni Jehova,* nalipay sab sila.+ 59 Sa ikawalong adlaw, miadto sila panahon sa pagtuli sa bata,+ ug ila unta siyang nganlag Zacarias, sama sa iyang amahan. 60 Apan miingon ang iyang inahan: “Dili! Juan ang ingalan kaniya.” 61 Ilang giingnan siya: “Wala man moy paryente nga ingon nianag ngalan.” 62 Unya misenyas sila sa amahan kon unsay gusto niyang ingalan sa bata. 63 Busa siya nangayog sulatanan,* ug misulat: “Juan ang iyang ngalan.”+ Ug natingala silang tanan. 64 Dihadiha siya makasulti na,+ ug iyang gidayeg ang Diyos. 65 Nahibulong ang tanan nilang silingan, ug ang maong hitabo nabaniog sa tibuok kabukiran sa Judea. 66 Ug ang tanang nakadungog niini naghunahuna: “Unsa kahay himoon niining bataa inigdako?” Kay si Jehova* nagauban gayod kaniya.

67 Si Zacarias nga iyang amahan napuno sa balaang espiritu ug miingon: 68 “Dayegon nato si Jehova,* ang Diyos sa Israel,+ kay gihatagan niyag pagtagad ang iyang katawhan ug giluwas sila.+ 69 Siya nagpadalag gamhanang manluluwas*+ kanato gikan sa banay ni David nga iyang alagad.+ 70 Kini ang iyang gisaad pinaagi sa iyang balaang mga propeta* kanhi,+ 71 nga luwason kita gikan sa atong mga kaaway ug sa tanang nagadumot kanato,+ 72 aron magpakitag kaluoy sumala sa iyang gisaad sa atong mga katigulangan ug hinumdoman ang iyang balaang pakigsaad.+ 73 Gipanumpa niya sa atong katigulangan nga si Abraham,+ 74 nga human niya kita luwason gikan sa mga kaaway, hatagan niya kitag pribilehiyo sa pagsimba kaniya nga walay kahadlok, 75 uban ang pagkamaunongon ug pagkamatarong sa tibuok natong kinabuhi. 76 Apan ikaw anak ko, tawgon ka nga propeta sa Labing Hataas, kay ikaw mag-una kang Jehova* sa pag-andam sa iyang mga dalan,+ 77 sa pagpahibalo sa iyang katawhan bahin sa kaluwasan pinaagi sa kapasayloan sa ilang mga sala+ 78 tungod sa dakong kaluoy sa atong Diyos. Kana nga kaluoy nga gikan sa langit mosidlak kanato samag pagsubang sa adlaw, 79 nga maglamdag niadtong anaa sa kangitngit ug anaa sa landong sa kamatayon,+ ug magatultol kanato sa dalan sa pakigdait.”

80 Ug ang bata midako ug mihamtong,* ug siya nagpuyo sa desyerto hangtod sa adlaw nga siya nagwali sa katawhan sa Israel.

2 Niadtong panahona, si Cesar Agusto nagpakanaog ug sugo nga ang tanang tawo sa imperyo* magparehistro. 2 (Kining una nga pagrehistro nahitabo sa dihang si Quirinio ang gobernador sa Sirya.) 3 Busa ang tanan nanguli aron magparehistro sa ilang siyudad nga natawhan. 4 Tungod niini si Jose+ mibiya sa Galilea, sa siyudad sa Nasaret, ug mitungas sa Judea, sa siyudad ni David nga ginganlag Betlehem,+ kay gikan man siya sa banay ni David. 5 Siya miadto aron magparehistro uban sa iyang asawa nga si Maria,+ nga manganakay na niadtong higayona.+ 6 Sa didto na sila, si Maria nagbati. 7 Ug siya nanganak ug batang lalaki, ang panganay,+ ug giputos niya kinig mga panapton ug gipahigda sa pasungan+ kay wala nay bakanteng kuwarto sa balay-abtanan.

8 Sa maong rehiyon usab may mga magbalantay sa karnero nga nagpabilin sa gawas sa tibuok gabii, nga nagbantay sa ilang mga hayop. 9 Sa kalit lang ang anghel ni Jehova* mitungha sa ilang duol, ug ang himaya ni Jehova* midan-ag sa ilang palibot, ug sila nahadlok pag-ayo. 10 Apan ang anghel miingon kanila: “Ayaw mog kahadlok, kay duna koy isulti nga maayong balita nga makapalipay pag-ayo sa tanang tawo. 11 Karong adlawa natawo sa siyudad ni David+ ang inyong manluluwas,+ nga mao ang Kristo nga Ginoo.+ 12 Kini ang inyong ilhanan kaniya: Makakita mog masuso nga giputos ug mga panapton ug naghigda sa pasungan.” 13 Ug sa kalit mitungha sab ang usa ka panon sa mga anghel,*+ nga nagdayeg sa Diyos: 14 “Himayaon ang Diyos sa kahitas-an, ug sa yuta ang katawhan nga iyang giuyonan makabatog kalinaw.”

15 Pagbiya sa mga anghel paingon sa langit, ang mga magbalantay sa karnero miingon sa usag usa: “Mangadto dayon ta sa Betlehem ug tan-awon kining gipahibalo ni Jehova* kanato.” 16 Busa nangadto dayon sila ug nakita nila si Maria ug si Jose, ug ang masuso nga naghigda sa pasungan. 17 Pagkakita nila sa masuso, ilang gipahibalo ang gisulti sa anghel bahin niining bataa. 18 Ug ang tanang nakadungog nahibulong sa giingon sa mga magbalantay sa karnero, 19 apan gitiman-an ni Maria kining mga pulonga, ug gipamalandong ang kahulogan niini.+ 20 Unya ang mga magbalantay namalik sa ilang mga karnero, ug sila nagpasalamat ug nagdayeg sa Diyos tungod sa tanan nilang nadungog ug nakita, sumala gayod sa gipahibalo kanila.

21 Sa walo na ka adlaw ang bata, ila kining gituli ug ginganlag Jesus,+ ang ngalan nga gihatag sa anghel sa wala pa siya ipanamkon.+

22 Dihang miabot na ang panahon sa pagputli kanila sumala sa Balaod ni Moises,+ ilang gidala siya sa Jerusalem aron ipresentar kang Jehova,* 23 ingon sa nahisulat sa Balaod ni Jehova:* “Ang matag panganay nga lalaki tawgong balaan alang kang Jehova.”*+ 24 Ug sila naghalad sumala sa giingon sa Balaod ni Jehova:* “usa ka paris nga tukmo o duha ka piso nga salampati.”+

25 Sa Jerusalem, dunay tawo nga ginganlag Simeon. Siya matarong ug diyosnon, nga naghulat sa kahupayan sa Israel,+ ug ang balaang espiritu diha kaniya. 26 Dugang pa, gipadayag sa Diyos kaniya pinaagi sa balaang espiritu nga dili siya mamatay hangtod dili niya makita ang Kristo ni Jehova.* 27 Ilalom sa paggiya sa espiritu siya misulod sa templo, ug sa gidala sa mga ginikanan ang batang si Jesus aron himoon kaniya ang gisugo sa Balaod,+ 28 iyang gikugos ang bata ug gidayeg ang Diyos: 29 “Soberanong Ginoo, sumala sa imong gisaad, karon ang imong ulipon mahimo nang mamatay nga malinawon,+ 30 kay nakita na nako ang imong paagi sa pagluwas+ 31 nga imong giandam aron makita sa tanang katawhan.+ 32 Siya ang kahayag+ nga magakuha sa kangitngit nga nagatabon* sa kanasoran+ ug ang himaya sa imong katawhan nga Israel.” 33 Ang amahan ug inahan sa bata nahibulong sa gisulti ni Simeon bahin kaniya. 34 Gipanalanginan sab sila ni Simeon, ug giingnan si Maria nga inahan niini: “Kining bataa gipadala, ug tungod niya daghan sa Israel ang mapukan+ ug bangonon pag-usab,+ ug siya tamayon bisan pa sa mga ilhanan nga siya gikan sa Diyos+ 35 (oo, makasinati kag grabeng kaguol*),+ aron madayag kon unsay naa sa kasingkasing sa daghan.”

36 Karon dihay propeta nga si Ana, anak ni Fanuel, sa tribo ni Aser. Siya tigulang na, ug pito ka tuig lang silang nag-uban sa iyang bana. 37 Siya nabalo ug karon 84 anyos na. Wala gayod siya mopalta sa templo, nga naghimog sagradong pag-alagad adlaw ug gabii uban ang mga pagpuasa ug pangamuyo. 38 Ug nianang higayona mismo, siya miduol ug nagpasalamat sa Diyos ug misulti bahin sa bata ngadto sa tanang naghulat sa kaluwasan sa Jerusalem.+

39 Dihang natuman na nila ang tanang gisugo sa Balaod ni Jehova,*+ sila mipauli sa Galilea, sa ilang siyudad sa Nasaret.+ 40 Ug ang bata midako ug miuswag sa kaalam, ug siya padayong giuyonan sa Diyos.+

41 Matag tuig ang iyang mga ginikanan moadto sa Jerusalem alang sa pista sa Paskuwa.+ 42 Ug sa 12 anyos na siya, sila mitungas na usab sa Jerusalem sumala sa ilang naandan.+ 43 Human sa pista sila namauli. Apan ang batang si Jesus nagpabilin sa Jerusalem, ug wala kini mamatikdi sa iyang mga ginikanan. 44 Nagdahom sila nga mikuyog ra siya sa panon. Sa nakabaktas na silag usa ka adlaw, ilang gipangita siya diha sa ilang mga paryente ug kaila. 45 Apan wala nila makit-i si Jesus, busa namalik sila sa Jerusalem ug gipangita siya pag-ayo. 46 Human sa tulo ka adlaw nakaplagan nila siya sa templo. Naglingkod siya taliwala sa mga magtutudlo, nga namati ug nangutana kanila. 47 Ang tanang namati kaniya nahingangha sa iyang mga tubag ug pagsabot.+ 48 Dihang nakit-an siya sa iyang mga ginikanan, sila nahibulong, ug miingon ang iyang inahan: “Anak, nganong imo man ning gibuhat namo? Natarantar mi sa imong amahan ug pinangita nimo.” 49 Apan siya mitubag: “Diin man diay mo nangita nako? Wala ba mo mahibalo nga dinhi ra ko ninyo makita sa balay sa akong Amahan?”+ 50 Hinunoa, wala sila makasabot sa iyang gisulti kanila.

51 Siya milugsong uban kanila pauli sa Nasaret ug padayong nagpasakop* kanila.+ Kining mga butanga gitipigan sa iyang inahan diha sa iyang kasingkasing.+ 52 Si Jesus nagdako ug nag-uswag sa kaalam. Siya nauyonan sa Diyos ug sa mga tawo.

3 Sa ika-15 ka tuig nga paghari ni Tiberio Cesar, si Poncio Pilato mao ang gobernador sa Judea, si Herodes*+ ang magmamando* sa distrito sa Galilea, si Felipe nga iyang igsoon mao ang magmamando sa distrito sa Iturea ug sa Trakonite, si Lisanias ang magmamando sa distrito sa Abilinia, 2 ug si Anas ug si Caifas+ ang mga pangulong saserdote. Niining panahona, nadawat ni Juan+ nga anak ni Zacarias ang mensahe sa Diyos didto sa kamingawan.+

3 Busa iyang giadto ang tanang dapit palibot sa Jordan, nga nagwali bahin sa bawtismo ingong simbolo sa paghinulsol alang sa kapasayloan sa mga sala.+ 4 Kay kini ang nahisulat sa basahon ni propetang Isaias: “Dunay nagasinggit sa kamingawan: ‘Andama ang dalan ni Jehova!* Hawani ang iyang agianan.+ 5 Tambaki ang tanang walog, pataga ang tanang bukid ug bungtod, tul-ira ang naglikoliko nga mga dalan, ug pataga ang libaong nga mga dalan, 6 ug ang tanang tawo* makakita sa paagi sa Diyos sa pagluwas.’”+

7 Busa giingnan niya ang panon sa katawhan nga nangadto kaniya aron magpabawtismo: “Kamong kaliwat sa mga bitin, kinsay nagpasidaan ninyo nga angay mong moikyas sa kapungot sa Diyos?+ 8 Busa ipakita sa inyong binuhatan nga kamo naghinulsol. Ayaw mo pag-ingon, ‘Amahan namo si Abraham.’ Kay sa pagkatinuod ang Diyos makapatunghag mga anak alang kang Abraham gikan niini nga mga bato. 9 Sa pagkatinuod, ang atsa andam na sa pagputol sa gamot sa mga kahoy. Busa ang matag kahoy nga dili maayog bunga putlon ug isalibay sa kalayo.”+

10 Ug ang panon nangutana kaniya: “Nan, unsay angay namong buhaton?” 11 Siya mitubag: “Siya nga may duha ka besti* maghatag sa tawo nga walay besti, ug siya nga may pagkaon magbuhat usab sa ingon.”+ 12 Bisan ang mga maniningil ug buhis miadto aron magpabawtismo,+ ug sila miingon: “Magtutudlo, unsay angay namong buhaton?” 13 Siya miingon: “Ayawg paningil ug buhis nga labaw sa gitakda sa balaod.”+ 14 Nangutana sab kaniya ang mga sundalo: “Unsay angay namong buhaton?” Siya mitubag: “Ayawg panghulga* o paghimog bakak nga mga sumbong kang bisan kinsa aron lang makakuwarta,+ apan magmakontento sa gitagana kaninyo.”*

15 Kay ang mga tawo nagpaabot man sa Kristo, sila naghunahuna bahin kang Juan, “Siya na kaha ang Kristo?”+ 16 Si Juan miingon sa tanan: “Ako nagbawtismo kaninyo sa tubig, apan ang usa nga moanhi mas dakog awtoridad kay kanako, ug dili ko takos bisan sa pagbadbad sa liston sa iyang sandalyas.+ Siya magbawtismo kaninyo sa balaang espiritu ug sa kalayo.+ 17 Siya nagkupot ug pangpalid nga pala aron hinloan sa bug-os ang iyang giokanan ug tigomon ang trigo ngadto sa iyang kamalig, apan ang tahop iyang sunogon sa kalayo nga dili mapalong.”

18 Siya sab naghatag ug daghang tambag ug nagpadayon sa pagwali sa maayong balita ngadto sa mga tawo. 19 Apan si Herodes nga magmamando sa distrito, kay gibadlong ni Juan tungod sa iyang pagminyo kang Herodias nga asawa sa iyang igsoon ug sa tanang daotang butang nga iyang gibuhat, 20 mihimo pag usa ka daotang buhat: Iyang gipabilanggo si Juan.+

21 Daghang tawo ang nabawtismohan ni Juan, lakip kanila si Jesus.+ Ug samtang nag-ampo si Jesus, ang langit nabuksan+ 22 ug ang balaang espiritu mikunsad kaniya nga samag salampati, ug dihay tingog gikan sa langit nga nag-ingon: “Ikaw ang akong Anak, ang akong gihigugma. Giuyonan ka nako.”+

23 Mga 30 anyos+ si Jesus+ dihang gisugdan niya ang iyang ministeryo, ug sumala sa gituohan sa mga tawo,

4 Dayon si Jesus, nga puno sa balaang espiritu, mibiya sa Jordan. Siya gigiyahan sa espiritu samtang didto sa kamingawan.+ 2 Nagpabilin siya didto sulod sa 40 ka adlaw ug wala mokaon. Sa kataposan nianang mga adlawa, siya gigutom pag-ayo. Unya siya gitental sa Yawa,+ 3 nga miingon: “Kon ikaw anak sa Diyos, himoang tinapay kining bato.” 4 Apan si Jesus mitubag: “Kini nahisulat, ‘Ang tawo dili mabuhi sa tinapay lamang.’”+

5 Busa gidala siya sa Yawa sa habog nga lugar, ug sa daklit gipakita kaniya ang tanang gingharian sa yuta.+ 6 Dayon ang Yawa miingon kaniya: “Ihatag nako kanimo ang tanang awtoridad ug ang himaya niini, kay kining tanan akoa,+ ug ihatag nako kini kang bisan kinsa nga gusto nakong hatagan. 7 Busa kon mosimba ka kanako,* maimo kining tanan.” 8 Si Jesus mitubag: “Kini nahisulat, ‘Si Jehova* nga imong Diyos ang angay nimong simbahon, ug siya lamang ang angay nimong hatagag sagradong pag-alagad.’”+

9 Karon iyang gidala si Jesus sa Jerusalem, sa kinaibabwang bahin sa paril* sa templo ug giingnan siya: “Kon ikaw anak sa Diyos, ambak gikan dinhi,+ 10 kay kini nahisulat, ‘Sugoon niya ang iyang mga anghel sa pagluwas kanimo,’ 11 ug, ‘Ila kang sapnayon aron ang imong tiil dili mabundak sa bato.’”+ 12 Si Jesus mitubag: “Kini nahisulat, ‘Ayawg sulayi si Jehova* nga imong Diyos.’”+ 13 Human sa maong pagpanental, ang Yawa mibiya niya ug naghulat ug laing nahiangayng panahon.+

14 Karon si Jesus, nga puno sa balaang espiritu, mibalik sa Galilea.+ Ug ang maayong mga butang bahin kaniya mikaylap sa palibot nga mga dapit. 15 Siya sab nanudlo sa ilang mga sinagoga ug gidayeg sa tanan.

16 Dayon siya miadto sa Nasaret+ diin siya nagdako. Ug sumala sa iyang naandan sa adlawng Igpapahulay, siya misulod sa sinagoga+ ug mitindog aron mobasa. 17 Busa gitunol kaniya ang linukot nga basahon ni propetang Isaias, ug iya kining gibuksan ug gibasa kining mga pulonga: 18 “Ang espiritu ni Jehova* ania kanako, kay siya nagdihog kanako sa pagpahayag sa maayong balita ngadto sa mga kabos. Gipadala ko niya sa pagmantala sa kagawasan sa mga binihag ug sa pagpasig-uli sa panan-aw sa mga buta, sa pagpahigawas sa mga dinaogdaog,+ 19 ug sa pagwali bahin sa dalawatong panahon ni Jehova.”*+ 20 Human niana gilukot niya ang basahon, gibalik kini ngadto sa tig-alagad, ug milingkod. Ug ang tanan sa sinagoga mitutok kaniya. 21 Unya siya miingon kanila: “Niining adlawa natuman ang kasulatan nga bag-o lang ninyong nadungog.”+

22 Silang tanan nakadayeg kaniya ug nahibulong sa iyang madanihong mga pulong+ ug miingon: “Di ba anak man na siya ni Jose?”+ 23 Siya miingon kanila: “Sa walay duhaduha inyong ipadapat kanako kini nga panultihon, ‘Doktor, ayoha ang imong kaugalingon. Nakadungog mi sa mga butang nga imong gihimo sa Capernaum,+ buhata sab kini dinhi sa imong kaugalingong dapit.’” 24 Busa siya miingon: “Sa pagkatinuod sultihan mo nako nga walay propeta nga dinawat sa iyang kaugalingong dapit.+ 25 Pananglitan, sultihan ta mo: Sa panahon ni Elias naay daghang biyuda sa Israel. Wala mag-ulan didto sulod sa tulo ka tuig ug unom ka bulan, busa nahitabo ang dakong gutom sa tibuok yuta.+ 26 Apan si Elias wala ipadala ngadto sa maong mga babaye kondili ngadto lang sa usa ka biyuda sa Zarepta sa yuta sa Sidon.+ 27 Sa panahon sab ni Eliseo nga propeta, dihay daghang sanlahon sa Israel apan wala siyay giayo kanila, gawas kang Naaman nga taga-Sirya.”+ 28 Karon ang tanang nakadungog niini sa sinagoga nangasuko.+ 29 Sila mitindog ug gidali siya pagdala sa gawas sa siyudad, ngadto sa tumoy sa bukid nga gitukoran sa ilang siyudad, aron ihulog siya nga patiurok. 30 Apan nakaikyas siya ug nagpadayon sa paglakaw.+

31 Dayon milugsong siya sa Capernaum, usa ka siyudad sa Galilea. Siya nagtudlo kanila panahon sa Igpapahulay,+ 32 ug nahingangha sila sa iyang paagi sa pagpanudlo,+ kay siya nagsulti nga may awtoridad. 33 Karon didto sa sinagoga dihay tawo nga gidemonyohan, nga misinggit ug kusog:+ 34 “Nganong nia ka, Jesus nga Nasaretnon?+ Mianhi ka ba sa paglaglag namo? Nakaila ko kon kinsa ka, ang Balaang Usa sa Diyos.”+ 35 Apan gibadlong kini ni Jesus: “Hilom, ug gawas kaniya.” Human ilamba ang tawo sa ilang taliwala, ang demonyo migawas kaniya apan wala maunsa ang tawo. 36 Ang tanan nahingangha ug nag-estoryahay: “Gamhanan ang iyang mga pulong! Gisugo niya ang daotang* mga espiritu uban ang awtoridad ug gahom, ug sila nanggawas!” 37 Busa ang balita bahin kaniya padayong mikaylap sa palibot nga mga dapit.

38 Pagbiya niya sa sinagoga, miadto siya sa balay ni Simon.* Karon ang ugangang babaye ni Simon nag-antos sa taas nga hilanat, ug ilang gihangyo si Jesus nga ayohon siya.+ 39 Busa si Jesus miduol kaniya ug giayo siya sa iyang hilanat, ug siya nahuwasan. Dihadiha siya mibangon ug gisilbihan sila.

40 Pagkakilumkilom, ang tanan nagdala sa ilang mga masakiton kaniya. Iyang gipatong ang iyang mga kamot sa matag usa kanila, ug sila nangaayo.+ 41 Nanggawas sab ang mga demonyo gikan sa daghang tawo ug naninggit: “Ikaw ang Anak sa Diyos.”+ Apan iyang gibadlong sila ug gidid-an sa pagsulti,+ kay nahibalo sila nga siya ang Kristo.+

42 Pagkabanagbanag, siya milakaw ug miadto sa usa ka mingaw nga dapit.+ Apan gipangita siya sa panon sa katawhan ug dihang ilang nakit-an siya, sila mihangyo nga dili siya mobiya. 43 Apan siya miingon kanila: “Kinahanglan sab nakong isangyaw ang maayong balita sa Gingharian sa Diyos ngadto sa ubang siyudad, kay ako gipadala alang niini.”+ 44 Busa siya nagpadayon sa pagwali sa mga sinagoga sa Judea.

5 Usa ka higayon niana, si Jesus nagtindog daplin sa lanaw sa Genesaret*+ nga nagtudlo sa pulong sa Diyos, ug ang panon sa katawhan naminaw ug midutdot kaniya. 2 Unya nakakita siyag duha ka sakayan sa daplin sa lanaw, apan ang mga mangingisda mikawas na ug nagwaswas sa ilang mga pukot.+ 3 Misakay siya sa usa sa mga sakayan ni Simon ug mihangyo nga ipalayo kinig diyutay sa baybayon. Unya siya milingkod sa sakayan ug nanudlo sa katawhan. 4 Human siya manudlo, giingnan niya si Simon: “Mangadto ta sa lawom, ug itaktak ang inyong pukot aron makakuha mo.” 5 Apan si Simon mitubag: “Magtutudlo, tibuok gabii ming nangisda ug wala miy nakuha,+ apan kay miingon man ka, akong itaktak ang pukot.” 6 Dihang gibuhat nila kini, nakakuha silag daghan kaayong isda. Gani nagisi ang ilang pukot.+ 7 Busa ilang gikamay ang kauban nilang mga mangingisda sa laing sakayan aron magpatabang, ug ang duha ka sakayan napunog isda, nga halos maunlod na. 8 Pagkakita niini, si Simon Pedro mihapa sa tiilan ni Jesus ug miingon: “Pahilayo kanako Ginoo, kay makasasala ko.” 9 Siya ug ang iyang mga kauban nahingangha tungod sa kadaghan sa isda nga ilang nakuha, 10 maingon man ang mga kauban sa negosyo ni Simon nga si Santiago ug Juan, nga mga anak ni Zebedeo.+ Apan si Jesus miingon kang Simon: “Ayaw nag kahadlok. Sukad karon mangisda na kag mga tawo.”+ 11 Busa ilang gidalag balik sa baybayon ang mga sakayan, gibiyaan ang tanan, ug misunod kaniya.+

12 Sa laing higayon samtang didto siya sa usa sa mga siyudad, dihay tawo nga punog sanla! Pagkakita niya kang Jesus, siya miyukbo ug nagpakiluoy kaniya: “Ginoo, kon gusto lang nimo, ikaw makahinlo nako.”+ 13 Busa iyang gihikap siya ug giingnan: “Gusto ko! Mamahinlo ka.” Dihadiha nawala ang iyang sanla.+ 14 Unya gidid-an niya ang tawo sa pagsulti niini kang bisan kinsa, ug giingnan siya: “Apan adto sa saserdote ug ipakita ang imong kaugalingon, ug pagtanyag ug halad sumala sa gisugo ni Moises+ aron mapamatud-an nila nga naayo na ka.”+ 15 Apan mikaylap pag-ayo ang balita bahin kaniya, ug daghang tawo ang nagtigom aron maminaw ug magpaayo sa ilang mga sakit.+ 16 Bisan pa niana, kanunay siyang moadto sa mingaw nga mga dapit aron mag-ampo.

17 Niadtong panahona samtang siya nanudlo diha sa usa ka balay, may mga Pariseo ug magtutudlo sa Balaod nga nanglingkod didto. Gikan sila sa Galilea, Judea, ug Jerusalem. Ug gihatagan siya ni Jehova* ug gahom sa pagpang-ayo.+ 18 Karon dihay mga lalaki nga nagdayong ug paralisado diha sa teheras, ug naningkamot sila sa pagpasulod kaniya aron ibutang siya atubangan kang Jesus.+ 19 Apan dili sila makaagi tungod sa kadaghan sa tawo, mao nga misaka sila sa atop, gitangtang ang mga tisa, ug gitunton siya nga naghigda sa teheras taliwala sa mga tawo, sa atubangan ni Jesus. 20 Dihang nakita ni Jesus ang ilang pagtuo, giingnan niya ang paralisado: “Gipasaylo na ang imong mga sala.”+ 21 Niini ang mga eskriba ug Pariseo nangatarongan ug miingon: “Kinsa siya nga nakaako sa pagsultig pasipala? Naa pa ba diay makapasaylog mga sala gawas sa Diyos?”+ 22 Kay nasayod sa ilang gihunahuna, giingnan sila ni Jesus: “Nganong nangatarongan man mo niana sa inyong kasingkasing? 23 Hain ba ang mas sayon, ang pag-ingon, ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ang pag-ingon, ‘Bangon ug lakaw’? 24 Apan aron mahibalo mo nga ang Anak sa tawo may awtoridad sa pagpasaylog mga sala dinhi sa yuta,” siya miingon sa tawong paralisado: “Sultihan ti ka, Bangon, alsaha ang imong teheras, ug pauli sa inyo.”+ 25 Busa siya mibangon sa ilang atubangan, gialsa ang iyang gihigdaan, ug mipauli nga naghimaya sa Diyos. 26 Ug silang tanan nahingangha pag-ayo ug naghimaya sa Diyos. Sila usab nakaingon: “Karon pa ta sukad nakakitag sama niini!”

27 Human niini siya milakaw ug iyang nakita ang usa ka maniningil ug buhis nga ginganlag Levi nga naglingkod sa opisina sa buhis. Siya miingon kaniya: “Dali, mahimong akong sumusunod.”+ 28 Dihadiha si Levi mitindog, gibiyaan ang tanan, ug misunod kaniya. 29 Dayon si Levi naghikay ug dakong kombira sa iyang balay alang kang Jesus, ug apil sa mga nangaon* ang daghang maniningil ug buhis.+ 30 Tungod niini ang mga Pariseo ug ang ilang mga eskriba nagbagulbol sa iyang mga tinun-an, nga nag-ingon: “Nganong mikaon ug miinom man mo uban sa mga maniningil ug buhis ug sa mga makasasala?”+ 31 Si Jesus mitubag kanila: “Ang mga himsog wala magkinahanglag doktor, apan kadto lang mga masakiton.+ 32 Mianhi ko sa pagdapit, dili sa mga tawong matarong, kondili sa mga makasasala sa paghinulsol.”+

33 May pipila nga miduol kaniya ug nangutana: “Ang mga tinun-an ni Juan ug ang mga tinun-an sa mga Pariseo pirmeng magpuasa ug mangamuyo, apan ang imong mga tinun-an mangaon ug manginom.”+ 34 Si Jesus miingon: “Mapapuasa ba ninyo ang mga higala sa pamanhonon samtang kauban pa nila ang pamanhonon? 35 Apan moabot ang panahon nga ang pamanhonon+ kuhaon kanila, ug nianang panahona sila magpuasa na.”+

36 Siya mihatag usab ug ilustrasyon kanila: “Walay tawo nga magtabas gikan sa bag-ong besti ug magtapak niini sa daang besti. Kon iya kining himoon, ang gitapak magbitas sa daang besti, ug dili sab kini mobagay sa daang besti.+ 37 Lain pa, walay tawo nga magsulod ug bag-ong bino sa daang panit nga sudlanag bino, kay ang bag-ong bino mobusisi sa daang panit nga sudlanan. Ang bino mausik ug ang panit nga sudlanan madaot. 38 Busa ang bag-ong bino angayng isulod sa bag-ong panit nga sudlanan. 39 Walay tawo nga human makatilaw ug daang bino ang mangita pag bag-ong bino, kay para niya, ‘Lami ang daan.’”

6 Usa niana ka igpapahulay siya miagi sa kaumahan sa trigo, ug ang iyang mga tinun-an nangutlog mga uhay.+ Ila kining gikusokuso ug gikaon.+ 2 Busa ang pipila sa mga Pariseo miingon: “Nganong gibuhat ninyo ang gidili sa Igpapahulay?”+ 3 Si Jesus mitubag: “Wala ba ninyo mabasa ang gibuhat ni David dihang siya ug ang iyang mga tawo gigutom?+ 4 Dili ba misulod man siya sa balay sa Diyos ug midawat sa mga halad nga tinapay ug mikaon niini, ug gihatagan pa niya ang iyang mga tawo, nga gidili man sa balaod nga kaonon kini ni bisan kinsa gawas sa mga saserdote?”+ 5 Dayon siya miingon kanila: “Ang Anak sa tawo maoy Ginoo* sa Igpapahulay.”+

6 Sa laing igpapahulay,+ siya misulod sa sinagoga ug nanudlo. Ug may tawo didto nga kuyos* ug kamot.+ 7 Ang mga eskriba ug mga Pariseo naniid kang Jesus kon mang-ayo ba siya sa Igpapahulay, aron duna silay ikaakusar kaniya. 8 Kay nahibalo sa ilang gihunahuna,+ giingnan niya ang tawo nga kuyos* ug kamot: “Tindog ug ari sa tunga.” Ug ang tawo mitindog sa tunga. 9 Unya si Jesus miingon kanila: “Mangutana ko ninyo, Unsay gitugot sa balaod sa Igpapahulay, ang paghimog maayo o ang paghimog daotan, ang pagluwas ug kinabuhi* o ang paglaglag niini?”+ 10 Human mitan-aw kanilang tanan, siya miingon sa tawo: “Ituy-od ang imong kamot.” Gituy-od niya ang iyang kamot, ug kini naulian. 11 Apan sila nasuko pag-ayo ug nagsabot kon unsay buhaton kang Jesus.

12 Usa ka adlaw niadto, siya mitungas sa bukid aron mag-ampo.+ Ug nag-ampo siya sa Diyos sa tibuok gabii.+ 13 Pagkabuntag, gitawag niya ang iyang mga tinun-an ug gikan kanila mipili siyag 12, nga gitawag niyag mga apostoles:+ 14 Si Simon nga ginganlan sab niyag Pedro, si Andres nga iyang igsoon, si Santiago, Juan, Felipe,+ Bartolome, 15 Mateo, Tomas,+ si Santiago nga anak ni Alfeo, si Simon nga gitawag “ang madasigon,” 16 si Judas nga anak ni Santiago, ug si Judas Iskariote, nga nagluib sa ulahi.

17 Ug siya milugsong kauban nila ug mibarog sa usa ka patag nga dapit. Atua didto ang daghan niyang tinun-an ug ang dakong pundok sa mga tawo nga gikan sa tibuok Judea ug Jerusalem ug sa kayutaan sa Tiro ug Sidon, nga nangadto aron mamati kaniya ug magpaayo sa ilang mga sakit. 18 Bisan kadtong gisamok sa daotang* mga espiritu nangaayo. 19 Ug ang tibuok panon nagtinguha sa paghikap kaniya kay may gahom nga mogula kaniya,+ ug naayo silang tanan.

20 Siya mitan-aw sa iyang mga tinun-an ug miingon:

“Malipayon mong mga kabos, kay inyoha ang Gingharian sa Diyos.+

21 “Malipayon mong gigutom karon, kay kamo pagabusgon.+

“Malipayon mong naghilak karon, kay kamo mokatawa.+

22 “Malipayon mo dihang dumtan mo sa mga tawo,+ ug dihang isalikway mo nila+ ug pakaulawan ug daoton ang inyong ngalan tungod sa Anak sa tawo. 23 Pagsadya mo nianang adlawa ug lukso sa kalipay, kay dako ang inyong ganti sa langit, ug kini sab ang gihimo sa ilang mga katigulangan ngadto sa mga propeta.+

24 “Apan alaot mong mga dato,+ kay inyo nang natagamtam ang tanang kaharuhay.+

25 “Alaot mong mga busog karon, kay kamo gutomon.

“Alaot mong nagsadya karon, kay kamo magbangotan ug manghilak.+

26 “Alaot mo dihang dayegon mo sa tanang tawo,+ kay kini sab ang gihimo sa ilang mga katigulangan ngadto sa bakak nga mga propeta.

27 “Apan sultihan nako kamong naminaw: Padayon sa paghigugma sa inyong mga kaaway, sa pagbuhat ug maayo niadtong nagadumot ninyo,+ 28 sa pagpanalangin niadtong nagatunglo ninyo, ug sa pag-ampo niadtong nagainsulto ninyo.+ 29 Kon may mosagpa sa imong aping, ipasagpa sab ang imong pikas aping. Kon may mokuha sa imong panggawas nga besti, ayawg ihikaw ang imong pang-ilalom nga besti.+ 30 Hatagi ang bisan kinsa nga mangayo nimo,+ ug kon may moilog sa imong mga butang, ayaw kinig bawia.

31 “Dugang pa, buhata sa uban ang gusto ninyong buhaton nila kaninyo.+

32 “Kon ang inyong higugmaon kadto lang nahigugma kaninyo, unsay dungog niini kaninyo? Kay bisan ang mga makasasala nahigugma niadtong nahigugma kanila.+ 33 Ug kon ang inyong himoag maayo kadto lang nagahimog maayo kaninyo, unsay dungog niini kaninyo? Bisan ang mga makasasala nagabuhat sab niana. 34 Gawas pa, kon ang inyong pautangon* kadto lang gidahom ninyo nga makabayad, unsay dungog niini kaninyo?+ Bisan ang mga makasasala nagapautang sa mga makasasala ug nagdahom nga bayran sila sa samang kantidad. 35 Sa kasukwahi, padayong higugmaa ang inyong mga kaaway, buhata ang maayo, ug magpautang mo nga dili magdahom ug bayad.+ Dako unya ang inyong ganti, ug kamo mahimong mga anak sa Labing Hataas, kay siya maayo ngadto sa mga dili mapasalamaton ug sa daotan.+ 36 Padayong magmaluluy-on, maingon nga ang inyong Amahan maluluy-on.+

37 “Dugang pa, ayaw na panghukom aron dili mo hukman,+ ug ayaw nag panaway aron dili mo sawayon. Padayon sa pagpasaylo aron kamo pasayloon.+ 38 Batasana ang paghatag, ug hatagan mo sa mga tawo.+ Ibubo nila sa inyong sabakan ang hustong takos, dinasok, tinantan, ug nagaawas. Kay kamo trataron sa uban sumala sa inyong pagtratar kanila.”*

39 Unya gihatagan sab niya silag ilustrasyon: “Ang tawong buta makagiya ba ug laing buta? Dili ba pareho silang mahulog sa kanal?+ 40 Ang tinun-an* dili labaw sa iyang magtutudlo, apan siya nga nabansay pag-ayo mahisama sa iyang magtutudlo. 41 Busa nganong tagdon nimo ang uhot* nga naa sa mata sa imong igsoon apan wala nimo tagda ang troso* diha sa imong mata?+ 42 Unsaon nimo pag-ingon sa imong igsoon, ‘Igsoon, kuhaon nako ang uhot nga naa sa imong mata,’ samtang wala nimo tagda ang troso* diha sa imong mata? Salingkapaw! Kuhaa una ang troso* sa imong mata aron maklaro nimo kon unsaon pagkuha sa uhot nga naa sa mata sa imong igsoon.

43 “Kay walay maayong kahoy nga mamungag daot nga bunga, ug walay daot nga kahoy nga mamungag maayong bunga.+ 44 Kay ang matag kahoy mailhan pinaagi sa iyang bunga.+ Pananglitan, ang mga tawo dili mamupo ug igos gikan sa mga sampinit, ni sila mamupo ug ubas gikan sa tunokong tanom. 45 Ang maayong tawo magsultig maayo kay maayong mga butang ang naa sa iyang kasingkasing, apan ang daotang tawo magsultig daotan kay daotan ang naa sa iyang kasingkasing. Kay kon unsay sulod sa kasingkasing kini ang mogawas sa baba.+

46 “Nan, nganong motawag man mo nako, ‘Ginoo! Ginoo!’ apan dili mo mobuhat sa mga butang nga akong gisulti?+ 47 Ipakita nako kaninyo kon sama kang kinsa kadtong moduol kanako ug mamati sa akong mga pulong ug mobuhat niini:+ 48 Sama siya sa tawo nga nagtukod ug balay, nga nagkalot ug lawom ug nagpahiluna sa pundasyon niini diha sa bato. Pag-abot sa baha, ang bul-og sa tubig* mihapak nianang balaya, apan wala kini matarog kay maayo man nga pagkatukod.+ 49 Sa laing bahin, kadtong nakadungog apan dili mobuhat+ maoy sama sa tawo nga nagtukod ug balay nga walay pundasyon. Dihang mihapak ang baha, ang balay nahugno dayon ug nabungkag.”

7 Human niyag sulti sa tanang angay niyang isulti sa mga tawo, siya miadto sa Capernaum. 2 Karon ang minahal nga ulipon sa usa ka opisyal sa kasundalohan grabeng nasakit ug himalatyon na.+ 3 Pagkadungog sa opisyal bahin kang Jesus, gisugo niya ang ubang ansiyano sa mga Hudiyo nga hangyoon si Jesus nga moadto ug ayohon ang iyang ulipon. 4 Sila nangadto kang Jesus ug nagpakiluoy kaniya, nga nag-ingon: “Takos siya nga imong tabangan, 5 kay gimahal niya ang atong nasod ug gipatukoran mi niyag sinagoga.” 6 Busa mikuyog si Jesus kanila. Apan sa duol na siya sa balay, gisugo sa opisyal sa kasundalohan ang iyang mga higala nga sugaton siya ug ingnon: “Senyor, ayaw nag hasola ang imong kaugalingon kay dili ko takos nga magpasulod nimo sa akong balay.+ 7 Kanay rason nga wala ko moanha nimo. Isulti lang ang pulong ug maulian na ang akong sulugoon. 8 Kay duna sab koy gipasakopan nga awtoridad, ug duna koy sakop nga mga sundalo. Kon moingon ko sa usa, ‘Lakaw!’ siya molakaw, ug ngadto sa lain, ‘Ari diri!’ siya moduol. Kon moingon ko sa akong ulipon, ‘Buhata kini!’ buhaton niya kini.” 9 Pagkadungog ni Jesus niini, siya nakadayeg ug dayon mitan-aw sa mga tawo nga nagsunod kaniya ug miingon: “Sultihan mo nako, wala koy nakita bisan sa Israel nga ingon niini ka dakog pagtuo.”+ 10 Sa nakabalik na sa balay kadtong mga gipadala, nakita nila ang ulipon nga naayo na.+

11 Human niini, siya mipaingon sa siyudad sa Nain, ug mikuyog kaniya ang iyang mga tinun-an ug ang usa ka dakong panon sa katawhan. 12 Sa nagkaduol na siya sa ganghaan* sa siyudad, nasugatan niya ang daghang tawo. May gidayongan silang patay pagawas sa siyudad, ang bugtong anak nga lalaki sa usa ka biyuda.+ 13 Pagkakita ni Jesus sa biyuda, siya naluoy+ ug miingon kaniya: “Ayaw nag hilak.”+ 14 Niana siya miduol ug gihikap ang teheras sa patay, ug mihunong ang mga nagdayong. Dayon siya miingon: “Dong, sultihan ti ka, bangon!”+ 15 Siya mibangon ug misugod sa pagsulti, dayon gihatag siya ni Jesus sa iyang inahan.+ 16 Karon silang tanan nahingangha, ug ilang gihimaya ang Diyos: “Usa ka gamhanang propeta ang mianhi kanato,”+ ug “Ang Diyos nahinumdom sa iyang katawhan.”+ 17 Ug ang maong balita bahin kang Jesus mikaylap sa tibuok Judea ug sa tanang palibot nga dapit.

18 Kining tanan gireport sa mga tinun-an ni Juan ngadto kaniya.+ 19 Busa gipatawag ni Juan ang duha sa iyang mga tinun-an ug gisugo sila nga pangutan-on ang Ginoo: “Ikaw ba ang Usa nga Moanhi,+ o magpaabot pa mig lain?” 20 Pag-abot nila kang Jesus, sila miingon: “Gipaanhi mi ni Juan nga Tigbawtismo aron mangutana, ‘Ikaw ba ang Usa nga Moanhi, o magpaabot pa mig lain?’” 21 Niadtong taknaa nag-ayo siyag daghang masakiton,+ apil na kadtong may grabeng balatian ug mga gidemonyohan. Gibalik sab niya ang panan-aw sa daghang buta. 22 Ug siya mitubag: “Lakaw, sultihi si Juan sa inyong nakita ug nadungog: Ang mga buta makakita na,+ ang mga bakol makalakaw na, ang mga sanlahon nangaayo* na, ang mga bungol makadungog na,+ ang mga patay gibanhaw, ug ang mga kabos gisangyawan sa maayong balita.+ 23 Malipayon kadtong wala magduhaduha* kanako.”+

24 Sa nakalakaw na ang mga mensahero ni Juan, si Jesus misulti sa katawhan bahin kang Juan: “Kinsa man ang tawo nga inyong nakita sa kamingawan? Sama ba siyag tangbo* nga gipalidpalid sa hangin?+ 25 Nan, kinsa man siya? Usa ba ka tawo nga nagsul-ob ug mahalon* nga besti?+ Ang mga nagsul-ob ug halangdong besti ug nagkinabuhing maluho anaa sa harianong mga balay. 26 Busa kinsa man gyod siya? Usa ka propeta? Oo, propeta siya, gani labaw pa sa propeta.+ 27 Siya ang gitumong dihang gisulat kini: ‘Tan-awa! Ipadala nako ang akong mensahero una kanimo ug siya mag-andam sa imong dalan.’+ 28 Sultihan mo nako, wala pay natawo nga molabaw kang Juan, apan ang usa nga ubos diha sa Gingharian sa Diyos labaw pa kay kaniya.”+ 29 (Dihang nadungog kini sa tanang tawo ug sa mga maniningil ug buhis, ilang gipahayag nga matarong ang Diyos, kay sila nabawtismohan man ni Juan.+ 30 Apan ang mga Pariseo ug kadtong batid sa Balaod wala magtagad sa tambag* sa Diyos,+ kay wala man sila mabawtismohi ni Juan.)

31 “Busa, kang kinsa nako itandi ang mga tawo niining kaliwatana, ug sama sila kang kinsa?+ 32 Sama sila sa mga bata nga naglingkod sa merkado, nga misinggit sa ilang mga kadula: ‘Nagpatokar mig plawta, apan wala mo mosayaw; nagminatay mi, apan wala mo manghilak.’ 33 Sa susama, si Juan nga Tigbawtismo wala mokaon ug tinapay ni moinom ug bino,+ apan kamo nag-ingon, ‘Siya may demonyo.’ 34 Ang Anak sa tawo mikaon ug miinom, apan kamo nag-ingon, ‘Tan-awa! Hangol kaayo siyag pagkaon ug palainom ug bino, higala sa mga maniningil ug buhis ug sa mga makasasala!’+ 35 Apan ang kaalam mapamatud-ang matarong pinaagi sa resulta* niini.”+

36 Karon usa ka Pariseo ang nagsigeg dapit kaniya sa pagpangaon. Busa si Jesus miadto sa balay niini ug mikaon* didto. 37 Niadtong siyudara, may babaye nga nailhang makasasala. Pagkadungog niya nga si Jesus mikaon* sa balay sa Pariseo, siya miadto didto ug nagdalag sudlanang alabastro nga may humot nga lana.+ 38 Miluhod siya sa tiilan ni Jesus, dayon mihilak ug gihumod ang mga tiil ni Jesus sa iyang mga luha ug gipahiran kini sa iyang buhok. Gihagkan sab niya ang tiil ni Jesus ug gihaplasan kini sa humot nga lana. 39 Pagkakita niini sa Pariseo nga nagdapit niya, siya naghunahuna: “Kon kining tawhana tinuod nga propeta, mahibalo siya kon kinsa ug unsang matanga sa babaye ang mihikap niya, nga kini makasasala.”+ 40 Apan miingon si Jesus kaniya: “Simon, duna koy isulti nimo.” Siya miingon: “Unsa man, Magtutudlo?”

41 “Duha ka tawo ang utangan sa usa ka tigpahulam. Ang usa utangan ug 500 ka denario,* ug ang lain 50. 42 Dihang wala silay ikabayad niya, kinabubut-on niya silang gipasaylo. Busa kinsa nilang duha ang labaw nga mahigugma niya?” 43 Si Simon mitubag: “Sa akong hunahuna, kadtong mas dakog utang.” Siya miingon kaniya: “Husto ang imong tubag.” 44 Milingi siya sa babaye ug miingon kang Simon: “Nakita ba nimo ning bayhana? Pagsulod nako sa imong balay, wala ko nimo hatagig tubig para sa akong tiil. Apan gihumod niining bayhana ang akong tiil sa iyang mga luha ug gipahiran kini sa iyang buhok. 45 Wala ka mohalok nako, apan kining bayhana wala moundang sa paghalok sa akong tiil sukad sa akong pag-abot. 46 Wala nimo butangig lana ang akong ulo, apan kining bayhana naghaplas sa akong tiil sa humot nga lana. 47 Busa sultihan ti ka, bisan tuod daghan* ang iyang sala, kini gipasaylo.+ Tungod niini, siya nagpakitag dakong gugma kanako. Apan kadtong gipasaylo nga gamay rag sala nagpakitag gamayng gugma.” 48 Unya siya miingon sa babaye: “Ang imong mga sala gipasaylo na.”+ 49 Kadtong kauban niyang nangaon miingon sa usag usa: “Kinsa ning tawhana nga nagpasaylo man ug mga sala?”+ 50 Apan siya miingon sa babaye: “Ang imong pagtuo nagluwas kanimo.+ Lakaw nga malinawon.”

8 Wala madugay human niana, siya miadto sa mga siyudad ug mga baryo, nga nagwali sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos.+ Kauban niya ang Dose, 2 ug ang pipila ka babaye nga gipagulaan niyag mga demonyo ug giayo sa ilang mga sakit: si Maria nga gitawag nga Magdalena, kinsa gigulaan ug pito ka demonyo; 3 si Juana,+ ang asawa ni Cusa nga sinaligan ni Herodes; si Susana; ug daghan pang babaye nga nag-alagad kanila pinaagi sa ilang mga kabtangan.+

4 Dihang nagkatapok ang dakong panon sa katawhan uban niadtong nanguyog niya gikan sa mga siyudad, siya miasoy nilag ilustrasyon:+ 5 “Dihay magpupugas nga milakaw aron magpugas. Samtang nagsabod siyag binhi, ang uban niini nahulog daplin sa dalan ug natamaktamakan, ug gituka kini sa mga langgam.+ 6 Ang uban nahulog sa kabatoan, ug human moturok, kini nalaya kay walay tubig nga masuhop.+ 7 Ang uban nahulog sa kasampinitan, ug ang mga sampinit nga mitubo uban niini mituok niini.+ 8 Apan ang uban nahulog sa maayong yuta, ug sa pagtubo niini, kini namungag 100 ka pilo.”+ Human niyag sulti niining mga butanga, siya miingon sa kusog nga tingog: “Kadtong makadungog, paminaw pag-ayo.”+

9 Gipangutana siya sa iyang mga tinun-an kon unsay kahulogan sa maong ilustrasyon.+ 10 Siya miingon: “Gitugot sa Diyos nga makasabot mo sa sagradong mga tinago sa Gingharian sa Diyos, apan ngadto sa uban gisulti kini pinaagig mga ilustrasyon,+ mao nga bisag nagtan-aw, sila wala makakita, ug bisag namati, sila wala makasabot.+ 11 Kini ang kahulogan sa ilustrasyon: Ang binhi mao ang pulong sa Diyos.+ 12 Kadtong naa sa daplin sa dalan mao ang mga nakadungog sa pulong, apan ang Yawa miabot ug gisakmit ang pulong gikan sa ilang kasingkasing aron dili sila motuo ug maluwas.+ 13 Kadtong naa sa kabatoan mao silang nakadungog sa pulong ug malipayong midawat niini, apan wala kini makagamot. Sila mituo sa makadiyot, apan panahon sa pagsulay sila mibiya.+ 14 Bahin sa mga nahulog sa kasampinitan, sila kadtong nakadungog apan nalinga sa mga kabalaka, bahandi,+ ug mga kalipayan sa kinabuhi.+ Sila natuok sa bug-os ug wala mohamtong.*+ 15 Bahin niadtong naa sa maayong yuta, sila kadtong nakadungog sa pulong nga may madinawaton ug maayong kasingkasing.+ Padayon nilang gihuptan ang pulong ug namunga uban ang paglahutay.+

16 “Walay tawo nga magdagkot ug lampara ug dayon takloban kini o ibutang ilalom sa katre. Apan ibutang niya kini sa tangkawan* aron mohatag kinig kahayag niadtong mosulod.+ 17 Kay walay tinago nga dili mabutyag, ug walay butang nga gitagoan pag-ayo nga dili mahibaloan ug dili madayag.+ 18 Busa angay mong mamati pag-ayo, kay kadtong duna nay iya, hatagan ug dugang pa.+ Apan kadtong walay iya, bisan ang iyang gituohan nga naa niya kuhaon kaniya.”+

19 Karon giadto siya sa iyang inahan ug mga igsoon,+ apan dili sila makaduol niya tungod sa kadaghan sa tawo.+ 20 Busa may miingon kang Jesus: “Ang imong inahan ug mga igsoon tua sa gawas. Gusto nilang makita ka.” 21 Siya mitubag: “Kini silang namati sa pulong sa Diyos ug nagatuman niini mao ang akong inahan ug mga igsoon.”+

22 Usa ka adlaw niana siya ug ang iyang mga tinun-an misakayg sakayan, ug siya miingon kanila: “Manabok ta sa pikas tampi sa lanaw.” Busa sila milawig.+ 23 Apan samtang sila naglawig, siya nakatulog. Dayon mihuros ang kusog nga unos, ug ang ilang sakayan nasudlag tubig ug hapit nang malunod.+ 24 Busa ilang giadto siya ug gipukaw: “Magtutudlo, Magtutudlo, mangamatay na ta!” Siya mibangon ug gibadlong ang hangin ug ang dagkong balod. Niana milurang ang unos, ug milinaw ang lanaw.+ 25 Unya siya miingon kanila: “Asa man ang inyong pagtuo?” Sila nahadlok ug nahibulong, nga nagpangutan-anay: “Kinsa man gyod diay ni siya? Kay bisan ang hangin ug tubig iya mang gibadlong, ug kini mipatuo niya.”+

26 Sila midunggo sa rehiyon sa mga Gerasanhon,+ nga atbang sa Galilea. 27 Apan pagkawas niya sa sakayan, gisugat siyag tawong gidemonyohan nga gikan sa siyudad. Dugay na siyang wala magbesti, ug siya nagpuyo sa sementeryo,* dili sa balay.+ 28 Pagkakita niya kang Jesus, siya misinggit ug miluhod sa iyang atubangan nga nag-ingon: “Unsa may imong tuyo nako, Jesus nga Anak sa Labing Hataas nga Diyos? Maluoy ka, ayaw kog siloti.”+ 29 (Tungod kini kay gimandoan ni Jesus ang daotang* espiritu nga mogula sa tawo. Kadaghan na siyang giatake niini,*+ ug sublisubli na siyang gikadenahan sa mga kamot ug tiil ug giguwardiyahan, apan iyang bugtoon ang mga gapos ug dad-on siya sa demonyo ngadto sa mingaw nga mga lugar.) 30 Si Jesus nangutana kaniya: “Unsay imong ngalan?” Siya miingon: “Lehiyon,”* kay daghang demonyo ang misulod kaniya. 31 Ug nagsige silag hangyo niya nga dili sila paadtoon sa kahiladman.+ 32 Karon dihay panon sa mga baboy+ nga nangungad sa bukid. Busa ilang gihangyo siya nga tugotan silang mosulod sa mga baboy, ug iyang gitugtan sila.+ 33 Niana ang mga demonyo nanggula sa tawo ug nanulod sa mga baboy, ug ang mga baboy naglumbag panagan paingon sa pangpang ug nangambak, ug nangalumos sila sa lanaw. 34 Pagkakita niini sa mga tig-alima, nanagan sila ug gibalita nila kini sa siyudad ug kabaryohan.

35 Unya ang mga tawo nangadto aron susihon ang nahitabo. Miduol sila kang Jesus ug nakita nila ang tawong gigulaan sa mga demonyo, nga nagbesti na ug maayo nag pangisip. Siya naglingkod sa tiilan ni Jesus, ug sila nangahadlok. 36 Gisultihan sila sa mga nakakita sa nahitabo kon sa unsang paagi naayo ang tawong gidemonyohan. 37 Busa ang mga Gerasanhon mihangyo niya nga mopahawa sa ilang lugar, kay sila nangahadlok pag-ayo. Unya siya misakay sa sakayan ug mibiya. 38 Apan ang tawong gigulaan sa mga demonyo nagsigeg hangyo nga mokuyog niya, apan iya kining gipalakaw ug giingnan:+ 39 “Pauli sa inyo, ug padayong isulti ang mga butang nga gibuhat sa Diyos kanimo.” Busa siya milakaw ug gisulti niya sa tibuok siyudad ang gibuhat ni Jesus kaniya.

40 Pagbalik ni Jesus sa Galilea, giabiabi siya sa mga tawo kay silang tanan nagpaabot man niya.+ 41 Ug may lalaking miabot nga ginganlag Jairo, usa ka nagadumalang opisyal sa sinagoga. Miluhod siya kang Jesus ug nagpakiluoy kaniya nga moadto sa iyang balay,+ 42 kay ang iyang bugtong anak nga babaye, nga mga 12 anyos, himalatyon na.

Samtang naglakaw si Jesus, ang panon sa mga tawo midutdot niya. 43 Karon dihay babaye nga gitalinug-an+ sulod na sa 12 ka tuig, ug wala gyoy nakaayo niya.+ 44 Miadto siya sa luyo ni Jesus ug mihikap sa bitaybitay sa sidsid sa iyang besti,+ ug dihadiha mihunong ang iyang pagtalinugo. 45 Busa si Jesus miingon: “Kinsay mihikap nako?” Walay miangkon nilang tanan, mao nga si Pedro miingon: “Magtutudlo, daghan kaayong tawo ang milibot ug midutdot nimo.”+ 46 Apan si Jesus miingon: “Dunay mihikap nako, kay may gahom+ nga migula kanako.” 47 Pagkakita niya nga namatikdan ang iyang gihimo, ang babaye miduol nga nagkurog ug miluhod niya. Gitug-an niya atubangan sa tanang tawo kon nganong mihikap siya kang Jesus ug kon giunsa niya pagkaayo dihadiha. 48 Apan siya miingon: “Anak, ang imong pagtuo nakapaayo nimo. Lakaw nga malinawon.”+

49 Samtang nagsulti pa siya, may lalaking miabot gikan sa balay ni Jairo ug miingon: “Patay na ang imong anak nga babaye; ayaw nag hasola ang Magtutudlo.”+ 50 Pagkadungog niini, si Jesus miingon: “Ayawg kahadlok, pagbaton lag pagtuo, ug siya mabuhi.”+ 51 Pag-abot niya sa balay, wala siyay gitugtan nga mosulod uban niya gawas kang Pedro, Juan, Santiago, ug sa mga ginikanan sa dalagita. 52 Apan ang mga tawo nanghilak ug nagpukpok sa ilang dughan tungod sa kasubo. Busa siya miingon: “Ayaw na mog panghilak,+ kay wala siya mamatay kondili natulog ra.”+ 53 Tungod niini ilang gikataw-an siya kay nahibalo sila nga patay na ang dalagita. 54 Apan gigunitan niya ang kamot niini ug miingon: “Inday, bangon!”+ 55 Ug siya nabuhi*+ ug mibangon dayon,+ ug iyang gipahatagan siyag makaon. 56 Nalipay pag-ayo ang iyang mga ginikanan, apan gidid-an sila ni Jesus sa pagsulti sa nahitabo kang bisan kinsa.+

9 Unya gitigom niya ang Dose ug gihatagan silag gahom ug awtoridad sa pagpalayas ug mga demonyo+ ug sa pag-ayog mga sakit.+ 2 Ug iyang gipadala sila sa pagwali sa Gingharian sa Diyos ug sa pagpang-ayo. 3 Siya miingon kanila: “Ayaw pagdalag bisan unsa sa panaw, sungkod man, puntil sa pagkaon, tinapay, salapi,* o duha ka besti.*+ 4 Apan kon dunay magpasaka ninyo sa usa ka lugar, estar mo sa iyang balay hangtod sa inyong pagbiya sa maong dapit.+ 5 Kon walay modawat ninyo, inigbiya ninyo sa maong siyudad itaktak ang abog sa inyong mga tiil ingong pamatuod batok kanila.”+ 6 Dayon sila nangadto sa mga baryo ug nagsangyaw sa maayong balita ug naghimog mga pagpang-ayo bisan diin.+

7 Dihang si Herodes* nga magmamando sa distrito* nakabalita sa tanang hitabo, naglibog siya pag-ayo kay ang pipila miingon nga si Juan nabanhaw,+ 8 may miingon sab nga si Elias nagpakita, ug ang uban miingon nga nabanhaw ang usa sa karaang mga propeta.+ 9 Si Herodes miingon: “Gipapunggotan na nakog ulo si Juan.+ Kinsa kaha ning tawhana nga daghan man kog nadunggan bahin niya?” Busa gusto niyang makita kining tawhana.+

10 Pagbalik sa mga apostoles, gisugilon nila kang Jesus ang tanan nilang nahimo.+ Niana giuban niya sila ug nangadto sila sa siyudad nga ginganlag Betsaida nga silasila ra.+ 11 Apan sa nahibaloan kini sa panon sa katawhan, sila misunod kaniya. Ug sila iyang giabiabi ug gisuginlan bahin sa Gingharian sa Diyos, ug iyang giayo kadtong may mga sakit.+ 12 Sa hapit nang mosalop ang adlaw, ang Dose miduol niya ug miingon: “Palakwa na ang katawhan aron makaadto sila sa kasikbit nga mga baryo ug makakitag pagkaon ug kasak-an, kay nia ta sa hilit nga dapit.”+ 13 Apan siya miingon kanila: “Hatagi silag pagkaon.”+ Sila miingon: “Lima ka tinapay ug duha ka isda na lang ang atong pagkaon, gawas kon molakaw mi ug mopalit ug pagkaon para nilang tanan.” 14 Mga 5,000 ka lalaki ang tua didto. Apan siya miingon sa iyang mga tinun-an: “Palingkora sila nga mga tinag-50 ang matag grupo.” 15 Ug gibuhat nila kini ug gipalingkod silang tanan. 16 Gikuha niya ang lima ka tinapay ug ang duha ka isda, dayon mihangad siya sa langit ug nag-ampo. Unya iya kining gipikaspikas ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod nila kini sa katawhan. 17 Busa silang tanan nangaon ug nangabusog, ug ilang gihipos ang sobra nga miabot ug 12 ka basket.+

18 Usa ka adlaw samtang siya nag-ampo nga nag-inusara, giduol siya sa iyang mga tinun-an. Siya nangutana kanila: “Sumala sa mga tawo, kinsa man ko?”+ 19 Sila mitubag: “Si Juan nga Tigbawtismo, apan matod sa uban ikaw si Elias, ug may miingon sab nga usa ka sa karaang mga propeta nga nabanhaw.”+ 20 Unya siya miingon: “Apan para ninyo, kinsa man ko?” Si Pedro mitubag: “Ang Kristo sa Diyos.”+ 21 Dayon iyang gidid-an sila sa pagsulti niana kang bisan kinsa,+ 22 apan siya miingon: “Ang Anak sa tawo kinahanglang makaagom ug daghang pag-antos ug isalikway sa mga ansiyano ug sa pangulong mga saserdote ug sa mga eskriba, ug siya patyon+ ug sa ikatulong adlaw banhawon.”+

23 Unya siya miingon sa tanan: “Kon dunay buot mosunod kanako, angay niyang dumilian ang iyang kaugalingon+ ug pas-anon ang iyang estaka sa pagsakit* sa matag adlaw ug padayong mosunod kanako.+ 24 Kay kadtong buot magluwas sa iyang kinabuhi mawad-an niini, apan kadtong mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako magluwas niini.+ 25 Sa pagkatinuod, unsay kapuslanan kon maangkon sa usa ka tawo ang tibuok kalibotan apan madaot o mawala ang iyang kinabuhi?+ 26 Kay kon ako ug ang akong mga pulong ikaulaw sa usa, ikaulaw sab siya sa Anak sa tawo inig-abot niya sa iyang himaya ug nianang sa Amahan ug sa balaang mga anghel.+ 27 Apan sa pagkatinuod sultihan mo nako, may pipila dinhi nga makakita sa Gingharian sa Diyos sa dili pa mamatay.”+

28 Mga walo ka adlaw human niya kini isulti, iyang giuban si Pedro, Juan, ug Santiago ug mitungas sila sa bukid aron mag-ampo.+ 29 Samtang nag-ampo siya, nausab ang iyang panagway ug ang iyang besti migilakgilak sa kaputi. 30 Ug sa kalit may duha ka lalaki nga mitungha nga nakig-estorya kaniya, si Moises ug Elias. 31 Sila usab sanag tan-awon ug naghisgot bahin sa iyang pagbiya nga hapit nang matuman sa Jerusalem.+ 32 Karon si Pedro ug ang duha niya ka kauban nakatulog, apan pagmata nila, nakita nila ang iyang himaya+ ug ang duha ka lalaki nga nagtindog kauban niya. 33 Sa hapit na silang mobiya kang Jesus, si Pedro miingon: “Magtutudlo, nalipay mi nga ania mi dinhi. Maghimo mig tulo ka tolda, usa para nimo, usa para kang Moises, ug usa para kang Elias.” Apan wala siya mahibalo sa iyang gipanulti. 34 Samtang nagsulti pa siya niini, dihay panganod nga mitabon nila ug sila nangahadlok. 35 Unya may tingog+ nga nadungog gikan sa panganod nga nag-ingon: “Kini mao ang akong Anak, nga akong pinili.+ Pamati kamo kaniya.”+ 36 Samtang nadungog nila ang tingog, si Jesus na lang ang ilang nakita. Apan niadtong mga adlawa, wala gyod silay gisultihan bahin sa ilang nakita.+

37 Pagkasunod adlaw, dihang milugsong sila gikan sa bukid, gisugat siya sa usa ka dakong panon sa katawhan.+ 38 Unya may tawo diha sa panon nga misinggit: “Magtutudlo, palihog tabangi intawon ang akong anak nga lalaki, kay siya lang ang akong anak.+ 39 Gidemonyohan siya, ug mokalit lang siyag singgit. Dayon mokirig siya nga magbulabula ang baba, ug ang demonyo dili gustong mobiya sa bata bisag bun-og na kaayo kini. 40 Nagpakiluoy ko sa imong mga tinun-an nga palayason kini, apan wala nila kini mahimo.” 41 Si Jesus miingon: “Oh walay pagtuo ug makasasala nga kaliwatan,+ hangtod kanus-a ko makig-uban ug magpailob ninyo? Dad-a diri ang imong anak.”+ 42 Apan sa nagpaingon pa lang ang bata, gilamba siya sa demonyo ug gipakirig pag-ayo. Apan gibadlong ni Jesus ang daotang* espiritu, dayon giayo ang bata ug gihatag ngadto sa iyang amahan. 43 Ug silang tanan nahingangha sa dakong gahom sa Diyos.

Samtang silang tanan nahibulong sa mga butang nga iyang gihimo, siya miingon sa iyang mga tinun-an: 44 “Paminaw mo pag-ayo ug hinumdomi kini: Ang Anak sa tawo itugyan* ngadto sa mga tawo.”+ 45 Apan wala sila makasabot sa iyang gisulti kay gitago kanila ang kahulogan niini, ug nahadlok silang mangutana kaniya bahin niining mga pulonga.

46 Unya ang mga tinun-an naglalis kon kinsay kinalabwan nila.+ 47 Kay nahibalo kon unsay naa sa ilang kasingkasing, si Jesus mikuhag usa ka bata, gipatindog kini sa iyang tapad, 48 ug miingon kanila: “Si bisan kinsa nga magadawat niining bataa tungod sa akong ngalan nagadawat kanako. Ug si bisan kinsa nga nagadawat kanako, nagadawat usab Kaniya nga nagpadala kanako.+ Kay kadtong nag-isip sa iyang kaugalingon nga ubos kaninyong tanan mao ang labaw kaninyo.”+

49 Si Juan miingon: “Magtutudlo, nakakita mig tawo nga nagpalayas ug mga demonyo pinaagi sa imong ngalan, ug gipugngan namo siya kay dili nato siya kauban.”+ 50 Apan si Jesus miingon: “Ayaw ninyo siyag pugngi, kay siya nga dili batok kaninyo dapig kaninyo.”

51 Sa nagkaduol na ang panahon nga si Jesus mosaka sa langit,+ determinado na siyang moadto sa Jerusalem. 52 Busa gipadala niya ang pipila sa iyang mga tinun-an nga una kaniya. Ug sila nanglakaw ug nanulod sa usa ka baryo sa mga Samarianhon aron mangandam sa iyang pag-abot. 53 Apan wala siya abiabiha sa mga tawo,+ kay siya determinado* sa pag-adto sa Jerusalem. 54 Dihang nakita kini sa mga tinun-an nga si Santiago ug Juan,+ sila miingon: “Ginoo, gusto ba nimong tawgon namo ang kalayo gikan sa langit aron laglagon sila?”+ 55 Apan mitan-aw siya kanila ug gibadlong sila. 56 Busa nangadto sila sa laing baryo.

57 Karon samtang naglakaw sila sa dalan, may usa nga miingon kaniya: “Mosunod ko nimo bisan asa ka moadto.” 58 Apan giingnan siya ni Jesus: “Ang mga irong ihalas dunay mga lungib ug ang mga langgam dunay mga salag, apan ang Anak sa tawo walay kaugalingong puy-anan.”*+ 59 Unya miingon siya sa laing tawo: “Dali, mahimong akong sumusunod.” Ang tawo miingon: “Ginoo, tugoti una ko sa pag-uli ug sa paglubong sa akong amahan.”+ 60 Apan si Jesus miingon kaniya: “Pasagdi ang mga patay+ sa paglubong sa ilang mga patay, apan lakaw ug imantala ang Gingharian sa Diyos.”+ 61 Ug ang lain pang tawo miingon: “Mosunod ko nimo Ginoo, apan tugoti una kong manamilit kanila nga tua sa akong panimalay.” 62 Si Jesus miingon kaniya: “Ang tawong nagdaro nga molingi sa luyo+ dili takos sa Gingharian sa Diyos.”+

10 Human niadto, si Jesus mipilig 70 gawas sa iyang mga apostoles ug gipadala sila nga tinagurha+ nga mag-una kaniya sa matag siyudad ug baryo nga iyang adtoan. 2 Unya siya miingon kanila: “Sa pagkatinuod, daghan ang anihonon, apan diyutay ra ang mangangani. Busa hangyoa ninyo ang Agalon nga magpadalag dugang mangangani.+ 3 Lakaw! Ipadala mo nako nga samag mga nating karnero taliwala sa mga lobo.+ 4 Ayaw mo pagdalag sudlanag kuwarta, puntil sa pagkaon, ug sandalyas.+ Ayaw mog hunong aron timbayaon si bisan kinsa nga inyong matagboan sa dalan. 5 Kon mosulod mo sa usa ka balay, pag-ingon una: ‘Hinaot may kalinaw kining balaya.’+ 6 Kon dunay higala sa kalinaw didto, ang inyong kalinaw maanaa kaniya. Apan kon wala, kini mobalik kaninyo. 7 Busa pabilin mo nianang balaya.+ Kaon ug inom sa ilang idalit ninyo,+ kay ang trabahador takos sa iyang suhol.+ Ayaw pagbalhinbalhin ug balay nga kaestaran.

8 “Dihang mosulod mo sa usa ka siyudad ug sila modawat kaninyo, kaon sa ilang idalit 9 ug ayoha ang ilang mga masakiton ug sultihi sila: ‘Ang Gingharian sa Diyos duol na.’+ 10 Apan kon dili mo dawaton sa usa ka siyudad, pangadto mo sa dagkong dalan niini ug ingna ang mga tawo: 11 ‘Among paphaon bisan ang abog nga namilit sa among tiil nga gikan sa inyong siyudad.*+ Apan hinumdomi nga ang Gingharian sa Diyos duol na.’ 12 Sultihan mo nako, sa Adlaw sa Paghukom ang silot nianang siyudara mas bug-at pa kay sa naagoman sa Sodoma.+

13 “Alaot ka, Corasin! Alaot ka, Betsaida! kay kon nahitabo pa sa Tiro ug Sidon ang mga milagro* nga nahitabo kaninyo, dugay na unta silang naghinulsol nga nagsul-ob ug sakong panapton ug naglingkod sa abo.+ 14 Busa sa Adlaw sa Paghukom ang inyong silot mas bug-at pa kay sa naagoman sa Tiro ug Sidon. 15 Ug ikaw Capernaum, bayawon kaha ka ngadto sa langit? Sa Lubnganan* ka mopaingon!

16 “Siya nga namati kaninyo namati usab kanako.+ Ug siya nga nagsalikway kaninyo nagsalikway usab kanako. Dugang pa, siya nga nagsalikway kanako, nagsalikway usab Kaniya nga nagpadala kanako.”+

17 Unya ang 70 malipayong namauli, ug miingon: “Ginoo, bisan ang mga demonyo mipatuo kanamo pinaagi sa imong ngalan.”+ 18 Niana siya miingon: “Nakita na nako nga si Satanas nahulog+ samag kilat gikan sa langit. 19 Tan-awa! Gihatagan mo nakog awtoridad sa pagyatak sa mga bitin ug tanga, ug gahom sa pagbuntog sa mga kaaway.+ Ug wala gayoy makadaot kaninyo. 20 Apan ayawg kalipay nga mipatuo ang mga demonyo kaninyo, kondili paglipay kay ang inyong mga ngalan nasulat sa langit.”+ 21 Nianang taknaa, siya napuno sa balaang espiritu ug nalipay pag-ayo ug miingon: “Amahan, Ginoo sa langit ug yuta, gidayeg ka nako atubangan sa tanan kay imong gitago kining mga butanga gikan sa mga maalamon ug makinaadmanon+ ug gipadayag kini ngadto sa mga bata. Oo, Amahan ko, kay mao kini ang imong kabubut-on.+ 22 Ang tanang butang gitugyan na kanako sa akong Amahan, ug walay nakaila sa Anak gawas sa Amahan, ug walay nakaila sa Amahan gawas sa Anak+ ug niadtong buot tudloan sa Anak bahin sa Amahan.”+

23 Dihang silasila na lang, giingnan niya ang iyang mga tinun-an: “Malipayon kadtong nakakita sa mga butang nga inyong nakita.+ 24 Kay sultihan mo nako, daghang propeta ug hari ang gustong makakita sa mga butang nga inyong nakita apan wala makakita niini,+ ug gustong makadungog sa mga butang nga inyong nadungog apan wala makadungog niini.”

25 Karon dihay tawong batid sa Balaod nga mitindog aron sulayan si Jesus ug miingon: “Magtutudlo, unsay kinahanglan nakong buhaton aron makabaton* kog kinabuhing walay kataposan?”+ 26 Siya mitubag: “Unsay nahisulat sa Balaod? Unsay nasabtan nimo sa imong gibasa?” 27 Ang tawo mitubag: “‘Higugmaa si Jehova* nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag,* sa tibuok mong kusog, ug sa tibuok mong hunahuna,’+ ug ‘higugmaa ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.’”+ 28 Siya miingon kaniya: “Husto ang imong tubag, padayon kanang buhata ug mabatonan nimo ang kinabuhi.”+

29 Apan kay gusto niyang ipakita nga matarong siya,+ ang tawo miingon kang Jesus: “Kinsa may akong higugmaon?” 30 Sa pagtubag si Jesus miingon: “Dihay tawo nga naglugsong gikan sa Jerusalem paingon sa Jerico ang nabiktima sa mga tulisan. Ilang gikuha ang iyang besti ug mga butang, gikulata siya, ug gibiyaan nga himalatyon. 31 Karon, naatol nga may saserdote nga naglugsong niana nga dalan. Apan pagkakita niya sa tawo, miagi siya sa pikas daplin. 32 Unya may Levihanon nga naglugsong sa maong dalan. Pagkakita niya sa tawo, miagi sab siya sa pikas daplin. 33 Apan may Samarianhon+ nga miagi sab sa maong dalan. Pagkakita niya sa tawo, siya naluoy niini. 34 Busa giduol niya ang tawo, gibuboag lana ug bino ang iyang mga samad ug gibendahean kini. Unya iyang gisakay siya sa iyang asno ug gidala sa usa ka balay-abtanan ug giatiman siya. 35 Pagkaugma, gihatagan niyag duha ka denario* ang tag-iya sa balay-abtanan ug miingon: ‘Atimana siya, ug kon kulangon ni, bayran lang nako sa akong pagbalik.’ 36 Para nimo, kinsa nilang tulo ang tinuod nga nahigugma+ niadtong nabiktima sa mga tulisan?” 37 Siya mitubag: “Kadtong nagpakitag kaluoy niya.”+ Unya si Jesus miingon: “Lakaw ug buhata ang sama sa iyang gibuhat.”+

38 Samtang nagpadayon sila sa ilang panaw, siya misulod sa usa ka baryo. Dinhi, giabiabi siya sa usa ka babaye nga ginganlag Marta+ sa balay niini. 39 Kining bayhana may igsoon nga ginganlag Maria, nga naglingkod sa tiilan sa Ginoo ug nagpadayon sa pagpamati sa iyang gitudlo. 40 Apan si Marta puliki sa pag-andam ug pagkaon. Busa siya miduol kang Jesus ug miingon: “Ginoo, wala ra bay bale kanimo nga gipasagdan ko sa akong igsoon sa mga buluhaton? Palihog ingna siya nga tabangan ko.” 41 Ang Ginoo mitubag: “Marta, Marta, ikaw nabalaka ug napuliki sa daghang butang. 42 Apan wala ta magkinahanglag daghan, bisag usa lang paigo na. Gipili ni Maria ang maayong* bahin,+ ug dili kini kuhaon kaniya.”

11 Karon didto siya sa usa ka dapit aron mag-ampo. Human niyag ampo, usa sa iyang mga tinun-an miingon kaniya: “Ginoo, tudloi mi kon unsaon pag-ampo, sama nga gitudloan ni Juan ang iyang mga tinun-an.”

2 Busa siya miingon kanila: “Dihang kamo mag-ampo, ingnon ninyo: ‘Amahan, balaanon unta ang imong ngalan.+ Paanhia ang imong Gingharian.+ 3 Hatagi mig pagkaon* sumala sa among gikinahanglan sa matag adlaw.+ 4 Ug pasayloa mi sa among mga sala,+ kay kami usab nagpasaylo sa matag usa nga nakasala* kanamo,+ ug ayawg itugot nga madaog mi sa tentasyon.’”+

5 Dayon siya miingon kanila: “Pananglit usa kaninyo dunay higala, unya pagkatungang gabii moadto ka kaniya ug mohangyo, ‘Higala, pabayloa kog tulo ka tinapay, 6 kay miabot ang usa nako ka higala gikan sa panaw ug wala koy ikadalit niya.’ 7 Apan siya motubag gikan sa sulod, ‘Ayaw na kog disturboha. Natrangkahan na ang pultahan, ug naghigda na ko uban sa akong mga anak. Dili na ko makabangon sa paghatag nimog bisan unsa.’ 8 Sultihan mo nako: Dili siya mobangon o mohatag nimog bisan unsa bisan pag higala nimo siya. Apan kon magsige gihapon kag hangyo+ niya, siya mobangon gayod ug hatagan ka niya sa imong gikinahanglan. 9 Busa ako magaingon kaninyo, padayon sa pagpangayo,+ ug kamo pagahatagan; padayon sa pagpangita, ug kamo makakaplag; padayon sa pagpanuktok, ug kamo pagaablihan.+ 10 Kay ang matag usa nga mangayo makadawat,+ ug ang matag usa nga mangita makakaplag, ug ang matag usa nga manuktok pagaablihan. 11 Sa pagkatinuod, makaako ba ang usa ka amahan sa paghatag ug bitin sa iyang anak kon kini mangayog isda?+ 12 O kon siya mangayog itlog, iya ba siyang hatagag tanga? 13 Busa kon kamo, bisan tuod daotan, mahibalong mohatag ug maayong mga gasa sa inyong mga anak, labaw na gyod ang inyong Amahan sa langit. Siya mohatag ug balaang espiritu niadtong nagapangayo kaniya!”+

14 Human niana, siya nagpagula ug demonyo nga nakapaamang sa usa ka tawo.+ Paggula sa demonyo, ang tawo nakasulti na, ug ang panon sa katawhan nahibulong.+ 15 Apan ang pipila kanila miingon: “Siya nagpalayas ug mga demonyo pinaagi sa gahom ni Beelzebub,* ang magmamando sa mga demonyo.”+ 16 Ug ang uban nangayo kaniyag ilhanan+ gikan sa langit aron sulayan siya. 17 Kay nahibalo sa ilang gihunahuna,+ siya miingon kanila: “Ang matag gingharian nga nagkabahinbahin mapukan. Ug ang pamilya nga nagkabahinbahin mabungkag. 18 Busa kon si Satanas usab nakigbatok sa iyang kaugalingon, unsaon pagbarog sa iyang gingharian? Kay kamo nag-ingon nga nagpalayas kog mga demonyo pinaagi ni Beelzebub. 19 Kon nagpalayas kog mga demonyo pinaagi ni Beelzebub, nan kinsay naghatag ug gahom sa inyong mga sumusunod sa pagpalayas ug mga demonyo? Busa ang inyong mga sumusunod nagpamatuod nga sayop mo. 20 Apan kon pinaagi sa gahom* sa Diyos+ nga nagpalayas kog mga demonyo, nagpasabot kini nga ang Gingharian sa Diyos ania na ug wala ninyo kini mamatikdi.+ 21 Kon ang tawong kusgan nga kompletog hinagiban magbantay sa iyang balay, walay makahilabot sa iyang kabtangan. 22 Apan kon sulongon ug pildihon siya sa usa ka tawo nga mas kusgan kay kaniya, kuhaon sa maong tawo ang tanang hinagiban nga iyang gisaligan, ug ipanghatag niya sa uban ang mga butang nga iyang nailog. 23 Siya nga dili dapig nako maoy batok kanako, ug siya nga dili moduyog nako sa pagpanigom ug mga tawo nag-abog sa mga tawo palayo kanako.+

24 “Dihang ang daotang* espiritu mogula sa usa ka tawo, kini molatas sa desyerto aron mangitag kapahulayan, ug kon kini walay makaplagan, kini moingon, ‘Mobalik ko sa akong balay nga akong gibiyaan.’+ 25 Pag-abot niya, iyang makita nga ang balay hinlo ug giadornohan. 26 Unya kini molakaw ug magdalag pito pa ka espiritu nga mas daotan pa kay kaniya, ug dihang makasulod na, sila mopuyo didto. Busa ang kahimtang unya nianang tawhana mahimong mas daotan pa kay sa una.”

27 Samtang siya nagsulti niini, may babaye gikan sa panon nga miingon kaniya: “Malipayon ang babaye nga nanganak ug nagpasuso nimo!”+ 28 Apan siya miingon: “Mas malipayon kadtong namati sa pulong sa Diyos ug nagsunod niini!”+

29 Dihang nagtapok ang panon sa katawhan, siya miingon: “Kining kaliwatana daotan ug nangitag ilhanan. Apan walay ilhanan nga ihatag kanila gawas sa ilhanan ni Jonas.+ 30 Kay maingon nga si Jonas+ nahimong ilhanan sa mga taga-Nineve, ang Anak sa tawo mahimong ilhanan usab niining kaliwatana. 31 Ang rayna sa habagatan+ banhawon sa Adlaw sa Paghukom uban sa mga tawo niining kaliwatana ug iyang hukman sila, kay siya mianhi gikan sa layo kaayong dapit aron mamati sa kaalam ni Solomon. Apan ania ang usa nga labaw pa kang Solomon.+ 32 Ang mga taga-Nineve banhawon sa Adlaw sa Paghukom uban niining kaliwatana ug ilang hukman kining kaliwatana, kay sila naghinulsol tungod sa giwali ni Jonas.+ Apan ania ang usa nga labaw pa kang Jonas. 33 Human magdagkot ug lampara ang usa ka tawo, dili niya kini tagoan o ibutang ilalom sa basket.* Ibutang niya kini sa tangkawan*+ aron mohatag kinig kahayag niadtong mosulod. 34 Ang lampara sa lawas mao ang mata. Kon ang imong mata nakapokus,* ang imong tibuok lawas hayag. Apan kon kini masinahon,* ang imong lawas ngitngit.+ 35 Busa pagbantay kay basig ang anaa kanimo dili kahayag kondili kangitngit diay. 36 Busa kon ang imong tibuok lawas hayag ug wala gayoy usa ka bahin nga ngitngit, sama kini ka hayag sa usa ka lampara nga naghatag kanimog kahayag.”

37 Human niyag sulti niini, may Pariseo nga midapit niya sa pagpangaon. Busa siya miadto ug mikaon.* 38 Apan ang Pariseo nahibulong dihang wala siya manghunaw* una mokaon.+ 39 Ang Ginoo miingon kaniya: “Kamong mga Pariseo, inyong gihinloan ang gawas sa kopa ug sa yahong, apan sa sulod ninyo puno mo sa kadalo ug pagkadaotan.+ 40 Mga dili makataronganon! Dili ba siya nga naghimo sa gawas mao usab ang naghimo sa sulod? 41 Apan ihatag ingong mga gasa sa kaluoy* ang mga butang nga gikan sa sulod, ug ang tanang butang bahin kaninyo mahimong hinlo. 42 Alaot kamong mga Pariseo, kay kamo naghatag ug ikapulo sa herbabuena, ruda, ug sa tanang ubang hilba,*+ apan inyong gibalewala ang hustisya ug ang sugo nga higugmaon ang Diyos! Obligasyon ninyo ang paghatag nianang mga butanga, apan dili angayng ibalewala ang ubang importanteng butang.+ 43 Alaot kamong mga Pariseo, kay ganahan mong molingkod sa atubangang* mga lingkoranan sa mga sinagoga ug magpatahod diha sa mga merkado!+ 44 Alaot mo, kay mora mog mga lubnganan* nga dili mailhan,+ nga gitamakan lang sa mga tawo kay wala sila mahibalo!”

45 Usa sa mga batid sa Balaod mitubag: “Magtutudlo, giinsulto sab mi nimo sa imong giingon.” 46 Unya siya miingon: “Alaot sab mong mga batid sa Balaod, kay inyong gipapas-an ang mga tawo ug bug-at nga mga palas-anon, apan kamo mismo dili mohikap niini bisan sa usa sa inyong mga tudlo!+

47 “Alaot mo, kay nagtukod mog mga lubnganan* sa mga propeta, apan ang inyong mga katigulangan ang nagpatay kanila!+ 48 Seguradong nasayod mo sa gibuhat sa inyong mga katigulangan, apan kamo miuyon kanila. Gipatay nila ang mga propeta+ ug kamoy nagtukod sa ilang mga lubnganan. 49 Tungod niini ang Diyos, sa iyang kaalam, miingon usab: ‘Ako magpadala kanilag mga propeta ug mga apostoles, ug ilang patyon ug lutoson ang pipila kanila, 50 mao nga ang dugo sa tanang propeta nga giula sukad sa pagkatukod sa kalibotan paninglon gikan niining kaliwatana,+ 51 gikan sa dugo ni Abel+ hangtod sa dugo ni Zacarias, nga gipatay taliwala sa halaran ug sa balay.’*+ Oo, sultihan mo nako, kini paninglon gikan niining kaliwatana.

52 “Alaot kamong mga batid sa Balaod, kay gikuha ninyo ang yawi sa kahibalo. Kamo mismo wala manulod ug inyong gibabagan kadtong gustong mosulod!”+

53 Sa dayong biya ni Jesus gikan didto, gipresyur siyag maayo sa mga eskriba ug Pariseo ug gisukitsukit siya, 54 ug naghulat nga naa siyay masulti nga ilang magamit batok kaniya.+

12 Niadtong panahona, nagtapok ang linibo ka tawo ug tungod sa kadaghan natumban na nila ang tiil sa uban. Unya si Jesus misulti una sa iyang mga tinun-an: “Pagbantay sa lebadura* sa mga Pariseo, nga mao ang ilang pagkasalingkapaw.+ 2 Hinuon walay butang nga gitagoan pag-ayo nga dili madayag, ug walay sekreto nga dili mahibaloan.+ 3 Busa bisan unsay inyong isulti sa tago madungog sa tanan, ug kon unsay inyong ihunghong sa pribadong mga lawak igawali gikan sa mga atop. 4 Dugang pa, sultihan mo nako mga higala,+ ayaw kahadlok niadtong makapatay sa lawas, ug human niana wala nay lain pang mahimo.+ 5 Apan ang angay ninyong kahadlokan mao ang Diyos, kay siya may awtoridad dili lang sa pagpatay kondili sa pagtambog ngadto sa Gehenna.*+ Oo, sultihan mo nako, kahadloki Siya.+ 6 Dili ba ang lima ka goryon ginabaligya lang ug duha ka sensilyo nga gamayg bili?* Apan walay usa kanila nga gikalimtan* sa Diyos.+ 7 Nahibalo pa gani siya sa gidaghanon sa buhok sa inyong ulo.+ Ayaw mog kahadlok; mas labaw mog bili kay sa daghang goryon.+

8 “Sultihan mo nako, ang matag usa nga moila kanako atubangan sa mga tawo,+ ang Anak sa tawo moila usab kaniya atubangan sa mga anghel sa Diyos.+ 9 Apan si bisan kinsa nga molimod kanako atubangan sa mga tawo, ilimod sab nako atubangan sa mga anghel sa Diyos.+ 10 Siya nga mosultig daotan batok sa Anak sa tawo mapasaylo pa. Apan siya nga magpasipala sa balaang espiritu dili na mapasaylo.+ 11 Dihang dad-on nila kamo atubangan sa publikong mga panagkatigom,* mga opisyal sa kagamhanan, ug sa mga awtoridad, ayawg kabalaka kon unsaon ninyo pagdepensa o kon unsay inyong isulti,+ 12 kay nianang orasa ang balaang espiritu magtudlo kaninyo kon unsay angay ninyong isulti.”+

13 Unya diha sa panon, may usa ka tawo nga miingon kaniya: “Magtutudlo, ingna ang akong igsoon nga bahinan ko niya sa panulondon.” 14 Si Jesus miingon kaniya: “Kinsa may naghatag nakog katungod nga mahimong maghuhukom o tigbahin sa inyong panulondon?” 15 Unya siya miingon sa katawhan: “Pagbantay mo ug likayi ninyo ang tanang matang sa kahakog,*+ kay bisag dato ang usa ka tawo, ang iyang kabtangan dili makahatag niyag kinabuhi.”+ 16 Dayon siya mihatag ug ilustrasyon: “Dihay tawong dato nga daghag abot ang iyang uma. 17 Busa siya naghunahuna, ‘Wala na koy kabutangan sa akong mga abot, unsay akong buhaton?’ 18 Unya siya miingon, ‘Kini ang akong buhaton:+ Gub-on nako ang akong mga kamalig ug magtukod kog mas dagko, ug tigomon nako didto ang tanan nakong lugas ug abot. 19 Ug moingon ko sa akong kaugalingon: “Daghan na kag maayong butang nga natigom para sa daghang katuigan. Pahayahay, kaon, inom, ug paglipaylipay.”’ 20 Apan giingnan siya sa Diyos, ‘Ikaw nga dili makataronganon, karong gabii ila kang patyon.* Nan, kinsay manag-iya sa mga butang nga imong gitigom?’+ 21 Ingon usab niana ang tawo nga nagtigom ug bahandi para sa iyang kaugalingon apan dili dato ngadto sa Diyos.”+

22 Unya siya miingon sa iyang mga tinun-an: “Tungod niini ako magaingon kaninyo, ayaw na mog kabalaka bahin sa inyong kinabuhi kon unsay inyong kan-on o sul-obon.+ 23 Kay ang kinabuhi labaw pag bili kay sa pagkaon ug ang lawas labaw pa kay sa besti. 24 Matikdi ang mga uwak: Wala sila magpugas o mag-ani, wala sab silay kamalig, apan ginapakaon sila sa Diyos.+ Dili ba labaw pa man mog bili kay sa mga langgam?+ 25 Kinsa kaninyo ang makadugang ug usa ka maniko* sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka? 26 Busa kon dili mo makahimo niining gamay nga butang, nganong mabalaka man mo sa ubang butang?+ 27 Matikdi ang pagtubo sa mga lirio: Wala sila maghago o magtahig sinina,* apan sultihan mo nako nga si Solomon, bisan sa iyang kadato, wala makasul-ob ug besti nga sama ka nindot nianang sa mga lirio.+ 28 Kon ingon niana ang pagbesti sa Diyos sa mga tanom sa kapatagan, nga karon ania pa ug ugma isalibay sa hurno, labi na gyod nga iya mong bestihan, kamo nga gamay ug pagtuo! 29 Busa hunong na sa sobrang pagkabalaka sa kon unsay inyong kaonon ug imnon.+ 30 Kay kining mga butanga mao ang gipangagpas pag-ayo sa mga tawo sa kalibotan, apan ang inyong Amahan nahibalo nga gikinahanglan ninyo kining mga butanga.+ 31 Hinuon, padayong pangitaa ang iyang Gingharian, ug kining mga butanga igadugang ra kaninyo.+

32 “Ayawg kahadlok gamayng panon,+ kay gihatag na kaninyo sa inyong Amahan ang Gingharian.+ 33 Ibaligya ang inyong mga kabtangan ug panghatag ug mga gasa sa kaluoy.*+ Paghimog mga puntil nga dili madunot, bahandi sa mga langit nga dili mahurot,+ diin didto walay kawatan nga makaduol o insekto nga makakutkot. 34 Kay kon asa ang inyong bahandi, tua sab didto ang inyong kasingkasing.

35 “Pangandam*+ ug dagkoti ang inyong mga lampara,+ 36 ug pagpakasama kamo sa mga sulugoon nga nagpaabot sa ilang agalon sa pagpauli+ gikan sa kasal,+ aron kon siya moabot ug manuktok, ila dayon siyang maablihan. 37 Malipayon ang mga sulugoon nga maabtan sa agalon nga nagbantay! Sa pagkatinuod sultihan mo nako, mangandam siya* ug palingkoron sila sa kan-anan. Dayon moduol siya kanila ug silbihan sila. 38 Kon moabot siya sa ikaduhang pagbantay* o kaha sa ikatulong pagbantay,* ug maabtan sila nga nagpaabot kaniya, malipayon sila! 39 Apan matikdi kini, kon ang tagbalay nahibalo pa kon unsang orasa moabot ang kawatan, dili niya pasagdang lungkabon ang iyang balay.+ 40 Kamo usab kinahanglang andam kanunay, kay sa oras nga wala ninyo damha, ang Anak sa tawo moabot.”+

41 Unya si Pedro miingon: “Ginoo, alang lang ba kanamo kining ilustrasyona o alang sa tanan?” 42 Ang Ginoo miingon: “Kinsa ba gayod ang matinumanong piniyalan, ang usa nga maalamon, kinsa itudlo sa iyang agalon sa pagdumala sa iyang mga tig-alagad aron padayong magtagana sa ilang gikinahanglang pagkaon* sa hustong panahon?+ 43 Malipayon kanang ulipona kon pag-abot sa iyang agalon makaplagan siya nga naghimo niana! 44 Sa pagkatinuod sultihan mo nako, iyang itudlo siya sa pagdumala sa tanan niyang kabtangan. 45 Apan kon kanang ulipona moingon sa iyang kaugalingon, ‘Malangan ang akong agalon,’ ug iyang bun-ogon ang mga sulugoong lalaki ug babaye ug siya mokaon, moinom, ug maghubog,+ 46 ang agalon nianang ulipona moabot sa adlaw nga wala niya damha ug sa oras nga wala niya mahibaloi, ug siya magsilot kaniya sa hilabihan ug magtambog kaniya uban sa mga dili matinumanon. 47 Kanang ulipona, nga nahibalo sa kabubut-on sa iyang agalon apan wala mangandam o motuman sa iyang gisugo,* bunalan sa makadaghan.+ 48 Apan ang usa nga wala mahibalo ug unya nagbuhat ug mga butang nga tungod niana angay siyang bunalan, bunalan siyag diyutay. Sa pagkatinuod, ang matag usa nga gihatagan ug daghan, daghan usab ang pangayoon kaniya. Ug ang usa nga gitugyanan ug dakong responsibilidad, labaw sa kasagaran ang pangayoon kaniya.+

49 “Mianhi ko aron maghaling ug kalayo sa yuta, apan unsa pa may akong tinguhaon kon nagsiga na kini? 50 Sa pagkatinuod dunay bawtismo nga kinahanglan kong mabawtismohan, ug hilabihan ang akong kasakit hangtod matuman kini!+ 51 Naghunahuna ba mo nga mianhi ko sa pagdalag pakigdait sa yuta? Sultihan mo nako, dili pakigdait kondili pagkabahinbahin.+ 52 Kay sukad karon ang usa ka panimalay nga may lima ka sakop mabahin, tulo batok sa duha ug duha batok sa tulo. 53 Mabahin sila, amahan batok sa anak nga lalaki ug anak nga lalaki batok sa amahan, inahan batok sa anak nga babaye ug anak nga babaye batok sa inahan, ugangang babaye batok sa binalaye ug binalaye batok sa ugangang babaye.”+

54 Unya miingon sab siya sa panon sa katawhan: “Dihang makakita mog dag-om sa kasadpan, dihadiha moingon mo, ‘May moabotay nga bagyo,’ ug mahitabo kini. 55 Ug dihang mohuros ang hanging habagat, moingon mo, ‘May mahitabong grabeng kainit,’ ug mahitabo kini. 56 Mga salingkapaw, mahibalo mong mohatag ug kahulogan sa dagway sa yuta ug langit, apan nganong dili man mo makasabot sa kahulogan sa mga panghitabo niining panahona?+ 57 Nganong dili man mo makahukom sa kon unsay matarong? 58 Pananglitan, kon ikaw ug ang nagkiha nimo moadto sa usa ka magmamando, paningkamoting mahusay ang inyong panagbingkil samtang naa pa mo sa dalan aron dili na ka niya dalhon sa maghuhukom, ug ang maghuhukom magtugyan nimo sa polis, ug ang polis magbilanggo nimo.+ 59 Sultihan ti ka, dili gyod ka makagawas didto hangtod mabayad nimo ang imong kataposang sensilyo.”*

13 Niadtong higayona, dihay mga tawo nga mibalita kang Jesus bahin sa mga Galileanhon nga gipapatay ni Pilato samtang naghalad sa templo. 2 Siya miingon kanila: “Naghunahuna ba mo nga kadto nga mga Galileanhon mas makasasala kay sa ubang Galileanhon kay nahitabo kini kanila? 3 Dili gayod! Apan sultihan mo nako, kon dili mo maghinulsol, kamong tanan mangalaglag usab.+ 4 O naghunahuna ba mo nga kadtong 18 nga natumpagan sa torre sa Siloam ug namatay mas makasasala kay sa uban pa nga nagpuyo sa Jerusalem? 5 Dili gayod! Apan sultihan ta mo, kon dili mo maghinulsol, kamong tanan mangalaglag sama kanila.”

6 Dayon siya naghatag ug ilustrasyon: “Dunay tawo nga may kahoyng igos sa iyang ubasan, ug siya miadto aron mangitag bunga niini, apan wala siyay nakita.+ 7 Busa siya miingon sa tig-atiman sa ubasan, ‘Tulo ka tuig na kong nangitag bunga niining kahoya, apan wala gyod koy nakita. Putla kini! Nganong himoong walay pulos ang yuta tungod niini?’ 8 Ang tig-atiman mitubag, ‘Agalon, pasagdi kinig usa pa ka tuig. Kalotan una nako ang palibot niini ug abonohan. 9 Kon kini mamunga sa umaabot, maayo. Apan kon dili, putlon kini.’”+

10 Karon sa adlawng Igpapahulay, siya nanudlo sa usa sa mga sinagoga. 11 Ug didto may babaye nga nasakit sulod sa 18 ka tuig kay gisudlag demonyo. Siya nagtikuko ug dili na makatuyhad. 12 Pagkakita ni Jesus kaniya, siya miingon: “Babaye, mamaayo ka sa imong sakit.”+ 13 Unya gipatong ni Jesus ang iyang mga kamot kaniya ug dihadiha natul-id ang lawas sa babaye, ug gidayeg niya ang Diyos. 14 Apan nasuko ang opisyal nga nagdumala sa sinagoga kay si Jesus nang-ayo sa Igpapahulay. Siya miingon sa panon: “Dunay unom ka adlaw sa paghimo sa mga buluhaton.+ Busa panganhi mo ug magpaayo nianang mga adlawa, ug dili sa adlawng Igpapahulay.”+ 15 Apan ang Ginoo miingon kaniya: “Mga salingkapaw,+ dili ba ginabadbaran ninyo ang inyong torong baka o asno bisag Igpapahulay ug ginadala kini sa gawas sa kuwadra aron paimnon?+ 16 Kining bayhana nga anak ni Abraham gigapos ni Satanas sulod sa 18 ka tuig. Dili ba angay lang siyang badbaran sa adlawng Igpapahulay?” 17 Human niyag sulti niining mga butanga, ang tanan niyang magsusupak nangaulaw. Apan ang tibuok panon sa katawhan nagsadya sa tanang kahibulongang butang nga iyang gibuhat.+

18 Busa siya miingon: “Sama sa unsa ang Gingharian sa Diyos, ug sa unsa nako kini ikatandi? 19 Sama kini sa liso sa mustasa nga gitanom sa usa ka tawo sa iyang tanaman. Kini mitubo ug nahimong kahoy, ug ang mga langgam nagsalag sa mga sanga niini.”+

20 Siya miingon pag-usab: “Sa unsa nako ikatandi ang Gingharian sa Diyos? 21 Sama kini sa lebadura* nga gikuha ug gisagol sa usa ka babaye ngadto sa tulo ka dagkong takos* sa harina hangtod nga mitubo ang tibuok minasa.”+

22 Ug siya nanudlo sa mga siyudad ug kabaryohan, ug nagpadayon sa iyang panaw paingon sa Jerusalem. 23 Karon may tawo nga nangutana niya: “Ginoo, diyutay ra ba ang maluwas?” Siya miingon kanila: 24 “Paningkamot pag-ayo nga makasulod mo sa sigpit nga pultahan,+ kay sultihan mo nako, daghan ang maninguha sa pagsulod apan dili makahimo. 25 Dihang matrangkahan na sa tagbalay ang pultahan ug kamo manuktok sa gawas sa pultahan ug moingon, ‘Senyor, ablihi mi,’+ siya motubag, ‘Wala ko makaila ninyo.’ 26 Unya kamo moingon, ‘Kami nangaon ug nanginom uban nimo, ug ikaw nanudlo diha sa dagkong dalan sa among siyudad.’+ 27 Apan siya motubag, ‘Wala ko makaila ninyo. Pahilayo kanako, kamong tanang mamumuhat ug daotan!’ 28 Didto kamo magdanguyngoy ug magkagot sa inyong mga ngipon kay makita ninyo si Abraham, Isaac, Jacob, ug ang tanang propeta nga tua sa Gingharian sa Diyos, apan kamo gisalibay sa gawas.+ 29 Dugang pa, mangabot ang mga tawo gikan sa sidlakan, kasadpan, amihanan, ug habagatan, ug sila mangaon* sa lamesa sa Gingharian sa Diyos. 30 Ug tan-awa! may mga naulahi nga mauna, ug may mga nauna nga maulahi.”+

31 Niana mismong higayona, miabot ang pipila ka Pariseo ug giingnan siya: “Pahawa dinhi ug lakaw na, kay gusto kang patyon ni Herodes.” 32 Ug siya miingon kanila: “Lakaw ug sultihi kanang irong ihalas,* ‘Ako magpalayas ug mga demonyo ug mag-ayog mga masakiton karong adlawa ug ugma, ug sa ikatulong adlaw matapos na ko.’ 33 Apan kinahanglang taposon nako kini karon, ugma, ug sa sunod adlaw. Ug ako molakaw kay ang usa ka propeta dili mahimong patyon sa gawas sa Jerusalem.+ 34 Jerusalem, Jerusalem, inyong gipamatay ang mga propeta ug gibato kadtong gipadala kaninyo!+ Pagkadaghang higayon nga gusto nakong tigomon ang inyong mga anak sama sa pagtigom sa himungaan sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako! Apan midumili mo.+ 35 Tan-awa! Ang inyong templo* mabiniyaan.+ Sultihan mo nako, dili na gyod mo makakita nako hangtod nga kamo moingon: ‘Bulahan siya nga mianhi sa ngalan ni Jehova!’”*+

14 Usa niana ka Igpapahulay, siya mikaon sa balay sa usa sa mga lider sa mga Pariseo, ug ilang gipanid-an siya pag-ayo. 2 Ug didto sa iyang atubangan ang usa ka tawong nanghupong.* 3 Busa gipangutana ni Jesus ang mga batid sa Balaod ug ang mga Pariseo: “Gitugot ba sa balaod ang pagpang-ayo panahon sa Igpapahulay o wala?”+ 4 Apan wala sila motubag. Niana iyang gigunitan ang tawo, giayo kini, ug gipalakaw. 5 Unya siya miingon kanila: “Kinsa kaninyo, nga kon mahulog sa atabay ang iyang anak o torong baka,+ ang dili dayon magbira kaniya sa adlawng Igpapahulay?”+ 6 Wala sila makatubag niini.

7 Dihang namatikdan niya nga ang mga dinapit nanglingkod sa labing prominenteng mga dapit,+ siya mihatag ug ilustrasyon kanila: 8 “Kon may modapit nimo sa usa ka kombira sa kasal, ayawg lingkod sa labing prominenteng dapit+ kay basig may laing dinapit nga mas inila kay kanimo. 9 Ug ang nagdapit kaninyo moduol ug moingon kanimo, ‘Siyay palingkora dinhi.’ Unya mopahawa ka nga naulawan ug molingkod sa labing ubos nga dapit. 10 Apan kon dapiton ka, adto lingkod sa labing ubos nga dapit, aron dihang duolon ka sa nagdapit nimo siya moingon, ‘Higala, adto lingkod sa prominenteng dapit.’ Unya mapasidunggan ka atubangan sa tanang bisita.+ 11 Kay si bisan kinsa nga magbayaw sa iyang kaugalingon ipaubos, ug kadtong magpaubos sa iyang kaugalingon pagabayawon.”+

12 Dayon giingnan niya ang tawo nga nagdapit niya: “Kon maghikay kag paniudto o panihapon, ayawg dapita ang imong mga higala o mga igsoon o mga paryente o ang imong mga silingang dato. Kay basig ila sab kang dapiton ingong balos kanimo. 13 Apan kon maghikay kag kombira, dapita ang mga kabos, bakol, buta, ug ubang baldado.+ 14 Niana magmalipayon ka, kay wala man silay ikabalos nimo. Kay ikaw pagabaslan unya sa pagkabanhaw+ sa mga matarong.”

15 Pagkadungog niini, usa sa mga bisita miingon kaniya: “Malipayon siya nga magakaon didto sa Gingharian sa Diyos.”

16 Si Jesus miingon kaniya: “Dihay tawo nga naghikay ug dakong panihapon,+ ug daghan ang iyang gidapit. 17 Sa tingpanihapon na, gisugo niya ang iyang ulipon nga ingnon ang mga dinapit, ‘Dali na mo, kay andam na ang pagkaon.’ 18 Apan silang tanan nangitag pasangil.+ Ang una miingon, ‘Nakapalit kog uma ug kinahanglan nako ning adtoon ug tan-awon. Pasensiya na nga dili ko makaadto.’ 19 Ang lain miingon, ‘Nakapalit kog lima ka paris nga baka ug ako sa ning susihon. Pasensiya na nga dili ko makaadto.’+ 20 Ang lain pa miingon, ‘Bag-o ra kong naminyo mao nga dili ko makaadto.’ 21 Busa mipauli ang ulipon ug gisulti kining mga butanga sa iyang agalon. Niana ang agalon nasuko ug miingon sa iyang ulipon, ‘Pagdali, adto sa dagkong dalan ug sa mga eskinita sa siyudad, ug dad-a dinhi ang mga kabos, buta, bakol, ug baldado.’ 22 Pagbalik sa ulipon, siya miingon, ‘Agalon, nabuhat na nako ang imong gisugo, pero naa pay bakante.’ 23 Busa ang agalon miingon sa ulipon, ‘Adto sa mga karsada ug mga agianan, ug pugsa sila sa pag-anhi aron mapuno ang akong balay.+ 24 Kay sultihan mo nako, walay usa niadtong akong gidapit ang makatilaw sa akong panihapon.’”+

25 Karon may dakong panon sa katawhan nga mikuyog niya sa pagpanaw, ug siya miatubang nila ug miingon: 26 “Kon ang usa buot nga mahimong akong tinun-an apan siya mas nahigugma* sa iyang amahan, inahan, asawa, mga anak, mga igsoon, ug bisan sa iyang kaugalingon kay kanako,+ siya dili mahimong akong tinun-an.+ 27 Si bisan kinsa nga buot mosunod kanako kinahanglang magpas-an sa iyang estaka sa pagsakit.* Kay kon dili, siya dili mahimong akong tinun-an.+ 28 Pananglitan, kinsa kaninyo nga buot magtukod ug torre ang dili una molingkod ug kuwentahon ang gasto aron matino kon duna ba siyay igong kuwarta nga ikahuman niini? 29 Kay kon dili, basig igo lang siyang makabutang sa pundasyon niini apan dili makahuman, ug ang tanang makakita magbiaybiay niya, 30 nga mag-ingon: ‘Kining tawhana nagpatugatugag tukod apan dili diay makahuman.’ 31 O kinsang haria nga makiggubat sa laing hari ang dili una molingkod ug mangonsulta kon makadaog ba siya uban sa iyang 10,000 ka sundalo batok sa iyang kaaway nga may 20,000 ka sundalo? 32 Kon sa iyang tan-aw dili siya makadaog, nan samtang layo pa ang kaaway magpadala siyag grupo sa mga embahador aron makigdait kaniya. 33 Busa hinumdomi ninyo nga kadtong dili mobiya sa tanan niyang kabtangan dili mahimong akong tinun-an.+

34 “Sa pagkatinuod, ang asin maayo. Apan kon ang asin mawad-an sa kaparat, unsaon pa man pagpabalik sa kaparat niini?+ 35 Dili na kini mapuslan sa yuta o magamit nga abono kondili ilabay na lang kini sa mga tawo. Kadtong makadungog, paminaw pag-ayo.”+

15 Karon ang tanang maniningil ug buhis ug mga makasasala miduol kaniya aron mamati.+ 2 Ug ang mga Pariseo ug eskriba nagsigeg bagutbot: “Kining tawhana mahigalaon sa mga makasasala ug mikaon uban kanila.” 3 Busa iyang gisultihan sila niini nga ilustrasyon: 4 “Kon duna moy 100 ka karnero ug mawala ang usa niini, kinsa kaninyo ang dili mobiya sa 99 didto sa kamingawan ug pangitaon ang usa nga nawala hangtod nga makit-an kini?+ 5 Dihang makit-an niya kini, siya malipay pag-ayo ug iya kining pas-anon. 6 Ug sa makauli na siya, tawgon niya ang iyang mga higala ug mga silingan, ug ingnon sila, ‘Maglipay ta kay nakit-an nako ang akong karnero nga nawala.’+ 7 Sa susama sultihan mo nako, adunay labaw nga kalipay sa langit tungod sa usa ka makasasala nga maghinulsol+ kay sa 99 ka matarong nga wala magkinahanglan sa paghinulsol.

8 “O kinsang bayhana nga may 10 ka sensilyong drakma,* nga kon mawad-an siyag usa ka drakma* dili modagkot ug lampara ug manilhig sa iyang balay ug pangitaon kinig maayo hangtod nga makit-an kini? 9 Ug sa makit-an na niya kini, tawgon niya ang iyang mga higala* ug mga silingan, ug moingon, ‘Maglipay ta kay nakit-an nako ang akong drakma* nga nawala.’ 10 Sa susama sultihan mo nako, dako ang kalipay sa mga anghel sa Diyos tungod sa usa ka makasasala nga maghinulsol.”+

11 Unya siya miingon: “Dihay tawo nga may duha ka anak nga lalaki. 12 Ug ang manghod miingon sa iyang amahan, ‘Amahan, ihatag kanako ang akong bahin sa katigayonan.’ Busa gibahin sa amahan kanila ang iyang katigayonan. 13 Human sa pipila ka adlaw, ang manghod nanghipos sa tanan niyang butang ug mipanaw sa layong lugar, ug didto iyang giwaldas ang iyang katigayonan pinaagi sa pagkinabuhing mapatuyangon.* 14 Pagkahurot sa iyang kuwarta, nahitabo ang grabeng gutom sa maong lugar, ug siya naglisod pag-ayo. 15 Miadto pa gani siya sa usa ka molupyo niadtong lugara ug nagpasuhol na lang. Busa siya gipaadto sa kaumahan aron mag-atiman ug mga baboy.+ 16 Tungod sa kagutom gusto na niyang kaonon ang bunga sa kahoyng algaroba nga ginakaon sa mga baboy, apan walay mohatag niyag bisan unsang pagkaon.

17 “Sa nakaamgo na siya, siya miingon, ‘Pagkadaghang sinuholan sa akong amahan nga buhong sa tinapay, samtang ako dinhi halos mamatay na sa kagutom! 18 Mopauli ko sa akong amahan ug ingnon nako siya: “Amahan, nakasala ko sa langit ug kanimo. 19 Dili na ko takos nga tawgong imong anak. Himoa na lang kong usa sa imong mga sinuholan.”’ 20 Busa siya mipanaw ug mipauli sa iyang amahan. Samtang layo pa siya sa balay, nalantawan siya sa iyang amahan ug naluoy pag-ayo kaniya. Ang amahan midagan ug migakos sa iyang anak ug mapinanggaong mihalok kaniya. 21 Unya ang anak miingon, ‘Amahan, nakasala ko sa langit ug kanimo.+ Dili na ko takos nga tawgong imong anak.’ 22 Apan ang amahan miingon sa iyang mga ulipon, ‘Pagdali! kuhaa ang kinanindotang besti ug isul-ob kini kaniya, ug butangig singsing ang iyang kamot ug sul-obig sandalyas ang iyang mga tiil. 23 Kuhaa usab ang pinatambok nga nating baka ug ihawa kini. Mangaon kita ug maglipay, 24 kay kining akong anak namatay ug nabuhi pag-usab.+ Siya nawala ug nakaplagan.’ Ug naglipay sila.

25 “Karon ang iyang magulang nga anak mipauli gikan sa uma. Sa nagkaduol na siya sa balay, nakadungog siyag musika ug panagsayaw. 26 Busa gitawag niya ang usa sa mga sulugoon ug nangutana kon unsay nahitabo. 27 Kini mitubag, ‘Miabot ang imong igsoon, ug gipaihaw sa imong amahan ang pinatambok nga nating baka, kay mibalik siya nga maayog panglawas.’* 28 Apan siya napungot ug dili gustong mosulod. Unya ang iyang amahan migula ug mialam-alam kaniya. 29 Siya miingon sa iyang amahan, ‘Daghang tuig na kong nagpaulipon nimo ug wala gyod nako sukad lapasa ang imong mga sugo. Apan wala gyod ko nimo hatagig bisag usa ka nating kanding aron maglipay ko uban sa akong mga higala. 30 Apan pag-abot niining imong anak nga nagwaldas* sa imong katigayonan uban sa mga pampam,* gipaihaw dayon nimo ang pinatambok nga nating baka.’ 31 Dayon siya miingon kaniya, ‘Anak, ikaw ang kanunay nakong kauban, ug ang tanang butang nga akoa imoha usab. 32 Apan angay lang kitang magkombira ug maglipay, kay ang imong igsoon namatay ug nabuhi pag-usab. Siya nawala ug nakaplagan.’”

16 Siya miingon usab sa iyang mga tinun-an: “May tawong dato nga dunay piniyalan,* kinsa giakusahan nga nag-usik-usik sa iyang kabtangan. 2 Busa iya kining gitawag ug giingnan, ‘Unsa kining akong nadungog bahin kanimo? Ambi ang rekord sa mga transaksiyon, kay dili na ikaw ang magdumala sa akong balay.’ 3 Busa ang piniyalan naghunahuna, ‘Unsa may akong buhaton nga tangtangon man ko sa akong agalon ingong piniyalan? Wala koy igong kusog sa pagpanguma, ug maulaw ko nga magpakilimos. 4 Ah, nahibalo na ko sa akong buhaton, aron dihang papahawaon na ko, may magpapuyo nako sa ilang balay.’ 5 Dayon usa-usa niyang gipatawag ang tanang nakautang sa iyang agalon, ug iyang giingnan ang una, ‘Pilay imong utang sa akong agalon?’ 6 Kini mitubag, ‘Usa ka gatos ka banga* nga lana sa olibo.’ Siya miingon kaniya, ‘Ania ang imong sinulat nga kasabotan. Lingkod ug sulati dayon nig 50.’ 7 Sunod, siya miingon sa lain pa, ‘Ikaw, pilay imong utang?’ Kini mitubag, ‘Usa ka gatos ka cor* nga trigo.’ Siya miingon kaniya, ‘Ania ang imong sinulat nga kasabotan. Sulati nig 80.’ 8 Ug ang agalon nakadayeg sa piniyalan bisag dili kini matarong, kay maalamon* ang iyang gihimo. Kay ang mga tawo niini nga sistema sa mga butang* mas maalamon sa praktikal nga paagi kay sa mga anak sa kahayag.+

9 “Dugang pa, sultihan mo nako: Pagbaton mog mga higala sa langit pinaagi sa dili matarong nga mga bahandi,+ aron dihang mahanaw kini,* sila magadawat kaninyo sa walay kataposang mga puloy-anan.+ 10 Ang tawo nga kasaligan sa gagmayng butang kasaligan sab sa dagko, ug ang tawo nga dili matarong sa gagmayng butang dili sab matarong sa dagko. 11 Busa kon dili mo kasaligan maylabot sa dili matarong nga mga bahandi, kinsay mopiyal kaninyo sa tinuod nga mga bahandi? 12 Ug kon dili mo kasaligan sa mga butang nga iya sa uban, kinsay mohatag ninyo sa ganti nga alang kaninyo?+ 13 Walay sulugoon nga mahimong ulipon sa duha ka agalon, kay dumtan niya ang usa ug higugmaon ang lain, o unongan niya ang usa ug tamayon ang lain. Dili mahimo nga magpaulipon mo sa Diyos ug sa Bahandi.”+

14 Karon ang mga Pariseo, kinsa mga mahigugmaon sa salapi, nakadungog niining mga butanga ug nangyam-id kaniya.+ 15 Busa giingnan niya sila: “Nagpakamatarong mo atubangan sa mga tawo,+ apan nahibalo ang Diyos sa inyong kasingkasing.+ Kay ang giisip sa mga tawo nga bililhon kaayo, dulumtanan sa panan-aw sa Diyos.+

16 “Ang Balaod ug ang basahon sa mga Propeta gipahayag hangtod sa panahon ni Juan. Sukad niadto, ang Gingharian sa Diyos gipahayag ingong maayong balita, ug ang tanang matang sa tawo naningkamot pag-ayo sa pagsulod niana.+ 17 Sa pagkatinuod, mahanaw pa ang langit ug yuta kay sa dili matuman ang bisan usa ka tipik sa letra sa Balaod.+

18 “Si bisan kinsa nga makigdiborsiyo sa iyang asawa ug magminyog lain makapanapaw, ug bisan kinsa nga magminyog babayeng gidiborsiyohan makapanapaw.+

19 “May usa ka tawong dato nga tigbestig purpura* ug lino nga panapton, ug adlaw-adlaw siyang nagpahimulos sa iyang kaharuhay. 20 Apan may makililimos nga ginganlag Lazaro nga pirmeng dad-on sa ganghaan sa tawong dato. Siya nalukop ug mga nuka 21 ug nangandoy nga mabusog sa mga mumho nga mahulog gikan sa lamesa sa tawong dato. Ang mga iro sab manuol ug motilap sa iyang mga nuka. 22 Paglabay sa panahon, ang makililimos namatay ug gidala sa mga anghel ngadto sa kiliran* ni Abraham.

“Ang tawong dato namatay sab ug gilubong. 23 Samtang nag-antos sa Lubnganan,* giyahat niya ang iyang mga mata ug nakita niya si Abraham sa layo, ug si Lazaro diha sa kiliran* niini. 24 Busa siya misinggit, ‘Amahan nga Abraham, kaluy-i ko, ug paanhia si Lazaro aron ituslob niya sa tubig ang tumoy sa iyang tudlo ug mabugnawan ang akong dila, kay nag-antos ko sa tumang kasakit niining nagdilaab nga kalayo.’ 25 Apan si Abraham miingon, ‘Anak, hinumdomi nga sa buhi ka pa natagbaw ka sa maayong mga butang, samtang si Lazaro nag-antos sa dili maayong kahimtang. Apan siya karon gihupay dinhi, samtang ikaw anaa sa kasakit. 26 Gawas pa, may dakong bung-aw nga gipahimutang tali kanato aron nga kadtong gustong moanha kaninyo dili makatabok, ug kadtong gustong moanhi kanamo dili makalabang.’ 27 Unya siya miingon, ‘Kon mao, hangyoon ka nako amahan, paadtoa siya sa balay sa akong amahan, 28 aron mapasidan-an niya ang akong lima ka igsoong lalaki aron dili sab sila maanhi niining dapit sa pagsakit.’ 29 Apan si Abraham miingon, ‘Anaa nila si Moises ug ang mga Propeta, papamatia sila kanila.’+ 30 Unya siya miingon, ‘Dili sila mamati, amahan nga Abraham, gawas kon may usa nga gikan sa mga patay ang moadto kanila, sila maghinulsol.’ 31 Apan si Abraham miingon, ‘Kon dili sila mamati kang Moises+ ug sa mga Propeta, dili gihapon sila makombinsir bisan pag may mobangon gikan sa mga patay.’”

17 Unya siya miingon sa iyang mga tinun-an: “Dili malikayan nga dunay makapandol* sa mga tawo. Apan alaot siya nga maoy hinungdan niini! 2 Mas maayo pa kaniya kon sab-itan ang iyang liog ug galingang bato ug itambog siya sa dagat kay sa makapandol siya sa usa niining ubos nga mga tawo.+ 3 Busa pagbantay mo. Kon makasala ang imong igsoon, badlonga siya.+ Ug kon maghinulsol siya, pasayloa siya.+ 4 Bisan pag kapito siya makasala kanimo sa usa ka adlaw ug kapito sab siya mobalik kanimo, nga mag-ingon, ‘Nagbasol ko,’ kinahanglan nimo siyang pasayloon.”+

5 Karon ang mga apostoles miingon sa Ginoo: “Hatagi mig dugang pagtuo.”+ 6 Unya ang Ginoo miingon: “Kon duna moy pagtuo nga samag gidak-on sa liso sa mustasa, makaingon kamo niining kahoy sa itom nga mulberi, ‘Ibta ang imong kaugalingon ug balhin sa dagat!’ ug mosunod kini kaninyo.+

7 “Kon duna kay ulipon nga moabot gikan sa pagdaro o sa pagbantay ug karnero, ingnon ba dayon nimo siya, ‘Dali diri, kaon’? 8 Dili ba ingnon hinuon nimo siya, ‘Pag-ipron ug andami kog panihapon, ug silbihi ko hangtod mahuman kog kaon ug inom, dayon makakaon ka na ug makainom’? 9 Dili ka kinahanglang magpasalamat sa ulipon kay gihimo lang niya ang mga butang nga gipabuhat kaniya, dili ba? 10 Sa susama, dihang mabuhat na ninyo ang tanang butang nga gisugo kaninyo, isulti ninyo, ‘Mga ulipon mi nga way pulos. Gibuhat lang namo ang angay namong buhaton.’”+

11 Samtang nagpaingon siya sa Jerusalem, miagi siya sa taliwala sa Samaria ug Galilea. 12 Pagsulod niya sa usa ka baryo, nakita siya sa 10 ka sanlahong lalaki, apan nagtindog lang sila sa layo.+ 13 Sila misinggit: “Jesus, Magtutudlo, kaluy-i mi!” 14 Pagkakita niya kanila, siya miingon: “Lakaw ug ipakita ang inyong kaugalingon sa mga saserdote.”+ Samtang sila nanglakaw, sila naayo.+ 15 Usa kanila, pagkakita nga naayo siya, mibalik ug gihimaya ang Diyos sa kusog nga tingog. 16 Miluhod siya ug miyukbo sa tiilan ni Jesus ug nagpasalamat kaniya. Gawas pa, siya usa ka Samarianhon.+ 17 Si Jesus miingon: “Dili ba 10 man ang naayo? Asa man ang siyam? 18 Wala na bay laing mibalik aron maghimaya sa Diyos gawas niining tawo nga taga-laing nasod?” 19 Unya siya miingon kaniya: “Tindog ug lakaw na. Ang imong pagtuo nakapaayo kanimo.”+

20 Dihang gipangutana siya sa mga Pariseo kon kanus-a moabot ang Gingharian sa Diyos,+ siya mitubag: “Ang Gingharian sa Diyos dili moabot sa paagi nga daling mamatikdan. 21 Ang mga tawo dili moingon, ‘Nia diri!’ o ‘Tua didto!’ Kay ang Gingharian sa Diyos naa sa inyong taliwala.”+

22 Unya siya miingon sa mga tinun-an: “Moabot ang panahon nga mangandoy mo sa adlaw nga makauban ninyo ang Anak sa tawo, apan dili ninyo siya makita. 23 Ug ang mga tawo moingon kaninyo, ‘Tua didto!’ o, ‘Nia diri!’ Ayaw mog adto o sunod kanila.+ 24 Kay maingon nga ang kilat mokidlap sa usa ka bahin sa langit ngadto sa laing bahin sa langit, mao man usab ang pagpadayag sa Anak sa tawo.+ 25 Apan kinahanglan una siyang makaagom ug daghang pag-antos ug isalikway niining kaliwatana.+ 26 Dugang pa, sama sa nahitabo sa mga adlaw ni Noe,+ mao man usab unya sa mga adlaw sa Anak sa tawo:+ 27 ang mga tawo nangaon, nanginom, ug nagminyo hangtod sa adlaw nga si Noe misulod sa arka,+ ug ang Lunop miabot ug naglaglag kanilang tanan.+ 28 Maingon usab sa mga adlaw ni Lot:+ ang mga tawo nangaon, nanginom, namalit, namaligya, nananom, ug nagtukod ug mga balay. 29 Apan sa adlaw nga si Lot mibiya sa Sodoma, ang langit miulan ug kalayo ug asupre ug naglaglag kanilang tanan.+ 30 Ingon usab unya niini sa adlaw nga ipadayag ang Anak sa tawo.+

31 “Nianang adlawa, kadtong anaa sa atop kinahanglang dili na mosulod sa iyang balay aron magkuha sa iyang mga kabtangan, ug kadtong anaa sa uma kinahanglang dili na mouli aron magkuhag mga butang. 32 Hinumdomi ang asawa ni Lot.+ 33 Kadtong buot magluwas sa iyang kinabuhi mawad-an niini. Apan kadtong mawad-an niini magluwas niini.+ 34 Sultihan mo nako, nianang gabhiona may duha ka tawo sa usa ka katre. Ang usa dad-on, apan ang usa biyaan.+ 35 May duha ka babaye nga maggaling sa usa ka galingan. Ang usa dad-on, apan ang usa biyaan.” 36* —— 37 Busa sila nangutana kaniya: “Asa man, Ginoo?” Siya mitubag: “Kon asa ang patayng lawas, atua sab didto magtapok ang mga agila.”+

18 Unya siya miasoy kanilag ilustrasyon aron ipasiugda nga kinahanglan silang mag-ampo kanunay ug dili moundang niana,+ 2 nga nag-ingon: “Sa usa ka siyudad, dihay maghuhukom nga walay kahadlok sa Diyos ug pagtagad sa mga tawo. 3 Nianang siyudara usab may babayeng balo nga nagsigeg adto kaniya, nga nag-ingon, ‘Palihog hatagi kog hustisya batok sa akong kaaway sa korte.’ 4 Sulod sa taas nga panahon, wala niya tabangi ang babaye. Apan sa ulahi siya naghunahuna, ‘Bisag wala koy kahadlok sa Diyos o pagtagad sa mga tawo, 5 hatagan nako siyag hustisya aron dili na siya magbalikbalik sa pagsamok kanako, kay napul-an na ko sa iyang pagsigeg hangyo.’”+ 6 Unya ang Ginoo miingon: “Namatikdan ba ninyo ang giingon sa maghuhukom, bisag dili siya matarong? 7 Nan, labaw nang hatagan sa Diyos ug hustisya ang iyang mga pinili nga nagatuaw kaniya adlaw ug gabii,+ bisan pag daw nalangan siya kay siya nagmapailobon kanila.+ 8 Sultihan mo nako, ipatuman dayon niya ang hustisya kanila. Apan inig-abot sa Anak sa tawo, makaplagan ba gayod niya kini nga pagtuo* sa yuta?”

9 Gihatagan sab niyag ilustrasyon ang pipila nga nag-isip sa ilang kaugalingon nga matarong ug nag-isip sa uban ingong walay pulos: 10 “Duha ka tawo ang miadto sa templo aron mag-ampo, ang usa Pariseo ug ang lain maniningil ug buhis. 11 Ang Pariseo mitindog ug nag-ampo niining mga butanga, ‘Oh Diyos, nagpasalamat ko kanimo nga dili ko sama sa ubang tawo​—⁠mga mangingilkil, dili matarong, mananapaw⁠—​o niining maniningil ug buhis. 12 Kaduha ko magpuasa sa usa ka semana ug nagahatag kog ikapulo sa tanang butang nga akong nabatonan.’+ 13 Apan ang maniningil ug buhis nga nagtindog sa layo dili gani makaako sa paghangad sa langit, apan nagpamukpok sa iyang dughan, nga nag-ingon, ‘Oh Diyos, kaluy-i intawon ko, nga usa ka makasasala.’+ 14 Sultihan ta mo, kining tawhana mipauli sa iyang balay nga mas matarong kay sa Pariseo.+ Kay si bisan kinsa nga magbayaw sa iyang kaugalingon ipaubos, apan kadtong magpaubos sa iyang kaugalingon pagabayawon.”+

15 Gidala sab sa mga tawo kaniya ang ilang mga masuso aron iyang panalanginan* sila. Apan pagkakita sa mga tinun-an niini, ilang gibadlong sila.+ 16 Apan miingon si Jesus nga dalhon kaniya ang mga masuso, ug miingon: “Pasagdi ang mga bata nga moduol nako, ug ayaw silag pugngi, kay ang Gingharian sa Diyos alang niadtong sama kanila.+ 17 Sa pagkatinuod sultihan mo nako, si bisan kinsa nga dili modawat sa Gingharian sa Diyos sama sa pagdawat sa usa ka bata dili gayod makasulod niini.”+

18 Usa ka magmamando ang nangutana kaniya: “Maayong Magtutudlo, unsay kinahanglan nakong himoon aron makapanunod ug kinabuhing walay kataposan?”+ 19 Si Jesus mitubag: “Nganong gitawag ko nimo nga maayo? Walay laing maayo gawas sa Diyos.+ 20 Nahibalo ka sa mga sugo: ‘Ayawg panapaw,+ ayaw pagpatay,+ ayawg pangawat,+ ayaw pagtestigo ug bakak,+ pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan.’”+ 21 Unya siya miingon: “Gituman nako ning tanan sukad pa sa pagkabata.” 22 Pagkadungog niini, si Jesus miingon kaniya: “May usa pa ka butang nga kinahanglan nimong himoon: Ibaligya ang tanan nimong kabtangan ug ihatag sa mga kabos ang kuwarta, ug makabaton kag bahandi sa langit; unya kuyog nako ug mahimong akong sumusunod.”+ 23 Pagkadungog niya niini, siya naguol pag-ayo kay siya dato man kaayo.+

24 Si Jesus mitan-aw kaniya ug miingon: “Lisod gayod alang sa mga dato nga makasulod sa Gingharian sa Diyos!+ 25 Sa pagkatinuod, mas sayon pa alang sa kamelyo nga makalusot sa mata sa dagom kay sa tawong dato nga makasulod sa Gingharian sa Diyos.”+ 26 Ang mga nakadungog nangutana: “Kon mao, kinsa pa may maluwas?”+ 27 Siya mitubag: “Ang mga butang nga imposible sa tawo posible sa Diyos.”+ 28 Apan si Pedro miingon: “Gibiyaan namo ang tanan ug misunod mi kanimo.”+ 29 Siya miingon kanila: “Sa pagkatinuod sultihan mo nako, kadtong mibiya sa iyang balay o asawa o mga igsoon o mga ginikanan o mga anak tungod sa Gingharian sa Diyos+ 30 makabaton karon ug mas daghan pa niini, ug sa umaabot nga sistema sa mga butang,* kinabuhing walay kataposan.”+

31 Unya gitawag niya ang Dose ug giingnan sila: “Karon kita nagpaingon sa Jerusalem, ug ang tanang butang nga gisulat sa mga propeta bahin sa Anak sa tawo matuman.+ 32 Pananglitan, siya itugyan ngadto sa mga tawo sa kanasoran,+ ug siya bugalbugalan,+ insultohon, ug luwaan.+ 33 Ug human siya lapdosan, ilang patyon siya.+ Apan sa ikatulong adlaw siya banhawon.”+ 34 Apan wala kini masabti sa mga apostoles, kay wala pa ibutyag kanila ang kahulogan niining mga pulonga.

35 Samtang nagkaduol si Jesus sa Jerico, dihay buta nga naglingkod sa daplin sa dalan nga nagpakilimos.+ 36 Kay nakamatikod nga daghang tawo ang nangagi, nangutana siya kon unsay nagakahitabo. 37 Siya giingnan: “Naa si Jesus nga Nasaretnon!” 38 Busa siya misinggit: “Jesus, Anak ni David, kaluy-i ko!” 39 Gibadlong ug gipahilom siya sa mga tawo nga diha sa atubangan, apan misinggit pa hinuon siyag kusog: “Anak ni David, kaluy-i ko.” 40 Unya si Jesus mihunong ug misugo nga dad-on kaniya ang tawo. Dayon gipangutana siya ni Jesus: 41 “Unsay gusto nimo nga akong buhaton kanimo?” Siya miingon: “Ginoo, gusto kong makakita pag-usab.” 42 Busa si Jesus miingon kaniya: “Makakita ka na; ang imong pagtuo nakapaayo kanimo.”+ 43 Dihadiha siya nakakita pag-usab ug misunod kaniya,+ nga nagdayeg sa Diyos. Pagkakita sa mga tawo niini, sila usab nagdayeg sa Diyos.+

19 Dayon siya misulod ug miagi sa Jerico. 2 Didto may tawong dato nga ginganlag Zaqueo. Usa siya sa mga pangulong maniningil ug buhis. 3 Gusto siyang makakita kang Jesus, apan dili siya makahimo tungod sa kadaghang tawo ug kay mubo man siya. 4 Busa siya midagan una sa panon ug mikatkat sa kahoyng sikomoro aron makita si Jesus, kay didto man siya moagi. 5 Pag-agi ni Jesus, mihangad siya ug miingon: “Zaqueo, kanaog dayon, kay moestar ko sa imong balay karong adlawa.” 6 Busa siya mikanaog dayon ug malipayong giabiabi si Jesus ingong bisita. 7 Pagkakita niini sa mga tawo, sila nagbagulbol: “Mibisita siya sa balay sa usa ka makasasala.”+ 8 Apan si Zaqueo mitindog ug miingon: “Ginoo, ihatag nako sa mga kabos ang katunga sa akong kabtangan ug ulian nakog upat ka pilo kadtong akong gipangilkilan.”*+ 9 Niana miingon si Jesus: “Karong adlawa ang kaluwasan miabot niining balaya, kay siya usab kaliwat ni Abraham. 10 Kay ang Anak sa tawo mianhi aron sa pagpangita ug sa pagluwas sa nawala.”+

11 Samtang naminaw ang iyang mga tinun-an, gihatagan niya silag laing ilustrasyon kay nagtuo man sila nga inig-abot nila sa Jerusalem ang Gingharian sa Diyos madayag dayon.+ 12 Siya miingon: “May usa ka halangdong tawo nga moadtoay sa layong dapit+ aron mahimong hari, ug unya siya mopauli. 13 Gitawag niya ang iyang 10 ka ulipon ug gihatagan silag 10 ka mina* ug giingnan sila, ‘Inegosyo kini hangtod sa akong pagbalik.’+ 14 Apan ang mga tawo sa iyang lungsod nagdumot kaniya ug nagpadalag mga embahador sa iyang giadtoan aron sa pag-ingon, ‘Dili namo gusto nga kining tawhana mahimo namong hari.’

15 “Dihang nahimo na siyang hari, siya mipauli. Dayon iyang gitawag ang mga ulipon nga gihatagan niyag kuwarta,* aron susihon kon pilay ilang ganansiya sa pagnegosyo.+ 16 Ang una miduol ug miingon, ‘Ginoo, ang imong mina miganansiyag 10 ka mina.’+ 17 Siya miingon, ‘Dalayegon ang imong gibuhat, maayong ulipon! Kay kasaligan man ka bisan sa gamay kaayong butang, hatagan ka nakog awtoridad sa 10 ka siyudad.’+ 18 Karon ang ikaduha miabot ug miingon, ‘Ginoo, ang imong mina miganansiya ug lima ka mina.’+ 19 Siya miingon usab kaniya, ‘Ikaw usab magdumala ug lima ka siyudad.’ 20 Apan ang laing ulipon miabot ug miingon, ‘Ginoo, ania ang imong mina. Gitagoan nako kini sa panapton. 21 Nahadlok man god ko kay daotan kaayo ka. Imong ginakuha ang kuwarta nga dili ikay nagdeposito, ug imong ginaani ang dili nimo pinugas.’+ 22 Siya miingon, ‘Hukman ka nako base sa imong gisulti, daotan nga ulipon. Nahibalo man kaha ka nga dili ko maayong tawo, nga nagakuha sa dili nako hinagoan ug nagaani sa dili nako pinugas,+ 23 nan nganong wala man nimo ibutang sa bangko ang akong kuwarta?* Aron sa akong pag-abot, makuha nako kini nga may tubo.’

24 “Dayon giingnan niya kadtong mga nagtindog sa duol, ‘Kuhaa ang mina gikan kaniya ug ihatag kana sa ulipon nga may 10 ka mina.’+ 25 Apan sila miingon kaniya, ‘Ginoo, naa na siyay 10 ka mina!’— 26 ‘Sultihan mo nako, kadtong duna nay iya, dugangan pa. Apan kadtong walay iya, bisan ang diyutay nga anaa kaniya kuhaon.+ 27 Dugang pa, dad-a dinhi ang akong mga kaaway nga dili gusto nga ako ang maghari kanila, ug patya sila sa akong atubangan.’”

28 Human niya kini isulti, mipadayon siya sa paglakaw paingon sa Jerusalem. 29 Dihang duol na siya sa Betfage ug Betania, sa Bukid sa mga Olibo,+ gisugo niya ang duha sa iyang mga tinun-an:+ 30 “Pangadto mo sa unahan nga baryo. Pag-abot ninyo didto, makakita mog gihikot nga nating asno nga wala pa sukad masakyi ug tawo. Badbari kini ug dad-a dinhi. 31 Apan kon may mangutana kaninyo, ‘Nganong inyo kanang gibadbaran?’ ingna siya, ‘Gikinahanglan kini sa Ginoo.’” 32 Busa ang duha ka tinun-an milakaw ug nakakitag nating asno sumala sa iyang gisulti kanila.+ 33 Apan samtang gibadbaran nila ang nating asno, ang mga tag-iya nangutana: “Nganong gibadbaran ninyo ang nating asno?” 34 Sila mitubag: “Gikinahanglan kini sa Ginoo.” 35 Unya gidala nila ang nating asno kang Jesus, ug gihapinan nila kini sa ilang panggawas nga besti ug gipasakay si Jesus.+

36 Samtang miagi siya, gibuklad sa mga tawo ang ilang panggawas nga besti diha sa dalan.+ 37 Sa nagkaduol na siya sa dalan nga palugsong sa Bukid sa mga Olibo, ang panon sa mga tinun-an nagmaya ug nagdayeg sa Diyos sa kusog nga tingog tungod sa tanang milagro nga ilang nakita, 38 nga nag-ingon: “Bulahan ang Hari nga mianhi sa ngalan ni Jehova!* Kalinaw sa langit, ug himaya sa kahitas-an!”+ 39 Apan may mga Pariseo didto nga miingon kaniya: “Magtutudlo, badlonga ang imong mga tinun-an.”+ 40 Apan siya miingon: “Sultihan mo nako, kon dili sila maninggit, ang mga bato maoy mosinggit.”

41 Dihang duol na siya sa Jerusalem, siya mitan-aw sa siyudad ug mihilak,+ 42 nga nag-ingon: “Unta imong nasabtan ang mga butang nga magdala kanimog kalinaw, apan karon dili nimo kini makita.+ 43 Kay moabot ang mga adlaw nga palibotan ka sa imong mga kaaway ug dagkong talinis nga mga kahoy. Ug ila kang likosan ug atakehon gikan sa tanang direksiyon.+ 44 Sila maglaglag kanimo ug sa imong mga anak,+ ug wala silay ibilin bisan usa ka bato nga nagpatong sa laing bato,+ kay wala ka mahibalo sa panahon nga ikaw gisusi.”

45 Unya siya misulod sa templo ug gipang-abog ang mga namaligya.+ 46 Iyang giingnan sila: “Kini nahisulat, ‘Ang akong balay tawgong balay nga ampoanan,’+ apan gihimo ninyo kini nga langob sa mga tulisan.”+

47 Siya padayong nanudlo sa templo kada adlaw. Apan gusto siyang patyon sa pangulong mga saserdote, mga eskriba, ug kadagkoan sa katawhan.+ 48 Apan wala sila makakitag paagi sa paghimo niini, kay ang mga tawo dili mobulag kaniya kay gusto nilang mamati kaniya.+

20 Usa ka adlaw niana, samtang siya nanudlo sa templo ug nagwali sa maayong balita, ang mga pangulong saserdote, mga eskriba, ug mga ansiyano miduol 2 ug miingon kaniya: “Sultihi mi, unsay imong katungod sa pagbuhat niining mga butanga? Kinsay naghatag nimo niini nga awtoridad?”+ 3 Siya miingon: “Mangutana sab ko ninyo, ug tubaga ko: 4 Diin gikan ang awtoridad ni Juan sa pagpamawtismo, sa langit o sa mga tawo?” 5 Unya sila nag-estoryahay: “Kon moingon ta, ‘Gikan sa langit,’ moingon siya, ‘Nganong wala man mo motuo niya?’ 6 Apan kon moingon ta, ‘Gikan sa mga tawo,’ batoon ta sa mga tawo, kay kombinsido sila nga si Juan usa ka propeta.”+ 7 Busa sila mitubag nga wala sila mahibalo kon diin kini gikan. 8 Si Jesus miingon kanila: “Dili sab mo nako sultihan kon kinsay naghatag nakog awtoridad sa pagbuhat niining mga butanga.”

9 Unya siya mihatag sa mga tawo ug ilustrasyon: “May usa ka tawo nga nagtanom sa iyang ubasan.+ Dayon iya kining gipaatiman sa mga mag-uuma, ug milangyaw siya sa taastaas nga panahon.+ 10 Sa tingpamupo na, gipaadto niya ang usa ka ulipon ngadto sa mga mag-uuma aron kuhaon ang iyang bahin sa abot sa ubasan. Apan gibun-og kini sa mga mag-uuma ug gipalakaw nga walay dala.+ 11 Nagpadala na sab siyag laing ulipon. Ila gihapon kining gibun-og, gipakaulawan, ug gipalakaw nga walay dala. 12 Sa ikatulong higayon, nagpadala na sab siyag ulipon. Apan kini sab ilang gikulata ug gilabog sa gawas. 13 Niini ang tag-iya sa ubasan miingon, ‘Unsay akong buhaton? Ipadala nako ang akong pinanggang anak nga lalaki.+ Lagmit ilang tahoron siya.’ 14 Pagkakita nila sa anak, ang mga mag-uuma nagsultihanay, ‘Mao kini ang manununod, patyon nato siya aron maatoa ang panulondon.’ 15 Niana ilang giguyod siya pagawas sa ubasan ug gipatay.+ Busa unsa may buhaton sa tag-iya sa ubasan kanila? 16 Siya moadto ug pamatyon ang mga mag-uuma, ug ipaatiman niya sa uban ang ubasan.”

Pagkadungog nila sa ilustrasyon, sila miingon: “Dili unta kana mahitabo!” 17 Apan siya mitan-aw kanila ug miingon: “Nan, unsay kahulogan sa giingon niini nga kasulatan: ‘Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod, kini nahimong pangunang bato nga pamag-ang’?*+ 18 Ang tanan nga mahulog nianang batoha magupok.+ Ug kadtong mahulogan niini madugmok.”

19 Kay nahibalo nga silay gitumong sa iyang ilustrasyon, gusto sa mga eskriba ug pangulong mga saserdote nga dakpon siya niadtong tungora. Apan nahadlok sila sa mga tawo.+ 20 Busa naniid silag maayo kon unsaon siya pagdakop. Dayon nagsuhol silag mga tawo nga magpakaaron-ingnong matarong aron mabitik nila siya sa iyang isulti.+ Sa ingon, ilang ikatugyan siya sa kagamhanan ug sa gobernador. 21 Ug sila nangutana: “Magtutudlo, nahibalo mi nga tinuod ang imong gisulti ug gitudlo, ug dili ka mapihigon. Gani nagtudlo ka sa dalan sa Diyos subay sa kamatuoran: 22 Angay ba tang* mobayad ug buhis sa Cesar* o dili?” 23 Kay nakamatikod sa ilang daotang motibo, giingnan niya sila: 24 “Hatagi kog usa ka denario.* Kang kinsang dagway ug ngalan ang makita dinhi?” Sila mitubag: “Sa Cesar.” 25 Siya miingon kanila: “Busa ibayad ninyo sa Cesar ang iya sa Cesar,+ apan ngadto sa Diyos ang iya sa Diyos.”+ 26 Wala nila siya mabitik sa iyang gisulti atubangan sa mga tawo. Gani wala sila makatingog kay nahibulong sila sa iyang tubag.

27 Apan ang pipila ka Saduseo, nga dili motuog pagkabanhaw,+ miduol kaniya ug nangutana:+ 28 “Magtutudlo, gisulat kini ni Moises, ‘Kon ang igsoong lalaki sa usa ka tawo mamatay nga walay anak, kinahanglang minyoan niya ang asawa niini aron makapatungha silag anak alang sa iyang namatay nga igsoon.’+ 29 Karon may pito ka magsoong lalaki. Ang kinamagulangan nangasawa apan namatay nga walay anak. 30 Gipangasawa sa ikaduha ang biyuda apan namatay usab. 31 Gipangasawa usab kini sa ikatulo, ug namatay gihapon. Gani silang pito nahimong bana sa babaye, apan sila namatay nga walay anak. 32 Sa ulahi, ang babaye namatay usab. 33 Nan sa pagkabanhaw, kinsa man kanila ang mahimo niyang bana, nga nahimo man siyang asawa sa pito?”

34 Giingnan sila ni Jesus: “Ang mga tawo niini nga sistema sa mga butang* nanagminyo, 35 apan kadtong takos mabuhi sa umaabot nga sistema sa mga butang ug sa pagkabanhaw dili na magminyo.+ 36 Gani sila dili na mamatay, kay sila mahisama sa mga anghel. Sila mahimong mga anak sa Diyos kay sila banhawon. 37 Gipakita pa gani ni Moises sa iyang asoy bahin sa tunokong tanom nga ang mga patay banhawon dihang iyang gitawag si Jehova* nga ‘ang Diyos ni Abraham, ang Diyos ni Isaac, ug ang Diyos ni Jacob.’+ 38 Diyos siya sa mga buhi, ug dili sa mga patay, kay para niya silang tanan buhi.”+ 39 Ang pipila sa mga eskriba miingon: “Magtutudlo, husto ang imong gisulti.” 40 Ila kining gisulti kay wala na silay kaisog nga mangutana kaniya.

41 Unya siya nangutana kanila: “Nganong miingon man sila nga ang Kristo anak ni David?+ 42 Si David mismo miingon sa basahon sa mga Salmo, ‘Si Jehova* miingon sa akong Ginoo: “Lingkod sa akong tuong kamot 43 hangtod nga ibutang nako ang imong mga kaaway ingong tumbanan sa imong mga tiil.”’+ 44 Si David nagtawag kaniya nga Ginoo, busa sa unsang paagi nga siya nahimong anak ni David?”

45 Samtang namati ang mga tawo, siya miingon sa iyang mga tinun-an: 46 “Pagbantay sa mga eskriba nga ganahang maglakawlakaw nga magsul-ob ug tag-as nga besti ug magpatahod diha sa mga merkado ug gustong molingkod sa atubangang* mga lingkoranan sa mga sinagoga ug sa mga lingkoranan nga para sa prominenteng mga bisita sa mga kombira.+ 47 Ilang gipanguha ang kabtangan* sa mga babayeng balo ug nag-ampog tag-as nga mga pag-ampo aron lang makita sa mga tawo. Kini sila makadawat ug mas bug-at nga paghukom.”

21 Dihang mitan-aw si Jesus sa mga panudlanag bahandi, nakita niya ang mga dato nga naghulog sa ilang amot diha niini.+ 2 Unya nakita niya ang usa ka kabos nga babayeng balo nga naghulog ug duha ka gagmayng sensilyo nga ubos kaayog bili,*+ 3 ug siya miingon: “Sa pagkatinuod sultihan mo nako, kining kabos nga babayeng balo naghulog ug labaw pa kay kanilang tanan.+ 4 Kay silang tanan naghulog ug amot gikan sa ilang sobra, apan siya, bisan pa sa iyang kakabos, naghulog sa tanan niyang panginabuhian.”+

5 Sa ulahi, samtang ang pipila naghisgot bahin sa templo, nga kini gidekorasyonan ug nindot nga mga bato ug mga butang nga gihalad sa Diyos,+ 6 siya miingon: “Bahin niining mga butang nga inyong nakita, moabot ang mga adlaw nga wala unyay bato dinhi nga magpabiling nagpatong sa laing bato kay kining tanan pagalumpagon.”+ 7 Unya sila nangutana kaniya: “Magtutudlo, kanus-a man gayod kini mahitabo, ug unsa man unyay ilhanan nga mahitabo na kini?”+ 8 Siya miingon: “Pagbantay nga dili mo mahisalaag,+ kay daghan unya ang manungha nga mogamit sa akong ngalan, nga magaingon, ‘Ako mao siya,’ ug, ‘Ang gitakdang panahon duol na.’ Ayaw mog sunod kanila.+ 9 Dugang pa, dihang makadungog mog mga gubat ug mga kagubot,* ayaw mog kalisang. Kay kining mga butanga kinahanglan unang mahitabo, apan ang kataposan dili pa moabot dihadiha.”+

10 Unya siya miingon kanila: “Ang nasod makiggubat batok sa nasod,+ ug ang gingharian batok sa gingharian.+ 11 Duna unyay dagkong linog, mga kanihit sa pagkaon, ug kamatay sa lainlaing dapit.+ Ug duna unyay makalilisang nga mga talan-awon ug dagkong ilhanan sa langit.

12 “Apan sa dili pa mahitabo kining mga butanga, dakpon mo ug lutoson sa mga tawo. Itugyan mo ngadto sa mga sinagoga ug bilanggoan,+ ug dad-on mo atubangan sa mga hari ug mga gobernador tungod sa akong ngalan.+ 13 Kini maghatag ninyog kahigayonan sa pagpamatuod. 14 Busa dili na mo kinahanglang mangandam daan kon unsaon ninyo pagdepensa,+ 15 kay hatagan mo nakog mga pulong ug kaalam nga dili malalis o masupak sa tanan ninyong kaaway.+ 16 Dugang pa, traydoron* mo bisan sa inyong mga ginikanan, mga igsoon, mga paryente ug mga higala, ug ang pipila ninyo pagapatyon.+ 17 Ug dumtan mo sa tanang katawhan tungod sa akong ngalan.+ 18 Apan walay bisan usa ka buhok sa inyong ulo ang mawala.+ 19 Pinaagi sa inyong paglahutay, maluwas ang inyong kinabuhi.+

20 “Apan inigkakita ninyo nga ang Jerusalem gilibotan sa nagkampong kasundalohan,+ mahibalo kamo nga hapit na kining laglagon.+ 21 Busa kadtong anaa sa Judea kinahanglang moikyas ngadto sa kabukiran,+ ug kadtong anaa sa siyudad kinahanglang mamahawa, ug silang atua sa kaumahan kinahanglang dili na mosulod sa siyudad, 22 kay kini maoy mga adlaw sa pagpahamtang sa hustisya* aron matuman ang tanang butang nga nahisulat. 23 Alaot ang mga mabdos ug ang dunay masuso nianang panahona!+ Kay duna unyay grabeng pag-antos sa yuta ug kapungot batok sa katawhan. 24 Ug sila mangamatay pinaagi sa espada ug mabihag sa tanang nasod, ug ang Jerusalem pagayatakan sa kanasoran,*+ hangtod nga matuman ang gitakdang mga panahon sa kanasoran.*+

25 “Dugang pa, duna unyay mga ilhanan diha sa adlaw, sa bulan, ug sa mga bituon.+ Ug sa yuta, ang mga nasod makasinatig grabeng kasakit ug dili mahibalo kon unsaon paglingkawas tungod sa dinahunog sa balorong kadagatan. 26 Ang mga tawo panguyapan tungod sa kahadlok ug sa pagpaabot sa mga butang nga mahitabo sa yuta, kay ang mga gahom sa kalangitan mangatay-og. 27 Ug makita nila ang Anak sa tawo+ diha sa panganod nga moabot uban ang gahom ug dakong himaya.+ 28 Apan inigsugod nag kahitabo niining mga butanga, tindog nga tul-id ug ihangad ang inyong mga ulo, kay nagkaduol na ang inyong kaluwasan.”

29 Unya mihatag siyag ilustrasyon kanila: “Matikdi ang kahoyng igos ug ang ubang kahoy.+ 30 Dihang kini mangudlot na, mahibalo mo nga duol na ang ting-init. 31 Sa susama, dihang makita ninyo nga nagakahitabo na kining mga butanga, makaseguro mo nga duol na ang Gingharian sa Diyos. 32 Sa pagkatinuod sultihan mo nako nga kining kaliwatana dili gayod mahanaw hangtod nga mahitabo kining tanan.+ 33 Ang langit ug yuta mahanaw, apan ang akong mga pulong dili gayod mahanaw.+

34 “Busa pagbantay nga ang inyong kasingkasing dili mabug-atan sa pagpalabig kaon, sa pagpalabig inom,+ ug sa mga kabalaka sa kinabuhi,+ ug sa kalit kanang adlawa moabot kaninyo 35 ingong usa ka lit-ag.+ Kay moabot kini sa tanang nagpuyo sa tibuok yuta. 36 Nan padayon sa pagtukaw,+ nga mangamuyo kanunay+ nga kamo makaikyas niining tanang butang nga kinahanglang mahitabo ug makabarog atubangan sa Anak sa tawo.”+

37 Sa maadlaw siya manudlo sa templo, apan sa magabii siya mogawas ug moestar sa Bukid sa mga Olibo. 38 Ug sayo sa buntag ang tanang tawo mangadto sa templo aron mamati kaniya.

22 Karon duol na ang Pista sa Tinapay nga Walay Pangpatubo,* nga gitawag ug Paskuwa.+ 2 Ang pangulong mga saserdote ug mga eskriba nangitag maayong paagi nga mapatay siya,+ kay nahadlok man sila sa mga tawo.+ 3 Unya giimpluwensiyahan ni Satanas ang kasingkasing ni Judas, ang usa nga ginganlag Iskariote, usa sa Dose.+ 4 Miadto siya sa pangulong mga saserdote ug sa mga kapitan sa templo ug nakigsabot kanila kon unsaon pagtugyan* si Jesus kanila.+ 5 Nalipay sila ug nagkauyon nga hatagan siyag salaping plata.*+ 6 Misugot siya ug nangitag maayong higayon sa pagtugyan* kaniya ngadto kanila, nga walay daghang tawo sa palibot.

7 Miabot na ang adlaw sa Pista sa Tinapay nga Walay Pangpatubo. Niining adlawa ang halad sa Paskuwa kinahanglang ihalad.+ 8 Busa gisugo ni Jesus si Pedro ug Juan: “Lakaw, andama ninyo ang atong panihapon sa Paskuwa.”+ 9 Sila nangutana: “Asa man mi nimo gustong mangandam niini?” 10 Siya miingon: “Inigsulod ninyo sa siyudad, may tawo nga motagbo ninyo nga magdalag banga sa tubig. Kuyog mo niya sa balay nga iyang sudlan,+ 11 ug ingna ang tag-iya sa balay, ‘Ang Magtutudlo miingon: “Asa ang lawak diin ako manihapon sa Paskuwa uban sa akong mga tinun-an?”’ 12 Ug iyang ipakita kaninyo ang dakong lawak sa itaas nga may mga galamiton. Andama didto ang panihapon.” 13 Busa sila milakaw, ug nahitabo gayod ang iyang giingon kanila. Ug sila nangandam sa Paskuwa.

14 Pagkilumkilom na, siya ug ang mga apostoles nanglingkod* libot sa lamesa.+ 15 Ug siya miingon kanila: “Gusto kaayo nako nga makauban mo niini nga panihapon sa Paskuwa sa dili pa ko mag-antos. 16 Kay sultihan mo nako, dili na ko mokaon pag-usab niini hangtod nga ang tanang butang matuman sa Gingharian sa Diyos.” 17 Dayon iyang gidawat ang kopa, nagpasalamat sa Diyos, ug miingon: “Inom kamo niini ug ipasa kini sa matag usa kaninyo, 18 kay sultihan ta mo, sukad karon dili na ko moinom ug bino nga gikan sa ubas hangtod moabot ang Gingharian sa Diyos.”

19 Dugang pa, siya nagkuhag tinapay,+ nagpasalamat, gipikaspikas kini, ug gipasa kanila, nga nag-ingon: “Kini nagkahulogan sa akong lawas+ nga igahatag alang kaninyo.+ Ipadayon ninyo ang pagbuhat niini sa paghandom kanako.”+ 20 Ingon usab niini ang iyang gibuhat sa kopa human sa ilang panihapon, ug siya miingon: “Kini nga kopa nagkahulogan sa bag-ong pakigsaad+ pinasukad sa akong dugo,+ nga igabubo alang kaninyo.+

21 “Apan ang akong magbubudhi nia uban kanako sa lamesa.+ 22 Sa pagkatinuod, ang Anak sa tawo mamatay sumala sa gitagna,+ apan alaot siya nga magbudhi kaniya!”+ 23 Busa nagpangutan-anay sila kon kinsa kaha nila ang mobuhat niini.+

24 Dihay higayon usab nga naglalis sila pag-ayo kon kinsay kinalabwan nila.+ 25 Apan giingnan niya sila: “Ang mga hari sa mga nasod nagharihari kanila, ug kadtong may awtoridad kanila gitawag nga mga Tigpanalangin.+ 26 Apan dili mo angayng mahisama nila.+ Kondili siya nga kinalabwan kaninyo kinahanglang sama sa kinaubsan,+ ug ang nagapanguna sama sa nagaalagad. 27 Kay kinsa ba ang labaw, ang nagakaon* o ang nagasilbi?* Dili ba ang nagakaon?* Apan ania ako nagsilbi* kaninyo.+

28 “Hinuon, kamo ang miunong nako+ sa akong mga pagsulay.+ 29 Maghimo ko ug pakigsaad kaninyo, maingon nga ang akong Amahan naghimog pakigsaad kanako alang sa usa ka gingharian,+ 30 aron kamo mangaon ug manginom sa lamesa sa akong Gingharian,+ ug manglingkod sa mga trono+ aron maghukom sa 12 ka tribo sa Israel.+

31 “Simon, Simon, gusto* ni Satanas nga ayagon mo sama sa trigo.+ 32 Apan nangamuyo ko sa Diyos nga unta ang imong pagtuo dili moangka,+ ug dihang makahinulsol ka na ug makabalik, palig-ona ang imong mga igsoon.”+ 33 Unya siya miingon kaniya: “Ginoo, andam kong mouban nimo sa bilanggoan ug sa kamatayon.”+ 34 Apan siya miingon: “Sultihan ka nako Pedro, ang usa ka sunoy dili motuktugaok karong adlawa hangtod nga ilimod ko nimo sa tulo ka higayon.”+

35 Siya usab miingon kanila: “Dihang gipadala mo nako nga walay puntil sa salapi ug sudlanag pagkaon ug sandalyas,+ duna bay nakulang kaninyo?” Sila mitubag: “Wala!” 36 Unya siya miingon kanila: “Apan karon siya nga may puntil sa salapi ug sudlanag pagkaon padalha niini, ug siya nga walay espada pabaligyaa sa iyang panggawas nga besti aron makapalit siyag espada. 37 Kay sultihan mo nako nga kinahanglang matuman ang nasulat bahin kanako, nga nag-ingon: ‘Siya giisip nga kauban sa mga kriminal.’*+ Ug kini nagakatuman na.”+ 38 Unya sila miingon: “Ginoo, tan-awa! aniay duha ka espada.” Siya miingon: “Igo na kana.”

39 Pagbiya niya didto, miadto siya sa Bukid sa mga Olibo sumala sa iyang naandan, ug misunod sab ang iyang mga tinun-an.+ 40 Pag-abot nila, siya miingon kanila: “Padayon sa pag-ampo, aron dili mo madaog sa tentasyon.”+ 41 Ug siya miadto sa unahan sa gilay-on nga malabay ug bato, ug siya miluhod ug nag-ampo: 42 “Amahan, kon buot nimo, kuhaa kining kopa gikan kanako. Apan dili ang akong kabubut-on ang matuman, kondili ang imoha.”+ 43 Unya may anghel gikan sa langit nga nagpakita ug nagpalig-on kaniya.+ 44 Grabe kaayo ang iyang kasakit, mao nga padayon siyang nag-ampo nga tibuok kasingkasing,+ ug ang iyang singot nahisamag tinulo sa dugo nga nangatagak sa yuta. 45 Human niyag ampo, miadto siya sa mga tinun-an. Apan naabtan niya silang nangatulog tungod sa kakapoy ug kasubo.+ 46 Siya miingon: “Nganong nangatulog man mo? Bangon ug padayon sa pag-ampo, aron dili mo madaog sa tentasyon.”+

47 Samtang nagsulti pa siya, may miabot nga panon sa katawhan, ug nag-una kanila si Judas nga usa sa Dose. Dayon iyang giduol si Jesus ug gihagkan.+ 48 Apan giingnan siya ni Jesus: “Judas, gibudhian ba nimo ang Anak sa tawo pinaagi sa usa ka halok?” 49 Pagkakita sa mga kauban ni Jesus kon unsay mahitabo, sila miingon: “Ginoo, gamiton ba namo ang among espada?” 50 Gani usa kanila mitigbas sa ulipon sa hataas nga saserdote, ug naputol ang tuong dalunggan niini.+ 51 Apan si Jesus miingon: “Hunong na!” Dayon iyang gihikap ang dalunggan niini ug giayo siya. 52 Unya giingnan ni Jesus ang pangulong mga saserdote, mga kapitan sa templo, ug mga ansiyano nga nangadto kaniya: “Tulisan ba ko nga nagdala man mog mga espada ug puspos sa pagdakop nako?+ 53 Adlaw-adlaw ko ninyong nakita sa templo,+ apan wala ko ninyo dakpa.+ Hinuon karon ang inyong panahon ug nianang sa awtoridad sa kangitngit.”+

54 Unya ilang gidakop siya+ ug gidala sa balay sa hataas nga saserdote. Apan si Pedro misunod nga nagpalayo lag diyutay.+ 55 Dihang ang mga tawo naghaling ug kalayo sa tunga sa hawanan ug nanglingkod, si Pedro milingkod sab didto.+ 56 Apan may sulugoong babaye nga nakakita niyang naglingkod duol sa kalayo. Mitutok kini kaniya ug miingon: “Kining tawhana kauban sab niya.” 57 Apan siya milimod: “Wala ko makaila niya.” 58 Pagkataudtaod ang laing tawo nga nakakita niya miingon: “Ikaw pod kauban nila.” Apan si Pedro miingon: “Dili lagi ko nila kauban.”+ 59 Paglabayg mga usa ka oras, ang laing tawo miinsistir: “Segurado ko nga kining tawhana kauban sab niya, kay Galileanhon siya!” 60 Apan si Pedro miingon: “Wala ko mahibalo sa imong gipanulti.” Dihadiha, samtang nagsulti pa siya, mituktugaok ang usa ka sunoy. 61 Ang Ginoo milingi ug mitan-aw kang Pedro, ug si Pedro nahinumdom sa gisulti sa Ginoo kaniya: “Sa dili pa motuktugaok ang usa ka sunoy karong adlawa, ilimod ko nimo sa tulo ka higayon.”+ 62 Ug siya migawas ug mihilak pag-ayo.

63 Karon ang mga lalaki nga nagbantay kang Jesus nagbugalbugal+ ug nagdapat kaniya.+ 64 Gitabonan nila ang iyang nawong ug nagsigeg pangutana: “Tagnaa! Kinsay midapat nimo?” 65 Ug daghan pa silag gisulting pasipala batok kaniya.

66 Pagkabuntag, nagtigom ang mga ansiyano sa katawhan, nga gilangkoban sa pangulong mga saserdote ug mga eskriba,+ ug ilang gidala siya sa tigomanan sa Sanhedrin, nga nag-ingon: 67 “Kon ikaw mao ang Kristo, sultihi mi.”+ Apan siya miingon kanila: “Bisan pag sultihan mo nako, dili gihapon mo motuo. 68 Ug kon mangutana ko ninyo, dili mo motubag. 69 Apan ang Anak sa tawo+ molingkod unya sa gamhanang tuong kamot sa Diyos.”+ 70 Niini silang tanan miingon: “Nan, ikaw ba ang Anak sa Diyos?” Siya mitubag: “Kamo mismo ang nag-ingon niana.” 71 Sila miingon: “Nganong magkinahanglan pa kitag dugang pamatuod? Kita na mismo ang nakadungog niini gikan sa iyang baba.”+

23 Busa silang tanan mitindog, ug gidala nila siya kang Pilato.+ 2 Ilang gisumbong siya,+ nga nag-ingon: “Kining tawhana nagpahinabog kagubot sa among nasod, nagdili sa pagbayad ug buhis sa Cesar,*+ ug nangangkon nga siya ang Kristo nga hari.”+ 3 Si Pilato nangutana niya: “Ikaw ba ang Hari sa mga Hudiyo?” Siya mitubag: “Ikaw mismo ang nag-ingon niana.”+ 4 Unya si Pilato miingon sa pangulong mga saserdote ug sa mga tawo: “Wala koy nakitang salaod niining tawhana.”+ 5 Apan sila miinsistir: “Nagkagubot ang mga tawo tungod sa iyang gipanudlo sa tibuok Judea, nga nagsugod sa Galilea hangtod pa gani dinhi.” 6 Pagkadungog niini, si Pilato nangutana kon Galileanhon ba siya. 7 Human matino nga gikan siya sa lugar nga sakop ni Herodes,+ iyang gipadala siya kang Herodes, nga tua sab sa Jerusalem niadtong panahona.

8 Pagkakita ni Herodes kaniya, siya nalipay pag-ayo. Dugay na niyang gustong makita si Jesus kay daghan na siyag nadungog bahin kaniya,+ ug naglaom siya nga mohimog milagro si Jesus sa iyang atubangan. 9 Daghan siyag gipangutana kaniya, apan wala motubag si Jesus.+ 10 Apan ang pangulong mga saserdote ug mga eskriba balikbalik nga mitindog ug masuk-anong nag-akusar kaniya. 11 Unya si Herodes ug ang iyang mga sundalo mitamay kaniya,+ ug iyang gibugalbugalan siya+ pinaagi sa pagsul-ob kaniyag sanag nga besti ug gipadala siyag balik kang Pilato. 12 Kaniadto si Herodes ug Pilato nagkontrahay, apan niining adlawa sila nagkahigalaay.

13 Unya gipatawag ni Pilato ang pangulong mga saserdote, mga magmamando, ug ang katawhan 14 ug giingnan sila: “Gidala ninyo kanako kining tawhana ug miingon mo nga gisulsolan niya ang mga tawo sa pagrebelde. Busa ako siyang gisukitsukit sa inyong atubangan, apan wala koy nakitang basehanan sa inyong mga sumbong batok kaniya.+ 15 Bisan gani si Herodes walay nakitang sayop kaniya mao nga iyang gibalik siya kanato. Wala siyay gihimo nga takos sa kamatayon. 16 Busa ipalatigo lang nako siya+ ug buhian.” 17* —— 18 Apan ang mga tawo misinggit: “Patya siya, ug buhii kanamo si Barabas!”+ 19 (Kining tawhana gibilanggo tungod sa rebelyon nga nahitabo sa siyudad ug tungod sa pagpatay.) 20 Si Pilato nakigsulti na sab kanila kay gusto niyang buhian si Jesus.+ 21 Unya sila misinggit: “Patya siya sa estaka! Patya siya sa estaka!”+ 22 Sa ikatulong higayon siya miingon kanila: “Ngano man? Unsay gihimong daotan niining tawhana? Wala koy nakita kaniya nga bisan unsa nga takos sa kamatayon. Ipalatigo lang nako siya ug buhian.” 23 Apan misamot hinuon ang ilang pagsinggit, nga namugos pag-ayo nga patyon siya mao nga natuman ang ilang gusto.+ 24 Si Pilato midesisyon nga ihatag ang ilang hangyo. 25 Gibuhian niya ang tawo nga ilang gipangayo, nga nabilanggo tungod sa pagrebelde ug pagpatay, apan iyang gitugyan si Jesus sumala sa ilang gusto.

26 Karon samtang ilang gidala siya, natagboan nila si Simon nga taga-Cirene nga gikan sa gawas sa siyudad. Ilang gipugos siya sa pagpas-an sa estaka sa pagsakit* diha sa luyo ni Jesus.+ 27 Usa ka dakong panon sa katawhan ang misunod kaniya, apil ang mga babaye nga nagpamukpok sa ilang dughan sa kasubo ug nanghilak tungod kaniya. 28 Si Jesus milingi sa mga babaye ug miingon: “Mga anak nga babaye sa Jerusalem, ayaw na mog hilak tungod nako. Hilaki hinuon ang inyong kaugalingon ug ang inyong mga anak,+ 29 kay moabot ang mga adlaw nga ang mga tawo moingon, ‘Malipayon ang mga babayeng baog, kadtong wala manganak ug wala magpasuso!’+ 30 Unya sila moingon sa kabukiran, ‘Tumpagi kami!’ ug sa mga bungtod, ‘Taboni kami!’+ 31 Kon ginahimo nila kini samtang buhi pa ang kahoy, unsa pa kaha kon laya na kini?”

32 May duha sab ka kriminal nga gidala aron patyon kauban niya.+ 33 Pag-abot nila sa dapit nga gitawag ug Kalabera,+ ilang gilansang siya sa estaka uban sa mga kriminal, ang usa sa iyang tuo ug ang usa sa wala.+ 34 Apan si Jesus miingon: “Amahan, pasayloa sila, kay wala sila mahibalo sa ilang ginabuhat.” Dayon nagripa* sila aron mabahinbahin ang iyang mga besti.+ 35 Ang mga tawo nagtindog nga nagtan-aw. Apan ang kadagkoan sa mga Hudiyo nagbugalbugal kaniya: “Giluwas niya ang uban. Busa kon siya ang Kristo sa Diyos, ang Pinili, luwason niya ang iyang kaugalingon.”+ 36 Bisan ang mga sundalo nagbugalbugal kaniya. Ilang giduol siya aron paimnon ug aslom nga bino+ 37 ug miingon: “Kon ikaw ang Hari sa mga Hudiyo, luwasa ang imong kaugalingon.” 38 May gibutang sab sila nga sinulat ibabaw sa iyang ulo: “Kini ang Hari sa mga Hudiyo.”+

39 Unya usa sa mga kriminal nga gibitay mibugalbugal kaniya:+ “Ikaw man kaha ang Kristo, luwasa ang imong kaugalingon ug kami!” 40 Apan gibadlong siya sa laing kriminal: “Wala ba gyod ka mahadlok sa Diyos, karon nga nag-antos ka sa samang silot nga iyang nadawat? 41 Kita angay lang nga silotan ug kamatayon tungod sa mga butang nga atong gibuhat, apan kining tawhana walay gibuhat nga daotan.” 42 Dayon siya miingon: “Jesus, hinumdomi ko inig-abot nimo sa imong Gingharian.”+ 43 Ug siya miingon kaniya: “Akong ipasalig kanimo karong adlawa, ikaw makauban nako sa Paraiso.”+

44 Mga alas 12 sa udto* kadto dihang mingitngit ang tibuok yuta hangtod sa mga alas 3 sa hapon,*+ 45 kay ang kahayag sa adlaw nawala. Dayon ang kortina sa sangtuwaryo+ nagisi sa tunga.+ 46 Ug si Jesus mituaw sa kusog nga tingog: “Amahan, itugyan nako kanimo ang akong espiritu.”+ Human niyag sulti niini, siya namatay.+ 47 Pagkakita sa opisyal sa kasundalohan sa nahitabo, iyang gihimaya ang Diyos ug miingon: “Tinuod gyod nga matarong kining tawhana.”+ 48 Dihang nakita sa mga tawo nga nagtapok didto ang maong hitabo, sila nanguli nga namukpok sa ilang dughan sa kasubo. 49 Ang tanan niyang kaila, apil ang mga babaye nga mikuyog niya gikan sa Galilea, nagtindog sa layo ug nakakita sa mga panghitabo.+

50 Didto may usa ka maayo ug matarong nga tawo+ nga ginganlag Jose. Membro siya sa Konseho.* 51 (Wala siya mobotar sa ilang daotang plano ug gihimo.) Taga-Arimatea siya, usa ka siyudad sa Judea, ug nagpaabot sa Gingharian sa Diyos. 52 Miatubang siya kang Pilato ug gipangayo ang lawas ni Jesus. 53 Ug iya kining gikanaog+ ug giputos ug maayong klase nga panaptong lino, ug gipahiluna sa lubnganan* nga gibangag diha sa dakong bato,+ nga wala pa sukad malubngi. 54 Kadto maoy adlaw sa Pagpangandam+ para sa Igpapahulay,+ ug hapit nang mogabii. 55 Apan ang mga babaye nga mikuyog niya gikan sa Galilea misunod ug mitan-aw sa lubnganan,* ug nakita nila kon giunsa pagpahiluna ang iyang lawas.+ 56 Ug sila namauli aron mag-andam ug humot nga mga yerba ug lana. Apan siyempre, mipahulay sila sa adlawng Igpapahulay+ sumala sa kasugoan.

24 Apan sa unang adlaw sa semana, sayo kaayo silang miadto sa lubnganan,* nga nagdala sa ilang giandam nga humot nga mga yerba.+ 2 Apan nakita nila nga naligid na ang bato nga gitabon sa lubnganan.*+ 3 Pagsulod nila, wala na ang lawas ni Ginoong Jesus.+ 4 Natingala sila niini, apan kalit nga mitungha sa ilang duol ang duha ka lalaki nga nagsul-ob ug sanag kaayo nga besti. 5 Nangahadlok sila ug nangduko, busa giingnan sila sa mga lalaki: “Nganong gipangita man ninyo dinhi sa lubnganan ang usa nga buhi?+ 6 Wala siya dinhi kay gibanhaw na siya. Hinumdomi nga sa didto pa siya sa Galilea miingon siya kaninyo 7 nga ang Anak sa tawo kinahanglang itugyan ngadto sa makasasalang mga tawo ug patyon sa estaka, ug sa ikatulong adlaw banhawon.”+ 8 Niana nahinumdom sila sa iyang gisulti,+ 9 ug namauli sila gikan sa lubnganan* ug gisugilon kini ngadto sa Onse ug sa uban pa.+ 10 Si Maria Magdalena, Juana, Maria nga inahan ni Santiago, ug ang ubang babaye nga kauban nila maoy nagsugilon niini sa mga apostoles. 11 Apan para nila dili katuohan ang gisulti sa mga babaye, mao nga wala sila motuo.

12 Apan si Pedro mitindog ug midagan paingon sa lubnganan.* Paglili niya, mga panaptong lino na lang ang iyang nakita sa sulod. Busa milakaw siya nga nahibulong kon unsay nahitabo.

13 Nianang adlawa usab, duha ka tinun-an ang nagbaktas paingon sa baryo nga ginganlag Emmaus, mga 11 kilometros* gikan sa Jerusalem. 14 Naghisgot sila bahin sa mga butang nga nahitabo.

15 Samtang naghisgot sila, si Jesus miduol ug milakaw kuyog nila, 16 apan wala sila makaila niya.+ 17 Siya miingon kanila: “Unsay inyong gilalisan?” Ug sila mihunong sa paglakaw nga masulub-on ang panagway. 18 Ang usa kanila nga ginganlag Cleopas mitubag: “Langyaw ka ba sa Jerusalem ug nag-inusarang nagpuyo mao nga wala ka mahibalo* sa mga panghitabo didto karon?” 19 Siya miingon kanila: “Unsang mga hitaboa?” Sila mitubag: “Bahin kang Jesus nga Nasaretnon.+ Usa siya ka propeta nga gamhanan sa pulong ug buhat atubangan sa Diyos ug sa tanang tawo.+ 20 Gimaniobra sa among pangulong mga saserdote ug mga magmamando nga masilotan siyag kamatayon,+ ug gilansang siya sa estaka. 21 Apan siya ang among gilaoman nga magluwas sa Israel.+ Ug ikatulong adlaw na karon sukad nahitabo kining mga butanga. 22 Dugang pa, nahibulong sab mi sa gisugilon sa among kaubang mga babaye. Sayo silang miadto sa lubnganan*+ 23 apan wala nila makit-i ang iyang lawas, ug matod nila nga nakakita silag mga anghel nga miingon nga siya buhi. 24 Unya ang pipila sa among mga kauban nangadto sa lubnganan,*+ ug nakita nila nga tinuod ang gisulti sa mga babaye. Apan wala nila makita si Jesus.”

25 Busa siya miingon kanila: “Oh mga kulag pagsabot, nganong wala ninyo tuohi ang tanang gisulti sa mga propeta? 26 Dili ba ang Kristo kinahanglan mang mag-antos niining mga butanga+ aron madawat niya ang iyang himaya?”+ 27 Ug iyang gipatin-aw kanila ang mga butang nga gitagna sa tibuok Balaang Kasulatan bahin kaniya, sugod kang Moises ug sa mga sinulat sa tanang Propeta.+

28 Dihang duol na sila sa baryo nga ilang adtoan, iyang gipakita nga daw moadto siya sa laing lugar. 29 Apan ilang gipugngan siya ug miingon: “Uban na lang namo, kay hapit nang mogabii.” Busa misulod siya sa balay uban kanila. 30 Samtang siya nagkaon* uban kanila, gikuha niya ang tinapay ug gipasalamatan kini. Unya iya kining gipikaspikas ug gitunol kanila.+ 31 Dihadiha ilang nailhan siya, apan nawala siya sa ilang atubangan.+ 32 Ug miingon sila sa usag usa: “Mao diay nga natandog pag-ayo ang atong kasingkasing dihang iyang gipatin-aw pag-ayo ang Balaang Kasulatan samtang nanglakaw ta sa dalan!” 33 Niadtong higayona mismo sila mitindog ug mibalik sa Jerusalem, ug ilang nakita ang Onse ug ang uban pa nga nagkatigom, 34 nga nag-ingon: “Tinuod gayod nga nabanhaw ang Ginoo, ug nagpakita siya kang Simon!”+ 35 Dayon giasoy sa duha ang mga hitabo sa dalan ug nga ilang nailhan siya pinaagi sa iyang pagpikaspikas sa tinapay.+

36 Samtang naghisgot sila niining mga butanga, mitungha siya sa ilang taliwala ug miingon: “Hinaot nga duna moy kalinaw.”+ 37 Apan nakuyawan sila ug nangahadlok, kay nagtuo sila nga nakakita silag espiritu. 38 Busa siya miingon kanila: “Nganong nasamok man mo ug nagduhaduha? 39 Tan-awa ninyo ang akong mga kamot ug tiil, nga ako gyod ni. Hikapa ko ninyo aron motuo mo, kay ang espiritu walay unod ug mga bukog nga sama niining inyong nakita.” 40 Samtang nagsulti siya niini, gipakita niya kanila ang iyang mga kamot ug tiil. 41 Dako kaayo ang ilang kalipay ug katingala, nga daw dili sila makatuo sa ilang nakita. Ug siya miingon kanila: “Duna ba moy pagkaon diha?” 42 Busa gihatagan nila siya ug sinugbang isda. 43 Gidawat niya kini ug gikaon sa ilang atubangan.

44 Unya siya miingon kanila: “Niadtong kauban pa ko ninyo, gisultihan na mo nako+ nga ang tanang butang nga nahisulat bahin kanako diha sa Balaod ni Moises, sa sinulat sa mga Propeta, ug sa mga Salmo kinahanglang matuman.”+ 45 Dayon iyang gitabangan sila nga masabtan sa bug-os ang kahulogan sa Balaang Kasulatan,+ 46 ug siya miingon kanila, “Kini ang nahisulat: nga ang Kristo mag-antos ug mabanhaw sa ikatulong adlaw,+ 47 ug pinasukad sa iyang ngalan, ang mensahe bahin sa paghinulsol alang sa kapasayloan sa mga sala+ iwali sa tanang kanasoran+​—⁠sugod sa Jerusalem.+ 48 Kamo ang magpamatuod niining mga butanga.+ 49 Ug akong ipadala kaninyo ang gisaad sa akong Amahan. Apan pabilin mo sa siyudad hangtod nga madawat ninyo ang gahom gikan sa itaas.”+

50 Unya iyang gidala sila sa Betania, ug giisa niya ang iyang mga kamot ug gipanalanginan sila. 51 Samtang siya nagpanalangin kanila, siya mibiya kanila ug mikayab sa langit.+ 52 Ug sila miyukbo kaniya ug mibalik sa Jerusalem nga malipayon kaayo.+ 53 Ug kanunay silang mag-adtoan sa templo, nga nagdayeg sa Diyos.+