Unsay Ginaingon sa mga Katoliko Bahin sa Pagkadili-masayop

UNSAY pag-isip sa daghang Katoliko mismo sa doktrina sa pagkadili-masayop sa papa? Matikdi ang mosunod nga mga komento nga gipahayag ngadto sa koresponsal sa Pagmata! sa Italya:

Si A. M., usa ka Katolikong abogado nga taga-Bergamo, miingon: “Kon ang usa ka tawo nagaangkong Katoliko, nan kinahanglang motuo siya sa mga doktrina niini. Nga ang isyu sa pagkadili-masayop sa papa dili ikapatin-aw sa makataronganong paagi maoy dayag—kini usa ka isyu sa pagtuo. Mahimong ang usa motuo niini o dili.”

Si P. S., usa ka Katoliko gikan sa Palermo, miuyon: “Sa akong hunahuna ang butang importante mao, dili kaayo kon kaha ang Bibliya nagapaluyo sa doktrina o wala, kondili kon ang obra niini sulod sa iglesya kapamatud-an ba, ug ang tinong kagamitan niini karong adlawa. Nagapuyo kita sa usa ka nalibog nga kalibotan, usa ka tinuod nga Babilonya sa mga ideya. Ang mga tawo wala na makabatog mga kapihoan, ug anaa ang dakong panginahanglan sa usa ka absoluto tino nga tinubdan nga niana makalangkit sila.”

Ang ubang Katoliko hinawayon. Mopatim-aw nga ang ilang kamaduhaduhaon gibase sa nangaging mga hitabo sa kasaysayan sa papado. “Bisan pag ako usa ka magtutuman nga Katoliko, lisod akong makatuo niining doktrina [sa pagkadili-masayop sa papa],” matud ni L. J., usa ka magsusulat sa Roma. “Ang kasaysayan sa mga papa nagapakita sa tukmang kaatbang.”

Si A. P., usa ka doktor sa Roma, nag-ingon: “Dili ako motuo niini. Siya usa ka tawo sama ra sa uban ug makahimog kasaypanan. Pananglitan, siya sayop sa dihang mag-apil-apil siya sa politika. Diyos lamang ang dili makahimog kasaypanan.”

Kining doktrinaha nakabahin sa mga tawo. Sa 1982, sa siyudad sa Roma, ang dapit sa Batikano, 57 porsiento sa mga Katoliko nag-isip sa pagkadili-masayop sa papa nga usa sa labing kuwestiyonableng mga doktrina. Sa Portugal, 54.6 porsiento lamang sa mga Katoliko ang nagtuo niini, ug sa Espanya, 37 porsiento lamang.

Mahimo kahang kining doktrinaha, inay makaamot sa panaghiusa sa Iglesya Katolika, sa aktuwal nakapatunghag mga pagkabahinbahin ug mga panaglalis? Ang ebidensiya sa kasaysayan nagapakitang kini ang hinungdan sa mga lantugi sukad sa sinugdan niini, bisan panahon sa konsilyo nga nag-umol niini sa ika-19ng siglo.

Mga Pagkabahinbahin ug Panghadlok

Dili ikalimod nga may pila ka mainit kaayong mga argumento tali sa mga obispo ug sa mga kardinal panahon sa Konsilyo sa Batikano sa 1870. Ang La Civiltà Cattolica niadtong tuiga naghisgot sa “mainitong kasamok,” nga nagpunting nga bisan ang mga Heswita wala magdahom nga “motungha ang mga panagbangi tungod nianang sagradong kamatuoran.”

Ang Alemang historyano si Ferdinand Gregorovius misulat nga may “mabagyohong mga sesyon” sa konsilyo. Ang usang gihimo sa Marso 22, 1870, ilabinang masamokon. Ang obispong si Josip Juraj Strossmajer, usa sa daghang obispo nga presente sa konsilyo nga supak sa doktrina sa pagkadili-masayop, gipahilom sa mga singgit sa mga obispong mipabor niana. Ang mga rekord sa konsilyo nagasugid nga samtang namulong si Strossmajer, ang maong mga obispo “sa kusog” mitutol ug ‘misinggit’: “Pagawasa siya!” ug, “Kanaog! Kanaog!”

Gipakita sa ubang historyano nga ang papa ug ang Roman Curia nagpugos sa mga membro sa konsilyo sa pag-aprobar sa doktrina. Mahitungod niini, ang Katolikong historyano si Roger Aubert naghisgot bahin sa “away” ni Pio IX batok kang Kardinal Guidi sa Bologna, kansang pakigpulong ngadto sa konsilyo wala magustohi sa papa. Sa kasuko, si Pio IX gikatahong miingon ngadto sa kardinal, nga naghisgot sa tradisyon diha sa iyang diskurso: “Ako mao ang tradisyon!”

Gusto sa papa nga maaprobahan ang doktrina bisan kon unsay mahitabo: “Determinado kaayo ko nga mopadayon,” matud niya, “nga kon sa akong hunahuna gusto sa Konsilyo ang kahilom, kana akong paundangon, ug ako ang mohimo sa kabatbatan mismo.” Ang La Civiltà Cattolica miangkon: “Ang mga maneobra sa kinabag-an sa konsilyo ug usab ni Papa Pio IX, ug ang mga limitasyon ug mga kalisdanan nga gipahamtang diha sa minoriya, dili mapagamay o ikapamatarong.”

Gisuma sa usa ka basahon sa kasaysayan ang mga hitabo, nga miingon: “Ang papal nuncios [mga embahador] nagahadlok sa mga obispo aron mopabor sa usa ka lagda sa pagkadili-masayop sa papa.” Bisan pa niana, ang maong “mga maneobra” wala molampos sa pagpalinaw sa katubigan sa panagbangi—kana labi pang nakapagubot niana. Tapos sa konsilyo, ang bahin sa misupak nga klero mibulag sa Iglesya Katolika. Ang “Daang mga Katoliko” nga pundok naporma gikan sa misip-ak, ug kini aktibo gihapon sa Austria, Alemanya, ug Switzerland.

Modernong mga Maduhaduhaon

Ang mga panaglalis mahitungod sa maong doktrina wala gayod malinaw. Sa 1970, sa pagsingabot sa ika-100 nga anibersaryo sa pag-aprobar niana, kana misilaob uban ang linaing kainit.

Sa kataposan sa katuigang 1960, ang Olandes nga obispong si Francis Simons misulat sa librong Infallibility and the Evidence, nga niana tin-aw niyang gipahayag ang iyang mga pagduhaduha bahin sa pagkadili-masayop sa Iglesya Katolika ug sa papa. Si Simons miingon nga tungod sa doktrina, “inay mahimong puwersa nga magapausbaw sa pag-uswag ug maayong mga kausaban, ang Iglesya nahimong usa ka institusyon nga nahadlok sa butang bag-o ug napuliki sa pagpanalipod sa baroganan mismo niini.”

Sa wala madugay miabot ang mahanasong pag-atake ni Hans Küng, ang iladong Swisong teologo, si kinsa, tungod sa iyang librong Infallible? An Enquiry ug ubang sinulat, nakadani sa higpit nga mga reaksiyon gikan sa herarkiya Katolika. Unya, sa pagkatapos sa katuigang 1970, si August Hasler misulat: “Nagakadayag nga mausbawon nga walay pasikaranan ang doktrina sa pagkadili-masayop sa papa, diha kaha sa Bibliya o sa kasaysayan sa iglesya panahon sa unang milenyo.”

Ang mga teologo nga maunongon sa doktrina sa iglesya misanong sa lainlaing mga paagi. Ang La Civiltà Cattolica, naghisgot sa “dili-mabangbang nga pundok sa mga suliran, pagkapanatiko, ug kasamok” nga gipatungha sa “paglig-on sa doktrinang Petrine-Romanhong pagkalabaw nga gilagda sa Batikano II.” Si Karl Rahner nagpasiugda nga “ang mga dogma nagapabilin diha sa ilang “makasaysayanhong kahimtang ug permanenteng bukas sa umaabot nga interpretasyon.”

Kon ang mga kabatbatan sa mga doktrina ipailalom sa bag-ong mga interpretasyon, sa unsang paagi sila dili masayop? Sa unsang paagi sila makatanyag sa mga butang piho nga gipangita sa katawhan? Bisan pa niana, labi pang hinungdanon nga hisayran kon ang unang mga Kristohanon nagsunod ba sa usa ka dili-masayop nga papa.

[Blurb sa panid 6]

“Siya sayop sa dihang siya mag-apil-apil sa politika.”—Usa ka doktor sa Roma

[Tinubdan sa Letrato sa panid 7]

Miami Herald Publishing Co.