Pagpaniid sa Kalibotan
NAHIKALIMTANG MGA BIKTIMA
Ang mga lalaki kansang mga asawa, o mga trato, gilugos gitawag nahikalimtang mga biktima. Sumala sa sikyatrista sa London si Anthony Bateman, kining mga lalakiha nagaantos sa grabeng mga suliran—sama sa depresyon, pagbati sa sala, ug mga suliran sa sekso—sa dugayng panahon tapos sa krimen. Sila tingali mahimong sobra ka mapanalipdanon, nga magauban sa biktima sa bisan diin o moobligar nga siya ‘moreport’ sa tinong mga oras. Si Dr. Bateman gitahong miingon nga ang maong mga lalaki basin nagakinahanglag mabug-osong sikoterapiya aron sila makadawat sa nahitabo.
MGA CONDO ALANG SA MGA KABAYO
Sa habagatan-kasadpang Vancouver, Canada, ang mga mangangabayo gitanyagag mga condominium aron papuy-an sa ilang mga kabayo. Ang usa ka kabayo nga may pribadong condo makapahimulos sa 11 metro kuwadradong pasungan nga may nataod nang mga tubo nga awtomatikong magpuno sa dulang imnanan, atop nga ginama sa sedro ug tablang kilid, ug agianan paingon sa patyo. Ang nagkamahal nga yuta ug ang mosangpot nga mahal nga buhis sa propiedad nagdasig sa maong mga condo-alang-kabayo nga proyekto. Ang prisyo nga $26,000 (Canadian) tingali maangayan sa pipila nga nagabayad ug “$300 sa usa ka bulan o labaw pa sa pagpapuyo sa ilang mga kabayo diha sa komersiyal nga mga kuwadra diha sa datoong dapit sa Southlands,” nagtaho ang The Sunday Star.
GIBOMBAHAN SA KABANGISAN
Ang Asosasyon sa mga Magtutudlo sa Alemanya nagaawhag sa mga ginikanan ug mga edukador sa pagsumpo sa pagkaladlad sa mga bata sa kapintasan nga gipasundayag sa palaumagian sa balita. “Ang makapalisang nga paghimaya sa Satanismo, mga droga, kamatayon, ug kabangisan” diha sa musikang hard rock ug sa mga video makahimo sa mga tin-edyer nga dili mobati sa kapintasan ug makadaot kanila sa emosyonal nga paagi, maoy pangangkon sa presidente sa asosasyon. Ang mga magtutudlo ug mga ginikanan maorag diyutay kaayog nasayran kon unsay sulod sa mga video ug sa musikang hard rock. Gitaho nga usa sa matag duha ka batan-on nagatan-aw ug daghang makalilisang nga salida sa video. Ang mga batan-on nagaklasipikar sa mga pelikula ingon nga maayo o maayo kaayo.
MAKAPAHUNONG-SA-KRIMEN NGA MGA CURFEW
Aron mahuptan ang mga batan-on sa sulod sa balay tapos sa alas 11 sa gabii, ang usa ka lungsod sa Queensland, Australia, nagpatuman sa dili-pormal nga curfew. Positibo ang mga resulta. Ang kapolisan ug mga membro sa lokal nga konseho mitahog tinong pagkunhod sa krimen sa dapit. Ingong resulta, ang gobyerno sa Queensland karon nagatinguha sa pag-uyon sa Gabinete sa sulay nga mga curfew nga ipahamtang sa tanang batan-ong ubos sa 15 anyos sa edad. Ang plano mao nga duha ka sulay nga curfew ang pagabantayan, usa sa siyudad ug ang lain sa usa ka lungsod. Kon ang mga resulta sa sulay nga mga curfew makita nga positibong magkunhod sa proporsiyon sa krimen, nan ang gobyerno mohangyo nga tun-an ang balaod nga magpahamtang sa mga curfew diha sa tanang batan-on sa tibuok nga estado.
MGA KADAOT SA TALUDTOD TUNGOD SA RUGBY
Sa bag-o pang 23-tuig nga yugto, usa ka ospital sa South Africa nagtambal sa 88 ka kaso sa mga batan-ong lalaki nga nakaagom ug grabeng mga kadaot sa taludtod samtang nagdulag Rugby potbol. Ang mga kadaot sa pagdulag rugby usahay ipahinabo sa flying tackle o pagdam-ag aron mapugngan, bisan tuod kini kasagarang walay mabangisong kusog sa Amerikanhong football tackle. Ang laing kapeligrohan mao ang scrum, nga mao, sa dihang ang mga magdudula sa magkaatbang nga mga tem magkalambigit nga hugot, ug moduso aron makakuha sa bola. “Ang talan-awon subsob kaayo,” nagtaho ang South African Medical Journal. “Ang scrum mabungkag ug, samtang ang mga magdudula mobangon gikan sa yuta, ang usa ka magdudula nagahigda nga waylihok. Ang first-aid nga mga tawo modali pag-anha sa dulaan ug mainampingong magbutang sa nadaot nga magdudula sa teheras ug dad-on siya ngadto sa usa ka ospital. Ang iyang liog nabunggo, ang taludtod nadaot ug siya nagapabiling permanenteng paralisado.” Sa 1989 tulo ka estudyanteng lalaki sa South Africa ang napatay samtang nagdulag Rugby.
GASTOSONG MGA PAGKALANGAN
Ang mga pagkalangan sa ayroplano sa Uropa gibanabanang mikostar sa mga kompaniya sa ayroplano ug sa ilang mga pasahero sa makapalipong nga $4 ka libong milyon sa usa ka tuig, sumala sa usa ka taho gikan sa German Airspace Users Association. Ang hinungdan sa mga suliran, ang taho nagpatuo, mao ang dili-maayong paggamit sa espasyo sa kahanginan. Ang Uropa dunay 44 air-traffic-control nga sentro, kon itandi sa 20 alang sa tibuok Tinipong Bansa. Ang pagmugnag usa ka nahiusang air-traffic-control nga sistema alang sa tibuok nga Uropa mokostar tali sa $5 ka libong milyon ug $10 ka libong milyon, apan ang maong pamuhunan magwagtang gayod sa tanang pagkalangan sa kontrol sa trapiko sa kahanginan karon, matud sa Financial Times sa London. Ang presenteng kakulang sa koordinasyon mosangpot nga ang ayroplano hatagag dili-episyenteng mga gihabogon sa paglupad ug dalan, nga nagahimo sa naandang Uropanhong paglupad nga 10 porsientong mas dugay kay sa gikinahanglan.
PAGDAOG UG PAGKAPILDI
Ubos sa ulohang “Ang Pagkagisuwerte Mahimong Makapatay,” ang Brazilianong mantalaan nga O Estado de São Paulo mitaho bahin sa makapasubong kasinatian sa usa ka bag-ong mananaog sa loteriya. Ingong bugtong mananaog sa loteriya, siya nakadawat ug 930,000 Novos Cruzados (mga $400,000, U.S.) Human niadto, hinunoa, ang lalaki nakadawat usab sa daotang balita nga tulo sa iyang mga paryente gipatay sa mga kawatan nga nangita sa pipila sa kuwartang premyo sa loteriya.
MGA KASAL NGA BALIGYA
Ang Hapones nga mga turista nga nagaadto sa Uropa nakapalit ug mga tour package nga nagaapil sa mga kasal sa simbahang Katoliko. Bisan pa sa mga pagtutol sa Batikano batok sa “pagkomersiyo sa balaang rituwal sa kasal,” ang nagdaghang dili-Katolikong Hapones nga parisan “nagpakasal sa mga simbahan sa Italya ug Pransiya,” nagtaho ang The Daily Yomiuri. Ang Batikano napikal kay ang ilang mga pari gimandoan sa paghimo sa mga kasal alang lamang sa mga Romano Katoliko o niadtong nakadawat ug instruksiyon sa Katolikong pagtuo. Bisan pa niana, ang Hapones nga mga ahensiya sa pagbiyahe nakalikay sa polisa sa simbahan pinaagi sa pagpilig “dili kaayo estriktong mga simbahan sa paghimo sa maong mga kasal.”
LAYOG-ABOT NGA MGA DULON
Sa miaging tuig, sa dihang ang usa ka gatos ka milyong tiglaling dulon mihugpa sa kaislahan sa Caribbean, Guyana, ug Venezuela, kadto nagpatunghag pangutana taliwala sa mga espesyalista: “Giunsa sa mga dulon pagtabok nga malamposon ang Dagat Atlantiko?” Kining mga insektoha sa nangagi wala hisayri sa maong mga bahin sa kalibotan. Ang maong upat- ngadto unom-ka-adlawng biyahe, ibabaw sa distansiyang 4,000 ngadto 5,000 kilometros, maoy usa ka dakong kahimoan sa dihang konsiderahon sa usa nga ang mga tiglaling dulon kasagarang molupad sa maadlaw, kay ang ilang paglupad mas sayon sa init nga hangin. Sila motugdong sa dihang ang hangin mabugnaw sa hapon na kaayo. Sumala sa Pranses nga mantalaang Le Monde, ang mga tigdukiduki mihinapos nga ang mga dulon lagmit nagpabilin sa kahanginan panahon sa ilang tabok-atlantikong paglupad, kay sila wala may katugdongan ug walay makaon. Hinuon, usa ka butang ang ilang natino, nga mas daghang insekto ang namatay sa dagat kay sa nakalahutay sa pagtabok sa dagat.
“MAS DAKONG PUMAPATAY KAY SA AIDS”
Tapos sa pagtuon sa sakit sa atay sulod sa 15 anyos, ang direktor sa klinikal nga panukiduki sa usa ka dakong ospital sa Australia karong bag-o nagpasidaan nga ang hepatitis maoy “labi pang dakong pumapatay kay sa AIDS.” Siya midugang: “Gibanabanang mga duha ka milyong tawo sa usa ka tuig mamatay sa hepatitis ug sa akong nahibaloan ang AIDS wala pa makaabot nianang proporsiyona.” Siya nagpasidaan sa mga tawo sa makapatayng hepatitis C nga virus, nga nagaatake sa atay ug alang niana, sa pagkakaron, wala pay pagsusi aron matiktikan. Nagtuo ang mga tigdukiduki nga kada tuig tali sa 10 ug 15 ka tawo ang mamatay sa Australia gumikan sa hepatitis C nga makuha gikan sa mga abono sa nakontaminar nga dugo. Ang The Australian, usa ka mantalaan sa Sydney, nagtaho nga 1 sa 400 ka puyo sa dugo nga gigamit sa mga abono sa Australia nakontaminar sa makapatayng hepatitis C.
EKSPERTONG TIGSUSI SA TUBIG
“Ang labing maayong paagi sa pagsusi sa tubig mao ang pagkuhag eksperto,” matud sa usa ka anunsiyo sa Water Authority sa Wales. Apan, ang ekspertong gihisgotan maoy usa ka isda—ang ubos nga rainbow trout. Ang isda kinaiyanhong sensitibo sa polusyon sa tubig. Inigginhawa nila, ang ilang hasang mopatunghag gagmitoyng mga koryente. Ang polusyon modisturbo sa pagginhawa ug sa koryente. Kining pagkausab sa koryente masusi ug masubay sa kompiyutir. Ang usa ka opisyal sa Water Research Centre sa Britanya miingon nga ang trout “makatiktik usab ug makapasidaan kanimo sa pila ka substansiya nga wala gayod nimo damgoha, nga maoy usa ka dakong bentaha.” Sumala sa The Times sa London, kining paagi sa paghinubay karon nagadani dili lamang sa nasyonal apan sa internasyonal nga interes.