“Gisultihan Nila Ako nga Ako Dili na Gayod Makalakaw Pag-usab!”

SA NAG-EDAD ug 20 anyos, si Ed naaksidente ug grabe sa sakyanan. Sa dihang nabalikan siya sa panimuot, dili siya makabangon. Iyang naamgohan nga siya naparalisar apan naghunahuna nga temporaryo lamang kadto. Giasoy ni Ed ang nahitabo sa ulahi diha sa ospital: “Gisultihan nila ako nga ako dili na gayod makalakaw pag-usab!” Siya naparalisar gikan sa dughan hangtod sa tiil.

“Nahugno ako sa dihang nasamdan ang akong anak,” nahinumdom ang papa ni Ed. “Himsog siya nga batan-on, apan karon siya dili na makalakaw. Gipahunong niini ang iyang kinabuhi.” Si Ed naninguha sa pagpadayon sa iyang bug-os panahong ministeryo, gitawag nga payunir sa mga Saksi ni Jehova.

Laing batan-on sa iyang panuigong 20, si Bill, madulaong milukso sa surf ug natuarok ang iyang ulo sa nagbungdo nga balas diha sa dagat. Dihadiha, dili siya makalihok o makaginhawa. Tungod sa mga higala nga diha sa duol, si Bill wala malumos. Apan, siya naparalisar gikan sa liog hangtod sa tiil. Gisultihan sa mga doktor si Bill nga siya dili na gayod makalakaw pag-usab.

Unang Reaksiyon

“Gusto kong maghikog,” miadmiter si Bill, “apan dili ako makahimo diha sa kama sa ospital.” Nakaserbisyo si Bill sa gubat sa Vietnam ug nagplano nga mahimong piloto sa ayroplano. Sa dihang nasamdan siya sa 1969, ang tanan niyang mga pangandoy napusgay, ug siya walay nakitang katarongan nga mabuhi. “Wala ako mawad-i ug paglaom, ug ang katarongan mao ang akong pagtuo sa mga saad sa Diyos diha sa Bibliya. Akong nahibaloan nga ang akong kahimtang tingali permanente karon apan dili kini mahimong permanente sa walay kataposan.” Tungod sa iyang nabatonang paglaom, si Ed malamposong nakaatubang sa iyang pagkabaldado nga kapin na sa 25 ka tuig karon.

Gikinahanglan ang Pag-atubang sa Hagit

Si Bill, sa laing bahin, wala makabaton sa kahibalo sa mga saad sa Diyos. Apan, usa ka butang ang nahitabo sa usa ka adlaw nga nakapukaw kaniya sa pagbuhat ug usa ka butang maylabot sa iyang kaugalingon.

Sa pag-estar diha sa ospital sulod sa walo ka bulan, ginatulod sa wheelchair si Bill ngadto sa kaligoanan aron himungotan sa lalaki nga nars. “Sa dihang mitan-aw ako sa salamin,” siya miingon, “nakakita ako ug tawo nga dili ako!”

Si Bill maoy usa ka himsog 90 ka kilo, unom ka tiil ug usa ka pulgadang tawo, apan karon siya maoy 40 ka kilo na lang nga kalabera. Siya wala motuo nga ang larawan sa tawo diha sa salamin mao ang iyang kaugalingon. Ang naagoman nakapapukaw diha kaniya ug maawayon nga espiritu sa pagdawat sa hagit sa iyang pagkabaldado. “Ang unang tuig sa imong pagkabaldado maoy malisod nga panahon,” matud pa ni Bill, “kay mao kanang panahona nga ikaw mohukom kon unsang dalana ang imong subayon.”

Pagsagubang sa mga Kalisod

Si Ed dili nerbiyoso, apan siya miadmiter nga bation niya ang kalipay ug kaguol. “Bisan ang yanong mga butang sama sa pagkab-ot ug usa ka butang dili ko mahimo,” miingon si Ed, “ug ako naguol.”

Nakita ni Bill nga lisod kaayo ang pagkinabuhi uban sa usa ka limitadong paglihok sa lawas ug sa usa ka dili-limitadong utok. “Sama ra kini sa pagbaton ug hunahuna nga gipadagan sa usa ka makinang jet diha sa usa ka giguyod sa baka nga lawas,” siya miingon.

Dunay pisikal nga mga kakulian ang nalangkit sa sakit sa taludtod, sama sa dili makontrolar nga pag-ihi ug pagpagawas sa hugaw, mga hubaghubag sa lawas nga kanunayng mapiit, ug mga sakit sa respiratoryo. Dili na maayong moobra ang bato ni Ed sukad sa iyang aksidente ug may mga panahong gikan sa unom ngadto sa pito ka adlaw nga ang iyang hilanat maoy 40 grado Centigrade. Ang pagkawalay katakos sa pagkontrolar sa pag-ihi ug pagpagawas sa hugaw tinuod nga makapaluya gayod sa buut alang kang Bill. Sama sa iyang pagpahayag niana: “Dili ka gayod makapahiangay sa pagbaton ug lawas sa usa ka batang masuso.”

Giawhag ni Ed ang tanang mga baldado nga magmaindependente kon mahimo. “Paningkamot sa imong labing maarangan sa pagbuhat niini sa imong kaugalingon,” siya miingon, “ug ikaw daghang mahimo.” Maoy hinungdan, sa dihang mibiya sa ospital, ang unang butang nga iyang gihimo mao ang pagsangkap sa iyang awto ug mga gamit nga makontrol sa kamot aron siya makamaneho. Karon si Ed nagagamit ug linaing pagkasangkap nga trak diha sa iyang malamposong negosyo sa pagpanglimpiyo.

“Paningkamoti nga makalimtan nimo ang imong pagkabaldado,” mitambag si Bill, “ug gawas ug pagkinabuhi nga labing maayo nga imong mahimo. Kon ikaw dili molihok sama sa usa ka tawong baldado, tagdon ka sa mga tawo nga samag dili baldado.” Ginapraktis ni Bill ang iyang ginawali. Siya malamposong nakapanag-iya ug nagapalakaw ug negosyo, makalakaw-lakaw pinaagi sa iyang sakyanan sa golf, sa iyang wheelchair, ug sa mga sungkod.

Unsay Mahimo?

Ang usa ka kakulian sa tawong baldado ikaingon nga anaa sa mga hunahuna sa mga tawong dili-baldado. Ang labing maayong paagi sa pagwala niini nga kakulian mao ang pagsabot. Ang mga baldado nagtinguha sa samang konsiderasyon ug pagsabot nga ginahatag ngadto sa usa ka tawong walay depekto sa lawas.

Ang ubang mga tawo mobating ginahulga o dili-haruhay kon magaatubang ug usa ka tawong baldado. Si Bill miingon: “Sa pagkamatuod kitang tanan baldado sa usa ka paagi. Ang pagkabaldado sa pipila grabe lang kay sa uban.” Ang mga tawong baldado maoy yanong mga tawo nga nahitabo lang, pananglitan, nga dili makalakaw, makakita, o makadungog sama sa uban. Hinungdanong atong lantawon ang bisan unsang pagkabaldado ingong tagsatagsa ka situwasyon ug tan-awon ang bug-os nga pagkatawo.

“Giapresyar ko kon tan-awon ako sa mga tawo nga sama ra sa uban,” miingon si Ed. “Tan-awa ako. Ayawg tan-awa ang lingkoranan.” Unya siya miasoy ug usa ka eksperyensiya niya ug sa iyang asawa diha sa usa ka restawran: “Unang gikuha sa silbedora ang order sa akong asawa ug dayon gipangutana siya, imbes ako, kon unsay akong gusto. Dili ako bungol! Dili lang ako makalakaw.”

“Ang kadaghanang mga tawo gustog magpakitag konsiderasyon sa mga baldado,” miingon si Ed, “apan sila dili mahibalo kon unsay buhaton.” Ang iyang tambag mao: “Ang labing maayo mao ang paghulat ug susiha kon unsay imong mahimo sa dili ka pa mosugod ug mobuhat ug usa ka butang.”

Pangutana una, “May ikatabang ba ako?” O, “Duna bay akong mahimo aron makatabang?” Ayaw pagtuo nga ang tawong baldado gusto sa imong tabang; basi dili siya gustong tabangan.

“Ang labing dakong komplimento sa usa ka tawong baldado,” mitambag si Bill, “mao ang pagtratar kaniya nga normal, magmaluluy-on kaniya sama sa imong buhaton diha kang bisan kinsa.” Matuod, ang uban malisdan sa pagbuhat niini. Tingali adunay personal mental o emosyonal nga kaulangan taliwala kanila ug sa mga tawong baldado. Apan, kon mas mailhan pa nato kining mga tawhana, mas dili na kaayo kita maghunahuna sa ilang pagkabaldado.

Si Ed, nga nakig-uban sa mao gihapong kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa daghang mga tuig, mibatbat: “Ang kadaghanan sa mga higala wala maglantaw kanako nga baldado. Sa pagkamatuod, diha sa among buluhatong pagsangyaw sa publiko, ilang gipadala ako sa pagbalik duaw sa usa ka balay nga adunay napulo ka ang-ang nga hagdanan! Unya mobalik ako ug gisultihan sila sa pagpadala sa uban.”

Si Ed masuko ba kon ang iyang mga higala makalimot sa iyang depekto sa lawas? Dili. Siya miasoy: “Lalim gayod kaayo nga sila naghunahuna nga ako wala magkinahanglag tabang. Giapresyar ko kana, kay niana mobati ako nga alang kanila dili ako baldado, kondili ako maoy laing normal nga tawo.”

Tabang nga Mabatonan

Sa mga tuig nga dili pa dugay dakong kauswagan ang nahimo diha sa daghang mga nasod sa pagtaganag tabang sa depektosog lawas. Ang nagkalainlaing mga organisasyon, mga produkto, ug mga serbisyo nga mabatonan nakatabang kanila sa pagtagamtam sa independenteng pagkinabuhi. Diha sa daghang mga dapit, ang gikinahanglan lamang sa usa mao ang pagtan-aw sa lokal nga direktoryo sa telepono alang sa impormasyon bahin niining mga organisasyona ug mga serbisyoha.

Daghang publikong mga tinukod ug mga pasalidad karon gidesinyo sa pagtabang sa mga baldado. Ang ubang mga kompaniya sa ayroplano ug mga ahensiya sa pagbiyahe nagtanyag ug linaing mga pagpasiyo alang sa mga baldado. Ug karong adlawa ang mga tawong dili-makalihok ang mga kamot ug mga tiil makatagamtam sa pagbiyahe diha sa linain nga pagkasangkap nga mga sakyanan ug mga van.

Ang modernong teknolohiya, nga sa pila ka kahimtang nakapaposible sa bypass o pagsaylo sa pag-obra sa usa ka nadaot nga nerbiyos, nakahimo sa pipila ka tawo sa paglakaw. Si Dr. J. Petrofsky, nanguna sa pagdukiduki sa maong natad, miadmiter, hinunoa, nga basin abiabihon sa mga tawo ang bakak nga mga paglaom bahin sa maong teknolohiya. Basin sila magtuo nga kini makapalakaw kang bisan kinsa nga naparalisis sa paglakaw pag-usab. “Ang imong mahimo mao ang pagkamatinud-anon,” matud pa ni Dr. Petrofsky, “ug sultihi sila sa tukmang kahimtang niana nga pagdukiduki. Abi gud ninyo, kami wala manambal ug bisan unsa.”

Ang Tinuod nga Tambal

Bisan pa, ang tinuod ug permanenteng tambal sa tanang depekto sa lawas, sa ulahi, makab-ot. Kining paglaom sa pagkahimong makalakaw pag-usab maoy nakahatag kalig-on kang Ed ug nakatabang kaniya sa pagsagubang sa iyang pagkabaldado niining mga tuiga. Ang saad sa Bibliya mao: “Ang mga mata sa mga buta mangabuka, ug ang mga igdulungog sa mga bungol makadungog. Nianang panahona ang piang molukso sama sa lagsaw, ug ang dila sa amang magaawit.”​—Isaias 35:5, 6.

Ang pag-ayo sa tanang mga depekto sa lawas matuman dinhi mismo sa yuta sa dihang pulihan sa Gingharian sa Diyos ang pagmando sa tanang tawhanong mga kagamhanan. (Daniel 2:44) Sa pagkamatuod, ang Gingharian sa Diyos, nga maoy gitudlo ni Kristo sa iyang mga sumusunod sa pag-ampo, moagak ug usa ka bag-ong kalibotan diin didto ang saad sa Bibliya matuman usab: “Walay molupyo unya ang moingon: ‘May sakit ako.’”​—Isaias 33:24; Mateo 6:9, 10.

Sa panahon sa iyang aksidente, si Bill wala mahibalo sa kahulogan niining mga saad sa Bibliya, bisag lalom pa ang iyang pagtahod sa Bibliya. Sulod sa unang lima ka tuig sa iyang pagkabaldado, misugod siya sa grabeng paggamit ug droga. “Nakagamit na akog droga sa Vietnam aron sa pag-ikyas sa mga kalisang,” siya miingon, “ug sa ulahi gigamit ko kini aron molungtad ug dugay ang akong kinabuhi diha sa wheelchair.”

Sa 1974, hinunoa, pinaagi sa tabang sa mga Saksi ni Jehova, nakadangat si Bill sa pagtuo nga ang Bibliya matuod ug nga ang mga saad niini bug-os nga kasaligan. “Sukad niadto,” siya miingon, “ang mga himbis, pagaingnon pa, nangatangtang gikan sa akong mga mata!” Pito ka bulan sa ulahi gipahinungod ni Bill ang iyang kinabuhi kang Jehova nga Diyos, ug wala magdugay siya ug ang iyang asawa misugod sa pagduyog sa usa ka kinabuhi diha sa bug-os panahong ministeryo ingong mga payunir.

Namalandong sa iyang mga naagoman niadto, si Bill miadmiter nga ang iyang aksidente ug ang resultang pagkabaldado masakit kaayo. “Apan,” siya mipasiugda: “Daghan kaayo ang akong nakuha gikan sa maong pagkaangol.” Nganong nakasulti siya niana?

“Nagduhaduha ako kon tinuod ba akong Kristohanon karon kon dili pa sa akong pagkabaldado,” siya miingon. “Kaniadto, mapahitas-on kaayo ako, ambisyoso kaayo, ug tingali dili makapuyo ug dugay sa usa ka lugar nga igong makadawat sa Kristohanong balita.”

Busa karon, sama kang Ed, si Bill adunay lig-ong pagtuo nga sa dili madugay diha sa bag-ong kalibotan sa Diyos, siya makagamit na usab sa bug-os sa iyang lawas. Ug bisan unsa pay makitang pagkawalay-paglaom sa situwasyon, ang tanang tawong baldado makabaton sa samang pagsalig sa makaayo nga gahom sa Diyos. Ang kasingkasing niining mga tawhana mapalig-on sa adlaw-adlaw pinaagi sa pagtuo: “Ako nahibalo nga ako makalakaw pag-usab!”​—Tinampo.

[Hulagway sa panid 23]

Bisan pa sa iyang pagkabaldado, si Ed bug-os nga nagapakig-ambit sa Kristohanong ministeryo