Mga Batan-on Nangutana . . .

Unsaon Nako Pagtagad ang Akong Ginikanan nga Mipahawa sa Balay?

“Sa mga adlaw nga manaad si Papa nga moabot ug mokuha kanamo alang sa usa ka pagduaw, ang akong igsoong babaye ug ako ilisan ni Mama. Ug unya kami molingkod ug maghulat kaniya. Ug maghulat. Molabay ang sunodsunod nga oras. Sa kataposan, si Mama moingon, ‘Panahon na sa pagkatulog.’ Mosugod kami sa paghilak ug pagsulti, ‘Moabot lagi siya, moabot lagi siya!’ Bisan sa pagkaugma, kami maghulat kaniya apan sa gihapon, walay Papa. Mopatim-aw usahay nga kana ang estorya sa among kinabuhi.”​—Anne.a

KON, sama kang Anne, ikaw nakakita nga nagkabulag ang imong mga ginikanan, lagmit imong hisabtan nganong si Jehova, ang Tigdesinyo sa kaminyoon, kusganon kaayong nagasupak sa diborsiyo. (Itandi ang Malakias 2:16.) Ang diborsiyo makapaguol sa tanan nga apektado niini​—bisan pag ang ginikanang gibuhatan sa daotan may Kasulatanhong katungod sa pagdiborsiyo sa kapikas.b

Apan sa dihang magkabulag sa kataposan ang mga ginikanan, tingali pinaagig legal nga diborsiyo, kana dili gayod magtapos sa tanang problema nga ikapatungha sa ilang panagbangi diha kanimo. Ngani, karon atubangon nimo tingali ang lisod nga hagit: paghukom kon kaha ipadayon ang usa ka matang sa relasyon uban sa ginikanan nga mipahawa sa balay. Nahinumdom si Meg unsa ka lisod kana: “Ako naminhod pag-ayo nga nawad-an akog emosyon. Busa sa makadiyut, ako walay mga pagbati. Kadto nahisamag namatay ang akong amahan.” Ug si Mike nahinumdom: “Misugod ako sa pagdumot sa akong amahan, ug kanang pagbatia milungtad sa taas nga panahon. Inigpalandong nako nga gibiyaan niya ang usa ka babaye uban sa upat ka anak, nga naghatag kaniya sa labing gamayng suportar nga iyang ikahatag​—aw, kana nakapasuko nako.”

Pagtukod sa mga Koneksiyon, Ayaw Putla Kana

Sa kagubot ug kasamok sa maong yugto sa imong kinabuhi, sayon kaayo nga tak-opan ang ganghaan sa imong gugma alang sa usa sa imong mga ginikanan ug tugotang mahupngan ka sa kasuko ug kayugot. Apan ang paghambin nianang matanga sa kayugot makadaot sa imong panglantaw sa kinabuhi. Ang maong kasuko mahimong moagak kanimo sa pagputol sa imong mga koneksiyon, nga magdaot sa imong relasyon uban sa usa ka ginikanan hangtod nga kana imposible nang matukod pag-usab.

Ang Bibliya wala magtugot kanato nga pakaulawan ang atong mga ginikanan. (Itandi ang Lucas 18:20.) Nagkauyon ang mga eksperto nga sa kadaghanang kaso angay nga imong sulayan ang pagpadayon sa relasyon uban sa duha ka ginikanan human sa ilang panagbulag. Ang propesor sa sikyatriya si Dr. Robert E. Gould misulat diha sa magasing Seventeen nga ang pakigkita sa duha ka ginikanan nga regular makapasayon pa nga ikaw makapasibo sa diborsiyo. Ang mga tigdukiduki nga si Wallerstein ug Kelly susamang nakakaplag nga ang mga batan-on nga milampos sa pag-antos sa diborsiyo sa ilang mga ginikanan kadaghanan may suod nga relasyon uban sa duha ka ginikanan. Apan sa unsang paagi masuod ka sa ginikanan nga mipahawa sa inyong balay o sa usa nga nagwala sa imong pagsalig?c

Pagsabot​—Ang Yawi sa Kalinaw

Ang imong kinaiyanhong kasuko tingalig makababag sa sinugdan. Apan kon imong himoon nga tumong ang pagsabot nga mas maayo sa imong ginikanan, ang mosangpot nga pagsabot tingalig makatabang sa paghupay sa imong kasuko. Sumala sa ginaingon sa Proverbio 19:11: “Ang pagsabot sa usa ka tawo makapahinay sa iyang kasuko, ug katahom sa iyang bahin ang pagpasaylo sa kalapasan.” Sa tino kini mas sayon sa dihang ipakita sa sad-ang kapikas ang kasubo o paghinulsol. Hinumdomi, ang pagsabot sa punto de vista, personalidad, ug tawhanong mga kahuyangan sa mibulag nga ginikanan wala gayod magpasabot nga imong gipakamatarong ang sad-ang ginikanan o gipaboran ang maong ginikanan sa panagbangi sa diborsiyo; ni magpasabot kining imong gitraidoran ang ginikanan nga imong kaipon. Kini yanong nagpasabot nga ugmaron ang mas matinud-anong hunahuna bahin sa imong ginikanan.

Pananglitan, daghang batan-on nagtuo nga sila gidumtan sa ginikanan nga mipahawa sa balay​—kay kon dili pa nganong mopahawa man ang ginikanan? Apan, sa pagkamatuod, ang panagbulag maoy tungod sa mga problema sa kaminyoon, dili ikaw. Ang mibulag nga ginikanan lagmit walay tuyo sa pagsalikway kanimo pinaagi sa pagpahawa​—bisan pag tingali imo kanang gibati. Sumala sa pagpahayag niana ni Dr. Gould: “Lagmit gayod kaayo, ang mga ginikanan nga nahigugma kanimo una sa diborsiyo samang mahigugma kanimo sa pagkatapos.”

‘Nan nganong siya lugos mang moduaw?’ tingali mangutana ka. Sa dihang ang ginikanan subsob mapakyas sa pagtungha alang sa naeskedyul nga mga pagduaw, o siya mokontak nga panagsa kanimo, mopatim-aw tuod nga dili siya gustong makigkita kanimo. Apan kana mahimong dili tinuod. Usahay ang ginikanan nahibalo nga ang iyang gawi una sa panagbulag nakapasuko pag-ayo sa pamilya. Kon ikaw makasakit sa mga pagbati sa usa ka higala, ikaw nasayod unsa ka lisod ang pag-atubang kaniya sa pagkatapos! Sumala sa ginaingon sa Proverbio 18:19: “Ang usa ka igsoon nga nasilo labi pang gahing dag-on kay sa kinutaan nga siyudad.”​—The Interlinear Hebrew-Aramaic Old Testament.

Tungod sa mga pagbati sa sala, ang imong ginikanan tingali susamang mahadlok nga moatubang sa pamilya. Ang garbo basin usa usab ka hinungdan. Mahimo pa nga ang mibulag nga ginikanan yanong dili makaatubang sa kanhing kapikas, ilabina kon may pagkaminyo pag-usab; ang kaniadto “panimalay” karon tingali daw dili na sinati. Kini ug ang ubang hinungdan basin nagapalisod sa imong ginikanan sa pagduaw kanimo. Unsay imong mahimo sa paghimong mas sayon sa kahimtang? Sa Roma 12:18 atong mabasa: “Kon mahimo, samtang nagaagad kanimo, makigdinaitay sa tanan.” (New International Version) Sa unsang paagi mahimo nimo kana?

Sa usa ka butang, basin kinahanglang imong paubsan ug diyutay ang imong mga pagdahom. Ang pagdahom ug dako sa panahon ug pagtagad sa imong ginikanan kay sa imong nabatonan sa pagkakaron makapabati lang nimo sa kapakyasan ug kahiubos. Sulayi hinuon ang pagpahimulos sa diyutayng panahon nga kamo magkauban.

‘Apan unsay among estoryahan?’ basin maghunahuna ka. Tinuod, ang maong mga pagduaw tingali salikwaot sa sinugdan. Apan lagmit may daghang buot hisayran sa imong ginikanan​—ang bahin sa imong mga higala, imong pag-uswag sa eskuylahan, ug imong intereses sa gawas sa eskuylahan. Ug daghan ang imong ikasukna. Ang diborsiyo walay duhaduha nagbilin ug labihang kahaw-ang diha sa kinabuhi sa imong ginikanan, sama sa diha sa imoha. Busa manig-ingon sa “ang tawo nga may salabotan,” nga gihisgotan sa Proverbio 20:5, kinsa ‘magatimba’ sa ‘halalom nga katubigan’ sa tambag diha sa lain. Pangutana. Sayri ang bag-ong panimalay o trabaho sa imong ginikanan, o intereses sa mga pasatiempo, mga dula, ug mga higala. Ug kon ikaw dili makalimot sa kaguol nga gipahinabo sa imong ginikanan diha kanimo, tingali sa igong panahon ikaw makakaplag ug paagi nga ipakig-estorya kana sa malinawong paagi.

Paghupot sa Imong Katimbang

Hinuon, adunay kapeligrohan nga isipon nga hingpit ang usa ka mibulag nga ginikanan. Ang amahan ni Randy, nga usa ka alkoholiko ug baydor, balikbalik nga nagbiya sa pamilya ug sa kataposan nagdiborsiyo sa inahan ni Randy. Ug ngani, nahinumdom si Randy: “Sa usa ka hinungdan, ako hapit nag-idolo kaniya.”

Ang maong nasayop nga pagtamod dili talagsaon. Sa Tinipong Bansa, mga 90 porsiento sa mga anak sa nagdiborsiyong mga ginikanan ipon sa pagpuyo sa inahan ug nagaduaw sa amahan. Busa, ang inahan kasagarang mao ang responsable sa adlaw-adlaw nga pag-atiman sa iyang mga anak​—apil ang disiplina. Ug bisan pa sa salaping suportar, ang kahimtang sa pangabuhi kasagarang moubos kaayo tapos sa diborsiyo; ang iya sa amahan tingali mouswag pa. Ang resulta: Ang pagduaw kang Papa magkahulogan sa pagkadawat sa mga gasa ug sa pagkalingaw! Ang kinabuhi uban kang Mama magkahulogan sa pagdaginot sa sinentabos ug sultihan kon unsay buhaton ug kon unsay dili buhaton. Ikasubong isulti, ang pila ka batan-on namahawa gani sa Kristohanong ginikanan aron moipon sa mas dato ug mas matinugoton dili-magtutuo nga ginikanan.​—Itandi ang Proverbio 19:4.

Kon matental ka sa pagpalabi niana, susiha ang imong mga prinsipyo. Hinumdomi nga labing gimahal sa imong Maglalalang kon unsay tinuod nimong gikinahanglan​—ang moral nga giya ug disiplina. Walay lain nga ikatanyag sa ginikanan ang mag-apektar sa dulot sa imong kinaiya ug kalidad sa imong kinabuhi. Ang disiplina maoy usa ka ilhanan sa tinuod nga gugma.​—Tan-awa ang Proverbio 4:13; 13:24.

Hinumdomi, usab, nga ang imong Maglalalang may usa ra ka sukdanan sa matarong ug daotan, way sapayan kon unsay gitugot sa ginikanan nga imong buhaton. Si Tom miingon: “Ang akong inahan wala gayod magtambag kanamo batok sa pagpakigkita sa akong amahan. Apan kada Biyernes sa dihang moadto kami sa pagduaw kaniya, siya moingon, ‘Hinumdomi lang nga ikaw Kristohanon ug si Jehova nakakita kon unsay imong ginabuhat.’ Kana nakatabang kanako sa pagbarog sa akong mga tinuohan sa dihang magaduaw sa akong amahan.”

Hinunoa, bisan pag maningkamot tingali ikaw dili kanunay makaangkon sa pag-uyon sa usa ka ginikanan. Ang mga sugyot niining artikuloha tingali makatabang nimo sa pagdugtong sa bung-aw tali kanimo ug sa imong ginikanan. Apan bisan pag mapakyas ang tanang paningkamot, ayaw wad-a ang paglaom. Ang mga tawo mangausab. Ug labing menos ikaw makabaton sa katagbawan sa pagkahibalo nga ‘samtang nagaagad kanimo,’ nahuptan ang pakigdait. Labi pang maayo, ikaw makaarang gihapon sa pagpahimulos sa kainit sa pahiyom sa pag-uyon sa usa ka ginikanan. Sumala sa ginaingon ni Jehova sa Proverbio 27:11: “Magmaalamon ka, anak ko, ug lipaya ang akong kasingkasing, aron ako makatubag kaniya nga nagatamay kanako.” Sa dihang masinugtanon kang mosunod sa mga sukdanan sa Diyos ug maningkamot sa pagpakitag maluluy-ong pagsabot sa imong mga relasyon uban sa imong mga ginikanan, siya mahimuot. Ug siya usa ka Higala ug usa ka Ginikanan nga gikan kaniya ikaw dili gayod mabulag.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 23]

Usahay usa ka pagsulay nga biyaan ang usa ka ginikanan aron mogugol ug panahon uban sa laing ginikanan