“Usa ka Managsamang-Kahigayonan nga Trahedya”

“ANG mga babayeng tin-edyer wala gayod makasabot sa mensahe,” nagtaho ang The Toronto Star. Unsang mensahea? Nga ang pagtabako maoy usa ka makamatayng bisyo. Ang 1991 nga pagtuon nagpadayag nga 25 porsiento sa Canadianhong kababayen-an tali sa pangedarong 15 ug 19 maoy mga tigtabako, kon itandi sa 19 porsiento sa mga lalaki sa samang pangedaron. Bisan taliwala sa mga hamtong, ang mga babayeng tigtabako mas daghan kay sa mga lalaking tigtabako. “Ang pagtabako taliwala sa kababayen-an nahimong usa ka managsamang-kahigayonan nga trahedya,” miingon ang Physicians for a Smoke-Free Canada.

Nganong ang mga babayeng tin-edyer mosugod sa pagtabako? Ang pagkamausisaon, pagpit-os sa isigkaingon, ug rebelyon adunay bahin. Hinunoa, dili mahimong kalimtan ang industriya sa panganunsiyo, nga nagpasundayag sa babayeng mga tigtabako nga yagpis ug mga lawas. Oo, daghan ang motabako sa pagpugong sa sobrang pagkaon, ug nahadlok sila nga mouswag ang timbang kon sila mohunong. Ikasubo, kining mga babayhana lagmit labawng nabalaka sa hulga sa pag-uswag sa timbang kay sa hulga sa kanser. Si Robert Coambs, usa ka luyoluyong propesor sa Unibersidad sa Toronto, nagsuma sa ilang tinamdan: “Ang kanser sa baga 20 pa ka tuig gikan karon. Ang pag-uswag sa timbang maoy dihadiha.”

Ang industriya sa tabako nagtumong usab sa kababayen-an pinaagi sa paglangkit sa pagtabako sa independensiya. Bisan pa niana, si Jean Kilbourne, kanhing magtatambag sa duha ka siruhano heneral sa T.B., maalamong nag-ingon: “Ang usa makaisip lamang sa pagtabako nga maghatag ug kagawasan kon maghunahuna ang usa nga ang kamatayon mao ang bug-os nga kagawasan.”