Kinsa ang Nagpuyo sa Kalibotan sa mga Espiritu?

ANG kalibotan nahimong “supermarket” sa relihiyosong mga pagtuo ug mga pagtulon-an. Sa Aprika lamang adunay libolibong relihiyosong mga pundok, ang matag usa adunay kaugalingong mga opinyon bahin sa kon unsay nagakahitabo sa kalibotan sa mga espiritu. Apan alang sa matin-aw ug matinud-anon nga hulagway, kinahanglang motan-aw kita sa Bibliya. Gipaila niini ang mga espiritu​—maayo ug daotan​—nga nagpuyo sa kalibotan sa mga espiritu. Kini nagpakita usab kon kinsa gayod ang atong malamposong sangpiton alang sa tabang ug panalipod.

Si Jehova, ang Labing Makagagahom nga Diyos

Ang tradisyonal nga relihiyon sa Aprika nagtudlo nga nangulo ibabaw sa mga kagikanan ug mga bathala mao ang usa ka labing makagagahom nga Diyos. Ang librong African Mythology nag-ingon: “Walay duhaduha nga halos ang tanan, kon dili man tanan, nga mga tawo sa Aprika nagtuo sa usa ka Supremong Persona, ang maglalalang sa tanang butang.” Nag-ingon ang librong African Religion in African Scholarship: “Sanglit ang Diyos mao ang bug-os nga magmamando sa uniberso, ang tanang ubang mga persona ug ang tanang gahom naglungtad tungod Kaniya. Anaa Kaniya ang bug-os nga awtoridad ug gahom.”

Ang Bibliya nagauyon nga adunay Usa nga supremong nagmando sa kalibotan sa mga espiritu. Kini nagbatbat kaniya ingong “ang Diyos sa mga diyos ug Ginoo sa mga ginoo, ang dako nga Diyos, ang makagagahom ug makapukawg-kahadlok, nga walay pinalabi ni modawat ug hiphip.”​—Deuteronomio 10:17.

Sa tibuok Aprika gatosgatos ka ngalan ug mga titulo ang gihatag sa usa nga giisip nga supremo. Apan, unsay giingon sa Pulong sa Diyos bahin sa ngalan sa Diyos? Ang salmista nagsulat: “Ikaw, kansang ngalan mao si Jehova, ikaw lamang ang Labing Hataas ibabaw sa tibuok yuta.” (Salmo 83:18) Kining balaang ngalan makita kapin sa 7,000 ka higayon sa rekord sa Bibliya, bisan pag gipulihan kini sa ubang mga maghuhubad sa Bibliya sa mga titulong sama sa “Diyos” o “Ginoo.”

Tungod kay labing makagagahom si Jehova sa gahom, siya makatabang kanato. Iyang gibatbat ang iyang kaugalingon ingong “usa ka Diyos nga maluluy-on ug mapuangoron, mahinay sa kasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot ug kamatuoran, nagatipig sa mahigugmaong-kalulot alang sa libolibo, nagapasaylo sa kalapasan ug kasaypanan ug kasal-anan, apan dili gayod niya pasagdan ang sad-an nga dili masilotan.”​—Exodo 34:6, 7; 1 Samuel 2:6, 7.

Mga Manulonda, Gamhanang mga Ministro sa Diyos

Dugay nang panahon una pa gilalang ni Jehova ang mga tawo o bisan ang yuta mismo, siya naglalang ug espiritung mga persona sa langit. Ang Bibliya nag-ingon nga sa panahon nga “gitukod [sa Diyos] ang yuta . . . , ang tanang [manulondang] anak sa Diyos nagsugod sa pagsinggit sa kalipay.” (Job 38:4-7) Adunay milyonmilyong manulonda. Ang alagad ni Jehova nga si Daniel nagsulat bahin sa usa ka panan-awon sa langitnong mga butang diin siya nakakita ug “usa ka libo ka mga libo nga nagpadayon sa pag-alagad [sa Diyos], ug napulo ka libo ka napulo ka libo nga padayong nagtindog sa iyang atubangan.”​—Daniel 7:10.

Ang unang espiritung persona nga gilalang ni Jehova mao ang usa nga sa ulahi nailhang Jesu-Kristo. (Juan 17:5; Colosas 1:15) Sa wala pa siya mabuhi ingong tawo sa yuta, si Jesus nagpuyo sa langit ingong gamhanang espiritu nga linalang. Human sa iyang kamatayon ingong tawo, si Jesus gibanhaw ngadto sa langit, diin siya nagkinabuhi pag-usab ingong gamhanang espiritung linalang.​—Buhat 2:32, 33.

Si Jesus adunay dakong gahom sa langit. Sa Judas 9, si Jesus, nga nailhan usab ingong Miguel, gitawag ug “arkanghel,” nga nagkahulogan nga siya mao ang pangulo, o panguna, nga manulonda. (1 Tesalonica 4:16) Siya may awtoridad usab ibabaw sa yuta. Gihatagan siya ni Jehova ug “pagmando ug dignidad ug gingharian, aron ang mga katawhan, nasodnong mga grupo ug mga pinulongan tanan manag-alagad kaniya.” (Daniel 7:13, 14) Bisan pa sa iyang dakong awtoridad, si Jesus nagpabiling nagpasakop sa iyang Amahan, si Jehova.​—1 Corinto 11:3.

Samtang ang matinumanong mga manulonda nag-alagad kang Jehova, sila usab nag-alagad sa mga ulipon sa Diyos sa yuta. Si apostol Pablo nagsulat: “Dili ba [ang mga manulonda] tanan mga espiritu alang sa publikong pag-alagad, gipadala aron mag-alagad niadtong mga magapanunod ug kaluwasan?” (Hebreohanon 1:14) Sila ilabinang maikagon nga ang mga tawo makakat-on sa kamatuoran bahin kang Jehova. Nakita ni apostol Juan diha sa panan-awon ang usa ka “anghel nga nagalupad sa katung-ang langit, ug siya adunay walay-kataposang maayong balita nga ipahayag ingon nga makangayang mensahe ngadto sa mga nagapuyo sa yuta, ug ngadto sa matag nasod ug tribo ug dila ug katawhan, nga sa makusog nga tingog nagaingon: ‘Kahadloki ninyo ang Diyos ug ihatag kaniya ang himaya.’”​—Pinadayag 14:6, 7.

Si Satanas ug ang mga Demonyo, mga Kaaway sa Diyos ug sa Tawo

Makasubo, dili tanang manulonda ang nagpabiling matinumanon sa Diyos. Ang uban mirebelde kaniya, nangahimong mga kaaway sa Diyos ug sa katawhan. Ang pangunang rebelde mao si Satanas nga Yawa.

Samtang daghan karon dili modawat nga naglungtad si Satanas, walay usa ang mosupak nga naglungtad ang daotan. Nagtuo sa daotan samtang sa samang higayon dili motuo nga kini adunay kawsa mosangpot sa “usa ka dili-kalikayang problema,” matod pa sa librong The Death of Satan. “Namatikdan nato nga ang atong kultura wala magtugot kanato sa paghisgot niini.”

Sa kasukwahi, ang Bibliya naghisgot ug klarong nagpadayag sa kamatuoran bahin sa tuboran sa daotan. Nagsaysay kini nga ang manulondang mga linalang nga gilalang ni Jehova tanan matarong ug maayo; siya wala maglalang ug bisan unsang daotang mga manulonda. (Deuteronomio 32:4; Salmo 5:4) Bisan pa, ang mga manulonda, sama sa mga tawo, gihatagan ug katakos sa pagpili sa husto ug sayop. Ang usa niining hingpit espiritung mga anak nakaugmad ug hakog nga tinguha sa pag-agaw alang sa iyang kaugalingon sa pagsimba nga angay lamang kang Jehova. Busa naani niya ang ngalang Satanas, nga nagkahulogang “Magsusupak.” (Itandi ang Santiago 1:14, 15.) Si Satanas dili lamang kay usa ka mangingilad, ingon sa gitudlo sa pipila ka relihiyon sa Aprika; ni siya usa ka “guwardiya” kinsa nagapanalipod niadtong nagatanyag ug regular nga mga halad kaniya. Ang Bibliya nagpakita kaniya nga tuman ka daotan ug mapintas.

Ang ubang mga manulonda miduyog sa pag-alsa kang Satanas batok sa Diyos. Kining demonyo nga mga manulonda maoy mga kaaway usab sa mga tawo sa yuta. Sila usab mga mapintas ug daotan. Sa panahong nangagi, ilang gipabuta ug gipaamang ang pipila ka tawo. (Mateo 9:32, 33; 12:22) Ang uban, lakip ang kabataan, ilang gihatagag sakit o gihimong buang. (Mateo 17:15, 18; Marcos 5:2-5) Matin-aw, walay tawong makataronganon ang buot makiglabot sa bisan unsa uban kang Satanas o niadtong maong mga demonyo.

Hain ang mga Kagikanan?

Milyonmilyong tawo sa Aprika ug sa ubang dapit nagtuo nga ang kamatayon dili usa ka kataposan sa kinabuhi kondili usa ka yanong pagbalhin, usa ka pag-agi sa kinabuhi ngadto sa kalibotan sa mga espiritu, ang dapit sa mga bathala ug mga kagikanan. Ang eskolar nga si John Mbiti, usa ka eksperto sa mga relihiyon sa Aprika, nagsulat bahin sa pagtuo sa mga kagikanan, nga iyang gitawag nga “buhing-patay”: “Kini maoy ‘mga espiritu’ nga gihatagag dakong pagtagad sa mga tawo sa Aprika . . . Sila nahibalo ug maikagon sa nagakahitabo diha sa pamilya [dinhi sa yuta]. . . . Sila mao ang mga guwardiya sa mga kahikayan sa pamilya, mga tradisyon, pamatasan ug mga kalihokan. Ang paglapas labot niining mga butanga maoy dako nga sala batok sa mga katigulangan kinsa, niana nga kapasidad, naglihok ingong dili-makita nga polis sa mga pamilya ug sa mga komunidad. Sanglit sila ‘mga tawo’ gihapon, ang buhing-patay sa ingon mao ang labing maayong pundok sa mga tigpataliwala sa mga tawo ug sa Diyos: sila nahibalo sa mga panginahanglan sa mga tawo, sila ‘bag-o’ pa nga nahiuban dinhi uban sa mga tawo, ug sa samang higayon sila bug-os makagamit sa mga alagianan sa pagpakigsulti sa Diyos.”

Apan, unsay giingon sa Bibliya bahin sa kahimtang sa mga patay? Kini nagpakita nga walay ingon niana nga “buhing-patay.” Ang mga tawo mahimong buhi o kaha patay​—dili gayod mahimong buhi ug sa samang higayon patay. Ang Pulong sa Diyos nagtudlo nga ang mga patay dili makadungog, makakita, makasulti, o makahunahuna. Ang mga patay dili gayod mahimong makabantay sa mga buhi. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga patay . . . dili mahibalo sa bisan unsa . . . Ang ilang gugma ug ang ilang pagdumot ug ang ilang kasina nawagtang na . . . Walay buluhaton ni lalang ni kahibalo ni kaalam sa Sheol [ang lubnganan], ang dapit diin ikaw moadto.” (Ecclesiastes 9:5, 6, 10) “[Ang tawo] mobalik sa iyang yuta; nianang adlawa mahanaw ang iyang mga hunahuna.”​—Salmo 146:4.

Pagpauli Ngadto sa Abog

Kon nalisdan ka sa pagdawat niini, tagda ang nahitabo sa unang tawo, si Adan. Giumol ni Jehova si Adan “gikan sa abog sa yuta.” (Genesis 2:7) Sa dihang gilapas ni Adan ang sugo ni Jehova, ang silot mao ang kamatayon. Ang Diyos miingon kaniya: “Ikaw mopauli sa yuta, tungod kay gikan niini ikaw gikuha. Kay abog ka ug sa abog ikaw mopauli.”​—Genesis 3:19.

Sa wala pa lalanga ni Jehova si Adan gikan sa abog, si Adan wala maglungtad. Busa sa dihang siya ‘mipauli sa yuta,’ siya nahimo pag-usab nga walay kinabuhi, sama sa abog. Siya wala molabang ngadto sa kalibotan sa mga espiritu sa kagikanan. Siya wala moadto sa langit o sa impiyerno. Sa dihang siya namatay, kadto mao ang iyang kataposan.

Ang sama bang butang mahitabo sa ubang mga tawo inigkamatay? Oo, ingon niini ang mahitabo. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang tanan [mga tawo ug mga mananap] mangadto sa usa ka dapit. Silang tanan nagagikan sa abog, ug sila mopauli sa abog.” (Ecclesiastes 3:20) Ang Bibliya nagsaad nga pukawon sa Diyos ang mga tawong nangamatay ngadto sa kinabuhi diha sa usa ka paraisong yuta, apan sa umaabot pa kana nga panahon. (Juan 5:28, 29; Buhat 24:15) Kasamtangan, dili kita angay mahadlok sa mga patay o magtanyag ug mga halad ngadto kanila, sanglit sila dili makatabang kanato ni makadaot kanato.

Si Satanas ug ang iyang mga demonyo buot magpahisalaag sa mga tawo bahin sa kahimtang sa ilang nangamatayng mga kagikanan, busa ilang gipalambo ang bakak nga ang mga tawo magpadayon sa pagkinabuhi human mamatay. Usa ka paagi nga ilang himoon kini maoy pinaagi sa bakak nga mga sugilanon. (1 Timoteo 4:1) Sila usab naggamit sa mga panan-awon, mga damgo, ug mga espiritista sa paglimbong sa mga tawo sa pagtuo nga sila nakapakigsulti sa patay. Apan dili ang patay ang ilang gipakigsultihan. Kondili, ang mga demonyo nga nagpakaaron-ingnon nga mga tawo nga nangamatay. Maoy hinungdan nga si Jehova kusganong naghukom niadtong mangutana sa mga patay, sa direkta man o sa di-direkta, pinaagi sa ubang mga paagi, sama sa pagdiwata.​—Deuteronomio 18:10-12.

[Hulagway sa panid 6]

Pinaagi sa mga panan-awon, damgo, ug espiritista, ang mga demonyo naglimbong ug nagpahadlok sa tawo

[Mga hulagway sa panid 7]

Aron mahisalaag ang mga tawo, ang mga demonyo nagpakaaron-ingnon nga mga tawong nangamatay