Ang Trahedya sa mga Kamatayon sa mga Batan-on
“Ako aduna niining pagbatia nga ang atong kaliwatan anam-anam nga nagakamatay.”—Johanna P., 18-anyos nga estudyante sa unang ang-ang sa unibersidad, Connecticut, T.B.A.
GISUGAT ug mangilngig nga talan-awon ang mga polis diha sa usa ka umahan sa gawas lamang sa Hobart, kaulohang siyudad sa Tasmania, ang isla nga estado sa Australia. Sulod sa balay maoy upat ka dalagita nga nag-edad gikan sa 10 ngadto sa 18. Patay ang tanan, gipatay sa ilang amahan, nga nagbuy-od sa duol, nga naigo sa gikamatyang bala sa riple diha sa iyang ulo. Iyang giputol ang iyang tuong kamot sa atsa. Kining pagbuno-ug-paghikog nakaukay sa tibuok populasyon sa Tasmania. Ug nagbilin kinig makalibog nga pangutana sa hunahuna sa mga tawo—Ngano? Nganong kinahanglang mamatay pa kadtong upat ka inosenteng mga dalagita?
Ang Belgium nasuko gihapon kaayo human sa paglugos sa unom ka dalagita ug sa pagpatay sa upat kanila sa usa ka manglulugos nga priso kabalyero. Ug ang samang pangutana—Ngano? Sa Argentina ang pipila ka inahan nagtuo nga 30,000 ka tawo, nga ang kadaghanan kanila maoy ilang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye, nangawagtang nianang gitawag na karon nga usa ka mahugawng gubat.a Ang uban niining mga alaot gisakit, gidroga, ug dayon gidala paingon sa dagat ug gihulog sa lawod gikan sa usa ka ayroplano. Ang kadaghanan kanila buhi nga gihulog. Nganong kinahanglang mamatay pa sila? Ang ilang mga inahan naghulat gihapon sa mga tubag.
Sa 1955 gisaway sa World Congress of Mothers ang pagkawalay-kapuslanan sa gubat ug nagdeklarar nga ang katigoman maoy “labaw sa tanan usa ka dakong protesta, usa ka protesta sa pagpasidaan gikan sa tanang kababayen-an nga nakigbisog sa pagpanalipod sa ilang mga anak, gagmay ug dagko, gikan sa mga kadaotan nga gipahinabo sa gubat ug sa mga pagpangandam sa gubat.” Sa kabaliskaran, ang gidaghanon sa mga batan-ong nangamatay sa madugoong mga away sukad sa maong katigoman nagkadaghan sa tibuok kalibotan—usa ka dakong kapildihan gikan sa makapasanay untag mga kaliwat.
Hataas Nang Kasaysayan sa mga Kamatayon sa mga Batan-on
Ang mga panid sa kasaysayan natuhop sa dugo sa mga batan-on. Bisan diha sa atong ginaingong nadan-agang ika-20ng siglo, ang rasanhon ug tribonhong mga away naghimo sa mga batan-on nga pangunang tumong sa pagpamatay. Morag ang mga batan-on maoy nagbayad sa kasaypanan ug sa mga tingusbawan sa ilang mga katigulangan pinaagi sa ilang mga kinabuhi.
Diha sa usa ka Aprikanhong nasod, usa ka pundok sa relihiyosong mga sundalong tin-edyer nga nagtawag sa ilang kaugalingon ingong Panagang nga Kasundalohan sa Ginoo gipatuo nga sila dili-madutlag bala, nagtaho ang basahong The New Republic. Dili ikahibulong nga ang artikulo gihatagag ulohang “Haw-ang-ug-Kinabuhing mga Tin-edyer”! Busa, ang mga pamilya nga namatyan sa mga anak nga lalaki ug babaye—nga madutlan diay ug bala—makataronganong nangutana: Nganong ang atong mga batan-on kinahanglan pang mamatay? Unsa may katuyoan niining tanan?
Dugang pa niining tanang kaguol ug pag-antos mao ang kamatayon tungod sa paghikog taliwala sa mga batan-on.
[Footnote]
a Ang ginaingong mahugawng gubat nahitabo sa pagmando sa usa ka hunta militar (1976-83) diin gipamatay ang libolibong tawo nga gidudahang nagplano sa pagpukan sa kagamhanan. Ang ubang mga gibanabanang gidaghanon sa mga biktima maoy duolan sa 10,000 ug 15,000.