Pagpaniid sa Kalibotan
Mga Sunog sa Kalasangan sa Mexico
Ang sunodsunod nga mga sunog sa kalasangan nga sa pagkatungatunga sa Abril nakalaglag na ug mga 140,000 ka ektarya sa Mexico maoy gihubit ingong “usa ka katalagman sa ekolohiya.” Sumala kang Julia Carabias Lillo, sekretarya sa pederal nga gobyerno sa Mexico, dunay mga 6,800 ka sunog niadtong tungora nga misilaob sa Mexico sa gitawag nga labing makuyaw nga panahon sa mga sunog sa miaging 57 ka tuig. Bisan pag labaw sa aberids ang temperatura ug nihit ang ulan, kasagaran sa mga sunog maoy “resulta sa mga buhat sa tawo—ang bunga sa kawalay-kabangkaagan, sa pagkairesponsable, ug bisan sa kriminal nga panggawi,” nagtaho ang mantalaang El Universal. Si Octavio Escobar López, tagdumala sa rehiyon sa Natural Resources Committee, miingon: “Moabot ug napulo ka tuig aron mapahiuli ang tanang kabulakan ug kahayopan nga atong nawala sa kapin lang diyutay ug tulo ka adlaw.”
Ehersisyo ug Taas nga Kinabuhi
“Ang paghimog inabtik tunga-sa-oras nga mga lakaw unom ka beses lamang kada bulan morag makapakunhod sa risgo sa [ahat nga] kamatayon sa 44 porsiyento,” nagtaho ang The New York Times bahin sa di pa dugay nga pagtuon maylabot sa taas nga kinabuhi. Gisubay sa mga tigdukiduki sa Pinlandia ang hapit 8,000 ka parisan sa mga kaluha sulod sa aberids nga 19 ka tuig ug nakakaplag nga bisan ang mga panalagsang tig-ehersisyo “30 porsiyentong ubos ang purohang mamatay kay sa ilang dili aktibong mga kaluha.” Dakog kahulogan ang maong pagtuon tungod kay gitagad ang genetikanhong mga butang sa pagtino sa pagkaepektibo sa pag-ehersisyo. Si Steve Farrell, usa ka tigdukiduki sa aerobics nga wala malambigit sa pagtuon, miingon: “Bisan pag duna kay depektosong mga gene, kini nga pagtuon kusganong nagpakita nga ang pagdugang sa pisikal nga kalihokan makatabang kanimong motaas ang kinabuhi.”
Balhiboong mga Kriminal?
Ang mga polis sa Habagatang Aprika nakadiskobreg usa ka kalihokan sa pagpayuhot ug diamante nga naglangkit sa paggamit ug mga langgam. Ang mga polis nag-ingon nga ang mga trabahante sa usa ka minahan sa diamante nga gipanag-iya sa estado mobutang ug mga salampating-gibansayng-mopauli diha sa mga balonan o luag nga mga sapot aron ipayuhot kana pasulod sa minahan. Didto nila kargahan ug mga diamante ang mga langgam ug dayon paluparon kini, nagtaho ang Los Angeles Times. Ang mga salampati makapanawg daghang milya nga dala ang mga mutya. Sulod sa milabayng katuigan, upat ka langgam ang nadakpang nagdalag kontrabandong mga diamante. Sa usa ka higayon, usa ka salampati ang nakaplagang may dalang unom ka kilates sa wala-pa-matabas nga mga diamanteng gibaat ilalom sa mga pako niini. Hangtod karon, mga 70 na ka tawo ang giaresto tungod sa paggamit niini nga metodo. Ang mantalaan nag-ingon nga ang mga opisyal sa kompaniya nagbanabana nga halos 1 sa 3 ka diamanteng gimina gikan sa karaang salog sa suba gikawat sa dili-matinud-anong mga trabahante.
Genetikong Inhenyeriya
Sulod sa milabayng dekada, ang mga siyentipiko nakahimog daghang pagdiskobre bahin sa mga gene nga gituohang nagkontrolar sa komplikadong mga kinaiya ug mga sakit sa mga tawo. Gitagna sa pipila ka siyentipiko nga moabot ang panahon nga magpaarang kini sa katawhan sa pagmaniobra sa mga gene ug pagwala sa wala-kinahanglanang mga kinaiya. Pananglitan, ang The New York Times nagtaho nga si Lee Silver, usa ka biologo sa Princeton University, miangkon nga ang atong mga kaliwat mahimo nang mas maalamon ug mas atletiko ug mabuhi sa ginatos ka tuig. Apan, si John Horgan, awtor sa The End of Science, miingon: “Naglaom ang mga tigdukiduki nga makahimo sila sa pag-usab sa mga kinaiya sa tawo pinaagi sa genetikong inhenyeriya. Apan hangtod karon walay bisag usa niining mga pangangkon nga naglangkit sa mga gene diha sa komplikadong mga kinaiya ang gipamatud-an sa misunod nga mga pagtuon.” Busa, si Horgan midugang: “Pinaagi sa paghatag ug pagtagad sa mga kapakyasan sa siyensiya maingon man usab sa tinuod nga mga nahimo niini, tingalig ang mga siyentipiko ug mga magsusulat magpresentar ug dili kaayo tinuis, mas matinud-anong opinyon sa tinuod nga mga kalaoman sa siyensiya.”
Mga Produkto sa Umahan Kulang ug Sustansiya?
Ang mga prutas ba ug mga utanon kulang ug sustansiya karong adlawa ingong resulta sa pagkunhod sa minerales sa yuta? Sumala sa mga siyentipiko sa yuta, ang tubag maoy dili. Ang University of California Berkeley Wellness Letter nag-ingon: “Ang mga bitamina sa mga tanom ginahimo sa mga tanom mismo.” Busa, kon ang yuta kulang sa kinahanglanong mga minerales, ang mga tanom dili kaayo motubo. Ang tanom dili tingali mamulak, o tingalig malawos na lamang kini ug mamatay. Aron pugngan kini nga mahitabo, ang mga mag-uuma mogamit ug mga abono aron iuli ang mga minerales ngadto sa yuta. Ang Wellness Letter nag-ingon: “Kon ang mga prutas ug utanon nga imong paliton himsog tan-awon, makasalig ka nga naundan kini sa mga sustansiya nga angayng anaa.”
Mga Balayng Gitukod nga Walay mga Kosina
Gibanabana nga sa Australia katunga sa tanang pagkaon ginakaon na karon gawas sa balay. Kini nga hilig dunay dako kaayong epekto nga pipila ka apartment sa Sydney ginatukod nga walay mga kosina, nagtaho ang The Courier-Mail. Dugang pa, sanglit ang mga Australiano mogahin ug aberids nga 20 minutos lamang sa pag-andam ug mga pagkaon, daghang supermarket sa Australia ang kinahanglang mosusi pag-usab sa matang sa pagkaon nga ilang ginatanyag. Ang manedyer sa usa ka dakong kutay sa mga supermarket sa Sydney nag-ingon nga ang Australia nagasunod sa sumbanan nga gisugdan sa Tinipong Bansa, diin ang kasagarang mga pagkaon ginakaon gawas sa balay.
Krimen ug Rasismo
Ang di pa dugayng pag-uswag sa krimen sa Gresya gipasangil sa uban ngadto sa pag-abot sa mga kagiw ug mga lalin gikan sa Sidlakang Uropa ug sa mga Balkan, ilabina sa Albania. Si Richardos Someritis, usa ka kolumnista alang sa mantalaang To Vima, nag-ingon nga ang kabalaka bahin niining pag-uswag sa krimen nakapahinabog usa ka matang sa “kahadlok ug pagdumot sa langyaw ug kasagaran nga rasistang kaguliyang” batok sa mga langyaw nianang nasora. Apan, gipakita nga ang mga langyaw dili malambigit sa delingkuwenteng mga buhat nga labaw kay sa mga Grego. Pananglitan, gipakita sa mga surbi nga “96 sa 100 ka krimen gihimo sa [mga Grego],” nagtaho ang mantalaan. “Ang mga hinungdan sa kriminal nga kalihokan maoy tungod sa ekonomiya ug katilingban,” matod ni Someritis, “dili tungod sa ‘rasa.’” Iya usab nga gibasol ang media “tungod sa sistematikong pag-ugmad sa kahadlok ug pagdumot sa langyaw ug rasismo” pinaagi sa mapihigon niini nga pagtaho sa krimen sa Gresya.
Hawod nga “Chip” Nagbantay
Ang mga magdadagan nga nakiglumba niining tuiga sa Boston Marathon nagdalag gaming nga ekstrang bagahe sa enterong 26-milyas, 42,195-metros nga lumba—usa ka microchip. Sumala sa magasing InformationWeek, aron mabantayan ang ilang pag-uswag, ang tanang rehistradong magdadagan gitaoran ug elektronik chip sa ilang besti. Ang mga chip giprograma nga “mabasa sa mga frequency receiver sa radyo nga gipahimutang sa kada lima ka kilometros [tulo ka milya].” Ang mga sukod sa katulinon sa mga magdadagan ipadala dayon ngadto sa hedkuwarter sa lumba, diin isulod kini diha sa Internet. Dili lamang masundan sa mga magdadayeg sa marathon ang ilang paboritong mga magdadagan kondili ang bisan kinsang magdadagan nga mosulay sa pagpanikas pinaagig dili pagtapos sa pagdagan sa enterong lumba napakgang pinaagi niining bag-ong teknolohiya.
Talagsaong Osa Nakaplagan Pag-usab sa Tsina
“Ang red deer sa Tibet, nga gituohang napuo na kapin sa 50 ka tuig, nadiskobrehan pag-usab sa Shannan Prefecture sa Tibet Autonomous Region,” nagtaho ang China Today. Sa daghang tuig ang gidaghanon sa red deer, nga may gitas-ong mga 1.2 metros ug motimbang ug mga 110 ka kilo, nakunhoran pag-ayo sa mga mangangayam nga nangita sa bililhong mga sungay niini. Ang gubat ug mga kausaban sa kalikopan maoy mga hinungdan usab. Gibanabana nga ubos sa 200 niining matahom nga osa ang nabilin, ug gilista kini ingong nameligrong espisye.
Mga Dula sa Panumdoman
Ang mga sumasalmot sa unang National Memory Championship sa T.B. di pa dugayng misulay sa ilang mga katakos pinaagi sa pagdulag lima ka mga dula sa panumdoman. Ang mga pasulit naglakip sa pagsag-ulo sa 100 ka nawong sa ordinaryong mga tawo, pagsag-ulo sa 50-linyang balak (lakip ang mga marka sa pamunto), paghinumdom sa 125 ka Iningles nga nombre (nga pasunod), pagsag-ulo ug lista sa sulagmang mga numero, ug paghinumdom sa 52 ka baraha (nga gisaksak ug gipakulob). Usa ka sumasalmot, si Wallace Bustello, nakapadayeg sa iyang mga isigkasumasalmot pinaagi sa pagsag-ulog 109 nagsunod nga mga numero nga sulagmang gipili. Apan, ang kinatibuk-ang mananaog mao ang 26-anyos nga si Tatiana Cooley. Sumala sa Daily News sa New York, siya ug ang iyang amahan, nga tigprograma sa mga satelayt alang sa usa ka kompaniya sa mga sakyanan sa kahanginan, sigeng nag-indigay sa mga pasulit sa panumdoman sa balay. “Ako ang kanunayng modaog,” matod ni Tatiana.
Piyesta sa Suba sa Ganges
Minilyon sa mga Hindu ang milusbog sa Suba sa Ganges sa Abril samtang ang Kumbh Mela, o piyesta sa pitsil, misangko sa kinapungkayan niini. Ang Kumbh Mela maoy tulo-ka-bulang piyesta sa Hindu nga nagasaulog sa gasa sa imortalidad. Ang piyesta ginahimo matag tulo ka tuig ug gipulipuli tali sa upat ka siyudad sa India diin, sumala sa leyenda, ang dugos sa imortalidad mitulo sa yuta sa dihang ang mga diyos ug mga demonyo nag-away sa pagpanag-iya niini sa langit. Sa miagi, ang mga pagdalidali aron maligo sa sagradong katubigan sa India miresulta sa daghang kamatayon.