Unsa ka Hilwas ang mga Ayroplano?

SULOD sa usa ka tuig mga tunga sa milyon ka tawo ang mangamatay diha sa kadalanan sa kalibotan. Sa kasukwahi, ang gidaghanon sa nangamatay gumikan sa mga aksidente sa ayroplano sa 1996 maoy 1,945. Alang sa 1997 ang total mius-os sa 1,226. Sumala sa estadistika nga gitipigan sa tiggama nga Boeing, “ang komersiyal nga mga ayroplano mahagsa nga kubos sa 2 ka beses alang sa matag 1 ka milyong paglupad.”

Bisan pa niana, ang matag ayroplanong mahagsa maoy makabaton ug labawng publisidad, samtang ang adlaw-adlaw nga kamatayon tungod sa mga aksidente sa sakyanan giisip nga ordinaryo. Sa Tinipong Bansa, ang pagbiyahe pinaagi sa bus mao lamang ang giisip nga mas hilwas ug diyutay kay sa pagbiyahe sa ayroplano.

Ngano man nga ang ayroplano kasagarang mas hilwas kay sa sakyanan? Ang usa ka dayag nga katarongan mao nga dili sama sa mga sakyanan sa dalan, ang mga ayroplano kasagarang dili magdug-ol ug lupad. Ang laing katarongan mao nga ang kadaghanang tripulante sa mga kompaniya sa ayroplano nabansay pag-ayo ug propesyonal kaayo sa ilang mga paagi sa pagdumala sa ilang mga responsabilidad. Ang usa ka kapitan sa Boeing 747 kasagarang anaa na sa mga 50 nga pangedaron ug adunay mga 30 ka tuig na nga kasinatian sa pagpalupad ug ayroplano. Ang kahilwas mao ang pangunang butang alang sa tanang membro sa tripulante. Kon buot sabton, ang ilang mga kinabuhi nameligro usab.

Kahilwas Diha sa Kabina sa Piloto

Kon ikaw maggahin ug panahon sa pagtan-aw sulod sa kabina sa piloto sa usa ka de-pasahero nga ayroplano, imong mamatikdan nga ang tanang pangunang mga instrumento ug mga kontrol gidoble—ang usa ka seksiyon diha sa wala alang sa kapitan ug ang lain diha sa tuo alang sa katabang nga piloto.a Sa ingon, sumala sa The Air Traveler’s Handbook, “kon mahitabo ang dili-kalagmitang hitabo nga ang usa sa mga piloto mawad-an sa panimuot, ang laing piloto nagbaton sa tanang instrumento nga gikinahanglan aron hilwas nga makapalupad sa ayroplano. Samtang naglupad, ang duha ka piloto makapaniid sa mga instrumento sa usag usa, ug paneguroon nga parehas ang mga gipakita diha sa duha ka panel.”

Ang lain pang butang alang sa kahilwas diha sa kabina sa piloto mao nga ingong panagana, ang kapitan ug ang katabang nga piloto kasagarang magkalahi ug mga pagkaon. Ngano man? Aron nga kon mahitabo ang dili-kalagmitang hitabo sa pagkahilo gumikan sa pagkaon, usa lamang kanila ang maapektohan.

Aron mapaneguro ang kontrol sa maliso nga mga bahin sama sa mga flap, mga kasangkapan sa paglandig, ug mga preno, “ang mga ayroplano kasagarang adunay duha o kapin pa nga mga sistema sa hydraulic kon ugaling madaot ang usa.” Ang pagdoble o bisan gani pagtagutlo sa mga sistema maoy usa ka pasukaranang kinahanglanon sa kahilwas alang sa kadaghanang modernong mga ayroplano.

Unsay Imong Mahimo?

Ania ang pipila ka yanong mga panagana nga mahimo sa tanang pasahero: Basaha ang tarhetang may instruksiyon alang sa mga kahimtang sa emerhensiya, ug paminaw sa mga flight attendant sa dihang ilang ipatin-aw ang mga pamaagi sa kahilwas sa pagsugod sa matag paglupad. Sa dihang molingkod ka, susiha kon asa ang kinadul-ang gulaanan nga pultahan. Ug kon pananglit may emerhensiya, sunda ang mga instruksiyon sa mga flight attendant. Silang tanan gibansay pag-ayo sa pagdumala sa malisod nga mga kahimtang, kon ugaling motungha kini. Sa dihang ihatag ang mga instruksiyon, hinungdanon nga molihok gilayon ang mga pasahero ug dili na mabalaka sa pagdala sa ilang mga butang. Ang kinabuhi maoy labing hinungdanon kay sa mga kabtangan.

Ang modernong mga ayroplano kasagarang molupad ibabaw o palibot sa daotang klima, busa hapsay kaayo ang kasagaran nga lagyong mga paglupad. Ingong resulta, pipila lamang ka tawo ang makasinatig pagkakasukaon. Kon may pagtay-og nga gidahom, ang kapitan kasagarang magpahibalo sa mga pasahero nga paneguroong itaod ang ilang mga bakos sa lingkoranan ingong panagana.

Mahimo kaha nga mas hilwas ang pagbiyahe pinaagig ayroplano? Ang tubag maoy oo. Apan ang kadaghanang pasahero dili modawat sa gikinahanglang kausaban. Unsa kana? Palisoon ang pasahero nga moatubang sa likod imbes sa atubangan! Unsa may kaayohan niana? Ang sandiganan maoy mosangga sa mga pasahero panahon sa kalit nga paghinay imbes sa bakos sa lingkoranan lamang nga gitaod libot sa hawak, nga maoy kulang nga panalipod kon itandi sa kadaghanang bakos sa lingkoranan sa sakyanan nga dugang pang mosangga sa dughan. Ugaling, ang mga tawo mopalabi sa pagtan-aw kon diin sila paingon inay kay sa moatubang sa kon diin sila gikan!

Mahadlok nga Mosakay sa Ayroplano?

Gibanabana nga 1 sa 6 sa hingkod nga populasyon sa Tinipong Bansa ang mahadlok mosakayg ayroplano. Alang sa uban labaw pa kini kay sa kahadlok—usa kini ka phobia, usa ka dili-timbang nga kahadlok nga motultol sa mga reaksiyon sa kalisang. Unsay makatabang?

Ang pagkahimong pasahero nga adunay nahibaloan dakog matabang sa pagbuntog sa kabalaka. Matag tuig sa tibuok kalibotan mga 15,000 ka sakyanan sa kahanginan nga nag-alagad sa duolan sa 10,000 ka erport nagdalag kapin sa 1.2 bilyones ka tawo nga gamay ra ang mga aksidente o mga panghitabo. “Sumala sa Lloyd’s of London [kompaniya sa insyurans] 25 ka pilo nga mas hilwas ang pagbiyahe pinaagig ayroplano kay sa kotse.”

Kon makuyawan kang mobiyahe pinaagig ayroplano, pagbasag mga libro mahitungod sa pagsakayg mga sakyanan sa kahanginan, mga ayroplano, ug pagbansay sa mga piloto. Pagbasa mahitungod sa taas nga mga sukdanan sa pagbansay nga gikinahanglan sa mga piloto ug sa mga lagda nga sa ilalom niini sila nagalihok maylabot sa gidaghanon sa oras sa pagkatulog, mga restriksiyon sa pag-inom ug alkoholikong ilimnon sa dili pa mopalupad ug ayroplano, ug bisan kanus-a nga pag-eksamin aron mahibaloan kon migamit ba ug droga. Dugang pa, adunay kaduha-sa-usa-ka-tuig nga mga pagsusi nga kinahanglang mapasaran sa mga piloto diha sa flight simulator, o kabina nga nagsundog sa kahimtang sa naglupad nga ayroplano, aron sulayan ang ilang mga reaksiyon sa mga kahimtang sa emerhensiya. Kining maong mga pagsundogsundog morag tinuod kaayo nga ang pila ka piloto mogula gikan sa simulator nga “nagpangurog ug nabasag singot.” Kon ang piloto dili makapasar sa pagsulay sa simulator, mahimong mawad-an siya sa iyang lisensiya sa pagpalupad ug komersiyal nga ayroplano.

Kining maong mga sukdanan mas taas kaayo kay sa bisan unsang gipahamtang niadtong nagmaneho ug mga sakyanan. Busa, kon mas daghan ang imong makat-onan bahin sa mga ayroplano ug mga piloto, mas dugang nga motubo ang imong pagsalig.

Mahimong makatabang usab ang pagduaw sa usa ka erport. Matikdi ang mga pamaagi alang sa mga pasahero, ug panid-i kon unsay pagsanong sa mga tawo. Imong mamatikdan nga ang kadaghanang tawo manaog sa ayroplano nga maora bag sila nanaog lamang sa bus. Ordinaryo lamang kanila ang pagbiyahe sa kahanginan. Tan-awa ang paglupad ug paglandig sa mga ayroplano. Sabta ug dayega ang siyentipikanhong mga prinsipyo sa aerodynamics nga nagpaposible ug nagpahilwas sa paglupad.

Sa dihang sa kataposan mohimo ka sa imong unang pagsakay sa ayroplano, sultihi ang flight attendant nga una kini nimong higayon sa pagsakay ug ayroplano ug nga tingali makuyawan kag gamay. Kining maong mga propesyonal nasayod kon unsaon pagtabang kanimong morelaks ug mosalig sa mga pamaagi nga ginahimo aron mapaneguro ang hilwas nga paglupad. Sulayi nga morelaks. Sa dihang moingon ang kapitan nga puwede na nga maglakawlakaw diha sa ayroplano, pagtindog ug paglakawlakaw sa kabina. Ikaw mahimong nagauswag na sa punto nga mabuntog ang imong kahadlok sa pagsakay sa ayroplano!

[Footnote]

[Blurb sa panid 11]

“Sumala sa Lloyd’s of London [kompaniya sa insyurans] 25 ka pilo nga mas hilwas ang pagbiyahe pinaagig ayroplano kay sa kotse”

[Mga hulagway sa panid 12]

Ang pagkat-on sa pagrelaks makahimo sa pagsakay sa ayroplano nga usa ka kalipay

[Picture Credit Line sa panid 10]

Hulagway kortesiya sa Boeing Aircraft Company