Ang Kapilian sa Diborsiyo

“Kon mamatay ang imong kapikas sa kaminyoon, ang mga tawo makasabot kanimo bisan pag dili ka kaayo maayo nga kapikas. Apan kon biyaan ka sa imong bana—aw, ang uban maghunahuna nga wala ka kaayo maningkamot nga mahimong maayong asawa. Palihog, palihog, TABANG!”—Usa ka magbabasa sa Pagmata! sa Habagatang Aprika.

ANG pagluib ug diborsiyo mahimong masakit kaayo nga kasinatian. Bisan pag ang uban adunay mga katarongan sa pagpakig-uli sa ilang kapikas ug sa pagpreserbar sa ilang kaminyoon, ang uban adunay maayong mga katarongan sa pagpili sa hinatag-sa-Diyos nga kapilian sa pagdiborsiyo sa usa ka mananapawng kapikas. (Mateo 5:32; 19:9) Pananglitan, ang kahilwasan, espirituwalidad, ug katibuk-ang kaayohan sa maunongong asawa ug sa iyang mga anak tingali nameligro. Siya tingali nabalaka usab nga matakdan sa sakit nga ginapasa sa pakigsekso. O tingali iya nang gipasaylo ang iyang bana sa pagpanapaw, apan wala kaayoy basehanan sa paglaom nga mabalik ang tinuod nga pagsalig ug nga siya makapadayon sa pag-ipon ug puyo uban kaniya ingong iyang bana.

“Kini ang kinalisorang desisyon sa akong kinabuhi,” miadmitir ang usa ka naguol nga asawa. Tinuod, usa gayod ka malisod nga desisyon—dili lamang tungod kay ang pagluib masakit kaayo kondili tungod kay ang diborsiyo adunay taas-ug-abot nga mga sangpotanan nga makaapektar sa iyang tibuok kinabuhi. Busa, bulagan man o dili sa asawa ang iyang di-maunongong bana maoy usa ka personal nga desisyon. Ang Biblikanhong katungod sa walay sala nga kapikas sa paghimo nianang desisyona angay tahoron sa uban.

Apan, ikasubo, daghang tawo magdalidali sa pagpakigdiborsiyo nga dili una mag-ihap ug maayo sa bili. (Itandi ang Lucas 14:28.) Unsa ang pipila ka butang nga nalangkit sa kapilian sa diborsiyo?

Kon Adunay mga Anak

“Ang mga panginahanglan sa anak sagad kalimtan o ibalewala sa mga ginikanan nga nalinga pag-ayo sa ilang kaugalingong mga problema,” nag-ingon ang librong Couples in Crisis. Busa, sa dihang magplano ug diborsiyo, ibutang sa hunahuna ang espirituwalidad ug kaayohan sa inyong mga anak. Daghang tigdukiduki nag-ingon nga kon mas malinawon ang pagpalakaw sa pagdiborsiyo, ang kabataan lagmit dili kaayo mag-antos. Bisan ilalom sa malisod nga mga kahimtang, ang kalumo makatabang sa tawo nga ‘dili makig-away, kondili mahimong malumo sa tanan, nga magpadayon sa pagpugong sa kaugalingon ilalom sa daotan.’—2 Timoteo 2:24, 25.a

Kon ang usa mopili nga makigdiborsiyo, angay ibutang sa hunahuna nga ang bana ug asawa—dili ang mga anak—ang magdiborsiyo. Ang mga anak nagkinahanglan gihapon sa Mama ug Papa. Siyempre, aduna tingaliy grabeng mga kahimtang, sama sa dihang ang bata mameligro nga mag-antos sa pag-abuso sa bata. Apan ang relihiyoso ug personal nga mga kabangian dili angayng gamiton sa paghikaw sa mga bata sa kaayohan sa pagkabaton ug duha ka ginikanan.

Kinahanglang hatagan usab ug pagtagad ang mahuyang nga mga pagbati sa gagmayng kabataan ug sa ilang panginahanglan ug igong pasalig, gugma, ug pagmahal. “Kining pagpadayon sa pagpakitag gugma,” nag-ingon ang usa ka libro, “motagana ug kahibalo ug pundasyon aron maatubang nila ang bag-ong kahimtang.” Lain pa, ang paghatag ug pagtagad sa ilang adlaw-adlawng espirituwal nga mga panginahanglan makatabang kanila nga makabaton ug kalig-on.—Deuteronomio 6:6, 7; Mateo 4:4.

Pinansiyal ug Legal nga mga Husay

Dili kalikayan nga ang diborsiyo magkuha sa matag usa nga kapikas ug pipila ka gidaghanon sa kinitaan ug kabtangan, pipila ka mga kaharuhay, ug tingali ang gipakamahal kaayong panimalay. Sanglit ang usa ka indibiduwal tingali moatubang ug nagdakong gastos nga menos ang kita, maalamong maglaraw ug realistikanhong badyet sumala sa pangunang pinansiyal nga mga kinahanglanon. Ang pangagda sa pagbawi sa mga kapildihan ug nasakitang mga pagbati pinaagi sa paggastog dako o pagpangutang kinahanglang likayan.

Kon ang nahimong desisyon mao ang pagpakigdiborsiyo, kinahanglan usab nga husayon sa usa nga kapikas kon unsaon pagdumala ang giusa nga mga pondo sa bangko. Aron mapugngan nga magamit sa dili hustong paagi ang giusa nga mga pondo sa bangko, pananglitan, tingali maalamong hangyoon ang manedyer sa bangko nga papirmahon ang bana ug asawa sa panahong mokuhag kuwarta sa bangko hangtod ang matag usa adunay iyang kaugalingong kuwenta sa bangko.

Maalamon usab nga maghupot ug hustong mga rekord sa kita ug mga gastos, agig pangandam sa dihang maghimog kasabotan sa sustento nga igahatag. Lain pa, diha sa daghang nasod legal nga kinahanglanon nga pahibaloon sa mga tawo ang mga awtoridad sa pamuhis bahin sa ilang nabag-ong mga kahimtang.

Dugang pa, ang kadaghanang tawo makabaton ug kaayohan sa pagkonsulta ug propesyonal sa balaod—usa nga may espesipikong kasinatian labot sa mga isyu sa diborsiyo. Ang ubang mga nasod motugot ug mga tigpataliwala o mga maghuhusay sa pagtabang sa mga magtiayon nga magbinuligay sa usag usa sa pagkab-ot ug dalawaton ug malinawong mga kasabotan, nga aprobahan sa korte. Ilabina kon nalangkit ang mga anak, daghang ginikanan mopili sa paggamit sa mga serbisyo sa usa ka propesyonal nga dili makiawayon. Imbes maninguhang makadaog bisag unsa pay mahitabo, ang mga ginikanan maningkamot nga mamenosan ang away ug kasakit. Ang pipila ka materyal nga mga bentaha dili gayod takos sa bili sa emosyon ug pinansiyal sa pagkuha niini.

Nabag-ong mga Relasyon

“Dili nato pakamenoson ang kabakikaw ug pagkawalay-katinoan nga bation sa daghang tawo labot sa ilang nagdiborsiyong mga higala,” nagpahibalo ang usa ka tigdukiduki. Bisan pa kon ang maunongong asawa naglihok sumala sa iyang legal, moral, ug Kasulatanhong mga katungod, tingali adunay pipila nga magtan-aw kaniya ingon nga maoy nakaingon sa pagkabungkag sa kaminyoon. Ang ilang reaksiyon tingali lainlain gikan sa walay kadasig nga pagtimbaya ngadto sa dayag nga paglikay. Mas grabe pa, ang dayag nga makitang kasuko tingali magagikan sa kanhi suod kaayong mga kauban.

Daghan ang wala lang gayod makaamgo nga nagkinahanglan ug dakong pagpaluyo ang usa ka tawo nga nagaagom ug diborsiyo; sila tingali nagtuo nga ang mubong sulat o kard igo na. Apan, sagad may mga higala nga “nahibalo sa mga panginahanglan ug mga pagbati sa uban,” nag-ingon ang librong Divorce and Separation, “ug moduaw sa pagsusi kon ikaw buot bang magpauban bisan asa, may gustong ipabuhat o gusto lang makigsulti.” Sa pagkatinuod, sa ingon nianang panahona sa kinabuhi, ang usa ka tawo nagkinahanglan, ingon sa gipamulong sa Bibliya, ug “usa ka higala nga mopabilin labaw pa kay sa usa ka igsoon.”—Proverbio 18:24.

Pagpaningkamot nga Maulian

Napulog-unom ka tuig human sa iyang diborsiyo, usa ka inahan miadmitir: “May mga panahon gihapon nga moabot ang grabeng kamingaw—bisan pag anaa ako uban sa mga tawo.” Sa unsang paagi siya nakasagubang? “Nakatukod ako ug usa ka matang sa depensa,” siya nahinumdom, “pinaagi sa paghimo sa akong kaugalingon nga okupado sa trabaho, pag-atiman sa akong anak nga lalaki, ug pag-areglar sa akong balay. Nagsugod usab ako sa pagtambong sa mga tigom sa mga Saksi ni Jehova, nagpakigbahin sa akong mga pagtuo uban sa akong mga silingan, ug nagabuhat ug mga butang alang sa uban. Kana nakatabang ug dako.”

May mga petsa ug mga panahon sa tuig nga mabuhi ang masakit nga mga panumdoman ug mga emosyon: ang adlaw nga nabutyag ang pagluib, ang panahon nga siya mibiya sa balay, ang petsa sa husay sa korte. Ang malipayong mga okasyon nga naandang gipakig-ambitan sa magtiayon—sama sa mga bakasyon ug mga anibersaryo sa kasal—mahimong malisod nga emosyonal nga mga kasinatian nga pagasagubangon. “Akong atubangon kadtong mga adlawa pinaagi sa paghikay ug panahon uban sa akong pamilya o sa suod nga mga higala nga nahibalo sa akong kahimtang,” nag-ingon si Pat. “Himoon namo ang mga butang nga makabawi sa mga hunahuna sa nangagi ug maghimog bag-ong mga panumdoman. Apan ang akong labing dakong tabang mao ang akong relasyon kang Jehova—ang pagkahibalo nga siya nakasabot kon unsay akong gibati.”

Ayaw Pagkawala sa Paglaom

Ang walay sala nga mga kapikas nga nagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya ug mopili sa pagpahimulos sa hinatag-sa-Diyos nga katungod sa pagpakigdiborsiyo sa mananapawng kapikas dili angayng mobating sad-an o mahadlok nga sila gitalikdan ni Jehova. Ang maluibong dalan sa mananapawng kapikas—nga maoy nagpahinabo sa “pagtuaw ug pagbakho”—mao ang gidumtan sa Diyos. (Malaquias 2:13-16) Bisan si Jehova, ang Diyos sa “malumong pagkamabination,” nahibalo kon unsay bation nga isalikway sa usa ka minahal. (Lucas 1:78; Jeremias 3:1; 31:31, 32) Nan, makasalig ka nga “si Jehova mahigugmaon sa hustisya, ug siya dili mobiya sa iyang mga maunongon.”—Salmo 37:28.

Tinuod, mas maayo kon ang pagkadi-maunongon diha sa kaminyoon ug ang makasubong mga sangpotanan niini pagalikayan. Ang Sekreto sa Kalipay sa Pamilya,b nga usa ka praktikal nga giya sa pamilya, nagtabang sa daghang tawo sa tibuok kalibotan sa pagtukod ug malipayong mga kaminyoon ug sa paglikay sa pagkadi-maunongon diha sa kaminyoon. Kini may mga kapitulo bahin sa pagtukod ug usa ka malipayong kaminyoon, pagbansay sa kabataan, ug pagsagubang sa mga problema sa kaminyoon. Ang mga Saksi ni Jehova sa imong dapit o ang mga magpapatik niining magasina malipay sa pagtagana ug dugang impormasyon niining ulohana.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 10]

MGA ANAK DILI TAKOS SA DIBORSIYO

Niadtong 1988 ang anhing Diana, Princess of Wales, miingon nga sa Britanya lamang, matag adlaw kutob sa 420 ka bata makaagom ug pagdiborsiyo sa ilang mga ginikanan. Ang tulo ka bahin niadtong kabataana mas bata pa sa singko anyos. Ikasubo, ingon ka daghan sa 40 porsiyento sa mga bata dili na makakita sa usa sa ilang mga ginikanan human sa diborsiyo.

Sukwahi sa gituohan sa daghang tawo, “maihap lang ang kabataan sa nagdiborsiyong mga ginikanan ang midawat sa panagbulag,” matod pa sa usa ka tinahod nga magsusulat sa medisina. “Ang kadaghanan sa mga bata mas gustong makakita sa ilang mga ginikanan nga mag-ipon ug puyo bisan pag malisod ang kahimtang sa pamilya.” Bisan pag sa panahon sa pagluib ang magtiayon magpunayg lalis, sila dili angayng magdalidali sa paghimog desisyon nga ang pagtapos sa kaminyoon mas makaayo alang sa mga bata. Ang paghimog mga kausaban sa ilang mga tinamdan ug batasan magpaposible alang kanila sa pag-ipon ug puyo alang sa kaayohan sa tibuok pamilya.

“Ang mananapawng mga bana,” nag-ingon ang awtor nga si Pamela Winfield, “angay maghunahuna sa kasakit diha sa mga mata sa ilang mga anak sa pagkabungkag sa panimalay nga maoy mosunod sa ilang binuang.”

[Kahon sa panid 11]

ANG DIYOS NAGDUMOT BA SA TANANG DIBORSIYO?

“Ang nakapabalaka kaayo nako,” miangkon si Pat, “mao ang paghunahuna nga ‘si Jehovah nagdumot sa diborsiyo.’ Ang anaa kanunay sa akong hunahuna mao ang pangutanang, ‘Naghimo ba ako sa gikahimut-an ni Jehova?’”

Atong tan-awon ang konteksto sa Malaquias 2:16 sa pagtubag nianang pangutanaha. Sa panahon ni Malaquias, gibulagan sa daghang lalaking Israelinhon ang ilang mga asawa, tingali aron makigminyo ug mas batan-on, paganong mga babaye. Gihukman sa Diyos kining malimbongon, mabudhiong panggawi. (Malaquias 2:13-16) Busa, ang gidumtan sa Diyos mao ang walay hinungdang pagpakigbulag sa usa ka kapikas aron magkuha ug lain. Ang usa nga sa malimbongon manapaw ug dayon makigdiborsiyo sa iyang asawa o pugson siya sa pagdiborsiyo kaniya nakahimo ug mabudhion, dulumtanang sala.

Apan, kining mga bersikuloha wala maghukom sa tanang diborsiyo. Kini mapamatud-an sa mga pulong ni Jesus: “Ang bisan kinsa nga magdiborsiyo sa iyang asawa, gawas sa pasukaranan nga pakighilawas, ug magminyog lain makapanapaw.” (Mateo 19:9) Dinhi si Jesus miadmitir nga ang pakighilawas maoy usa ka madawat nga pasikaranan alang sa Kasulatanhong diborsiyo—sa pagkatinuod, ang bugtong madawat nga pasikaranan nga magtugot nga makaminyo pag-usab. Ang usa ka walay sala nga kapikas tingali modesidir sa pagpasaylo sa nakasalang kapikas. Apan, ang usa ka tawo nga mopili sa paggamit sa mga pulong ni Jesus ingong basehanan sa pagdiborsiyo sa usa ka mananapawng kapikas wala maghimog usa ka butang nga gidumtan ni Jehova. Ang malimbongong paggawi sa dili-maunongong kapikas ang gidumtan sa Diyos.

[Mga hulagway sa panid 10]

Ang walay sala nga mga kapikas ug ang ilang mga anak makabenepisyo gikan sa mahigugmaong pagpaluyo