Bukid sa Athos​—Usa ka “Balaang Bukid”?

ALANG sa kapin sa 220 ka milyong membro sa Ortodoksong Iglesya, ang Bukid sa Athos, usa ka batoong lawis sa amihanang Gresya, mao “ang labing balaang bukid sa Ortodoksong Kristohanong kalibotan.” Alang sa kadaghanan kanila, ang pagbiyahe isip peregrino ngadto sa “balaang bukid” sa Athos maoy gikahinangpang damgo. Unsa kining “balaang bukid”? Sa unsang paagi naangkon niini ang kabantog? Ug mao ba kini ang “bukid” nga kinahanglang pangitaon sa mahinadlokon-sa-Diyos nga mga tawo alang sa espirituwal nga giya ug matuod nga pagsimba?

Ang ekspresyong “balaang bukid” makita diha sa Bibliya. Kini gilangkit sa balaan, putli, ug tinuboy nga pagsimba sa matuod nga Diyos, si Jehova. Ang Bukid sa Zion sa karaang Jerusalem nahimong usa ka “balaang bukid” sa dihang gidala ni Haring David ang arka sa pakigtugon didto. (Salmo 15:1; 43:3; 2 Samuel 6:12, 17) Human matukod ang templo ni Solomon sa Bukid sa Moria, ang “Zion” naglakip sa nahimutangan sa templo; busa, ang Zion nagpabiling “balaang bukid” sa Diyos. (Salmo 2:6; Joel 3:17) Sanglit ang templo sa Diyos atua sa Jerusalem, may mga panahon nga kanang siyudara gitawag nga “balaang bukid” sa Diyos.​—Isaias 66:20; Daniel 9:16, 20.

Komosta karon? Ang Bukid sa Athos​—o bisan unsang tayuktok—​mao ba ang “balaang bukid” diin ang katawhan kinahanglang magaganayan sa pagsimba sa Diyos sa dalawatong paagi?

Usa ka “Balaang Bukid” sa mga Monghe

Ang Bukid sa Athos nahimutang diha sa sidlakang utlanan sa Chalcidice Peninsula sa tumoy sa nagtaas hiktin nga yuta nga milawis ngadto sa Dagat Aegean nga anaa sa sidlakan lamang sa modernong-adlawng Thessaloníki. Kini maoy talagsaong marmol nga pangpang nga mituybo gikan sa dagat sa gihabogong 2,032 metros.

Ang Athos dugay nang giisip nga usa ka balaang dapit. Sa Gregong mitolohiya kana maoy pinuy-anan sa mga diyos sa wala pa ang Bukid sa Olympus mahimong ilang pinuy-anan. Sa usa ka yugto human ni Constantino nga Bantogan (ikaupat nga siglo K.P.), ang Athos nahimong usa ka balaang dapit sa Kristohanong mga iglesya. Sumala sa usa ka sugilambong, si “birhen” Maria, nga gikuyogan ni Juan nga Ebanghelista paingon sa Cipro sa pagduaw kang Lazaro, midunggo sa Athos ingong resulta sa kalit nga mabangis nga bagyo. Kay nakadayeg sa katahom sa bukid, gipangayo niya kana kang Jesus. Busa, ang Athos nailhan usab ingong “ang Tanaman sa Balaang Birhen.” Sa tungatunga sa Byzantine nga yugto, ang tibuok batoong bungtod nailhan ingong ang Balaang Bukid. Kining ngalana opisyal nga gidawat ug gikompirmar sa tungatunga sa ika-11ng siglo pinaagi sa mando ni Emperador Constantino IX Monomachus.

Tungod sa batoon ug nahilit nga kahimtang niini, ang Athos mao ang matang sa dapit diin angayang tumanon ang pagkaermitanyo. Latas sa kasiglohan, kini nagdani sa relihiyosong mga tawo gikan sa tanang dapit sa Ortodoksong kalibotan​—mga Grego, mga Serbiano, mga taga-Romania, mga taga-Bulgaria, mga Ruso, ug uban pa—​kinsa nagtukod ug daghang monasteryo, uban sa ilang mga iglesya ug mga komunidad. Mga 20 niini ang nakalahutay.

Ang Bukid sa Athos Karon

Karon, ang Athos maoy independenteng rehiyon, nga may karta nga giratipikahan niadtong 1926. Human sa mga tuig sa pagkunhod, ang lokal nga mga monghe midaghan karon ngadto sa kapin sa 2,000.

Ang matag monasteryo adunay kaugalingong pundok sa mga umahan, mga kapilya, ug mga puy-anan. Ang kinalay-ang santuwaryo sa mga ermitanyo makaplagan sa balangay sa Karoúlia, nga nahimutang sa tumoy sa titip nga mga pangpang sa tumoy sa Bukid sa Athos. Dinhi ang usa ka pundok sa tinagsatagsa ka mga payag maabot lamang pinaagi sa naglikolikong mga agianan, mga tikanganang bato, ug mga kadena. Sa Athos, ang mga monghe nagtuman gihapon sa ilang adlaw-adlawng liturhikong rutina, nga naggamit sa Byzantine nga relo (nga ang adlaw magsugod sa pagsalop sa adlaw) ug sa Julian nga kalendaryo (13 ka adlaw nga ulahi sa Gregorian).

Bisan kon kining relihiyosong dapit gikaingon nga nautang ang “pagkabalaan” niini sa usa ka babaye, sulod sa 1,000 ka tuig ang mga monghe ug mga ermitanyo niini nagdeklarar nga ang tibuok lawis dili pasudlan sa tanang babaye​—tawo ug hayop—​apil ni bisan kinsang yunuko o way-bungot nga lalaki. Di pa dugay, ang lagda maylabot sa mga way-bungot ug sa pipila ka bayeng mga hayop giluagan na, apan ang mga babaye sa gihapon estriktong gidid-an sulod sa 500 metros sa baybayon sa Athos.

Usa ka “Balaang Bukid” Alang sa Tanan

Ang Athos ba mao ang “balaang bukid” diin ang mahinadlokon-sa-Diyos nga mga Kristohanon angayng moadto sa pagsimba? Nakigsulti sa usa ka Samaritana nga nagtuo nga ang Diyos angayng simbahon sa Bukid sa Gerizim, gitin-aw ni Jesus nga wala nay literal nga bukid nga gitudlo ingong dapit alang sa pagsimba sa Diyos. “Ang takna nagasingabot sa dihang dili sa [Gerizim] ni sa Jerusalem nga kamo mosimba sa Amahan,” miingon si Jesus. Ngano? “Ang Diyos maoy usa ka Espiritu, ug silang nagasimba kaniya kinahanglang mosimba pinaagi sa espiritu ug kamatuoran.”​—Juan 4:21, 24.

Nagpunting sa atong panahon, ang manalagnang si Isaias nagtagna nga ang simbolikong “bukid sa balay ni Jehova lig-ong matukod ibabaw sa tumoy sa kabukiran” ug “igatuboy ibabaw sa kabungtoran,” ug ang katawhan sa tanang kanasoran sa masambingayon magaganayan ngadto niana.​—Isaias 2:2, 3.

Ang mga lalaki ug mga babaye nga buot makabaton ug inuyonang relasyon uban sa Diyos gidapit sa pagsimba kang Jehova pinaagi sa “espiritu ug kamatuoran.” Minilyon sa tibuok kalibotan ang nakakaplag sa dalan paingon sa ‘bukid ni Jehova.’ Sila, lakip sa uban, nagpalanog sa pagbati sa usa ka Gregong abogado kinsa miingon bahin sa Athos: “Nagduhaduha ako nga ang espirituwalidad makaplagan lamang diha sa pinarilang mga dapit o sa mga monasteryo.”​—Itandi ang Buhat 17:24.

[Kahon sa panid 31]

Ang Dugay-Nang-Natagong Bililhong Koleksiyon

Latas sa kasiglohan, ang Athonite nga mga monghe nakatigom ug bililhong koleksiyon nga naglakip sa gibanabanang 15,000 ka manuskrito, ang pipila gikaingong pinetsahan gikan sa ikaupat nga siglo, nga naghimo niana nga usa sa labing bililhong mga koleksiyon sa kalibotan. Adunay mga linukot nga basahon, kompletong mga tomo ug mga panid sa mga Ebanghelyo, mga salmo ug himno, gawas pa sa karaan kaayong mga dibuho, mga larawan, mga eskultora, ug mga produktong metal. Gibanabana nga ang Bukid sa Ath­os naghupot sa ikaupat nga bahin sa Gregong mga manuskrito sa kalibotan, bisan pag daghan pa gihapon ang kinahanglang iklasipikar sa hustong paagi. Sa 1997, sa unang higayon, ang mga monghe mitugot nga ipasundayag sa Thessaloníki ang pipila sa ilang bililhong mga butang.

[Picture Credit Line sa panid 31]

Telis/​Greek National Tourist Organization