Ang Bibliya—Nganong Daghan Kaayo?

Nganong daghan kaayog bersiyon o hubad sa Bibliya karon? Makatabang ba nimo ang bag-ong mga bersiyon sa Bibliya, o makapalibog hinuon sa imong pagsabot? Aron mahibalo ta sa tubag, susihon nato ang sinugdanan niini.

Apan kinsa ang orihinal nga nagsulat sa Bibliya, ug kanus-a kini gisulat?

ANG ORIHINAL NGA BIBLIYA

Ang Bibliya nabahin sa duha ka seksiyon. Ang unang seksiyon dunay 39 ka basahon diin nasulat ang “sagradong mga pahayag sa Diyos.” (Roma 3:2) Giinspirar sa Diyos ang matinumanong mga lalaki sa pagsulat niining mga basahona sulod sa taastaas nga panahon​—mga 1,100 ka tuig gikan sa 1513 B.C.E. ngadto sa 443 B.C.E. Ang kadaghanan niini nasulat sa Hebreohanon, busa kini nga seksiyon gitawag ug Hebreohanong Kasulatan, nga gitawag sab ug Daang Tugon.

Ang ikaduhang seksiyon dunay 27 ka basahon nga bahin usab sa “pulong sa Diyos.” (1 Tesalonica 2:13) Giinspirar sa Diyos ang matinumanong mga tinun-an ni Jesu-Kristo sa pagsulat niining mga basahona sa mubo nga panahon​—mga 60 ka tuig gikan sa mga 41 C.E. ngadto sa 98 C.E. Kadaghanan niini nga mga basahon gisulat sa Grego nga pinulongan, ug gitawag kinig Kristohanon Gregong Kasulatan, nga gitawag sab ug Bag-ong Tugon.

Tanantanan, dunay 66 ka basahon ang Bibliya​—ang mensahe sa Diyos para sa tawo. Pero nganong naghimo pa mag dugang mga hubad sa Bibliya? Tungod niining tulo ka katarongan:

• Aron ang mga tawo makabasa sa Bibliya sa ilang kaugalingong pinulongan.

• Aron makoreksiyonan ang mga sayop nga nahimo sa mga tigkopya ug sa ingon mabalik ang orihinal nga pagkapamulong sa Bibliya.

• Aron mailisan ang karaang pinulongan nga gigamit.

Matikdi kon giunsa kini pagpadapat diha sa unang duha ka hubad.

ANG GREEK SEPTUAGINT

Mga 300 ka tuig una pa matawo si Jesus, ang Hudiyong mga eskolar nagsugod paghubad sa Hebreohanong Kasulatan sa Grego nga pinulongan. Kini nga hubad gitawag ug Greek Septuagint. Unsay katuyoan niini? Sa pagtabang sa daghang Hudiyo, nga niadtong panahona nagsultig Grego imbes Hebreohanon, nga makasabot sa “balaang mga sinulat.”​—2 Timoteo 3:15.

Ang Septuagint nakatabang sab sa milyonmilyong dili mga Hudiyo nga Grego ug pinulongan, aron sila mahibalo bahin sa gitudlo sa Bibliya. Sa unsang paagi? “Gikan sa tungatunga sa unang siglo,” miingon si Propesor W. F. Howard, “kini nahimong Bibliya sa Kristiyanong relihiyon, kansang mga misyonaryo nangadto sa mga sinagoga nga ‘nagpamatuod gikan sa kasulatan nga si Jesus mao ang Mesiyas.’” (Buhat 17:3, 4; 20:20) Usa kana sa mga rason kon nganong daghang Hudiyo sa ulahi “nawad-ag interes sa Septuagint,” sumala pa sa eskolar sa Bibliya nga si F. F. Bruce.

Samtang anam-anam nga nadawat sa mga tinun-an ni Jesus ang mga basahon sa Kristohanon Gregong Kasulatan, kini ilang gitapo diha sa Septuagint nga hubad sa Hebreohanong Kasulatan, ug mao na kana ang kompletong Bibliya nato karon.

ANG LATIN VULGATE

Paglabayg mga 300 ka tuig human makompleto ang Bibliya, gihubad ni Jerome nga usa ka eskolar sa relihiyon ang Bibliya ngadto sa Latin, nga sa ulahi gitawag ug Latin Vulgate. Duna nay lainlaing Latin nga hubad niadtong panahona, busa nganong maghubad pa mag bag-o? Gusto ni Jerome nga makoreksiyonan ang “dili hustong mga paghubad, klarong mga sayop, ug ang gidugang ug gitangtang nga mga pulong,” nag-ingon ang The International Standard Bible Encyclopedia.

Gikoreksiyonan ni Jerome ang maong mga sayop. Pero gihimo sa mga lider sa simbahan ang kinadak-ang sayop. Ilang gideklarar nga ang Latin Vulgate lang ang aprobadong hubad sa Bibliya, ug kini lang ang gigamit sa daghang kasiglohan! Ang Vulgate wala makatabang sa ordinaryong mga tawo sa pagsabot sa Bibliya kay kadugayan, ang kadaghanang tawo dili na man makamaog Latin.

NANAGHAN ANG BAG-ONG MGA HUBAD

Ang mga tawo padayong naghimog ubang mga hubad sa Bibliya​—sama sa popular nga Syriac Peshitta sa mga ikalimang siglo C.E. Apan sa ika-14 nga siglo lang gisugdan pag-usab ang paghubad sa Bibliya ngadto sa pinulongan sa ordinaryong mga tawo.

Sa England, niadtong kataposang bahin sa ika-14 nga siglo, gisugdan ni John Wycliffe paghubad ang Latin nga Bibliya ngadto sa pinulongang Iningles nga maoy masabtan sa iyang nasod. Wala madugay, ang pamaagi sa pag-imprenta ni Johannes Gutenberg nakatabang sa mga eskolar sa Bibliya sa paghimo ug sa pagpanagtag ug bag-ong mga bersiyon sa Bibliya sa lainlaing pinulongan sa tibuok Europe.

Dihang nanaghan ang Iningles nga mga hubad, ang mga kritiko miingon nga dili na kinahanglang maghimo pag lainlaing bersiyon sa usa lang ka pinulongan. Ang klerigo nga si John Lewis sa ika-18 nga siglo miingon: “Ang pinulongan mahimong madaan ug dili na masabtan, busa kinahanglang rebisahon ang daang mga Hubad ngadto sa Pinulongan nga masabtan sa bag-ong henerasyon.”

Karon, ang mga eskolar sa Bibliya mas dakog katakos sa pagrebisar sa daang mga hubad. Sila mas lawom ug pagsabot sa karaang mga pinulongan sa Bibliya, ug dunay bag-ong nadiskobrehan nga karaang mga manuskrito nga ilang magamit ingong reperensiya. Nakatabang kini sa pagtino kon unsa gyod ang orihinal nga pagkapamulong sa Bibliya.

Busa dakog tabang ang bag-ong mga bersiyon sa Bibliya. Siyempre, kinahanglan gihapong mamili kon unsang bersiyon ang kasaligan.a Pero kon ang mga nagrebisar niini napalihok tungod sa tinuod nga gugma sa Diyos, ang ilang bag-ong bersiyon dako kaayog tabang kanato.