Pagpakaon sa Gipanggutom sa Kalibotan—Unsay Palaabuton?
DIHA sa 160-akre (65-ha) nga bodega sa ilalom sa yuta sa Missouri, T.B.A., puno ang tibuok bodega sa nagtumping 2.6 ka bilyong libra (1.2 ka bilyong kg) sa mantekilya, keso, ug pinulbos nga gatas. Kini maoy bahin sa tibuok yuta nga pundohanan sa sobrang pagkaon nga gipalit sa gobyerno gikan sa mga mag-uuma sa prisyo nga duolan sa $3 bilyones sa usa ka tuig. Mokostar usab kini ug laing $58 ka milyon sa usa ka tuig aron sa pagpaandar sa mga pasilidad sa pundohanan niini. Dugang pa, makagasto ang gobyerno ug bilyonbilyong dolyares kada tuig sa paghatag sa mga mag-uuma ug hinabang baylo sa ilang dili pagtikad sa 20 porsiento sa ilang yuta sa pagkunhod sa ilang abot sa uma.
Kini bang larawan sa kadagaya magkahulogan nga kon, makita ang timbang nga paagi sa pag-apod-apod, ang ingon nga kadagaya motapos sa kataposan sa kagutmanan sa kalibotan? Makasalig ba ang kulang sa pagkaon nga kalibotan niining daw walay kinutubang tagana sa pagkaon sa walay kataposan?
Ang tubag niining pangutanaha hinungdanon tungod kay dili lamang ang gipanggutom nga masang katawhan sa Ikatulong Kalibotan ang nagpanan-aw sa pipila ka nasod nga adunay sobrang pagkaon ug tabang kondili daghang naugmad nang kanasoran nagsalig sa pagpamalit gikan niining mga nasora alang sa ilang tagana sa pagkaon. Sa pagkamatuod, ang report nagpakita nga ang naugmad nang kanasoran sama sa Sobyet Unyon, Japan, ug ubang komunidad sa Uropa ang nagapamalit halos sa tanang sobrang pagkaon tungod kay makaabot man sila sa pagpalit niini. Samtang ang daghag pagkaong kanasoran makataganag sobra ug makabuot silag maayong prisyo niini, magpadayon ang tagana. Apan, adunay mga timailhan nga dili molungtad ug dugay kining situwasyona.
Makuyawng Umaabot
Nagtan-aw sa unahan, nakita sa kadaghanang mga analista nga sobra ang kunsomo kay sa abot. Kadaghanan kanila nagpunting nga ang tagana sa pagkaon sa kalibotan nagkatupong sa miaging pulo ka tuig, samtang ang kunsomo misaka. Ilang nakita nga nagkasira ang kal-ang tali sa abot ug sa kunsomo. Unsay nakaamot niini nga pag-us-os?
Ang dili maayong klima maoy usa ka hinungdan. Ang hataas, mainit nga ting-init sa 1980 sa Tinipong Bansa ug sa sunodsunod nga daotang klima sa Sobyet Unyon sa pagkatinuod miresultag kadaot sa mga abot sa uma. Apan, ang mga eksperto sa palibot miingon nga kining kapakyasana sa pagkatinuod maoy resulta sa tinguha nga makaanig daghan kaayo ug sa modernong pagpanguma. Balik pa sa panahon sa mas gagmay pa ang kaumahan ug dili pa kaayo moderno, daghang nagkalainlaing tanom ang gipananom, ug ang mga mag-uuma wala kaayo magsalig sa maayong klima. Uban sa modernong komersiyal nga pagpanguma, libolibo o milyonmilyong akre gitamnan ug usa ra ka matang sa tanom.
Ang dagkong pagpanguma makapugos sa yuta sa pagpatunghag daghang bunga apan magabalik ug diyutay ra kaayo ngadto niini. Gitikad ang yuta tuig-tuig sa mao ra gihapong tanom, ug ang mga sustansiya ug organikong butang sa maitom, tabunok nga yuta sa ibabaw dili mapulihan. Lakip niini, ang pagkankan gumikan sa hangin ug tubig makadaot sa yuta sa labing dagkong kaumahan sa kalibotan sa makalilisang nga proporsiyon. Sa Iowa, pananglitan, ang usa ka aberids nga akre makawalag napulo ka tonilada, o usa sa napulong bahin sa usa ka pulgada (0.25 cm), sa ibabawng yuta matag tuig. Ang pagtuon sa Soil Conservation Service nagpakita nga ang pagkankan sa usa ka pulgada (2.5 cm) sa ibabawng yuta makakunhod sa bunga sa mais nga duolan sa 6 porsiento. Kini nagpasidaan nga kon ang presenteng proporsiyon sa pagkankan dili masumpo, ang abot sa mais sa Tinipong Bansa mous-os ug mga un-tersiya sa sunod nga mga dekada.
Ang pagkadaghag abot mikunhod sa laing hinungdan. Ang mabungahong kaumahan tuling nagkahanaw. Ang pagtaas sa bili sa yuta, ang dako nga gasto sa sugnod, mga kemikal, suweldo sa obrero, ug kagamitan, ang menos nga prisyo sa abot tungod sa sobrang abot sa uma nakadugang sa dakong kapit-osan alang sa gagmayng mga mag-uuma sa pagbaligya. Ingong resulta, ingon ka daghan sa usa ka milyong akre (0.4 milyones ha) sa kaumahan gihimong mga proyekto sa pagpamalay, dagkong mga tindahan, mga pundohanan sa tubig, ug mga haywey kada tuig sa Tinipong Bansa.
“Uban sa hilabihan ka daghang sobra, ang kagutmanan sa kalibotan ug ang pagkawalay ganansiya sa pagpanguma, nagpakita nga wala moobra ang presenteng sistema,” miingon ang ekonomista sa Departamento sa Agrikultura sa T.B.
Unsa ang mga Palaabuton?
Sanglit nasusi ang duha ka bahin sa hulagway—ang situwasyon sa kulag pagkaon nga kanasoran sa Ikatulong Kalibotan ug ang daghang sobrang pagkaong naugmad nang kanasoran—unsay atong ikaingon bahin sa kaugmaon sa pagpakaon sa gipanggutom sa kalibotan? “Tali sa tanang problema nga misakit sa tawhanong rasa, ang nakitang walay kasulbaran—ug sa samang higayon dili mapaigoan—mao ang kagutmanan.” Mao kanay konklusyon nga naabot sa The New York Times diha sa mga serye sa mga artikulo bahin sa ulohan sa kagutmanan. Nagpunting sa “pagkawalay-kaangayan sa kinitaan ug sa kakabus” ingong tinuod nga hinungdan sa kagutmanan sa kalibotan, ang artikulo mipadayon: “Gawas nga masulbad kining malahutayon katilingbanon ug ekonomikanhong problema, walay bisan unsang paagi sa mga programa sa hinabang o sa pagkontrolar sa populasyon ang makawala sa kagutmanan sa kalibotan.”
Ang dayag nga pangutana mao: Kinsa ang makasulbad niining “malahutayon katilingbanon ug ekonomikanhong problema” ug mopatunghag tinuod nga kauswagan? Aduna bay siyentipiko, ekonomista, mag-uuma, o politikal nga lider nga maalamon ug makagagahom kaayo nga makalagbas siya sa tanang katilingbanon, ekonomikanhon, ug politikal nga mga babag ug makawala sa pagkahakog, pagkadalo, ug ambisyon aron sa pagtabang sa gipanggutom sa kalibotan? “Ang mga paagi sa pagpatunghag dagayang abot haduol na,” miingon ang ibabawng artikulo sa Times. “Apan walay usa ang nasayod kon unsaon sa pagkab-ot niini niadtong nanginahanglan niini.”
Kining malisod nga kahimtang gitagna ni Jesu-Kristo niining mga pulonga: “Aduna unyay kanihit sa pagkaon . . . sa nagkalainlaing dapit,” ug “sa yuta kagul-anan sa kanasoran nga wala mahibalo sa lutsanan.” (Mateo 24:7; Lucas 21:25) Samtang wala magbatbat sa hinagpat nga paagi kon sa unsang ug ngano nga nahitabo ang kanihit sa pagkaon, ang mga pulong ni Jesus tukmang nagbatbat sa kamatuoran nga atong nakita karon.
Sa pagkatinuod, usa ka butang ang pagpanagna bahin ning problemaha, apan laing butang ang pagbaton ug moobrang solusyon. Sumala na sa atong nakita, ang solusyon sa problema sa kagutmanan dili lamang ang pagpatunghag daghang abot. Ang gikinahanglan mao ang matarong ug matul-id nga administrasyon pinaagi sa matarong nga kagamhanan. Gitudloan ni Jesu-Kristo ang iyang mga sumusunod sa pag-ampo ug usa ka kagamhanan: “Paanhia ang imong gingharian.”—Mateo 6:10.
Ilalom nianang matarong nga Gingharian, ang mabungahong mga gahom sa yuta ipasig-uli: “Kay diha sa namad-ang yuta mosugwak ang mga tubig, ug magatubod sa tubig ang disyerto. Ug ang napagbang mga balas mahimong usa ka linaw, ug ang giuhaw nga yuta magatubod sa tubig.” (Isaias 35:6, 7) Ang resulta unya mao nga ang “yuta magahatag sa iyang bunga,” ug “aduna unyay kadagaya sa lugas sa yuta; diha sa tumoy sa kabukiran adunay pagsugwak.”—Salmo 67:6; 72:16.
Ug wala na unyay magutman tungod kay walay ikapalit. Ang tanan, dato ug kabus, makabahin sa kadagaya sa yuta. Ang pagdapit maoy alang sa tanang katawhan, sumala sa espiritu sa Isaias 55:1, nga mabasa: “Oy, kamo nga giuhaw! Umari kamo sa tubig. Ug kamo nga walay salapi! Umari, pumalit ug kumaon. Oo, umari, palit ug bino ug gatas nga walay salapi ug walay prisyo.”
Pagkadako nga panalangin unya sa pagkinabuhi sa Bag-ong Kahikayan sa mga butang sa Diyos nga niini “magapuyo ang pagkamatarong”!—2 Pedro 3:13.
[Mga Letrato sa panid 10]
“Ang yuta magahatag sa iyang bunga”