Pagpaniid sa Kalibotan

Niining gulaa, gigamit sa Pagmata! kining tibuok seksiyon alang sa krisis nga mitungha diha sa “duyan sa demokrasya.”

Paglutos sa Relihiyon sa Gresya—Ngano?

SA DOMINGGO Hunyo 15, 1986, duolan sa 700 ka Kristohanong mga Saksi ni Jehova nagtigom sa malinawong asembliya diha sa Galaxias Cinema, sa Larisa, Gresya. Gihimo nila ang ilang makaduha sa usa ka tuig nga sirkitong asembliya sa pagtuon sa Bibliya ug sa pagpauswag sa aplikasyon sa Kristohanong mga prinsipyo diha sa ilang adlaw-adlawng mga kinabuhi.

Kining tigoma nahiuyon sa bag-ong Konstitusyon sa Gresya, nga gihimong balaod sa 1975, nga nag-ingon nga ang “mga Grego may katungod sa pagtigom nga malinawon ug nga walay armas.” Kini nag-ingon usab: “Kagawasan sa relihiyosong konsensiya dili malapas.” Ang Konstitusyon midugang: “Ang tanang nailhang mga relihiyon may kagawasan ug ang ilang mga rituwal sa pagsimba pagatumanon nga walay babag ug ilalom sa panalipod sa balaod.”

Apan, sa mga alas 11 niadtong adlawa sa Hunyo, may daotang nahitabo sa sinehan diin didto malinawong nagtigom ang Kristohanong mga Saksi ni Jehova. Giasoy sa lokal nga pamantalaang I Larisa ang nahitabo: “Ginatos ka mga tawo, ilabina ang mga sakop sa Kristohanon [Grego Ortodokso] nga mga organisasyon sa atong lungsod, uban ang pila ka pari nga nangulo, misugod sa pagtigom ug misugod sa pagpahayag sa ilang pagsupak niadtong didto sa sinehan—kapin sa 700 ka mga Saksi ni Jehova. Ang magubotong mga tawo daw talisulod sa sinehan ug sa pagpahunong sa asembliya.”

Gilibotan sa mga tawo ang sinehan sa daghang mga oras, ug ang situwasyon misamot nga makahahadlok. Unsay nakapugong sa pag-atake sa mga tawo batok sa Kristohanong mga Saksi sa paghimog kapintasan kanila?

Nasanta ang Kapintasan sa Magubotong Panon

Ang asoy sa pamantalaan nagpadayon: “Ang abogado sa distrito miabot nga may dalang mga polis ug gikontrolar ang mga miprotesta, kinsa nagpadayon sa pagsinggit sa atbang samtang nanganta sila sa ilang mga salmo ug mga awit sa simbahan.”

Sa unsang paagi nakaikyas ang mga Saksi sa ulahi gikan niining makuyawng situwasyon? Ang lokal nga pamantalaang Eleftheria miasoy: “Ang abogado sa Unang Hukmanan, si Gg. Spiros Spiliopoulos . . . nagpabilin didto sa daghang oras, iyang gigamit . . . ang tanan niyang katakos sa diplomasiya aron sa pagbungkag sa mga tawo sa mga alas dos pasado sa hapon, dihang taligawas na ang mga Saksi ni Jehova sa sinehan, busa nalikayan ang posibleng kapintasan.”

Ang posibleng kapintasan niadtong okasyona maayo kaayong pagkapahayag niining mga pulonga sa usa ka pari, nga gikutlo sa sama gihapong tuboran: “Sa sunod panahong ihatag sa alkalde ang sinehan ngadto sa [mga Saksi], magdala kamig mga pala ug among gub-on ang tanan!”

Mipahayag ang Obispo

Unsay hunahuna sa hataas nga awtoridad sa iglesya niining makauulawng paggawi sa mga pari ug sa ilang mga sumusunod? Ang Eleftheria mitaho: “Ang Among Labing Halandong Obispong si Seraphim mipahayag pabor sa panon sa mga matinumanon nga nakigbahin sa demonstrasyon.” Midugang ang pamantalaan nga iyang “gipadayag ang iyang kinasingkasing nga kalipay sa kusganong presensiya sa sakop sa [Ortodokso] ug bug-os kasingkasing nangaliya nga paluyohan ug lig-onon ang mga matinumanon aron kon gikinahanglan, makahimo sila sa pagpabati sa ilang presensiya sa kusganon ug sa epektibong paagi.”

Gisaway sa obispo ang lungsod sa Larisa sa pagtugot sa paggamit sa sinehan sa “mga kaaway sa iglesya ug sa atong nasod tungod sa ilang anti-kristo nga tigom.” Mipagawas siya ug takubang hulga batok sa mga awtoridad sa politika: “Ang atong nasod, mga ginoo, sumala sa balaod maoy usa ka Ortodoksong nasod, ug ang mga ministro niini walay katungod sa aktibong pagsuportar sa mga kaaway niini.” Siya midugang: “Dili makatugot niini ang Kristohanong Ortodoksong mga tawo ug dili makapasaylo sa ilang mga pangulo niini.”

Reaksiyon sa Prensa

Daghang Gregong mga tumtan-aw nasuko niining dugang pananglitan sa pagkapanatiko sa Grego Ortodoksong Iglesya. Sa daghan nang katuigan ang mga Saksi ginalutos ug gipakaulawan sa mga kamot sa klero.

Ang lokal nga pamantalaang I Alithia mipatik ug artikulo ni Sarantos Vounatsos ilalom sa ulohang “Diha sa Ngilit sa Kinabuhi—Nagalihok Samag mga Pariseo.” Mikomento mahitungod sa aksiyon sa mga tawo, siya nangutana: “Nganong gihimo kining mga butanga? Ug kinsa ang pangunang mga karakter? Kon wala ako masayop, ang [mga Saksi] may gihimong tigom. Ug ang uban? Ang uban mga pari ug misunod ang panon sa mga tawo.”

Si Vounatsos mipadayon: “‘Ilansang [ang mga Saksi],’ naninggit ang magubotong panon sa mga tawo. Apan kini bang mga tawhana, kining mga manggugubot, mga Kristohanon? Mao kanay ilang gisinggit, ug sa pagkapanatiko pa! Ug, alaut lang, ang ilang ‘pangulo’ nagsinggit-singgit . . . pari pa! Namahad siya, nagpasipala, nagwali nga mapasiatabon, ug sa usa ka punto daw sama siyag ‘hijacker’ tungod kay iyang gidispley ang iyang relo nga gitagalan silag lima ka minutos sa paggula sa sinehan, kay kon dili . . . magsugod ang pagpahamtang sa silot! ‘Kay kondili mosulod kami ug pamuk-on namo ang ilang mga ulo, akong mga igsoon,’ nadunggan siyag misulti.”

Gitunglo sa magsusulat ang lihok sa pari batok sa mga Saksi ug nangutana: “Ngano? Gipasakitan ba kamo nila? Sa unsang paagi? Sa ilang mga tigom? Nan nganong dili man kamo magtigom? Gitamparos ba kamo nila? Nan itahan ang inyong pikas aping! Apan inyong gipadapat ang mata sa mata! Ngano? Gidut-an ba ug hanting ang inyong liog? Ug kamo bay mopahamtang ug kapintasan? Sayop nga mahimong usa ka pari! . . . Buot ba nimong ipahamtang kanimo ang mga buhat sa mga pariseo? Aw, pagbantay kamo, tungod kay kon magpadayon kamo, mawad-an kamog kaluoy o grasya [sa Diyos], ni sa amoa kaha.”

Sa Hulyo, ang pamantalaan nga mogulag Dominggo sa Atenas nga Eleftherotipia mipatik ug usa ka artikulong nag-ulohan: “Mga Paglutos sa Relihiyon: Gisumbong ang Gresya sa Uropa Dihang Gisunog sa Iglesya ang mga Panatiko, Gihulga, Gibunalan.” Kini miingon nga gishisgotan sa prensa sa gawas ang butang mahitungd sa kagawasan sa pagsimba sa Gresya. Kini mikutlo sa The Wall Street Journal sa Hunyo 16, 1986, nga mipatik ug usa ka artikulo ilalom sa titulong “Ortodoksong Iglesya sa Gresya Nag-ipit sa mga Aktibista sa Ubang mga Sekta, Sumbong pa Nila.”

Giasoy sa Eleftherotipia nga ang Ortodoksong Iglesya adunay Batok-Erehiya nga Departamento sa Atenas sa distrito sa embahada. Sa usa ka opisina didto, ang paring si Antonios Alevizopoulos “misulat ug mga tracts batok sa mga kalihokan sa mga Evangelical, Pentecostal, mga Saksi ni Jehova, nga ang tanan erehes sa iyang hunahuna nga ‘nagahulga sa indibiduwal ug sa katilingban.’”

Gikutlo ang usa ka Protestanteng misyonero nga nag-ingon nga daghang ginatos ang gidakop tungod sa pagpangabig sa mga tuig nga dili pa dugay, “lakip sa 890 ka mga Saksi ni Jehova sa 1983 lamang.”

Ang samang report diha sa Eleftherotipia mipadayon sa paglista sa ubang mananapong mga buhat nga gihimo batok sa mga Saksi ni Jehova sa Gresya. Lakip niini mao ang mga buhat sa tinuyong pagsunog sa mga balay sa mga Saksi ni Jehova, sa pagguba sa pultahan ug mga bentana sa tigomanan, ug sa pagsulay sa pagbungkag sa mga tigom sa Bibliya sa mga Saksi.

Ang pinakagrabeng buhat nahimo sa monghe dihang iyang giatake ang 79-anyos nga Saksi diha sa karsada, diin namatay ang biktima sa ulahi sumala sa gitaho. Dili ikatingala nga ang samang pamantalaan miingon nga “nameligro ang relihiyosong kagawasan diha sa dapit-natawhan sa demokrasiya.”

Nakurat ka ba dihang masayod nga niining ulahing petsa ang Gresya, sa dugay nang kasiglohan gitawag nga mao ‘ang duyan sa demokrasiya,’ makakita gihapon ug relihiyosong paglutos ug pagkapanatiko ug nga ang mga pari nakapukawg kasuko sa panon sa mga tawo? Sa unsang paagi naglungtad gihapon ang maong kahimtang diha sa usa ka nasod diin ang Konstitusyon tin-awng nagtugot ug kagawasan sa relihiyon?

Karaang Balaod

Ang hinungdan sa suliran mao ang karaang balaod nga naglungtad gihapon, apan wala malakip sa Konstitusyon. Balik pa sa miaging mga tunga sa siglo, sa ulahing bahin sa katuigang 1930, ang Gresya, bisan ug usa ka monarkiya nga nasod, gimandoan sa diktador nga si Metaxas. Niadtong panahona giaprobahan ang balaod uban ang hunahuna sa pagkontrolar sa pagtukod ug mga dapit sa pagsimba nga dili Grego Ortodokso.

Gilakip niadtong karaang balaod ang mosunod nga probisyon: “Ang bisan kinsa nga mangabig bilanggoon ug pamultahon.” Apan giunsa pagbatbat ang pagpangabig? Ang balaod nag-ingon: “Ang terminong ‘pagpangabig’ naglangkit sa mosunod: bisan unsang direkta ug dili-direktang pagsulay sa pagsulod sa relihiyosong konsensiya sa heterodokso nga mga partido, uban ang hunahuna sa pagbag-o sa sulod sa ilang konsensiya.”

Pinasukad niana nga kabatbatan, ilegal bisan gani ang paghisgot sa mga kalainan sa pagtuo! Isipon kana nga ‘pagsulod sa laing relihiyosong konsensiya uban ang hunahuna sa pagbag-o sa sulod niini’! Apan ang paglutos ug pagbilanggo sa masinundanon sa balaod nga katawhan tungod kay nakigbayloay ug mga opinyon mahitungod sa relihiyon maoy buhat balik pa sa Dulom nga mga Katuigan. Walay lugar karon nga gipraktis ang ingon nga pagsupak sa sama nga sukod diha sa bisan haing demokrasya sa Kasadpan.

Ang aplikasyon niining karaang balaod nakapahinabog dakong inhustisya diha sa mga Saksi ni Jehova ug sa uban sa Gresya. Ug dakong kadaot kini sa maayong mga prinsipyo sa kagawasan nga gigarantiyahan sa Konstitusyon sa Gresya.

Mga Kaso sa Korte sa Crete

Ang isyu sa kagawasan sa relihiyon mibangon usab karong bag-o diha sa isla sa lalawigan sa Crete. Didto giparehistro sa Kristohanong mga Saksi ni Jehova sa korte ang asosasyon aron ilhon sa legal nga paagi. Giaprobahan ang hangyo. Apan ang mga obispo sa Crete miprotesta sa korte ug gisibog ang pagtugot.

Sa unsang mga katarongan? Nga ang mga pagtulon-an sa mga Saksi ni Jehova wala magkasibo sa depinasyon kon unsa ang Kristohanon sumala sa interpretasyon sa Grego Ortodoksong Iglesya! Apan ang mga Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan ilado sa pagkahimong mga Kristohanon nga nagtuo kang Jesu-Kristo ingong Manunubos, ang balaang Anak sa Diyos, ug nagasunod sa iyang mga pagtulon-an. Nga Kristohanong relihiyon ang mga Saksi ni Jehova bug-os nga natukod sa legal nga paagi sa mga kagamhanan sa tibuok-kalibotan nga nagpahimo sa mga pangangkon sa iglesya nga binuang!

Miapelar ang mga Saksi ni Jehova sa hataas nga hukmanan sa Gresya. Sila naglaom nga ang tinuod nga hustisya magpabilin nga walay malupigong impluwensiya sa mga klero sa Grego Ortodokso.

Sa karon, ang balaod bahin sa pagpangabig (ug ang desisyon sa korte sa Crete) maoy usa ka kaulawan sa kagamhanan sa Gresya. Kaulawan usab kini sa internasyonal nga dungog sa nasod nga ‘duyan sa demokrasya.’

Busa, gilaoman nga ang departamento sa pamalaod sa Gresya mohatag ug desisyon sibo sa ilang maayong Konstitusyon ug uban sa mga prinsipyo sa kagawasan sa relihiyon nga nakita diha sa Deklarasyon sa Tawhanong mga Katungod sa Hiniusang Kanasoran, nga niini miuyon ang Gresya.