Pagpaniid sa Kalibotan
Nag-us-os ang Pagsalig sa Relihiyon
Sumala sa usa ka 1986 nga surbing Gallup, ang mga Amerikano labaw nga may pagsalig sa militaryo kay sa organisadong relihiyon, nagtaho ang The New York Times. Ang pagsalig diha sa militaryo gipaila sa 63 porsiento niadtong giinterbiyo, apan 57 porsiento lamang ang may pagsalig sa relihiyon. Ang naulahing numero nagatimaan sa 9-porsientong pag-us-os gikan sa 66 porsientong gisurbi niadtong 1985 nga may pagsalig sa relihiyon. Nganong may dakong kausaban sa pagsalig sa publiko? Ang The Times nagtaho nga si Andrew Kohut, presidente sa organisasyong Gallup, “nagpasangil sa pag-us-os ngadto sa labawng pagkalangkit sa mga iglesya sa kontrobersiyal nga mga isyu.” Siya miingon: “Sa mausbawon, ang relihiyosong mga tawo ug mga instirusyon nahimong kontrobersiyal ug mas politikahon.”
Kan-a ang Imong Oatmeal!
Si Mama miingon nga maayo kini kanimo, busa, bisan pag lamian kag dili, kaona kini. Husto ba siya? Ang ba-gong panukiduki nagapakitang lagmit siya husto. Nadiskobrehan sa mga siyentipiko nga pinaagi sa pagdugang ug tinagdiyutay nga oatmeal ngadto sa menos-tambok nga mga diyeta, ang katawhang kinahanglang magpaigoigo sa ilang ginakaong tambok makasinatig labi pang dakong kunhod sa mga lebel sa cholesterol. Sa pagtaho bahin sa pangpotanan sa usa ka pagtuon nga naglangkit sa 208 ka pasyente, ang Journal of the Ameridan Dietetic Association miingon nga tapos sa unom ka semana sa menos-tambok nga diyeta, ang cholesterol nakunhorag 5.2 porsiento. Bisan pa niana, ang pagdugang sa oats ngadto sa samang unom-semanang diyeta nagpatunghag dugang 2.7-porsientong pagkunhod alang niadtong nagagamit sa oat bran ug 3.3-porsientong pagkunhod alang sa mga tigkaon ug oatmeal.
Labawng mga Riyesgo sa Dugo
Ang gipondong dugo may riyesgo nga mahugawan sa fungus nga mitubo sulod sa plastik nga mga sudlanan. Kini napadayag karong bag-o sa Brazil dihang ang National Secretariat of Sanitary Vigilance mihimog mga lakang sa paghunong sa produksiyon sa plastik nga mga sudlanan tungod sa kakulang sa kahinlo, asepsis, ug pagkontrol sa kalidad sa bahin sa pila ka tiggama. Ang lihok sa gobyerno giisip nga nahiangay ug dugay nang nalangan. Ang prsidente sa Secretariat, si Gn. Luiz Felipe Moreira Lima, nagpatungha sa pangutana: “Naunsa ba nga niining tanang katuigan walay nakakita niini?” Kon pila ka libong tawo ang naabonohan sa dugo nga nahugawan sa fungus mataghap lamang.
Talagsaong mga Lakang
Ang kahadlok sa AIDS mitultol sa pila ka bag-o ug talagsaong mga lakang sa pagpugong sa pagkaylap sa makapatay nga sakit sa Italya. Ang La Tribuna, usa ka Italyanong mantalaan, nagtaho nga ang mga pampam sa Pordenone ug Treviso gihatagag pinatik nga mga tract nga nagasaysay sa tin-awng mga pulong sa unsang paagi malikayan ang AIDS gikan sa sekso. Ugaling, ang tract, nga gipatik sa Komite sa Sibil nga mga Katungod sa mga Pampam, wala tuyoa aron ilang gamiton kondili alang sa kagamitan sa umaabot nga mga parokyano nga maoy potensiyal nga mga magdadala sa sakit. Ang tract nagasaysay nga ang pampam mao ang nahadlok nga matakdan sa sakit ug mobalidad sa parokyano kon dili buhaton ang nahiangayng mga lakang sa pagpanalipod. Ang mga kaso sa AIDS sa Italya nagdoble sa matag walo ka bulan.
Polusyon Mopatay
Mga 30 ka toneladang kemikal gikan sa usa ka Swisong planta sa kemikal wala tuyoang nabanlas ngadto sa Subang Rhine sa miaging Nobyembre. Ang International Herald Tribune mitaho nga ang gibanabanang 500,000 ka isda sa 34 ka nagkalainlaing espisye napatay. Apan ang katalagman dili limitado sa mga isda. Sumala sa Pranses nga mantalaang Le Figaro, daghang langgam sa tubig ang namatay ingong laktud nga resulta sa kemikal nga mga maghuhugaw sa suba. “Dinosenang patayng mga talabong ug grebe ang napunit. Ang tigsalom nga mga itik nga maningaon sa kinhason nangahilo, ingon man ang tigkaon ug sagbot nga mga swan. Kining tanan nagapamatuod nga ang polusyon moapektar sa kinaiyahan sa tanang lebelo.” Gibanabanang mokabat ug napulo ka tuig aron ang Rhine maulian sa ekolohikanhong katimbang niini.
Pagsuhid sa Kapintasan Diha sa TV
Ang Shaka Zulu, isa ka kontrobersial nga seryal nga salida sa telebisyon, nagpahinabo nga gibanhaw sa mga batan-on sa South Africa ang mga adlaw sa bangkaw ug taming, nag-ingon ang usa ka artikulong mipatim-aw sa usa ka puplemento sa Natal Witness, usa ka mantalaan sa South Africa. “Ang itom ug puting mga batang lalaki—ug mga babaye —nangabuang sa bag-ong dula” sa pagsundog sa seryal nga mga salida sa TV nga Shaka Zulu. “Sa wala pa kini isalida sa mga eskren, ang mga bata nagdula nag . . . mapintasong mga dula,” mipatin-aw si Khaba Mkhize, awtor sa artikulo, apan karon “ang mga pundok sa batan-ong mga lalaki ug mga babaye ‘nagaatake’ sa usag usa pinaagig minaomao nga mga bangkaw ug karton nga mga taming sumala sa ginabuhat sa mga aktor.” Ang resulta mao ang nagadaghang listahan sa nasamdang mga tawo. Mahitungod sa mga epekto sa kapintasan diha sa TV diha sa mga batan-on karong adlawa, usa ka opisyal miingon: “Samtang sila motubo ngadto sa pagkahamtong sila mabansay na nga mahimong mga Shaka ug mga Rambo sa katilingban.”
Ang Bayad sa Panglawas sang mga Palainom
“Halos 10% sa badyet sa pag-atiman sa panglawas sa Ontario” nga mga $10 bilyon (Canadianhon) may kalabotan sa alkohol, nagtaho ang Canadianhong mantalaan nga The Journal, nga gipatik sa Addiction Research Foundation. Ang ubang gitahong estadistika mao: 84 porsiento sa mga taga-Ontario nagainom panagsa, ug 49 porsiento sa tanang tig-inom nagainom sa “lima o labaw pang pag-inom sa usa ka higayon,” nga maoy gidaghanon nga “makadaot sa pisikal, sosyal, o mental nga kahimsog, o sa tanang tulo.” Ang makapahinuklog nga estadistika mao nga sa duha ka tuig nga yugto “6,300 ka kamatayon sa Ontario—duol sa 10% sa tanang kamatayon—nalangkit sa alkohol,” mitapos ang artikulo.
Tulin Kaayo
Sa Federal Republic of Germany, mga 23,000 ka trabahanteng nagaatiman sa karsada mingreklamo bahin sa iresponsable nga mga drayber. “Ang mga drayber mopasirit agi sa mga puwestong may nagtrabaho sa 170 km (105 mi) sa matag oras nga walay bisan unsang kabalaka,” matud ni Josef Hilgers, tsirman sa ilang asosasyon, sa Cologne. Napulo ka trabahante and napatay sa miaging tuig ug dinosena ang nasamad, nagtaho ang Süddeutsche Zeitung. Kini, uban ang ubang kapeligrohan, sama sa tag-as nga mga lebel sa kalangas ug polusyon sa hangin, nagapugong sa halos tanang trabahante sa pagpabilin sa trabaho hangtod sa edad sa pagretiro.
Ang ubang Uropanhong kanasoran mouyon usab nga ang tulin nga pagdrayb usa ka seryosong suliran. Ang usa ka bag-ong balaod sa Italya nagabaod ug mga multa nga mga $575 (U.S.) alang sa mga motorista ug mga $1,150 alang sa mga drayber ug trak nga molabaw sa mga limite sa katulinon sa kapin ug 10 km (6 mi) matag oras!
Talaan sa Krimen
Ang etika sa usa ka 46-anyos nga lalaking walay balay nga gidakop tungod sa pagsakayg kinawat nga bisikleta nakapalibog sa kapolisan sa Tokyo. Ang iyang daw gamay rang sala misulbong dihang nadiskobrehan sa kapolisan ang duha ka notbok nga gidala sa tawo. Ang Asahi Evening News miingon nga ang mga notbok maoy “detalyado sa labihan ug limpiyong pagkasulat sa kamot” sa kawatan mismo ug naglista sa mga 100 ka pangawat nga milimpiyog kapin sa 1.5 milyong yen ($9,400, U.S.). Sa pagsaysay sa hinungdan sa pagtala sa iyang mga krimen, siya miingon: “Dihang kas-a ako gidakop, wala ko mahinumdomi ang tanang detalye sa akong nabuhat ug nakahatag kalisod sa mga polis nga nagdumala. Ako nanumpa, niadto mismo, nga dili tugotang kana mahitabo pag-usab.”
Mga Tigulang sa Alemanya
Daghan paba ang mga tawong buhi nga natawo una sa 1914? Bisan tuod nagkadiyutay ang ilang gidaghanon, palandonga ang mga numero gikan sa usa ra ka Uropanhong nasod. Ang Kasadpang Alemanya dunay 1.8 milyong tawo nga kapin ug 80 anyos sa edad ug 146,000 ang kapin ug 90, sumala sa usa ka pagtuon sa 1986 ni Propesor Ursula Lehr ug gipatik diha sa Alemang magasing Aktiver Lebensabend.
Mobugno sa Impeksiyon
Nganong ang duga sa cranberry epektibo sa pagbugno sa mga impeksiyon sa pagbugno sa mga impeksiyon sa agianan sa ihi? Si Dr. Kathryn Schrotenboer, sa pagsulat diha sa Family Circle, misaysay nga gihunahuna sa nangagi nga ang pangunang epekto mao ang pagpugong sa pagtubo sa bakterya pinaagi sa pagpaasido sa ihi. Bisan pa niana, ang mga pagtuon sa Youngstown State University sa Ohio nagpadayag nga, dugang pa, kini aktuwal nagapugong sa bakterya sa pagtapot ngadto sa tisyu sa agianan sa ihi. Bisan tuod ang mga hiyas sa pagtambal niini tingali dili sama ka epektibo sa antibiotiko sa mga kaso sa grabeng impeksiyon, ang mikrobiyologong si A. E. Sobota miangkong ang pag-inom ug 12 ngadto 15 onsa (0.3 ngadto 0.4 L) nga duga kada adlaw motabang sa ”pag-anod sa bakterya diha sa ihi. Sa pagpaluyo sa mga kaplag ni Sobota, si Dr. Schrotenboer nagsugyot nga ang pag-inom ug duha o tulo ka basong duga sa cranberry sa usa ka adlaw “makasanta sa balikbalik nga mga atake sa cystitis o hubag sa pantog.”