Mga Batan-on Nangutana. . .

Sa Unsang Paagi Mapaangay Ko ang mga Tawo Kanako?

KINI normal lamang nga ikaw gustong maangayan. Ug imong maabot nga dugang mga tawo mapaangay nimo. Apan, daw bisan unsa pa nimog paningkamot, napahilayo lamang hinoon nimo ang mga tawo; nga magkasayopsayop ka sa matag panahong mosugod ka sa pagpakigsulti; nga ikaw ulahi nga maimbitar, ulahi nga maapil, ulahi nga ginapangita. Nan, sa unsang paagi imong mausab ang mga butang ug ang uban makaangay kanimo?

Nakaangay Ka ba sa Imong Kaugalingon?

Una sa tanan, atubanga ang kamatuoran nga walay bisan kinsa nga magustohan sa tanan. Gani, ang uban wala makaangay kang Jesu-Kristo—ug siya hingpit! (Isaias 53:1-3) Busa mapait kini nga kamatuoran sa kinabuhi nga ubang mga tawo yanong dili makaangay nimo. Kining daw makatugaw nga kamatuoran mas lisod dawaton, hinoon, kon wala ka makaangay sa imong kaugalingon. Kon kulang ang imong pagtamod sa kaugalingon, makapaluya sa buot ang pagdiskobre nga dunay wala makaangay nimo. Mobating walay kasegurohan, tingali mohimo kag walay kapuslanang paningkamot sa pagbaton sa pag-uyon sa tanan.

Nakita sa kinse-anyos nga Sean nga ang paghimo niini makadaot sa kaugalingon: “Akong nakita nga kon sobra kaayo ang akong pagkabalaka nga maangayan ako sa mga tawo, manlimbasog gayod ako aron sila makaangay nako nga sa ingon ilang mamatikdan [ang kawalay-kasegurohan] ug sa aktuwal magpahilayo hinoon.”

Ang sugo ni Jesus sa “paghigugma sa imong silingan sama sa imong kaugalingon” nagpakita nga dunay igong pagtamod sa kaugalingon ang angay ug gikinahanglan. (Mateo 22:39) Busa ilha ang imong bili ingong tawo. Bisag sa walay duhaduha duna kay mga deperensiya, hinumdomi nga ikaw usab daghag nabatonan ingong tawo.a

Ang pagbaton ug maayong pagtamod sa kaugalingon makatabang nimo sa pag-atubang sa panagsang indibiduwal nga moayad sa imong paningkamot nga makighigala. Makapugong usab kini kanimo sa hugot kaayong paghawid sa mga relasyon. Ang batan-ong si Kelly, pananglitan, mibating gihulga sa dihang ang iyang amiga nakig-uban sa laing babaye. Apan, ang mga panaghigala dili kinutohan—nga daw usa lamang ka tawo sa kalibotan ang may katakos sa pagkaangay nimo. Pagbaton ug igong maayong pagbati sa kaugalingon aron andam kang mopaambit sa mga tawo nga suod kanimo. Sa pagkatinuod, nakita ni Kelly nga bisan pa nga dunay laing mga kauban ang iyang higala, ang ilang gipakamahal nga panaghigalaay maayo gihapon!

Apan, tingali nga ang imong problema dili ang pagkabaton ug ubos nga pagtamod sa kaugalingon kondili sa personalidad nga may dili maayong bahin niana.

Pagpahanas sa Arte sa Pagsultihay

Gusto ni Tarah nga maangayan siya sa mga edaran. Apan, sa dihang mosulay ang mga edaran sa pagpakigsulti kaniya pinaagi sa pagpangutana, ang bakikaw nga mga sanong ni Tarah nagpukgo sa panagsultihay.

Ang tawong haruhayng makapakigsulti sa uban sa kasagaran naangayan sa kadaghanan. Apan bation ba nimong bakikaw ug dili-komportable sa dihang mosulay ka sa pagpakigsulti? Mawad-an ka ba lang dayon ug butang nga isulti? Labing grabe pa, laayan ba ang uban kanimo pinaagi sa pagsentro sa pagsultihay diha sa imong kaugalingon? Kon mao, ugmara ang arte sa makahuloganong pagsultihay.

Pagsugod pinaagi sa pag-ugmad sa imong abilidad sa pagpakigsulti diha sa nagkalainlaing mga ulohan. Ikaw tingali, pananglitan, makignunot sa bag-ong mga hitabo. Kon malisdan ka sa pagpangitag panahon sa pagbasag mantalaan, ang kunsoltahanan sa pagsulti si Dorothy Sarnoff misugyot nga “ipaandar ang TV o programa sa balita sa radyo samtang mag-ilis ka, ug pangolektag mga gagmayng mga balita nga makahatag makaikag nga mga pagsultihay.” Ang pagkahimong regular nga magbabasa sa Pagmata! maoy laing paagi aron motubo ang imong mga topiko sa pagsultihay ug nunot sa panahon.

Laing katakos sa pagpakigsulti nga tun-an mao ang pagpadayon sa diskusyon. Pananglitan, may mangutana kanimo kon sadya ba ang imong hinapos sa semana. Ayaw pakalitag tapos ang imong pagpakigsulti pinaagi sa yanong pagtubag oo. Isaysay kon unsa ang imong gihimo sa hinapos sa semana ug nganong nalingaw ka niana. Agaka ang pagsultihay sa unahan pinaagi sa pagpangutana kon unsay gihimo sa usa ka tawo sa pagpalabay sa panahon.

Apan, komosta, kon diyutay ka rag nahibaloan o walay nahibaloan bahin sa usa ka ulohan nga gihisgotan? O ingnon ta nga wala kay interes niini? Ang Bibliya nag-awhag kanato sa ‘pagtan-aw sa personal nga interes sa uban.’ (Filipos 2:4) Busa pagbangon ug mga pangutana. Makaangay ang mga tawo kanimo sa pagkahimong maikagon sa butang nga ilang gikaikagan.

Pagpakitag maayong batasan sa imong mga pagpakigsulti. Ayaw ipahilayo ang uban pinaagi sa pagsige ug sulti o sa pagpugos sa uban kon ikaw dili mouyon. (Itandi ang Tito 3:2.) Maglagot ang mga tawo sa ingon nga salawayong paggawi. Pasultiha ang uban. Pangitag mga punto nga kaikagan ug kini ang hisgoti. Kon mobati ka nga gusto kang mopahayag pagsupak sa usa ka importanteng punto, himoa kini uban sa “kalumo ug lalom nga pagtahod” alang sa mga hunahuna sa lain nga tawo.—1 Pedro 3:15.

Pagtuon Kon Unsaon sa Paghatag, Unsaon sa Pagdawat

Ang makatabang nga mga pabor, sinserong mga pulong sa apresasyon, ug makadasig nga mga pulong nagapakita sa tanan nga ikaw nagahunahuna kanila ug nga sila wala nimo ginabale-wala. Dako kinig mahimo aron maangayan ka sa uban. Sumala sa pagkapamulong niana sa Proverbio: “Ang tawong dagayang nagapatubig dagaya usab nga pagatubigan.” (Proverbio 11:25) Si apostol Pablo maoy usa nga misunod niining prinsipyoha. Basaha ang asoy sa Bibliya diha sa Buhat 20:31-38, ug matikdi sa unsang paagi si Pablo sa pagkadili-mahakugon naghago sa pagdasig sa iyang kaubang mga mamumuo sa Efeso. Ang resulta? Ang mga Kristohanon sa Efeso nasuod kaayo kang Pablo nga sa dihang nahibaloan nga mogikan na siya, “daghan ang nanghilak sa ilang taliwala, ug ilang gihalog sa liog si Pablo ug malulutong gihalokan siya.”—Buhat 20:37.

Ikaw ba sama nga mohatag sa imong kaugalingon— sa imong panahon, sa imong kusog? Ikaw ba mohatag ug pagdasig, pagpaluyo, ug tabang sa uban? Kon mao, tino nga maangayan ka sa mga tawo. Si Jesus miingon: “Bansaya ang paghatag, ug ang mga tawo mohatag kanimo.”—Lucas 6:38.

Apan, unsay imong angay nga reaksiyon kon ang uban, sa baylo, gustong mohimog butang alang kanimo? Tingali naulaw tungod sa gihatag nga atensiyon, isalikway sa uban ang tanyag. Hinunoa, tugoti ang uban nga masuod kanimo pinaagi sa pagkahimong malulutong dumadawat. (Colosas 3:15) Diha sa usa ka okasyon, gidawat ni Jesus ang lana nga pahumot nga malagmit mikantidad sa maghahatag ug halos usa ka tuig nga suweldo. (Juan 12:3-6) Hinumdomi, gitinguha sa uban ang kalipay sa paghatag usab. Ipakita nga ikaw nagapabili sa ilang mga buhat sa pagpakighigala, ug ang mga tawo moangay kanimo niana.

Pamasin!

Sa pagkatinuod, ang pag-una ug ang pagpakitag tinuod nga interes sa uban peligroso, ilabina sa sinugdan. Tingali nahadlok ka nga isipon sa uban ang imong mga paningkamot ingong kahuyangan o kaha tan-awon kang ubos sa uban tungod sa pagpanlimbasog nga mahimong mahigalaon. Mao kanay gibati sa usa ka batan-ong ginganlag Glen. Ingong resulta, mas gusto siya nga magpakahilom ug walay-kaikag sa dihang makigsulti sa uban. Apan, naamgohan ni Glen, nga bisan nakapanalipod kaniya ang pagpakahilom gikan sa atake, siya wala usab makadanig mga higala. Busa misugod si Glen sa dugang nga pagpahayag sa iyang kaugalingon, nagapakitag interes sa mga tawo. “Napugos ako niadto sa sinugdan,” miingon si Glen, “apan mas nagkasayon kini sa paglabay sa panahon.” Gitagamtam ni Glen karon ang mas maayong relasyon sa iyang mga higala.

Tugotan ta, dunay uban nga dili moapresyar sa imong mga pagsulay nga makighigala. Apan kon dili ka balibalihon sa tawo o bugalbugalan ka, siya ang dunay problema—dili ikaw. Duna pay daghang mosanong sa imong mga paningkamot. Busa ayaw kahadlok sa kapeligrohang modangat sa pagpakitag interes sa uban.

Si Haring Solomon miingon nga ang “buhat mohatag bunga.” (Proverbio 14:23, The Living Bible) Oo, ang imong kuging paningkamot hinungdanon sa imong pagkabaton ug mga resulta. Busa bansaya ug lunsaya ang imong mga katakos aron matagamtam ang maayong relasyon sa uban. Bansaya ang maayong pamatasan ug mahigalaong mga batasan sa pagpakigsulti, ug pakitag tim-os nga interes sa kaayohan sa uban. Sama sa batan-ong Samuel sa mga panahon sa Bibliya, ikaw makatino nga mahimong “kahimut-an ni Jehova ug sa mga tawo.”—1 Samuel 2:26.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 14]

Kahinlo sa Panglawas ug sa Imong Panagway—Kini Tinuod May Bili!

Nakaplagan sa usa ka batan-on ang iyang kaugalingon nga ginalikayan sa iyang mga isigkaingon. Mangil-ad bag personalidad? Dili, gipasagdan sa batan-on ang kahinlo sa iyang panglawas. Siya midesider sa paghatag pagtagad niini—ug ang iyang sirkulo sa mga higala midaghan! Dili kini ikatingala, kay sa usa ka dakong sukod, ang imong kahinlo sa panglawas mopabanaag sa sukod sa imong kabalaka sa mga pagbati sa uban. Sa pagkatinuod, kinsay gustong makig-uban sa usa ka tawong mahugaw o baho?

Kinahanglan hatagan usab ug pagtagad ang imong sapot ug personal nga panagway. Ang awtor si Milo O. Frank miingon: “Sa ulahi, dili importante kon unsa ka mahal ang imong besti, o ka daan o moderno, basta nagahatag kinig impresyon nga ikaw nagatagad. Kon ikaw dunay igong pagtagad sa pagpresentar sa labing maayo sa imong kaugalingon, nan ang tawo motagad kanimo.”

Tinuod, dunay mga tawo nga makadayeg kon ang imong mga sapot nagyaya o sobra ra sa uso. Apan kining bang mga tawhana maoy imong gustong danihon ingong mga higala? Dili gayod. Dili ba makataronganon sa pagpangitag mga higala nga makapatungha sa labing maayo kanimo inay sa labing mangil-ad? (Proverbio 13:20; 1 Corinto 15:33) Ang makasaranganon ug mahinlong panagway moalagad sa imong labing ikaayo niining bahina.—1 Timoteo 2:9.

[Letrato sa panid 13]

Ang mga tawong mobuhat ug mga butang alang sa uban maangayan sa kadaghanan