Unsang Paglaom Alang sa Pagkaayo sa Ekonomiya?

Sulod sa paghari ni Louis XVI sa Pransiya, ang iyang hara, si Marie Antoinette, gitaho nga sa makausa nangutana sa harianong ministro sa panalapi: “Unsa man ang buhaton nimo sa alkansi, Monsieur le Ministre?” Ang tubag niya: “Wala, Senyora. Seryoso kaayo kini.”

BISAN pa nga nausab na ang panahon, kining partikular nga pilosopiya sa gihapon nagpadayag nga uso pa. Ang mga estadista ug mga ekonomista sama nga naguol sa dakong internasyonal nga utang, sa grabe nga pagkadibalanse sa ekonomiya taliwala sa dato ug kabus nga mga kayutaan, ug sa tumang kakabus sa daghang kayutaan. Diyotay kon duna man ang gihimo—ang mga problema tuman ka seryoso. Ekonomikanhon ba nga masabtan kini?

Ang pulong “ekonomiya” naggikan sa Gregong pulong oikonomos, nga nagkahulogan tinugyanan o tagdumala sa balay. Ang ekonomiya sa kalibotan sa pasukaranan mao ang pagtuon kon sa unsang paagi ang “balay” sa kalibotan pagadumalahon. Sa unsang paagi kini gidumala?

Sa pag-ilustrar, ibutang ta ang yuta ingon nga usa ka purok, ug ang indibiduwal nga mga nasod ingon nga mga silingan. Usa sa labing dato nga silingan gastador ug may utang sa halos tanan, apan tungod kay siya ang labing maayong suki, ang mga nagpautang kaniya dili buot nga pugson siya sa pagbayad. Ang uban sa mga kabus nga pamilya nalubong sa utang nga kinahanglan sila manghulam ug salapi aron sa pagbayad sa taas nga interes sa ilang mga utang. Sa kasamtangan, ang amahan sa labing kabus nga pamilya sa dapit bag-o pa nagdulot sa iyang kaugalingon ug sa iyang mga higala sa sobrasobra nga pagkaon sa piyesta, bisan pa nga daghan sa iyang kabataan ang gigutom.

Ang mas dato nga mga pamilya nagkaon ug maayo ug sa kaulahian ilabay ang daghang pagkaon sa basurahan. Mas dako ang ilang gasto sa ilang binuhi nga mga mananap kay sa maarangan nga magasto sa kabus nga mga pamilya alang sa ilang kabataan. Matag panahon duna silay mga miting sa mga kasilinganan aron sa paghisgot sa mga problema sa dapit, apan wala may nahimo. Ang kabug-at nagtubo taliwala sa dato nga mga pamilya ug sa kabus. Tataw nga, dunay butang sukaranang sayop sa paagi sa pagdumala niining puroka.

Usa nga Modumala sa Globonhong Ekonomiya

Ang maayong pagdumala dili mabulag gikan sa moralidad. Sama sa atong nakita, ang kadalo ug kahakug sa nasodnon, korporasyon, ug indibiduwal nga nibel nag-amot ug dako sa krisis sa kapit-os sa kinabuhi, labi na sa kabus nga kanasoran. Ang ekonomikanhong inhustisya aninag lamang sa dili makatarunganong sistema sa mga butang.

Admitido, walay sayon nga mga sulbad. Ang mga problema labihan ka dako nga sagubangon lamang sa usa ka nasod, ug walay naglungtad nga pundok internasyonal uban sa kinahanglanong gahum sa pag-atubang kanila. Dugang pa, ang mga lider sa kalibotan gisaway tungod sa kakulang sa politikal nga tinguha sa pagkuput kanila.

Bisan pa niana, ang kasaysayan naghubit sa usa ka magmamando kinsa labi nga nabalaka sa kahimtang sa mga tinamakan sa ekonomikanhon. Siya naghimog ispisipikong mga balaod sa pagpanalipod kanila ug sa pagtagana kanila.

Kining magmamando mao ang usa kinsa nagpagawas sa mga Israelita gikan sa Egipto mga 3,500 ka tuig kanhi ug kinsa nagpakaon kanila sa milagroso nga mana sulod sa ilang 40 ka tuig nga panaw latas sa kamingawan. Kining dili makitang hari naneguro nga ang tagsatagsa dunay igo.—Exodo 16:18; itandi ang 2 Corinto 8:15.

Sa ulahi, sa dihang ang mga Israelita miabot sa Yutang Saad, ang hatag-Diyos nga mga balaod nagpanalipod sa kabus. Ang libre-interes nga mga pahulam gitagana niadtong kinsa naglisodlisod. Ang kabus mahimong manghagdaw sa mga uma, mga prutasan ug mga parasan. Ug ang mga tag-iya magbilin ug pipila alang sa mga manghagdaw. Dugang pa, ang Diyos nagsugo sa mas dato nga mga Israelita sa ‘mahinatagon nga pagbukhad sa ilang mga kamot sa kabus . . . sa yuta.’—Deuteronomio 15:7-11.

Ang Diyos nagdumala sa panimalay sa Israel sa paagi nga ang tanan sa nasod magmauswagon, basta sila magsunod sa iyang mga instruksiyon. Ang iyang mga hawas, sama kang Haring Solomon, gipangayo nga mosundog sa panig-ingnan sa Diyos. Mahitungod kang Solomon, ang salmista nagsulat: “Siya magapanalipod sa labing kabus, siya magaluwas sa kabataan niadtong nanginahanglan . . . Siya magaluwas sa kabus nga tawo kinsa magatuaw kaniya, ug kadtong kinsa nanginahanglan sa panabang, siya magakaluoy sa kabus ug sa hangul, . . . ang ilang mga kinabuhi bililhon sa iyang panan-aw.”—Salmo 72:4, 12-14, The Jerusalem Bible.

Bisan pa niana, ang Diyos sa ulahi nagtagna sa iyang Pulong nga dunay motungha grabe nga krisis sa kapit-os sa kinabuhi. Naghubit sa mapait ekonomikanhong kamaturoan nga sa kaulahian mohampak sa katawhan, ang Bibliya nagtagna: “Ang usa ka tibuok adlaw nga suhol alang sa usa ka tibuok tinapay.” (Pinadayag 6:6, Weymouth, Ikalimang Edisyon) Karon, mao gayod kini ang kahimtang alang sa kadaghanan sa kabus sa kalibotan. Ang tibuok adlaw nga kita dili ngani makakobre sa gastos sa usa ka pagkaon.

Matuod Ekonomikanhong Pagkaayo Haduol Na

Ang bugtong sulbad niining makaluluoy nga kahimtang sa mga butang gipasiugda sa mananaog sa premyong Nobel nga si Willy Brandt. Matod niya: “Lagmit anaa ang nagtubong pag-amgo nga ang pobre ug dato nga kanasoran . . . nalangkit pagtingob sa usa ka kumon nga interes sa kaluwasan, ug kanang mga sulbad mabatonan lamang pinaagi sa pagsagop sa layog-tinan-awan ug tibuok-kalibotan nga paagi.”

Mao gayod kana kon unsa ang anaa sa hunahuna sa Diyos, usa ka layog-tinan-awan ug tibuok-kalibotan nga paagi. Dili sama sa tawhanong mga magmamando, ang Diyos duna sa gahum ug sa paagi sa pagdala sa tibuok-kalibotan ekonomikanhong pagkaayo.

Nianang samang tagna mahitungod sa ekonomikanhong kalisod, siya nagpunting sa magmamando nga iyang gitudlo, ang magmamando nga takos sa pag-alim sa kahimtang. Siya gihubit nga naglingkod sa “maputi” nga kabayo ug usab usa nga ‘magadaog.’ Walay lain kini kondili si Jesu-Kristo, kinsa sa dili madugay ‘magadaog’ aron sa pagpalambo sa Gingharian sa Diyos ingon nga bugtong kagamhanan ibabaw sa katawhan. Kining Gingharian, sa mga kamot ni Jesu-Kristo, mao ang paagi sa Diyos sa pagsulbad, lakip sa ubang mga butang, sa krisis sa kapit-os sa kinabuhi.—Pinadayag 6:2; itandi ang Daniel 2:44.

Ubos sa pagmando niining Gingharian, nga gipunting sa tagna ni Isaias nga “bag-ong mga langit,” ang Diyos nagsaad: “Dili sila maghago sa kakawangan o magmatuto sa kabataan alang sa kadaotan.” “Ang akong mga alagad magakaon . . . , ang akong mga alagad magainom . . . ; ang akong mga alagad magakalipay.”—Isaias 65:13, 14, 17, 23, The New English Bible.

Ang minilyon karon kinsa naghago sa kakawangan magmalipayon niining mga pulonga. Sa bag-ong kalibotan sa Diyos, ang ilang kabataan dili hikawan sa pangunang mga kinahanglanon tungod sa kadaotan sa ekonomikanhong kalisdanan. Ang kabalaka alang sa kapit-os sa kinabuhi pulihan sa kalipay sa kasadya sa kinabuhi.

Kon mibati ka nga ang maong mga saad Utopianong damgo lamang, nganong dili makigsulti uban sa mga Saksi ni Jehova sunod panahon nga sila mobisita kanimo. Sila magmalipayon sa pagpakita kanimo gikan sa Kasulatan ngano nga kita makasalig sa sulbad sa Diyos sa krisis sa kapit-os sa kinabuhi.

[Letrato sa panid 10]

Sa bag-ong kalibotan sa Diyos, walay gutom o kabus