Ang Sekretong mga Kadaot sa Pag-abusar sa Bata

“Gidumtan ko ang akong kaugalingon. Kanunay kong gihunahuna nga unta may gihimo ako, nga gipahunong ko unta kadto. Gibati ko gayod ang pagkahugaw.”​—Ann.

“Gibati ko nga nahilayo sa mga tawo. Kasagaran nga akong atubangon ang mga pagbati sa kawalay-paglaom ug kadesperado. Usahay gusto ko nang mamatay.”​—Jill.

“ANG seksuwal nga pag-abusar sa pagkabata . . . maoy malaglagon, madaoton, ug makaulaw nga pag-atake sa hunahuna, kalag, ug lawas sa usa ka bata . . . Ang pag-abusar motuhop sa matag bahin sa kinabuhi sa usa.” Kana ang giingon sa The Right to Innocence, ni Beverly Engel.

Ang tanan nga bata dili parehog reaksiyon ngadto sa pag-abusar.a Ang mga bata may lainlaing mga personalidad, mga katakos sa pag-atubang sa mga suliran, ug mga pagbati nga kasaligan kon kinahanglanon. Dako usab ang nagdepende sa relasyon sa bata sa tig-abusar, kagrabe sa pag-abusar, kon unsa ka dugay ang pag-abusar, edad sa bata, ug ubang butang. Dugang pa, kon mabutyag ang pag-abusar ug ang usa ka bata makadawat ug mahigugmaong tabang sa usa ka hamtong, kasagarang makubsan ang kadaot. Ugaling lamang, daghang biktima ang nagaantos sa lalom emosyonal nga mga kadaot.

Kon Nganong Kini Makagun-ob sa Balatian

Ang Bibliya nagapasabot nganong mahitabo ang maong kadaot. Ang Ecclesiastes 7:7 nagaingon: “Ang yanong pagdaogdaog makapabuang sa usa nga maalamon.” Kon matuod kini sa usa ka hamtong, hunahunaa ra ang epekto sa mapintasong pagdaogdaog diha sa usa ka gamayng bata​—ilabina kon ang tig-abusar maoy gisaligan nga ginikanan. Kon buot sabton, ang unang pila ka katuigan sa kinabuhi maoy bililhon kaayo sa emosyonal ug espirituwal nga pagtubo sa usa ka bata. (2 Timoteo 3:15) Maoy nianang linghod nga panuigon nga ang usa ka bata mosugod sa pag-ugmad sa moral nga mga utlanan ug pagbati sa personal nga bili. Pinaagi sa pagpakigsuod sa iyang mga ginikanan, ang usa ka bata makatuon usab sa kahulogan sa gugma ug pagsalig.​—Salmo 22:9.

“Sa giabusahan nga kabataan,” mipatin-aw si Dr. J. Patrick Gannon, “kining palakaw sa pag-ugmad sa pagsalig madiskaril.” Ang tig-abusar magadaot sa pagsalig sa bata; iya siyang hikawan sa kaamgiran sa pagkawalay peligro, pribasiya, o pagtahod-sa-kaugalingon ug gamiton siya nga usa ka butang lamang alang sa kaugalingon niyang katagbawan.b Ang gagmay nga mga bata dili makasabot sa kahulogan sa imoral nga mga buhat nga gipugos diha kanila, apan halos tibuok kalibotan sila maglagot, malisang, maulaw sa kasinatian.

Busa ang pag-abusar sa bata gitawag “ang pinakadaotang pagluib.” Gipahinumdoman kita sa pangutana ni Jesus: “Kinsa ba kaninyo nga pangayoan sa iyang anak ug tinapay​—dili siya mohatag kaniyag bato, dili ba?” (Mateo 7:9) Apan ang tig-abusar nagahatag sa bata, dili sa gugma ug pagbati, kondili ang labing pintas nga “bato”​—ang seksuwal nga pag-atake.

Kon Nganong Mopadayon ang mga Kadaot

Ang Proverbio 22:6 nagaingon: “Bansaya ang usa ka bata sumala sa dalan alang kaniya; bisan pag siya matigulang siya dili mopahilayo niana.” Tin-aw, ang impluwensiya sa ginikanan mahimong molungtad sa tibuok kinabuhi. Nan, komosta man kon ang usa ka bata mabansay sa pagtuo nga siya walay mahimo sa pagsanta sa seksuwal nga paglugos? Nabansay sa pagbuhat sa hiwi nga mga buhat nga baylo sa “gugma” konohay? Nabansay sa pag-isip sa iyang kaugalingon ingong waysilbe ug mahugaw? Dili ba kana mosangpot sa madaotong kagawian sa tibuok kinabuhi? Dili ingon nga ang pag-abusar sa pagkabata magpakamatarong sa dili-angay nga kagawian sa hamtong sa kaulahian, apan kini makatabang sa pagpatin-aw nganong ang mga biktima sa seksuwal nga pag-abusar lagmit makiling sa paglihok o pagbati sa usa ka tinong paagi.

Daghang biktima sa seksuwal nga pag-abusar nagaantos sa daghang simtoma, apil ang depresyon. Ang pipila usab maglungotlungot sa padayon ug usahay makapabug-at nga mga pagbati sa sala, kaulawan, ug kapungot. Ang ubang biktima tingali makaagom ug emosyonal nga pagtak-op, ang kawalay-katakos sa pagpahayag o sa pagbati ganig emosyon. Ang menos nga pagtamod-sa-kaugalingon ug mga pagbati sa kawalay-gahom makaapektar usab sa daghan. Si Sally, kinsa giabusahan sa iyang uyoan, nahinumdom: “Sa matag panahon nga ako iyang gimolestiya ako mibating walay gahom ug dili makalihok, namanhod, nanggahi, nalibog. Nganong kining pag-abusar nagkahitabo man?” Nagtaho ang sikologong si Cynthia Tower: “Gipadayag sa mga pagtuon nga kasagaran ang mga tawo nga giabusahan samtang bata pa magdala sa tibuok kinabuhi sa ideya nga sila biktima.” Tingali maminyo sila sa usa ka lalaking abusador, mopadayag sa dagway sa pagkahuyang, o mobating walay gahom sa pagdepensa sa ilang kaugalingon sa dihang baharan.

Sa kasagaran, ang mga bata dunay 12 ka tuig o kapin pa sa pagpangandam alang sa mga emosyon nga mapukaw sa pagkatin-edyer. Apan sa dihang ang malaw-ay nga mga buhat ipugos diha sa usa ka bata, basin siya mabug-atan sa mga pagbati nga napukaw. Sumala sa gipakita sa usa ka pagtuon, kini basin sa ulahi makapugong sa iyang katakos sa pagkalipay sa mga sandurotay sa magtiayon. Misugid ang usa ka biktima nga ginganlang si Linda: “Akong nakaplagan nga ang seksuwal nga bahin sa kaminyoon mao ang labing lisod nga butang sa akong kinabuhi. Mabatonan ko ang labing makahadlok nga pagbati nga ang akong amahan ang atua didto, ug ako malisang.” Ang ubang biktima tingali mosanong sa kaatbang gayod nga paagi ug makaugmad sa dili-mapugngang imoral nga mga tinguha. “Ako nagkinabuhing mahilayon ug misangpot nga nakigsekso sa bug-os nga mga estranghero,” miadmitir si Jill.

Ang mga biktima sa pag-abusar tingali malisdan usab sa paghupot padayon sa maayong mga relasyon. Ang pipila yanong dili makahimo sa pagpakiglangkit sa mga lalaki o sa mga tawong may awtoridad. Ang pipila magdaot sa mga panaghigalaay ug mga kaminyoon pinaagi sa pagkahimong mapasipalahon o magamhanon. Ang uban pa gayod makiling sa paglikay sa bug-os sa suod nga mga relasyon.

Aduna ganiy mga biktima nga nagtumong sa ilang madaotong mga pagbati diha sa ilang kaugalingon. “Gidumtan ko ang akong lawas kay kini misanong sa pagpukaw sa dihang giabusahan,” miangkon si Reba. Makapasubo, ang mga abnormalidad sa pagkaon,c pagkatrabahoso kaayo, pag-abusar sa alkohol ug droga, kasagaran taliwala sa mga biktima sa pag-abusar​—mga desperadong tinguha sa paghikalimot sa ilang mga pagbati. Ang pipila magpahungaw sa ilang pagdumot sa kaugalingon sa labi pang direktang mga paagi. “Gisamaran ko ang akong kaugalingon, gipadulot ang akong mga kuko sa akong mga bukton, gipasoan ang akong kaugalingon,” midugang si Reba. “Gibati ko nga ako takos nga abusahan.”

Hinunoa, ayaw ihinapos dayon nga si bisan kinsa nga mobati o molihok sa maong mga paagi giabusahan sa sekso. Tingali nalangkit ang ubang lawasnon o emosyonal nga mga butang. Pananglitan, nag-ingon ang mga eksperto nga ang susamang mga simtoma kasagaran taliwala sa mga hamtong nga gipadako diha sa daot nga mga pamilya​—diin ang ilang mga ginikanan nagbun-og kanila, nagtamay ug nagpakaulaw kanila, wala magtagad sa ilang pisikal nga mga panginahanglan, o diin ang mga ginikanan maoy mga giyanon sa droga o alkohol.

Espirituwal nga Kadaot

Ang labing malalangon nga epekto nga ikapahinabo sa pag-abusar sa pagkabata mao ang lagmit espirituwal nga kadaot. Ang seksuwal nga pag-abusar maoy “kahugawan sa unod ug espiritu.” (2 Corinto 7:1) Pinaagi sa paghimo sa hiwing mga buhat diha sa usa ka bata, pinaagi sa paglapas sa iyang pisikal ug moral nga mga utlanan, pinaagi sa pagluib sa iyang pagsalig, ang tig-abusar naghugaw sa espiritu o naglabing kiling sa kaisipan sa usa ka bata. Kini sa ulahi makapugong sa moral ug espirituwal nga pagtubo sa biktima.

Ang basahong Facing Codependence, nga sinulat ni Pia Mellody, dugang miingon: “Ang seryosong pag-abusar . . . maoy espirituwal nga pag-abusar usab, kay kini nagadaot sa pagsalig sa bata sa usa ka Hataas nga Gahom.” Pananglitan, ang usa ka babayeng Kristohanon nga ginganlang Ellen nangutana: “Sa unsang paagi ako makahunahuna kang Jehova ingong usa ka Amahan sa dihang nabatonan ko kining ideya sa usa ka mapintas, mapungtanong lalaki ingong yutan-ong amahan?” Matud sa laing biktima, nga ginganlang si Terry: “Ako wala gayod makiglabot kang Jehova ingong Amahan. Ingong Diyos, Ginoo, Soberano, Maglalalang, oo! Apan ingong Amahan, wala!”

Ang maong mga tawo dili gayod huyang sa espirituwal o kulag pagtuo. Sa kasukwahi, ang ilang padayong paningkamot sa pagsunod sa mga prinsipyo sa Bibliya nagahatag ebidensiya sa espirituwal nga kusog! Apan hunahunaa kon unsay pagbati tingali sa pipila sa dihang sila makabasag usa ka teksto sa Bibliya sama sa Salmo 103:13, nga nagaingon: “Maingon nga ang usa ka amahan nagapakitag kaluoy sa iyang mga anak, si Jehova nagpakitag kaluoy niadtong mahadlokon kaniya.” Ang pipila tingali magsabot niini sa intelektuwal nga paagi. Bisan pa, kon wala ang maayong ideya kon unsa ang usa ka amahan, tingali sila maglisod sa pagsanong niining tekstoha sa emosyonal nga paagi!

Ang pipila tingali malisdan usab nga mahimong “sama sa usa ka gamay nga bata” atubangan sa Diyos​—mahuyang, mapaubsanon, masaligon. Tingali dili nila ipadayag ang ilang tinuod nga mga pagbati ngadto sa Diyos sa dihang magaampo. (Marcos 10:15) Mahimong sila magpanuko sa pagpadapat sa ilang kaugalingon sa mga pulong ni David diha sa Salmo 62:7, 8: “Diha sa Diyos ang akong kaluwasan ug akong himaya. Akong malig-on nga bato, akong dalangpanan ang Diyos. Sumalig kaniya sa tanang panahon, Oh katawhan. Sa iyang atubangan ibubo kon unsay anaa sa imong kasingkasing. Ang Diyos maoy atong dalangpanan.”

Hinuon, dili tanang biktima ang apektado sa samang paagi. Ang pipila napasuod kang Jehova ingong mahigugmaon nga Amahan ug wala mobatig kababagan sa pagpakiglabot kaniya. Bisan unsay kahimtang, kon ikaw biktima sa seksuwal nga pag-abusar sa pagkabata, imong hikaplagan nga bililhon kaayo ang pag-ila kon sa unsang paagi apektado ang imong kinabuhi niini. Ang pipila tingali matagbaw sa pagdawat sa situwasyon. Bisan pa niana, kon mopatim-aw nga alang kanimo ang kadaot dako, magmadasigon. Ang imong mga kadaot mahimong maayo.

[Mga footnote]