Makataronganon ba ang Paghatag sa Panahon sa Pasko?

ANG kadaghanang gastos sa panahon sa Pasko ginahimo tungod kay ang paghatag ug pinaskohan nianang panahona sa tuig ginapaabot. Kon ang usa dili mohatag, iyang gilapas ang nakagamot na nga kustombre. Apan gisaway sa ekonomistang si James S. Henry, nga nagsulat diha sa The New Republic, kining “pinugos nga paghatag” nga makawalag-kalipay ug pag-usik-usik.

“Ang paghatag ug gasa nga dili magustohan sa dumadawat maoy usa ka timaan niini nga pag-usik-usik,” siya miingon. “Sumala sa mga department store sa New York, tuig-tuig mga 15 porsiento sa tanang mga napalit sa Pasko giuli. Ibutang ta nga daghang wala kaangayi nga mga gasa wala iuli . . . , mga tulo ka bahin sa mga gipamalit tingali wala kinahanglana sa mga dumadawat niini.”

Sa pagkatinuod, makataronganon ba ang pagtigom sa tibuok tuig aron makapalit ug mga gasa nga wala kinahanglana o wala kaangayi sa uban? Ug makataronganon bang magpadayeg sa uban pinaagi sa mahalong mga gasa?

“Ang usa ka makadaot nga bahin sa pagpamalit sa panahon sa Pasko mao ang ‘mapasundayagong paghatag,’” matud pa ni Henry. “Ang mahal nga gasa,” matud pa niya, “gidesinyo ilabina alang kanila nga wala magkinahanglan ug regalo (‘ang tawo nga nakabaton sa tanang butang’). Ang kadaghanan sa mahal-ug-kantidad nga mga gasa ipanghatag sa panahon sa Pasko; ang kataposang tulo ka bulan sa tuig, sumala pa sa pananglitan sa mga department store sa New York, mohalin ug kapin ug katunga sa usa ka tuig nga halin sa brilyante, relo, ug mga sapot nga hinimo gikan sa panit sa hayop.”

Ugaling, bisan ang mahal nga mga gasa sagad dili makapalipay sa dumadawat, ilabina kon kini ihatag sa paghupay sa gubot nga relasyon. Sumala sa usa ka doktor sa Canada nga si Richard Allon, “kon dili kamo makapakitag kaayo sa usag usa sa tibuok tuig, dili nimo mabawi kini pinaagi sa mahal nga regalo. Tulisokon ka sa imong konsensiya, ug tingali tulisokon usab ang konsensiya sa maong tawo.”

Ikasubo, milyonmilyon sa mga tawong nagpuyo sa kabos nga mga nasod kulang sa pangunang kinahanglanon sa kinabuhi, apan ang kulang lamang niadtong anaa sa industriyalisadong mga nasod mao ang apresasyon sa ilang kadagaya. Ang mga pinaskohan gidawat nga walay-apresasyon​—“unsaon ni nako?”—​o may kapikal​—“Wala ko kini kinahanglana”—​o tingali kasuko pa​—“ang gasa nga gihatag ko kaduha piloa ang kamahal!” Dili ikahibulong nga mihinapos ang usa ka pundok nga nagapanalipod-sa-bata sa Alemanya nga sa panahon sa Pasko daghan kaayo ang ginahatag ug sa kasagaran sa walay paghunahuna.

Dugang pa, ginapadako sa Pasko ang tawhanong pagkadili-timbang, nga nagpahinabog dakong mga kabug-at ug kasubo. Ang uban walay igong salapi sa pagpalit ug mga gasa, ug sa Tinipong Bansa, kini dayag misangpot ug dugang mga pagpangawat sa panahon sa Pasko kay sa bisan unsang panahon sa tuig. Ang ekonomistang si Henry mitaho: “Ang kapolisan nagduda nga kining tanang krimen batok sa propiedad nahimo tungod kay ang mga kriminal napugos sa pagpangawat aron makahatag ug pinaskohan sa ilang mga pamilya.”

Daghan ang mouyon sa kolumnistang si Tom Harpur, nga misulat diha sa Sunday Star sa Toronto, Canada: “Sa luyo sa tanang pinugos nga paglipaylipay, ako nahibalo nga ang Pasko dugang nahimong panahon sa dakong kahingawa, kawalay-katagbawan, pagbating sad-an ug tumang kakapoy sa milyon-milyon sa atong katilingban.”

‘Apan takos kini sa kahago alang-alang sa kabataan,’ tingalig may mangatarongan. Bisan pa, ang paghatag sa panahon sa pasko tinuod ba gayod nga makahatag kaayohan sa kabataan?

Kon Unsay Ginahimo Niini Ngadto sa Kabataan

“Bisag ginaingon kini nga usa ka ‘malipayong’ panahon sa tuig,” miingon ang magtatambag sa eskuylahan nga si Betty Poloway, “adunay daghan kaayong mga bata nga dili-malipayon.” Ngano? Sa unsang paagi ang paghatag sa panahon sa Pasko makadaot sa mga bata?

Si Susan James, inahan sa tulo ka batang gagmay, miingon: “Gisud-ong ko ang akong mga anak nga sunodsunod nga nagbukas sa ilang mga pinaskohan. Sa natapos na sila sa pagbukas, nanindog sila sa tunga niini nga kagubot nga nagpangayo pa ug dugang! Dili sila hakog nga mga bata apan sila nasobrahan sa tanang mga gasa, sa tanang mga publisidad ug mga panaad, busa sila nahimong hakog.”

Gibatbat ni Karen Andersson, pangulo sa pediatric psychology sa ospital sa Connecticut, T.B.A., ang suliran: “Sobra na kaayong butang ang pagkanaog sa hagdanan sa buntag sa Pasko unya makita kining tanang mga gasa. Magkabuang sila pagbukas sa matag usa ka dulaan ug dili na makatan-aw sa tanan niini. Alang sa usa ka bata nga sobra ka lihokan o mapugsanon, o dali nga maukyab bisan sa labing malinawon nga mga kahimtang, ang Pasko makapaluya gayod sa buut.”

“Ang mga gasa dili makahatag kalipay sama sa kaniadto,” nagkanayon ang mantalaang Aleman diha sa artikulo bahin sa Pasko. Mahay pa sa usa ka babaye: “Kaniadto ang mga bata matagbaw na nga makadawat ug maanindot nga libro, usa ka parisang guwantis, o ubang gagmayng butang. Apan karon sultihan ako sa akong apo: ‘Lola, kompiyuter ang akong gusto karong tuiga!’”

Oo, ang paghatag sa panahon sa Pasko mopaugmad ug kadalo ug kahakog. “Duaw lang ug bisan unsang [tindahag dulaan] niining panahona sa tuig,” matud pa sa ekonomistang si Henry, “sa pagtan-aw sa epekto sa grabeng mga kalisod nga nahatag sa maong panahon diha sa mga relasyon sa anak-ginikanan: nagaguyod ang naglibog nga mga ginikanan sa gagmayng mga giyanon ug dulaan nga nagpamatid ug nagsiyagit palayo gikan sa labing-bag-o mahal, gibaratilyo nga mga baligya.”

Apan may grabe pang mga suliran ang nalangkit sa paghatag sa panahon sa Pasko.

Mga Pinaskohan ug Kamatuoran

Pangutana ug gamayng bata kon diin gikan ang iyang mga gasa, ug unsa malagmit ang kasagarang tubag? Sumala sa surbi sa New York Times, 87 porsiento sa kabataang Amerikano nga tres ug diyes anyos nagtuo kang Santa Klaus. Gipaluyohan sa daghang ginikanan kining pagtuoha, nga mangutana: “Unsay gusto nimo nga maoy ihatag ni Santa Klaus kanimo karong tuiga?” Apan, unsa ang mga resulta?

Ang naagian ni Cynthia Keeler, nga gitaho diha sa Daily News sa New York, nag-ilustrar. “Ma,” nangutana ang iyang siyete-anyos nga anak lalaki, si Britton, “tinuod bang dunay Santa Klaus?”

Naglimolimo si Cynthia, sama sa daghang mga ginikanan dihang pangutan-on bahin niana. “Unsa sa imong hunahuna?” siya nangutana.

Si Britton miingon nga gisultihan siya sa iyang mga higala nga walay Santa Klaus, apan wala siya makaseguro. Unya siya misugod sa paghilak: “Gusto kong masayod, Ma,” siya miingon nga naghilak.

“Kon wala pa siya mohilak, tingali dili na kinahanglang sultihan ko siya,” miingon si Cynthia. “Apan kinabuhi ug kamatayon kadto alang kaniya. Gusto siyang mahibalo sa tubag. Akong gisultihan siya nga wala gayoy Santa.”

Ang Daily News mitaho: “Naghilak gihapon, giatubang ni Britton Keeler ang iyang inahan sa akusasyon nga gikahadlokan sa tanang mga ginikanan dihang madiskobrehan ang paglimbong ug naladlad si Santa Klaus: ‘Nganong namakak ka bahin niana?’”

Ang mga resulta sa panglimbong sa ginikanan makaluya sa buut, sumala sa giingon ni Bruce Roscoe, propesor sa pagtuon sa pamilya diha sa Central Michigan University, T.B.A.: “Madiskobrehan sa bata nga namakak si mama ug husto ang ubang mga bata.” Ingong resulta, miingon si Propesor Roscoe, kuwestiyonon sa bata ang ubang mga butang nga gisulti kaniya sa iyang mga ginikanan.

Si Fred Koenig, propesor sa social psychology sa Tulane University sa New Orleans, Louisiana, T.B.A., miingon: “Sa dihang mahibaloan nila kini, madaot gayod niini ang kredibilidad sa mga ginikanan.” Siya midugang: “Mohatag kinig pagduhaduha sa daghang butang.” Ang bata basin maghunahuna nga “tingali ang tanang butang bahin sa relihiyon maoy binuang lamang.”

Siyempre, dili makataronganon ang pagpaluyo sa usa ka bakak pinaagi sa pagsulti sa mga bata nga usa ka minugna nga karakter ang mihatag kanila ug mga gasa. Apan, dili ba nagdala man ug mga gasa ang mga bisita sa batang si Jesus sa iyang adlawng-natawhan? Busa dili ba uyonan niya ang paghatag ug mga pinaskohan karon?

Usa ba ka Kristohanong Batasan?

Ang Bibliya wala mag-ingon nga ang maalamong mga tawo, o mga astrologo, nagdalag mga gasa kang Jesus. Apan, ang paghatag sa panahon sa Pasko wala sundoga gikan kanila tungod kay sila wala magbayloay ug mga gasa sa usag usa. Labing hinungdanon, sila wala mohatag sa ilang mga gasa sa adlawng natawhan ni Jesus kondili sa ulahi nga panahon. Ang ilang mga buhat nahiuyon sa karaang kustrombre sa pagpasidungog sa mga magmamando. Matikdi nga ang rekord sa Bibliya nag-ingon nga sa dihang sila miabot wala na diha sa pasungan si Jesus kondili nagpuyo na diha sa balay. Maoy hinungdan nga si Herodes, sumala sa ilang gisulti kaniya, mimando sa pagpatay sa tanang batang lalaki nga dos anyos ug ubos pa.​—Mateo 2:1-18.

Palandonga usab: Dili ba katingalahan nga sa ginaingong adlawng natawhan ni Jesus, siya mismo walay madawat? Tingali wala gani siya mahinumdomi bisag gamay! Nan, diin gikan ang kustombre sa paghatag ug pinaskohan?

Nagsulat diha sa Independent sa Los Angeles, si Diane Bailey miingon: “Ang pagbayloay ug gasa nagagikan balik pa sa karaang Roma, sa dihang ang mga tawo nagbayloay ug yanong mga gasa sa panahon sa mga seremonya sa pagsimba sa adlaw ug sa bag-ong tuig.”

Ubos sa ulohang “Pagladlad sa Tradisyon sa Pasko,” si Anita Sama nagsulat diha sa Gannett News Service ug sugilanon: “Sa dugay nang panahon sa wala pa ang mga pagsaulog nga Kristohanon, ang pagbayloay ug mga gasa maoy bahin sa mga pagsaulog sa tingtugnaw. Ang mga Romano naghatagay sa usag usa ug mga sanga gikan sa balaang mga kahoy, unya nausab gikan sa mas maluhong mga butang nga nagsimbolo sa maayong mga panghinaot alang sa umaabot nga tuig​—plata, bulawan ug mga pagkaon nga gipatam-is sa dugos.”

Ang tinuod mao, ang Pasko maoy usa ka paganong selebrasyon nga gisagop sa Kakristiyanohan. Ang Disyembre 25, dili mao ang petsa nga natawhan ni Jesu-Kristo, kondili ang petsa nalangkit sa karaan mapatuyangon nga paganong piyesta nga gilikayan sa unang mga Kristohanon.​—Tan-awa ang kahon, “Unsa ang Tinuod nga Sinugdanan sa Pasko,” sa sunod nga mga panid.

Kon ania pa sa yuta karon si Jesu-Kristo, unsa kahay iyang bation bahin sa paghatag sa panahon sa Pasko?

Kon Unsay Hunahuna ni Jesus sa Pagpanghatag

Dayag nga wala hukmi ni Jesus ang paghatag. Sa kasukwahi, andam kanunay sa paghatag sa iyang kaugalingon nga dili-mahakogon sa pag-alagad sa uban, iyang gitudloan ang iyang mga tinun-an: “Batasana ang pagpanghatag.” Ug sa pagpakita nga ang paghatag mosangpot nga mapanalanginan ang mga maghahatag, siya midugang: “Ug ang mga tawo mohatag kanimo.”​—Lucas 6:38.

Apan, wala maghisgot si Jesus dinhi sa pagbayloay ug mga gasa. Hinunoa, iyang gihisgotan ang kamatuoran sa tibuok uniberso nga ang dili-mahakogong paghatag sagad mabaslan. Kini matuod ilabina kon ang usa nga nanghatag adunay maayong motibo ug nahigugma sa uban nga “kinasingkasing.”​—1 Pedro 1:22.

Ang gugma dili magpabayad sa mga serbisyo niini, busa si Jesus misugyot: “Sa dihang manghatag ug mga gasa sa kaluoy, ayaw pahibaloa ang imong wala nga kamot sa gibuhat sa imong tuo nga kamot, aron ang imong mga gasa sa kaluoy matago.” Dili angay ibandilyo sa maghahatag ang iyang kaugalingon o ang iyang gihatag, kay siya mabaslan ra. Gipakita kini ni Jesus sa dihang siya midugang: “Ang inyong Amahan nga nagatan-aw sa tago magabalos kanimo.” (Mateo 6:3, 4) Dugang pa, ang maghahatag kinahanglan, matud pa sa Bibliya, “magahatag sumala sa pagbuot sa iyang kasingkasing, dili nga magapanuko o napugos, kay ang Diyos nagahigugma sa malipayong maghahatag.”​—2 Corinto 9:7.

Busa ang paghatag nga makapahimuot ni Kristo mao kanang tinukmod sa gugma, gihimo nga walay gipaabot nga balos, ug wala himoa nga may pagpanuko o napugos. Pagkalahi sa maong paghatag gikan sa daghang pagpanghatag nga ginahimo sa panahon sa Pasko!

Busa, ang paghatag nga usa ka tuboran sa kalipay wala magadepende sa kalendaryo o sa mga kustombre. Dili usab hinungdanon ang kantidad sa salaping nagasto sa gasa, kondili ang gidak-on lamang sa iyang kasingkasing. Sa pagkatinuod, ang Pasko nakapahisalaag ug milyon-milyon sa paghatag sa sayop nga mga butang, kasagaran sa sayop nga mga katarongan. Nan, nganong dili sulayan ang mas maayo pa kay sa paghatag sa panahon sa Pasko? Sulayi ang matang sa pagpanghatag nga modalag tugob nga mga panalangin ug tinuod nga kalipay, nga maoy ulohan sa sunod nga artikulo.

[Kahon/Hulagway sa panid 8, 9]

Unsa ang Tinuod nga Sinugdanan sa Pasko?

ANG mga tawong may kasayoran nahibalo nga ang Disyembre 25 dili mao ang adlaw nga natawhan ni Jesu-Kristo. Ang New Catholic Encyclopedia miangkon: “Ang petsa sa pagkatawo ni Jesus wala mahibaloi. Ang Ebanghelyo wala magpaila sa adlaw o sa bulan.”

Dugang pa, may mga kalig-onan nga ang Pasko ug ang mga kustombre niini gikuha gikan sa dili-Kristohanong mga tuboran. Ang U.S. Catholic, sa pagkatinuod, miingon: “Imposible ang pagbulag sa Pasko gikan sa paganong mga sinugdanan niini.”

Ang The Encyclopedia Americana nagpatin-aw: “Ang kadaghanan sa mga kustombre nga karon nalangkit sa Pasko sa sinugdan dili maoy mga kustombre sa Pasko kondili maoy una-Kristohanon ug dili-Kristohanon nga kustombre nga gisagop sa Kristohanong iglesya. Ang Saturnalia, usa ka Romanhon nga piyesta nga ginasaulog sa tungatunga sa Disyembre, nahimong panig-ingnan sa kadaghanang paglipaylipayng mga kustombre sa Pasko. Gikan niini nga kasaulogan, pananglitan, nakuha ang maluho nga piyesta, paghatag ug mga pinaskohan, ug pagdagkot ug mga kandila.”

Mahitungod sa kustombre sa paghatag ug gasa, ang basahong History Today miingon: “Ang paghatag ug mga regalo sa piyesta sa tungatunga sa tingtugnaw tino nagsugod nga may pagkamadyikanhon inay kay yanong kustombre sa katilingban. Apil sa mga gasa sa Saturnalia mao ang monyeka nga hinimo sa talo, nga ihatag ngadto sa mga bata. Sa walay duhaduha, gilantaw nga maanindot kini nga kustombre, sa panahong girekord kini, apan may mangilngig nga kaagi: bisan ang mga tawong nabuhi sa panahong gisugdan kining kustombreha nagtuo nga tingali kini maoy usa ka salin sa paghalad ug tawo, sa mga bata, aron panalanginan ang pagpugas ug binhi.”

Ang The New York Times sa Disyembre 24, 1991, may artikulo bahin sa mga gigikanan sa kustombre sa Pasko, apil ang paghatag ug gasa. Si Simon Schama, propesor sa history sa Harvard University, misulat: “Ang Pasko nangibabaw sa ubang karaang mga piyesta nga nagsaulog sa winter solstice . . . Sa ikatulong siglo, sa dihang ang mga kulto nga nagsimba sa adlaw sama sa relihiyong Mithraiko sa Persia nakasulod sa Roma, ang mga adlaw sa Disyembre gigahin aron saulogon ang pagkatawo-pag-usab sa Sol Invictus: ang dili-mabuntog nga adlaw. . . .

“Ang unang Iglesya sa Roma malugotong nakigbugno batok sa duha pa ka dagkong paganong mga piyesta, ang tibuok-semanang Saturnalia, nga nagsugod sa Dis. 17, ug ang Kalends, nga maoy mosugat sa Bag-ong Tuig. Ang unang piyesta maoy panahon sa hudyaka-bahakhak, nga sagad dumalahon sa usa ka ginoo sa kasadyaan, dili ni Santa kondili sa tambok nga Saturn mismo, ang tigpatuyang ug kaon, pag-inom ug ubang matang sa binuang. Apan, sa panahon sa Kalends, sa dihang mabag-o ang tuig, may rituwal nga pagbayloay ug gasa, nga sagad ihigot diha sa mga sanga sa dahon nga maoy dayandayan sa mga balay sa panahon sa kapiyestahan.

“Ang kaisipan sa unang iglesya bahin niining tanang dili-angay nga kasadyaan mabugnaw. Ang mga amahan sa iglesya, ilabina si San Juan Kristobal nga hugot nga misupak, wala mokompromiso uban sa kahugawang pagano . . . Sanglit wala man magkauyon ang tanan bahin sa eksaktong petsa sa pagkatawo ni Jesus . . . , daw nakatabang nga ipuli kini sa Saturnalia . . . Busa ang pagkatawo pag-usab sa adlaw nahimo hinoon nga pagkatawo sa Anak sa Diyos . . .

“Sa samang paagi, ang Kalends gipulihan sa Piyesta sa Epipanya, ug ang mga regalo ug mga pahiyas nga ihatag sa paganong mga Romano sa usag usa nahimo na hinoon nga gasa nga gihatag sa tulo ka hari ngadto sa bag-ong Hari sa Kalibotan. Sa tungatunga sa ikaupat nga siglo, ang pangunang mga bahin sa kalendaryo sa Pasko permanenteng gitukod.”

Samtang ang mga tawong may kahibalo modawat dayon nga pagano ang gigikanan sa Pasko ug ang mga kustombre niini, daghan ang molalis nga ang sinugdanan niini dili hinungdanon. Mitubag sa artikulo ni Propesor Schama, sayo niining tuiga usa ka retiradong rabbi misulat sa editor sa Times: “Ang mga gigikanan sa dugay nang batasan walay kalabotan sa bili niini karong adlawa.” Mahitungod sa Pasko ug sa ubang mga selebrasyong sama niini, siya miangkon: “Ang mga tigsaulog niini naghatag sa kasaulogan ug bag-ong kahulogan nga nakahatag ug katuyoan sa ilang mga kinabuhi ug nagadasig sa ilang mga espiritu sa kalipay.”

Bisan pa, ang pagsaulog ba sa Pasko nagadasig sa espiritu sa kalipay ug nagapamungag maayong Kristohanong mga bunga? Sa prangka, nga dawaton dayon, ang bunga sa katibuk-an daotan, dili maayo. Lain pa, angay bang manghulam ang mga Kristohanon gikan sa pagano relihiyosong mga selebrasyon? Ang Bibliya nag-awhag: “Ayaw kamo pagpahiangay sa mga dili-magtutuo. Kay unsa may kalambigitan sa pagkamatarong ug sa pagkadaotan? O unsa may pakig-ambitan sa kahayag ug sa kangitngit? Dugang pa, unsa may pakig-uyonan ni Kristo kang Belyal? . . . ‘“Busa panggula kamo gikan kanila, ug magpalain kamo,” miingon si Jehova, “ug hunong na sa paghikap ug butang mahugaw.”’”​—2 Corinto 6:14-17.

Hinumdomi, usab, kon unsay giingon ni Jesus bahin sa Labing Gamhanan nga Diyos: “Ang magsimba kaniya kinahanglang magasimba kaniya sa espiritu ug sa kamatuoran.” (Juan 4:24) Busa, aron ang atong pagsimba dalawaton sa Diyos, kinahanglang ipasukad kini sa kamatuoran. Apan, ang gipasiugda sa Pasko mao ang adlawng natawhan ni Jesu-Kristo bisag dili kini tinuod. Ug unsay ikasulti bahin sa ginaingong madyikanhong tigdalag mga pinaskohan, sama kang Santa Klaus? Kon ang mga bata patuohon nga ang mga pinaskohan nadawat gikan kanila, dili ba paglimbong kini sa kabataan?

Kon ikaw tinuod nga nahigugma sa Diyos, ikaw mosugot sa iyang sugo sa paghunong sa pagpakigbahin nga sa relihiyoso mahugaw. May igo ka bang pagtagad sa kamatuoran sa paglikay sa usa ka piyesta nga nagapasiugdag kabakakan?

[Hulagway sa panid 7]

Makataronganon ba ang paglimbong sa mga bata pinaagi sa pagsulti kanila nga si Santa Klaus mao ang mihatag kanila sa mga gasa?