Pasko​—Nganong Gisaulog Bisan sa Oriente?

ANG usa ka karaang pagtuo sa Oriente mopahinumdom sa Santa Klaus sa Pasko. Kana ang Koreanong pagtuo bahin sa usa nga ginganlag Chowangshin, ug may susama nga makaplagan taliwala sa pipila ka Insek ug Hapon.

Si Chowangshin giisip nga usa ka diyos nga tinugyanan sa kosina, usa ka diyos sa kalayo nga nalangkit sa karaang Koreanong pagsimba sa kalayo. (Sa karaang kapanahonan, ang mga Koreano maampingong magbalhin sa mga baga, nga magsegurong dili gayod kini mapalong.) Kini nga diyos gituohang maoy magbantay sa pamatasan sa mga membro sa pamilya sulod sa usa ka tuig, human niana siya mokayab sa langit agi sa pugon ug panghaw sa kosina.

Gikaingon nga si Chowangshin motaho ngadto sa hari sa langit sa ika-23 sa lunar nga bulan sa Disyembre. Gidahom nga siya mobalik sa kataposan sa tuig agi sa panghaw ug pugon, nga magdalag mga ganti ug mga silot sumala sa pamatasan sa matag usa. Sa adlaw sa iyang pagbalik, ang mga membro sa pamilya magdagkot ug mga kandila sa kosina ug sa bisan diin sa balay. Ang mga dibuho niining diyos sa kosina dunay laing kasamahan kang Santa Klaus​—siya gilarawan nga nagbestig pula! Maoy kostumbre sa umagad nga babaye ang paghimog parisan sa tradisyonal nga Koreanong mga medyas ug sa winter solstice kini ihatag ngadto sa iyang ugangang babaye. Kadto gituyo aron sa pagsimbolo sa iyang panghinaot nga ang ugangang babaye makabatog taas nga kinabuhi, sanglit ang mga adlaw mas taas human sa maong petsa.

Nakita ba nimo ang pipila ka kasamahan tali sa nahisgotang mga punto ug sa Pasko? Managsama ang ilang mga estorya ug mga kostumbre: ang panghaw, mga kandila, pagpanghatag ug gasa, mga medyas, usa ka tigulang nga lalaki nga nagbestig pula, ug ang petsa. Sa gihapon, ang maong mga kasamahan dili kay mao ray hinungdan nga daling gidawat ang Pasko sa Korea. Ang pagtuo kang Chowangshin halos nawala na sa panahong ang Pasko unang gipailaila sa Korea. Sa tinuoray, ang kadaghanang mga Koreano sa pagkakaron wala mahibalo nga naglungtad ang maong pagtuo.

Bisan pa niana, nag-ilustrar kini kon sa unsang paagi ang mga kostumbreng nalangkit sa winter solstice ug sa kataposan sa tuig mikaylap sa tibuok kalibotan subay sa nagkalainlaing dalan. Sa ikaupat nga siglo K.P., ang impluwensiyadong iglesya sa Romanhong Imperyo nag-usab sa ngalan sa Saturnalia, ang paganong Romanhong pista sa pagkatawo sa diyos nga adlaw, ug naghimo niining bahin sa Pasko. Ang kasaulogan sa Pasko nahisama ra sa pagpasig-uli sa lokal nga mga kostumbre nga may lahing ngalan. Sa unsang paagi kana naposible?

Ang Papel sa Pagpanghatag ug Gasa

Ang pagpanghatag ug gasa maoy kostumbre nga wala gayod mahanaw. Sa dugay nang panahon, ang mga Koreano mahimuot kaayo sa paghatag ug pagdawat ug mga gasa. Usa kini ka rason sa pagpailado sa pagsaulog sa Pasko sa Korea.

Human sa Gubat sa Kalibotan II, alang sa mga sundalo sa T.B. nga naasayn sa Korea nga buot magpalig-on sa ilang relasyon uban sa mga tawo, ang mga simbahan maoy mga dapit aron magtagbo ug mag-apod-apod ug mga gasa ug mga hinabang. Ilabina sa Adlaw sa Pasko nga kini nahitabo. Sa kamausisahon daghang bata ang nangadto sa mga simbahan, ug didto una nilang natilawan ang mga gasang tsokolate. Segun sa imong masabtan, daghan kanila ang nagpaabot dayon sa sunod nga Pasko.

Alang sa maong mga bata, si Santa Klaus maoy usa ka Amerikanong sundalo nga may pulang ingog-medyas nga kalo. Ang Proverbio 19:6 nag-ingon: “Ang tanan maoy higala sa usa ka tawong nagapanghatag ug mga gasa.” Oo, ang pagpanghatag ug gasa napamatud-ang epektibo kaayo. Apan sama sa imong mahinapos nianang bersikuloha, ang maong mga gasa dili magseguro sa dumalayong panaghigalaay. Bisan sa Korea, daghan niadtong kansang mga kasinatian uban sa iglesya mao lamang ang pagtagamtam sa kalami sa tsokolate sa ilang katuigan sa pagkabata. Sa gihapon, ang Pasko wala hikalimti. Duyog sa kusog nga pagtubo sa ekonomiya sa Korea, ang komersiyalismo nag-uswag, ug ang pagpanghatag ug gasa sa Pasko maoy usa ka yanong paagi aron sa pagpadako sa paggasto sa pumapalit. Ang mga negosyo nagpahimulos sa Pasko aron sa pagpaganansiya ug dako.

Kana naghatag kanimog pagsabot bahin sa Pasko sa Oriente sa pagkakaron. Kay nagtumong sa way-pugong nga pagpamalit sa Pasko, bag-ong mga produkto ang gigama. Ang mga plano sa mga paanunsiyo magsugod sa tungatunga sa ting-init. Modako pag-ayo ang halin sa kataposan sa tuig, nga gipasamot sa tanang pagpamalit ug mga gasa sa Pasko, mga kard, ug mga rekording sa musika. Aw, ang mga paanunsiyo maghimo sa kasarangang batan-on nga mobating makaluluoy kon siya magpabilin sa balay ug dili makadawat ug bisan unsang mga regalo sa Bisperas sa Pasko!

Samtang magkaduol ang Adlaw sa Pasko, ang mga tindahan ug mga shopping mall sa Seoul maghuot sa mga tawong mangadto aron mamalit ug mga gasa, ug susama ang kahimtang sa ubang mga siyudad sa Oriente. Maghuot ang mga sakyanan. Ang mga hotel, komersiyal nga mga dapit, mga restawran, ug mga naytklab mapunog mga parokyano. Ang mga tingog sa hudyaka​—kusog nga pag-awit—​madunggan. Sa Bisperas sa Pasko, ang hubog nga mga lalaki ug babaye makitang magsusapinday diha sa kadalanan nga nagpasad ang basura.

Mao kanay Pasko. Ang Pasko sa Oriente dili na usa ka pista opisyal nga gipangunahan sa nag-angkong mga Kristohanon. Dayag, sa Korea ug sa bisan diin, ang komersiyalismo maoy nanguna sa pagpahimulos pag-ayo niining pista opisyal sa Kakristiyanohan. Nan, ang komersiyalismo mao ba lamay mabasol kon nganong ang Pasko nasukwahi na pag-ayo sa espiritu ni Kristo? Ang matuod nga mga Kristohanon kinahanglang magsusi ug dugang sa seryosong isyu nga nalangkit.

Ang Sinugdanan sa Pasko

Ang usa ka ihalas nga mananap nga gipasulod sa halwa diha sa zoo sa gihapon maoy usa ka mapintas nga mananap. Ug usa ka dakong sayop ang pagtuo nga kini namanso na tungod lamang kay kini gihalwa sa makadiyot ug daw nagkalingaw uban sa iyang mga itoy. Tingali nakadungog kag mga taho bahin sa mga trabahador sa zoo nga giatake.

Sa pipila ka paagi kita makasultig susama kaayo bahin sa pagsaulog sa Pasko. Sa sinugdanan kini maoy usa ka “mapintas nga mananap” nga nagpuyo sa gawas sa Kristiyanidad. Ilalom sa sub-ulohang “Relasyon sa Romanong Saturnalia,” ang The Christian Encyclopedia (sa Koreano)a nag-ingon bahin sa Pasko:

“Ang paganong Saturnalia ug Brumalia natisok pag-ayo diha sa popular nga kostumbre nga dili kini ikahiklin sa Kristohanong impluwensiya. Ang pag-ila ni emperador Constantino sa Dominggo (ang adlaw ni Phœbus ug Mitras maingon man ang Adlaw sa Ginoo) . . . lagmit nagtultol sa mga Kristohanon sa ikaupat nga siglo sa pagbati sa pagkatukma sa paghimo sa adlawng-natawhan sa Anak sa Diyos nga motakdo nianang iya sa literal nga adlaw. Ang paganong pista uban ang way-pugong nga hudyaka ug lipaylipay niini popular kaayo nga ang mga Kristohanon nalipay nga dunay katarongan nga ipadayon ang pagsaulog niini uban ang diyutayng kausaban sa tinamdan o kinaiyahan niini.”

Nagtuo ka ba nga ang maong kaugmaran nahitabong walay bisan unsang pagsupak? Ang samang ensiklopedia nag-ingon: “Ang Kristohanong mga magwawali sa Kasadpan ug sa Duol nga Sidlakan misupak batok sa dili-angayan nga paghudyaka nga niana gisaulog ang adlawng-natawhan ni Kristo, samtang ang mga Kristohanon sa Mesopotamia nag-akusar sa ilang mga igsoon sa Kasadpan nga nalangkit sa idolatriya ug pagsimba sa adlaw tungod sa pagsagop ingong Kristohanon niining paganong pista.” Sa pagkatinuod, dunay sayop gikan sa sinugdanan. “Sa gihapon ang pista daling gidawat ug sa kataposan lig-on kaayong napundar nga bisan ang Protestanteng rebolusyon sa ikanapulog-unom nga siglo wala makapahunong niini,” matod sa ensiklopedia.

Oo, ang pista sa diyos nga adlaw, nga dili bahin sa tinuod nga Kristiyanidad, gisagop sa impluwensiyadong iglesya. Nakabaton kinig lahing ngalan​—apan ang paganong kinaiyahan niini nagpabilin. Ug nakatabang kini sa pagpasulod sa paganismo diha sa konohay Kristohanong mga iglesya ug sa paghugaw sa espirituwalidad sa mga indibiduwal. Gipamatud-an sa kasaysayan nga samtang ang Kakristiyanohan naugmad, ang unang tinamdan nga “higugmaa ang imong mga kaaway” giilisan sa pagkadunot sa moral ug mapintas nga mga gubat.

Ngadtongadto, nadayag nga bisan pa sa mini nga ngalan niini, ang Pasko nagbanaag sa paganong sinugdanan niini uban ang paghudyaka, sobrang pag-inom, paglipaylipay, pagsayawsayaw, pagpanghatag ug gasa, ug pagdayandayan sa mga panimalay ginamit ang mga kahoyng pino. Aron makab-ot ang ultimang tumong sa komersiyalismo​—ang dugang halin—​ang Pasko gipahimuslan sa tanang posibleng paagi. Ang palaumagian sa balita nagdayeg niini; nalingaw pod ang publiko. Sa pangunang dapit sa negosyo sa Seoul, ang usa ka tindahan nga namaligya lamang ug pang-ilalom nga mga sapot nabalita sa telebisyon pinaagi sa pagpasundayag diha sa displeyhanan niini ug usa ka Christmas tree nga gidayandayanan lamang ug pang-ilalom nga mga sapot. Maila ang atmospera sa Pasko, apan walay bisan unsang ilhanan sa pag-abiabi kang Kristo.

Kasulatanhong Pagsabot Bahin sa Pasko

Unsay atong makat-onan gikan sa maong makasaysayanhong sinugdanan ug mga kaugmaran? Kon ang kamisadentro o blusa wala matakdo pagbutones gikan sa sinugdanan, ang bugtong paagi sa pagtul-id sa kahimtang mao ang pagsugod pag-usab. Dili ba tinuod kana? Bisan pa nianang kamatuorana, ang pipila moergo nga way-sapayan sa paganong mga tinubdan niini sa pagsimba sa adlaw, ang Pasko gidawat sa Kakristiyanohan. Busa sila mobating ang selebrasyon gitugotan ingon nga adlawng-natawhan ni Kristo nga natuphan ug bag-ong kahulogan.

Makakat-on kitag hinungdanong leksiyon gikan sa makasaysayanhong hitabo nga nahitabo sa karaang Juda. Sa 612 W.K.P., ang mga taga-Judea nagpasulod sa paganong pagsimba sa adlaw sa templo sa Jerusalem. Ang maong paganong pagsimba gitugotan ba tungod kay gibuhat kana diha sa dapit nga gideboto sa hinlong pagsimba kang Jehova nga Diyos? Ang magsusulat sa Bibliya nga si Ezequiel nagsulat bahin sa pagsimba sa adlaw nga gihimo didto sa templo sa Jerusalem: “Tan-awa! sa ganghaan sa templo ni Jehova, tali sa portiko ug sa halaran, didtoy mga kawhaag-lima ka tawo nga . . . nag-atubang sa sidlakan, ug sila nanagyukbo patumong sa sidlakan, ngadto sa adlaw. Ug siya nagkanayon kanako: ‘Nakita mo ba kini, Oh anak sa tawo? Gamay ra ba nga butang alang sa balay ni Juda nga buhaton ang dulumtanang mga butang nga ilang ginahimo dinhi, nga ilang pun-on ang yuta sa kapintasan ug nga ila akong pasuk-on pag-usab, ug ania ilang ginaduso sa akong ilong ang sanga?’”​—Ezequiel 8:16, 17.

Oo, imbes nga gitugotan, kadtong paganong porma sa pagsimba nagpameligro sa tibuok templo. Ang maong mga kalihokan nakasulod sa Juda ug nakaamot sa pagkaylap sa kapintasan ug pagkadunot sa moralidad sa maong yuta. Susama kini sa Kakristiyanohan, diin ang mga kalihokan nga nagsukad sa pagsimba sa adlaw sa Saturnalia dayag kaayo panahon sa Pasko. Makapaikag, pipila ka tuig human madawat ni Ezequiel ang maong panan-awon, ang Jerusalem nakaagom sa paghukom sa Diyos​—nalaglag kini sa mga kamot sa mga Babilonyanhon.​—2 Cronicas 36:15-20.

Lagmit mahimuot ka sa pagbatbat sa Koreanong eskolar sa batang si Jesus, nga giasoy sa nag-unang artikulo. Apan ang kamatuoran mao nga kay naggikan sa usa ka tawong walay tukmang kahibalo bahin kang Kristo, ang reaksiyon adunay igoigong pagkabalido. Tingali makapaarang kini sa mga tawong nagsaulog sa Pasko sa paghunahunang seryoso. Ngano? Tungod kay ang Pasko wala gayod magrepresentar kang Kristo sa hustong paagi. Sa tinuoray, naglubog kini sa iyang tinuod nga kahimtang karon. Dili na usa ka masuso si Jesus diha sa pasungan.

Sublisubli, ang Bibliya nagpasiugda nga si Jesus mao karon ang Mesiyas, ang gamhanang Hari sa langitnong Gingharian sa Diyos. (Pinadayag 11:15) Andam siya sa pagtapos sa kakabos ug kaalaot nga mahinumdoman sa pipila ka tawo panahon sa Pasko samtang sila mohatag sa institusyon sa buhat sa kaluoy.

Sa prangka, ang Pasko wala makahatag ug kaayohan sa kayutaan sa Kakristiyanohan ni sa ubang kanasoran, lakip nianang sa Oriente. Sa baylo, nagpaliso kini sa pagtagad gikan sa tinuod nga Kristohanong mensahe bahin sa Gingharian sa Diyos ug sa kataposan sa presenteng daotang sistema. (Mateo 24:14) Amo kamong dapiton sa pagpakisusi sa mga Saksi ni Jehova kon sa unsang paagi kanang maong kataposan moabot. Ug inyong makat-onan gikan kanila ang bahin sa dumalayong mga panalangin nga mahitabo unya sa yuta, ilalom sa pagtultol sa Gingharian sa Diyos ug sa nagamandong Hari, si Jesu-Kristo.​—Pinadayag 21:3, 4.

[Footnote]

[Blurb sa panid 6]

Ang Pasko nakatabang sa pagpasulod sa paganismo diha sa konohay Kristohanong mga iglesya

[Hulagway sa panid 5]

Sa kamausisahon daghang bata ang nangadto sa mga simbahan ug midawat ug mga gasang tsokolate. Sila nagpaabot dayon sa sunod nga Pasko

[Hulagway sa panid 7]

Bisperas sa Pasko sa pangunang dapit sa negosyo sa Seoul, Korea

[Hulagway sa panid 8]

Si Kristo dili na usa ka masuso kondili gamhanang Hari sa Gingharian sa Diyos