Ang Talagsaong Glacier sa Argentina
“ADTOA gayod kana ug tan-aw niana.” “Usa kini sa mga kahibulongan sa kalibotan.” Kami gipadala sa Buenos Aires sa pagtabang sa pagtukod sa bag-ong mga pasilidad sa sangang buhatan sa Watch Tower Society, apan ang padasig nga sama niadto maoy nakaagda sa akong bana ug ako sa pagbiyahe ngadto sa Glaciers National Park sa habagatang Argentina aron makita ang talagsaong glacier nga gitawag ug Perito Moreno.
Sa kataposan, kami miabot sa Andes, ang tiilan sa mga bungtod niini natabonan sa mga kahoy. Ang dalan nga nag-ubay sa ekstensiyon sa Rico sa Lake Argentino. Sa ulahi kami miabot sa tumoy sa usa ka lawis diin ang suba miliko paingon sa lanaw. Sa kinatung-an tabok sa higdaan sa tubig anam-anam nga migim-aw ang Perito Moreno—usa ka bungbong sa yelo nga kapig 4 kilometros ang kalapdon ug kapin sa 50 ka metros ang gihabugon. Pagkaanindot nga talan-awon!
Kining suba nga yelo, Perito Moreno, mosangkad sa 4 ka metros sa usa ka adlaw o 450 ka metros sa usa ka tuig! Kami dili makapugong sa pagkuhag mga letrato samtang ang adlaw nagkidlap-kidlap diha sa asul nga mga kristal. Nganong asul man? Tungod sa kabug-at sa niyebe, walay hangin ang mabilin diha sa mga lusok sa yelo, busa ang glacier adunay sihag nga pagkaasul tan-awon. Laing butang nga nakadani sa among pagtagad mao ang katingalahang mga tingog. Among madungog ang dahunog sa 195 ka kilometros kuwadrado nga glacier nga hinayhinayng nagadahili sa walog ug sa tingog sa pagsiak sa dagkong mga bugon sa yelo nga natipak gikan sa nawong sa glacier. Kini mohagsa sa tubig nga nagadahunog samag dalugdog.
Sa matag pipila ka tuig masampongan sa pagsangkad sa Perito Moreno ang kinaiyanhong awasanan sa ekstensiyon sa Rico paingon sa Lake Argentino. Sa usa ka kilid, ang napundo nga tubig motaas gikan sa 20 ngadto sa 35 metros nga sobra sa kasagarang gidaghanon sa tubig. Sa kadugayan, madaog sa presyon sa tubig ang yelo, ug ang Perito Moreno mohatag makawiwiling talan-awon samtang mobuto ang tubig.
Ang malinawong katubigan sa lanaw nahimong gikusokuso sa balod nga dagat. Kini molungtad ug daghang oras. “Ang dagkong mga tipak sa yelo nga mas dako pa sa 15-ka-andanang tinukod masiak gikan sa mga bungbong sa glacier ug mahulog sa makabungol nga pagkagay,” miingon ang dokumentaryo sa telebisyon nga La Cuerra Del Hielo. “Ang tanan makasinggit ug makalukso, duyog niining kahibulongang ebidensiya sa mga gahom sa kinaiyahan.”
Pagkadako sa among kalipay nga giagda kami sa among mga higala sa pag-adto ug sa pagtan-aw sa Perito Moreno!—Tinampo.