Pagpaniid sa Kalibotan
Mapasipalahong mga Ligid?
Usa ka dakong kompaniya sa goma sa Yokohama, Hapon, mihunong sa paggama sa usa ka matang sa ligid sa kotse tungod kay ang mga Muslim nasilo niana. Ang mga Muslim mireklamo nga ang desinyo sa ligiran morag Arabikong pulong alang sa “Allah.” Ang Asahi Evening News miingon nga ang kompaniya nangayog pasaylo tungod sa ilang kakulang sa kahibalo sa Islam ug mipatin-aw nga usa ka kompiyuter ang nagdesinyo sa ligiran alang sa pinakaluwas nga pagmaneho. Walay gituyo nga pagtampalas o pasipala kang Allah. Ang kompaniya mibawi o miilis sa mga ligid sa Islamikong mga nasod.
“Bag-ong” Pag-ebanghelyo sa mga Katoliko
Ang Romano Katolikong Simbahan nagpasiugdag bag-o sa pag-ebanghelyo, taho sa New York Newsday. Ang mga opisyales sa simbahan nabalaka mahitungod sa pagkomberte sa daghang imigranteng Katoliko ngadto sa ubang relihiyosong mga pundok. Mao nga, si Papa Juan Paulo II miawhag alang sa “bag-ong pag-ebanghelyo” ug nakamugnag usa ka organisasyon, Pag-ebanghelyo 2000, alang lamang sa maong katuyoan. “Kining mga estratehiya naglakip ngani sa pultahan-ngadto-pultahan nga pag-ebanghelyo, usa ka paagi nga kasagaran gihimo sa mga Saksi ni Jehova ug ubang Kristiyanong mga pundok,” taho sa Newsday.
Ang Gastosong Krimen sa Australia
Ang katibuk-ang tinuig nga gasto sa krimen sa Australia gibanabana nga A$1,600 sa matag lalaki, babaye, ug bata sa nasod, sumala sa Australian Institute of Criminology. Ang katibuk-ang tinuig nga gasto maoy A$27 bilyon, nga mohawas sa 2.7 porsiento sa abot sa nasod. Sa unsang paagi kining katingad-ang kantidad gikalkulo? Ang mantalaang The Australian mikutlo sa mga numero gikan sa taho sa institute. Ang limbongan nga mga pagpabayad sa seguro sa mga sakyanan nagatubo, ug ang katibuk-ang gasto sa tanang matang sa panglimbong sa karon mokabat kutob sa A$13 bilyon sa usa ka tuig; ang gasto sa dili-makamatay nga pangatake maoy mga A$300 milyon sa usa ka tuig. Ang tinuig nga gasto sa pagpatuman sa balaod mikabat sa A$2.5 bilyon, ug ang gasto sa paghupot sa usa lamang ka binilanggo sa usa ka tuig sa karon mitubo ngadto sa A$50,000.
“Siyudad nga Walay Langaw”
Ang mga molupyo sa Beijing, Tsina, mideklarar ug bug-os nga gubat batok sa mga langaw, taho sa International Herald Tribune. “Ang among tumong mao ang paghimog usa ka siyudad nga walay langaw,” pahayag sa usa ka senyor nga opisyal sa panglawas. “Apan dili lang kay pamatyon namo ang langaw. Gusto namong mohimog hinlong mga siyudad.” Sa tinguha sa “pagpalihok sa masa,” ang mga lungsoranon mipaskin ug miapod-apod ug duha ka milyong pulyeto nga nagpahibalo sa kampanya. Sa panahon sa usa ka espesyal nga “semana sa pag-atake” nga misunod, ang siyudad nanghatag ug mga 15 ka toneladang pamatay-peste ug 200,000 ka panghapak sa langaw. Sa laing semana sa pag-atake sa misunod nga bulan, 1,000 ka tem sa edarang mga tawo ug mga bata nakigbugno batok sa mga langaw pinaagig 8,000 kilos nga hilo. Sa Hunyo ang pila ka dapit sa Beijing naukay tungod sa populasyon sa langaw nga miabot sa gidaghanong 33 kada kuwarto. Ang tumong maoy pakunhoran ang aberids nga gidaghanon ngadto sa duha ka langaw matag 100 ka kuwarto.
Uropanhong Komunidad sa Timawa?
Nga may 18 porsiento sa katibuk-ang abot sa kalibotan nga nabahinbahin taliwala sa Uropanhong populasyon nga 6 porsiento sa populasyon sa kalibotan, ang Uropanhong Komunidad mopatim-aw nga usa ka dapit sa kalinaw ug kadagaya. Apan, ang Le Monde Diplomatique, usa ka mantalaan sa Paris, nagtaho nga sulod sa 12 ka nasod sa Uropanhong Komunidad, karon may mga 53 ka milyong tawo nga nagkinabuhi ubos sa kahimtang sa kawalad-on. Sa Gresya, Irlandiya, Portugal, ug Espanya, ang kabos naglangkob gikan sa 20 ngadto 25 porsiento sa populasyon, ug sila kusog nagdaghan sa Gran Britanya, Italya, ug sa Netherlands. Ang nagkagrabe nga kawalay-trabaho nahimong kinadak-ang hinungdan sa nagkadaghang kabos nga mga tawo. Taliwala sa 13 ka milyong walay trabaho sulod sa Komunidad, kapin sa katunga ang giisip nga dugay nang walay trabaho.
Ang Dili-Maayong Bahin sa United Church
“Ang kadaghanan kanato may inosentehong panghunahuna nga ang mga butang sama sa seksuwal nga pag-abuso dili mahitabo diha sa simbahan ug dili gayod mabuhat sa klero,” matud sa ministro sa United Church nga si Sylvia Hamilton. Ugaling, si Hamilton mipahayag nga “kana maoy usa ka dakong suliran.” Sumala sa Toronto Star sa Canada, ang seksuwal nga pag-abuso “gikan sa mga komedya ngadto sa pinugos nga seksuwal nga mga buhat—maoy kaylap, kon dili man mas kaylap, diha sa simbahan maingon man diha sa katilingban sa katibuk-an.” Si Peter Lougheed, usa ka membro sa tinahasang-grupo sa United Church, miangkon nga “ang simbahan maoy dili kaayo luwas nga dapit alang sa mga magsisimba ug alang sa mga babaye kay sa sekular nga dapit-trabahoan.” Ang taho sa Star midugang: “Tapos sa mga tuig nga paglimod ug pagtabon, ang suliran karon lamang nanglutaw samag mga bula diha sa yanang.”
Tingga nga Samag Bulawan ang Bili
Usa ka kargada sa binaretang tingga nga nadiskobrehan sa guba sa Romanhong barko nga natundag sa unahan sa baybayon sa Sardinia duha ka libo ka tuig sa miagi maoy “samag bulawan ang bili,” pahayag sa Italyanhong mantalaan nga Il Messaggero. Sa karaang Roma, nga gihunahuna nga maoy orihinal nga destinasyon sa kargamento, ang metal bililhon kaayo aron “himoong mga tubo, pangsolda sa mga sandayong, ug hulmahan sa mga pamato.” Apan ang mga siyentipiko nag-isip sa diskobre nga mas pang bililhon. Sanglit kay ang mga bareta nahimutang sa kahiladman sa dagat, nga nasalipdan gikan sa mga epekto sa kosmikong mga rayos pinaagi sa “baga nga tabon sa balas,” ang panahon nakapala sa tanang marka sa radyoaktibidad. Ang maong lunsay nga tingga, nga imposibleng makaplagan sa ubang dapit, bililhon kaayo sa mga pisikong tigdukiduki alang sa salipod nga mga taming nga walay epekto sa sensitibong mga pangsukod nga ginahimo sa ilang mga laboratoryo.
Kristiyanong Panaghiusa?
Niadtong Agosto 1992, ang WCC (World Council of Churches) mipili kang Dr. Konrad Raiser ingong iyang bag-ong sekretaryo-heneral. Si Dr. Raiser mipuli kang Emilio Castro, nga nakaalagad ingong pangulo sa organisasyon sukad niadtong 1984. Ang WCC, nga gilangkoban sa kapin sa 300 ka Protestante, Anglikano, ug Sidlakang Ortodoksong nga simbahan, giporma niadtong 1948 sa tinguha nga mas mahiusa ang mga simbahan. Mikomento mahitungod sa iyang kapakyasan sa paghiusa, ang mantalaan sa Paris nga Le Monde miingon: “Ang panaghisgot bahin sa doktrina nahunong, ug ang pagkalangkit sa politika nagbahinbahin sa WCC. Ang iyang pagkalangkit sa Habagatang Aprika batok sa rasanhong kagamhanan, ang pagpayuhot sa mga armas, ug iyang [pag-uyon sa] teolohiya sa kagawasan wala makadalag kalinaw . . . ug nakadaot sa iyang dungog. Kay nalumsan sa dugang ug dugang mga burokrasya, ang WCC makahimo lamang, sa pagpukaw sa matinahurong kamausisaon o, labing daotan, sa kawalay pagtagad.”
Pamuo sa Bata
“Ang katuigang 1980 dili maayo alang sa mga bata ug mga batan-on sa Brazil, panapos sa Foundation of the Brazilian Institute of Geography and Statistics,” taho sa Jornal da Tarde. Sa 59.7 ka milyong bata, ang pagtuon mipadayag nga 32 ka milyon ang membro sa mga pamilya kansang matag tawo nga aberids sa tinuig nga abot wala pay katunga sa pinakaubos nga suhol nga mga $40. Inay moeskuyla, 17.2 porsiento sa Brazilianhong mga anak tali sa pangedarong 10 ug 14—mga napulo ka milyon—motrabahog sekular aron makatabang sa ilang naglisod nga mga pamilya. Ang sangpotanan? Ang sosyologong si Rosa Ribeiro nag-ingon: “Kana maoy pagpakaylap ug pagpatunhay sa kawalad-on. Kon walay igong edukasyon, ang bata walay higayon nga makausab sa iyang sosyal nga kahimtang.”
Mga Droga sa Karaang Ehipto
“Ang mga siyentipiko sa mga Unibersidad sa Munich ug sa Ulm [sa Alemanya] nakamatikod sa mga lakra sa hashish, cocaine, ug nicotine sa mga gahing patayng lawas sa Ehiptohanon,” taho sa Frankfurter Allgemeine Zeitung. Ang mga tigdukiduki nagsusi sa mga sampol sa bukog, buhok, ug mga selula nga gikan sa pipila ka gahing mga patayng lawas nga gipetsahag tali sa 1070 W.K.P. ug 395 K.P. Unsay ikatug-an niining siyentipikanhong diskobre kanato mahitungod sa kinabuhi sa karaang Ehipto? “Ang mga Ehiptohanon sa tin-aw migamit ug mga droga bisan sa pagpahupay sa nanghilak nga mga bata,” matud sa mantalaan. Sa unsang paagi nahibaloan sa mga siyentipiko? Usa ka papiro naghubit sa miksklada sa iti sa langaw ug mga liso sa poppy ingong epektibong pangpahupay.
Dugoong mga Tukon sa Barbero
Ang rinayahag-palambod nga bulok pulag-puti nga mga tukon nahimong ilhanan sa mga barberohan. Ngano? Tungod kay sa panahon sa Edad Medya, ang mga barbero dili lamang moputol ug buhok ug mokorteg nga bangas apan usab mohingo ug ngipon ug mopadugo ingong makatambal sa tanan. “Sa panahon sa pagpadugo,” taho sa The Toronto Star, “naandan na alang sa pasyente ang mangusog pagkupot sa tukon pinaagig usa ka kamot, aron mamurot ang mga kaugatan ug human samdi mosidlit ang dugo.” Aron dili kaayo mamatikdan ang dugo diha sa tukon, kana gipintalan ug pula. “Sa dihang wala gamita, kana gibitay sa gawas sa barberohan ingong anunsiyo, nga gilamboran ug puting bendahe nga gigamit sa pagbendahe sa gipadug-ang mga bukton,” matud sa Star. Ang mga barbero nakapanunod sa tukon nga tatak sa dihang ang propesyon gibahin tali sa mga siruhano ug mga barbero sa pagmando ni Henry VIII, hari sa Inglaterra niadtong ika-16 nga siglo.
Usa ka Nahiusang Kahanginan Alang sa Uropa?
“Sa sunod walo ka tuig, ang pagbiyahe sa kahanginan sa Uropa moabot sa punto nga maparalisado sa bug-os,” pangatarongan sa La Repubblica. Sa miaging duha ka tuig, ang trapiko mitubo ug 8 porsiento. Apan, ang mga langan tungod sa mga suliran sa pagkontrol sa trapiko sa kahanginan “miluksog 62 porsiento,” ug halos un-kuwarto sa tanang mga lupad nalangan ug 24 minutos. Ang kakulang sa sentralisadong sistema sa kontrol alang sa Uropanhong kahanginan maoy gipasanginlan sa kahuot, matud sa presidente sa Association of European Airlines, si Giovanni Bisignani. Sa pagkakaron, may 54 ka sentro sa pagkontrol, nga nagagamit ug 31 ka lainlaing mga sistema. Gawas lang kon makakitag sulbad, ang kauntop mahimo na lamang “usa ka damgo.”
Epekto sa Pintas nga mga Sine
Sa usa ka interbiyo sa Brazilianhong magasing Veja, ang direktor sa pelikula nga si Steven Spielberg gisukna mahitungod sa epekto sa kapintasan sa kalingawan nganha sa mga tumatan-aw. Matud ni Spielberg: “Ang pagtan-aw ug kapintasan sa mga sine o sa mga programa sa TV motukmod sa mga tumatan-aw nga sundogon ang ilang nakita nga labaw pa kay sa pagkakita sa aktuwal nga kapintasan o sa mga balita sa TV. Sa mga sine, ang kapintasan gipelikula nga hingpit ang katin-aw, tagsaon ang talan-awon, ug hinay ang lihok, nga naghimo gani niana nga romantiko. Hinuon, sa balita, ang publiko mas makasabot ug maayo kon unsa ka makalilisang ang kapintasan, ug kana gigamit nga may mga katuyoan nga wala maglungtad diha sa mga sine.” Si Spielberg midugang nga sukad wala pa niya tugti ang iyang batan-ong anak lalaki sa pagtan-aw sa pila niya ka ilado-kaayong mga pelikula (Jaws, ang serye sa Indiana Jones) tungod sa kadaghan sa dugo ug kapintasan nga gipakita.