Ang Pagkugi—Unsa ang mga Sangpotanan?

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Hapon

“‘ANG pag-inom ug ‘pangpalagsik’ napopular kaayo, nga aduna nay kapin sa 200 ka klase ang mapalit ug nakaabot nag 900 ka milyon nga yen ang halin sa usa ka tuig,” mitaho ang Mainichi Daily News, ang pangunang peryodiko sa Hapon. Ang popularidad niining produktoha, nga ginaingon nga mohatag ug dihadiha nga kabaskog sa gikapoy nga mga trabahante, “nagapamatuod sa kaabtik sa mga Hapones sa pagtrabaho bisan pa sa kalisod, kakulang ug katulog ug grabeng kainit sa klima sa ting-init,” nagpadayon ang taho.

Sa laing bahin sa Pasipiko, “halos usa ka Amerikano sa walo gitaho nga nagatrabaho ug 60 ka oras o kapin pa sa usa ka semana,” sumala pa sa U.S. Bureau of Labor Statistics. Ang mga magdudumala napugos sa paggugol sa dakong bahin sa ilang panahon ug kusog sa pagtrabaho nga may mga panahong ang ilang trabaho mao nay nagakontrolar sa ilang mga kinabuhi.

Halos sa tanang kultura, ang mga tawong kugihan, masingkamoton, ug matubayon sa trabaho ginadayeg ingong matarong. Bisan ang karaang magsusulat sa Bibliya miingon: “Wala nay lain nga maayo alang sa tawo kay sa mokaon ug moinom ug sa paghimo sa iyang kalag nga makapahimulos pag-ayo sa iyang pagkugi. Kini nakita ko usab, nga kini gikan man sa kamot sa matuod nga Diyos.” (Ecclesiastes 2:24) Sa katibuk-an, ang mga tawo sa tanang dapit motuo gihapon sa maong mga hiyas. Isipon man nila kini nga matarong o dili, ang kadaghanang tawo nagatrabaho gikan sa buntag hangtod sa gabii, lima, unom, o bisag pito ka adlaw sa usa ka semana.

Apan, unsay nalampos niining tanang pagkugi ug trabaho? Diha sa mga nasod sama sa Hapon ug Alemanya, ang misangpot nga “mga milagro” sa ekonomiya sukad sa kataposan sa Gubat sa Kalibotan II maoy gikaibgan sa nagakaugmad nga mga nasod. Kining duha ka nasod mibangon gikan sa kapildihan ngadto sa pagkahimong mga gamhanan sa ekonomiya nga angay palandongon sa nahibilin sa kalibotan. Bisan pa, unsay nahimo sa debosyon sa trabaho ngadto sa daghang indibiduwal?

Bisag kusog ang pagtaas sa mga sukdanan sa pagkinabuhi sa Hapon, ang Mainichi Daily News nagtaho, nga ang kadaghanang Hapones “naglisod gihapon sa pagkakitag tinuod nga kaharuhay sa ilang matag adlaw nga mga kinabuhi.” Grabe pa, sa ilang padayong pagpangita sa gitawag-kunohay nga maayo nga kinabuhi, daghan ang nagkasakit o namatay tungod sa sobrang trabaho ug kalisod. Sa susama, diha sa usa ka pagtuon sa Tinipong Bansa, untersiya sa tulo ka libong manedyer nga gisurbi mibati nga sila sobra kaayo nga nagatrabaho, gikapoy na, ug walay kalipay sa ilang trabaho.

Ang kababayen-ang nagatrabaho nagapakita usab ug mga timaan sa kalisod. Ang usa ka surbi sa Italya nagpakita nga ang mga babayeng nagatrabaho nianang nasora nagtrabaho sa aberids nga 30 ka oras nga sobra pa kay sa ilang mga kapikas matag semana. Dugang pa sa pagtrabaho ug daghang oras diha sa opisina o sa pabrika, atimanon pa nila ang mga buluhaton sa balay inigpauli nila. Usa ka babayeng trabahante miingon diha sa magasing Europeo: “Wala gayod akoy sosyal nga kinabuhi. Wala akoy panahon sa akong kaugalingon. Dili na nako maagwanta kining kahimtanga.”

Komosta ang bahin sa pamilyahanong kinabuhi? “Sa pagpangagpas sa Amerikanhong damgo, atong ginasakripisyo ang kaugalingon ug ang pamilya alang sa salapi ug gahom,” matud pa ni Herbert Freudenberger, usa ka espesyalista sa New York nga nakiglabot sa kalapoy sa pagtrabaho. Ingong sangpotanan sa pagkagapos sa ilang mga bana sa trabaho, ang ubang mga asawa sa mga negosyante nga taga-Britanya nga nagtrabaho sa gawas sa nasod gikataho nga mibating nahilain ug dili malipayon. Apan niining bahina sila wala mag-inusara.

Palandonga ang mga sangpotanan sa pamilyahanong kinabuhi sa Hapon, diin ubos sa katunga sa tanang hamtong nga mga trabahante nga nagatrabaho sa opisina mopauli sa balay sa dili pa ang alas otso sa gabii. Wala na isipa sa pila ka asawa ang ilang mga bana ingong tinuod nga mga kapikas sa kaminyoon; dili na nila buot nga makita pa sila diha sa balay. Gisuma sa usa ka komersiyal sa telebisyon ang kalugda sa mga asawa, nga nag-ingon: “Ang mga bana mas mahimsog gawas sa balay.”

Gikan sa itaas, tin-aw nga ang pagkugi sa trabaho adunay maayo ug dili maayong bahin. Kon tagdon sa paghingapin, kini mahimong kabilinggan. Busa sa unsang paagi ang pagkugi sa pagtrabaho, dili usa ka palas-anon, kondili usa ka tinuod nga kinaiya ug usa ka tinubdan sa kalipay?

Sa laing bahin, unsa ka seryoso kon unahon sa mga indibiduwal ang trabaho labaw sa tanan o magpadayon sa pagtrabaho bisag unsa pay mga sangpotanan? Atong susihon ug maayo kining mga butanga bahin sa pagkugi.