Bahin 6

Siyensiya—Ang Padayong Pagpangita sa Katawhan sa Kamatuoran

Pag-atubang sa mga Hagit sa Ika-21ng Siglo

NUYBE, otso, siyete, ug nagpadayon ang paatras nga pag-ihap! Alang ba sa pagpalupad ug roket? Dili, kondili sa pag-ihap-paatras sa gidaghanon sa mga tuig nga nahibilin sa dili pa mosulod ang katawhan sa kawalay-kasegurohan sa ika-21ng siglo.a

Sumala sa mga nakab-ot sa siyensiya sa nangaging siglo, daghan tingali ang nagtuo nga ang siyensiya makasagubang sa bisan unsang hagit nga ipatungha sa ika-21ng siglo.b Sama ang ilang gibati sa usa ka Pranses nga awtor sa sinugdanan sa ika-20ng siglo. “Ang siyensiya karon gipaigo nang daan nga maoy momando sa kalibotan,” siya misulat. “Sukad karon ang pagmando sa kalibotan iya, dili na sa diyos, kondili sa siyensiya, sa siyensiya ingong magtatabang ug manluluwas sa kalibotan.”

Aron matuman sa siyensiya ang gilaoman kaniya, kinahanglang masulbad niya ang daghang problema nga siya nakatabang sa pagmugna.

Ang kalaglagan sa kalikopan diin ang siyensiya maoy nakaingon dako kaayo. Ang librong 5000 Days to Save the Planet nag-ingon: “Kon kita magpadayon sa atong dalan karon sa pagpahimulos sa kalikopan, ang pangutana dili unya kon makalahutay ba ang modernong katilingban sa sunod nga siglo, kondili mawagtang ba kini uban sa dakong buto o sa mahilom?”

Daw dili kini maayong kapilian.

Ang mga Limitasyon sa Siyensiya

“Daghang siyentipiko sa ika-19ng siglo . . . kasagaran nagtuo nga moabot ra ang adlaw nga ilang madangat ang bug-os nga kamatuoran ug ang ultimang pagsabot,” nagkanayon ang librong The Scientist. “Ang ilang mga manununod,” nagpadayon ang libro, “naghisgot lamang sa pagkab-ot sa ‘tipik nga pagsabot,’ sa kanunay nga nagakaduol nga kamatuoran apan dili gayod bug-os makasabot niana.” Kining kakulang sa bug-os nga kahibalo maoy nakapugong sa mahimo sa siyensiya.

Ang mga kamatuoran sa siyensiya wala gayod mausab sa daghan nang katuigan, samtang ang mga teoriya sa siyensiya nagausab-usab​—ug sa makadaghan. Gani, may mga panahong ang mga teoriya kalit nga mobag-o gikan sa usa ka paghingapin ngadto sa lain. Ang mga siyentipiko sa medisina nagtuo kaniadto, pananglitan, nga ang pagkuhag dugo gikan sa lawas sa usa ka tawo nga grabe ug sakit mao ang hustong butang buhaton sumala sa siyensiya. Sa ulahi sila nagtuo nga ang pagdugang ug dugo mao ang tubag. Karon ang uban nagsugod na sa pag-ila sa kaalam sa dili paghimo niini ug sa pagpangitag dili kaayo peligrosong mga tambal nga kapilian.

Dayag, ang nahibaloan sa mga siyentipiko diyutay kaayo kay sa ilang wala mahibaloi. Ang The World Book Encyclopedia nag-ingon: “Ang mga tigtuon sa tanom wala gihapon mahibalo kon sa unsang paagi nagaobra ang proseso sa photosynthesis. Ang mga biologo ug mga biokemista wala pa makakitag tubag sa gumonhap kon sa unsang paagi mitungha ang kinabuhi. Ang mga astronomo wala pa makaugmad ug makatagbawng katin-awan sa sinugdanan sa uniberso. Ang mga siyentipiko sa medisina ug mga pisiologo wala mahibalo sa hinungdan ug sa tambal sa kanser o kon unsaon sa pagtambal sa nagkalainlaing mga sakit nga gipahinabo sa virus. . . . Ang mga sikologo wala mahibalo sa tanang mga hinungdan sa sakit sa utok.”

Ang siyensiya limitado usab sa pagkaagi nga kini wala makalabaw sa mga siyentipiko nga nangagpas niana. Sa laing pagkasulti, ang kakulang sa siyentipiko ug kahibalo misamot tungod sa iyang pagkadili-hingpit. Ang mga awtor sa 5000 Days to Save the Planet nakadiskobre nga “sa masubsob . . . gimaniobra sa mga organisasyon nga may espesyal-nga-katuyoan ang panukiduki, ginatuis ang bili-kaayohan nga mga pagdukiduki ug gipugngan ang impormasyon aron makabaligyag makadaot nga mga produkto o aron mapadayon ang mga kalihokan nga makadaot sa kalikopan.”

Bisag matinud-anon pa ang kadaghanan sa mga siyentipiko, dili gihapon kini katarongan sa paghatag kanila o sa ilang kalihokan ug dako nga pagtamod. “Sama ra sila sa tanan,” nangatarongan ang lumad sa Britanya nga si Edward Bowen, nga usa ka siyentipiko. “Silang tanan dunay mga kahuyangan. Ang uban dedikado, ang uban walay-pagpakabana, ug ang uban intelihente kaayo, ang uban bugo. Nakaila ako ug pipila ka dagkong mga ngalan sa siyensiya, mga tawo nga nakahatag ug dakong kaayohan sa kalibotan. Ug bisag wala akoy nailhang siyentipiko nga napriso, may nailhan ako nga angay gayod nga mapriso.”

Tin-aw, tungod sa daghang limitasyon niini, ang modernong-adlaw nga siyensiya wala makaatubang sa mga hagit sa ika-21ng siglo. Ilabinang napakyas kini sa pagpanalipod sa kalikopan, ug imbes motabang sa pagwagtang sa gubat sa yuta, kini nakatabang sa paghimog mga armas sa kalaglagan sa masa.

Gikinahanglan ang Dinaliang Aksiyon

Ang tanan miuyon nga kinahanglang duna gayoy buhaton sa madali. Sa miaging Nobyembre usa ka grupo sa 1,575 ka siyentipiko, apil sa 99 nga nakadaog sa premyong Nobel, mipagula ug pahayag nga nag-ulohang “Pasidaan sa mga Siyentipiko sa Kalibotan Ngadto sa Katawhan” nga niini sila misulat: “Wala nay usa o pipila ka dekada ang nahibilin sa dili pa mawagtang ang higayon sa pagsanta sa mga hulga nga atong ginaatubang karon ug ang palaabuton sa katawhan nagakagamay na sa hilabihan.” Sila miingon: “Ang katawhan ug ang kinaiyanhong kalibotan hapit nang magbangga.”

Ang samang mga pasidaan gipalanog na kaniadto. Gani, niadtong 1952, si Bertrand Russell, ika-20ng siglong pilosopong taga-Britanya ug usa ka tigpaluyo sa siyensiya, miingon: “Aron makapadayon ang kinabuhi bisan pa sa siyensiya, kinahanglang magtuon ang katawhan sa pagdisiplina sa pagbati, nga sa miagi, dili hinungdanon. Ang mga tawo kinahanglang magpasakop sa balaod, bisan pag sa ilang hunahuna dili-matarong ug dili-timbang ang balaod. . . . Kon kini dili himoon mapapha ang tawhanong rasa, ug mapapha ingong resulta sa siyensiya. Kinahanglang maghimog usa ka tin-aw nga pagpili sulod sa kalim-an ka tuig, ang pagpili tali sa Katarongan ug Kamatayon. Ug ang buot kong ipasabot sa ‘Katarongan’ mao ang pagkaandam nga magpasakop sa balaod sumala sa gipadayag sa usa ka internasyonal nga awtoridad. Nahadlok ako nga basig mopili ang katawhan sa Kamatayon. Hinaot unta nga sayop ako.”

Ang kamatuoran mao, ang mga tawo nga andam sa pagsunod sa matarong nga mga sukdanan karong panahona diyutay ra. Ang namatay na nga lider sa sibil nga mga katungod nga si Martin Luther King tukmang miingon: “Ang atong gahom sa siyensiya milabaw sa atong espirituwal nga gahom. Kita adunay giniyahan nga missile ug mga tawong sayop nga pagkagiya.” Bisan pa, si Russell sulagmang nakakita ug solusyon sa mga suliran sa kalibotan sa dihang siya miingon nga ang katawhan kinahanglang “magpasakop sa balaod sumala sa gipahayag sa usa ka internasyonal nga awtoridad.”

Kinsay Makasulbad sa Suliran?

Sa pagkatinuod, si Bertrand Russell wala magpunting sa usa ka balaan nga awtoridad sa dihang naghisgot siya bahin sa balaod sumala sa gipahayag sa usa ka internasyonal nga awtoridad. Apan, ang pagsunod sa mga balaod sa maong awtoridad mao gayod ang gikinahanglan. Ang tawhanong mga balaod ug tawhanong mga awtoridad tino nga dili gayod mao ang sulbad. Dili gayod sila makabag-o sa kalibotan ug sa ingon mapugngan ang katalagman. Ang makasubong rekord sa kasaysayan nagpamatuod nga ang mga tawo nagkinahanglan ug pagmando sa Diyos.c

Sa pagkamatuod, ang Labing Makagagahom nga Diyos lamang, kansang ngalan mao si Jehova, ang makataganag usa ka internasyonal nga awtoridad nga adunay gahom ug katakos sa pag-atubang sa mga hagit sa ika-21ng siglo. (Salmo 83:18) Ang awtoridad nga kinahanglang magpasakop ang tanan kon sila buot makadawat ug kinabuhi diha sa Gingharian sa Diyos, nga maoy usa ka langitnon nga kagamhanan sa kalibotan nga gitukod sa Maglalalang, si Jehova nga Diyos.

Dugay na kaayong panahon nga gitagna sa Bibliya kining kagamhanana: “Kay alang kanato usa ka bata natawo, alang kanato ang usa ka anak nga lalaki gihatag: ug ang kagamhanan igatungtong sa iyang abaga: ug ang iyang ngalan pagatawgong . . . Prinsipe sa Pakigdait. Sa kauswagan sa iyang kagamhanan ug sa pakigdait walay kataposan.” (Isaias 9:6, 7, King James Version) Kining gitagnang bata, si Jesu-Kristo, milagrosong gisamkon sa ulay nga si Maria ug natawo sa Bethlehem sa Judea.​—Lucas 1:30-33.

Samtang dinhi pa sa yuta gitudloan ni Jesus ang iyang mga sumusunod sa pag-ampo bahin sa kagamhanan sa Diyos sa dihang siya miingon: “Kinahanglang mag-ampo kamo niining paagiha: . . . ‘Paanhia ang imong gingharian. Matuman ang imong kabubut-on, sa langit, maingon man usab sa yuta.’” (Mateo 6:9, 10) Ang gamhanan lamang nga balaang espiritu, o aktibong gahom, ni Jehova nga Diyos ang makatabang sa mga tawong mainandamon sa paghimog gikinahanglang mga kausaban sa ilang mga kinabuhi sumala sa matarong nga mga balaod sa iyang kagamhanan. Ang siyensiya dili makahimo. Ang libolibong katuigan sa panagbangi ug kagubot maoy pamatuod nga kini dili makahimo.

Tinoon ni Jehova nga Diyos, nga walay-kinutoban ang tukmang kahibalo sa siyensiya, nga matagamtam sa yuta ang mga kahimtang sa Paraiso, sama sa paglungtad niini diha sa tanaman sa Eden, sa dihang iyang gilalang ang unang tawhanong paris. Niadtong panahona iyang gisugo sila: “Sumanay ug dumaghan kamo ug pun-on ninyo ang yuta ug magagahom kamo niini.” (Genesis 1:28) Bisan pag sila napakyas sa pagsunod ug wala tumana kadtong buluhatona, tinoon ni Jehova nga Diyos nga ang iyang orihinal nga katuyoan sa paghimo alang niining yuta nga usa ka paraiso matuman. “Ako na kining gisulti; ako usab nga pagapahinaboon kini,” siya miingon. (Isaias 46:11) Apan kanus-a matuman ang orihinal nga katuyoan sa Diyos alang sa yuta?

Gibatbat ni Jesu-Kristo ug sa iyang mga apostoles ang mahitabo sa yuta sa “kataposang mga adlaw,” sa dili pa pulihan sa Gingharian sa Diyos ang tanang tawhanong mga kagamhanan. (2 Timoteo 3:1-5; Mateo 24:3-14, 37-39; 2 Pedro 3:3, 4) Kon magbasa ang usa sa mga tagna sa Bibliya nga gikutlo dinhi ug itandi kini sa mga hitabo sa kalibotan, motin-aw nga kita nagakinabuhi na sa panahon nga molihok ang Gingharian sa Diyos nga maoy gibatbat diha sa Bibliya sa Daniel 2:44: “Ug sa mga adlaw niadtong mga haria [ang tawhanong mga kagamhanan nga nagmando karon] ang Diyos sa langit magatukod ug usa ka gingharian nga dili gayod malumpag. Ug ang gingharian mismo dili mahibilin sa laing katawhan. Kini magaut-ot ug magadugmok niining tanang mga gingharian, ug kini molungtad sa walay kataposan.”

Kinabuhi sa Haduol nga Umaabot

Handurawa lang kon unsay kahulogan niana alang sa haduol nga umaabot! Pagkakatingalahang mga butang ang nagahulat sa katawhan sa umaabot nga siglo, nga wala pa gani mahimo sukad! Ang daotang mga epekto sa libolibong katuigan sa dili-hingpit nga pagmando sa tawo, sa salingkapaw nga relihiyon, sa hakog nga komersiyo, ug sa siyensiya niining kalibotana pagapulihan sa pagmando sa Diyos, nga magapanalangin sa katawhan nga labaw sa ilang mga ginalaoman.

Mao kini ang pagbatbat sa Bibliya sa mga hitabo nga tino nga mahitabo sa matarong bag-ong kalibotan sa Diyos: “Tan-awa! Ang puloy-anan sa Diyos anaa uban sa tawo. Ug siya magapuyo uban kanila, ug sila mahimong iyang katawhan. Ug iyang pagapahiran ang tanang luha gikan sa ilang mga mata, ug ang kamatayon mawala na, wala na usab unyay pagminatay ni paghilak ni kasakit. Kay ang unang mga butang nangagi na.”​—Pinadayag 21:3, 4.

Busa, ang labing hinungdanon kanimo mao ang pagkahibalo sa paatras nga pag-ihap nga matapos sa dili madugay sa kalaglagan niining sistema sa kalibotan ubos sa pagmando sa gamhanan, dili-makitang magmamando sa kalibotan, si Satanas nga Yawa. (Juan 12:31; 2 Corinto 4:3, 4) Hinungdanong imong mahibaloan ang kabubut-on sa Diyos ug sa pagtuman niana, kay ang Bibliya nagsaad: “Ang kalibotan mahanaw ug ang mga pangibog niini, apan siya nga nagatuman sa kabubut-on sa Diyos magapabilin sa walay kataposan.”​—1 Juan 2:17.

Busa, kutob sa itugot sa panahon, hinaot nga imong pahimuslan ang mga tagana ni Jehova alang sa kaluwasan. Unya ikaw makapribilehiyo sa pagpahimulos sa kinabuhi sa umaabot, oo, sa umaabot nga ika-21ng siglo​—maingon man sa ika-22, ika-23, ug sa daghan pang mga siglo human niana.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 23]

Bisan pa sa Daotang mga Balita, Adunay Maayong mga Balita

Bisan pa sa kauswagan sa siyensiya daghan gihapon kaayong makit-ang mga batang gikuraw ug kulag-kaon nga mga edaran. Apan sa dili madugay ilalom sa Mesiyanikong Gingharian sa Diyos, “aduna unyay daghang trigo sa yuta; sa tumoy sa kabukiran adunay pagsugwak.”​—Salmo 72:16.

Bisan pa sa kauswagan sa siyensiya nagaantos sa pagpanglupig ug kabangisan ang milyonmilyon. Apan sa dili madugay ang Hari sa Mesiyanikong Gingharian sa Diyos “magaluwas sa mga kabos nga nagapangayog tabang, usab ang mga sinakit ug ang tanan nga walay magtatabang. . . . Bawion niya ang ilang mga kalag gikan sa pagpanglupig ug sa kabangisan.”​—Salmo 72:12-14.

Bisan pa sa kauswagan sa siyensiya ang gidaghanon sa mga tawo nga nagpuyo sa kadalanan, nga walay mga balay ug igong kalan-on, nagpadayon sa pagtubo sa tibuok-kalibotan. Apan sa dili madugay ilalom sa Mesiyanikong Gingharian sa Diyos, ang mga tawo “magatukod ug mga balay ug magapuyo niini . . . Sila dili magatukod ug unya lain ang magapuyo; sila dili magatanom ug unya lain ang magakaon.”​—Isaias 65:21, 22.

Bisan pa sa kauswagan sa medisina ang masanta nga mga sakit nagpadayon sa pagpatay sa milyonmilyon. Apan sa dili madugay ilalom sa Mesiyanikong Gingharian sa Diyos, “walay molupyo ang moingon unya: ‘Ako adunay sakit.’”​—Isaias 33:24.

[Hulagway sa panid 24]

Sa tanang dapit sa yuta ang kinabuhi makalilipay

[Credit Line]

Sa panugot sa Hartebeespoortdam Snake and Animal Park