Mga Batan-on Nangutana . . .

Ako Nagiyan! Unsaon Nako Paghunong sa Pagsugal?

“AKO nagsugod sa pagdula sa mga fruit [slot] machine sa dihang nag-edad akog 13 anyos,” misugid si David. “Miabot ako sa punto nga dili na makalabay sa dapit lingawanan nga dili mosugal diha sa mga fruit machine.” Miadmiter ang lain nga kanhing sugarol, nga ginganlag Tomas: “Nangawat pa gani ako gikan sa mga higala, pamilya, ug kaubanan sa trabaho aron sa paggasto sa akong bisyo. Mosugal ako sa bisan unsang butang.”

Si David ug si Tomas gimatuto ingong mga Kristohanon. Ang duha nagiyan sa sugal​—nalit-agan sa makamatayng tinguha. Ang mga tigdukiduki nag-ingon nga ang makapabalakang gidaghanon sa mga batan-on nahimong biktima sa minaramang mga panglingla sa kaisipan nga modaldal sa mga batan-on sa pagsugal. Nag-ingon ang magasing Time: “Ang mga tigdukiduki bahin sa pagsugal nag-ingon nga sa gibanabanang 8 ka milyong lunod-patayng mga sugarol sa Amerika, ang bug-os 1 ka milyon maoy mga tin-edyer.” Ang pipila nagtuo nga sa Tinipong Bansa, gikan sa 4 ngadto sa 6 porsiento sa tanang tin-edyer may sakit sa pagsugal.

Ang mga batan-on naghimo sa daghang nagkalainlaing matang niining bisyoha. Sa Hapon, bisan pa sa higpit nga mga balaod nga nagdili sa mga batan-on sa pagpusta, ang mga batan-on “nahimong dayag tungod sa ilang nagatubong presensiya ingong mga sugarol diha sa karerahan ug sa gawas sa karerahan nga mga sugalan, diha sa makapatugaw nagatubong gidaghanon,” sumala sa Mainichi Daily News. Ang pagdula sa loteriya, ang pagpusta sa mga bangga sa esports, ug pagdula sa baraha popular usab nga mga paagi taliwala sa mga batan-on nga magpadaog sa awhag sa pagsugal.

Pagkagiyan sa Sugal​—Ang mga Sangpotanan

Si Gordon Moody, sa Gamblers Anonymous, nag-ingon: “Sa sinugdan, [ang pagsugal] maoy kahibulongang kasinatian, sama sa paghimog dakong pagdiskobre o paghigugma. . . . Ang pagsugal makalipay ug madanihon.” (Quit Compulsive Gambling) Oo, alang sa daghang tawo makapaukyab ang pagdaog ug ang duyog nianang daling epekto sa adrenaline. Apan dili ka makasuwerte hangtod sa hangtod. Ngadtongadto, ang sugarol mapildi. Ug ang utang ug pinansiyal nga kadaot maoy sinugdanan lamang sa iyang mga suliran.

Ang makagiyan nga pasatiempo, sama sa makagiyan nga droga, makapahinabog dili-ikaasoyng espirituwal, emosyonal, ug moral nga kadaot. Kini makaugmad diha kanimo sa gitawag ni Gordon Moody nga “pagkadili-matinud-anon . . . nga sa ngadtongadto, mag-ulipon kanimo.” Kita napahinumdoman sa mga pulong ni apostol Pablo: “Wala ba kamo masayod nga kon padayon kamong magtanyag sa inyong kaugalingon kang bisan kinsa ingong mga ulipon nga magsugot kaniya, kamo mga ulipon niya tungod kay kamo nagsugot kaniya?” (Roma 6:16) Ang hubad ni J. B. Phillips naghubad sa bersikulo niining paagiha: “Kamo iya sa gahom nga gipili ninyong tumanon.” Hunahunaa lang, nga mailalom sa pagmando sa bisyong dili nimo mapugngan!

Tungod kay ang usa ka batan-on sagad mogamit sa pagpamakak, pagpanglimbong, ug pagpangawat aron sa paggasto sa iyang bisyo, ang iyang relasyon sa pamilya tinong madaot. Ang Britanikong magasin nga Young People Now nag-ingon: “Sa dihang maamgohan nimo nga ikaw usa na ka kawatan, usa ka bakakon, ug kahasol, ngadto sa mga tawo nga imong gimahal ug nagmahal kanimo, momenos ang imong pagtahod-sa-kaugalingon.” Dili ikatingala, nga ang The Harvard Mental Health Letter nagtaho nga ang lunod-patayng mga sugarol dali rang mahiagom sa “hilabihang kaguol, mga kabalaka,” ug daghan pang pisikal nga mga suliran, sama sa “suliran sa paghilis, pagkadili-makatulog, labad sa ulo, taas nga presyon, hubak, sakit sa bukobuko, ug sakit sa dughan.”

Apan, ang labing makadaot nga sangpotanan sa tanan, mao ang espirituwal nga kadaot. Ang Bibliya nagsaway sa kadalo ug sa gugma sa salapi. (1 Corinto 5:10, 11; 1 Timoteo 6:10) Sama sa bisan unsang pagkagiyan, ang dili-mapugngang pagpanugal maoy “kahugawan sa unod ug espiritu.” (2 Corinto 7:1) Kon kanunay kang mamusta, labi pang madaot ang imong tanlag ug ang imong relasyon sa Diyos.​—Itandi ang 1 Timoteo 4:2.

Ang Tinguhang Mohunong

Unsaon nimo pagputol kining bisyoha? Una sa tanan, kinahanglang buot gayod nimong mohunong. “Walay pagkagiyan ang mabuntog gawas kon ang nagiyan sa tinuoray buot nga mag-usab,” nag-ingon si Liz Hodgkinson sa iyang librong Addictions. Kini nagkahulogan nga magkat-on sa “pagdumot sa daotan,” sa pagdumot sa pagsugal. (Salmo 97:10) Unsaon? Pinaagi sa paghunahuna, dili sa kalingawan niini, apan sa mga sangpotanan niini. Ang “temporaryo bang kalipay sa sala”​—ang kalalim sa pagdaog sa usa ka dula—​takos nga ibaylo sa walay kataposang kinabuhi? (Hebreohanon 11:25) Ang pagpamalandong niining mga puntoha makatabang kanimo sa pag-ugmad sa tinguha nga mohunong.

Apan, ang tigdukiduki nga si Liz Hodgkinson miingon: “Ang bisan unsang pagkagiyan makagamot kaayo nga ang pagluka kanila sama ra sa pagputol ug kasway.” Apan si Jesus miingon: “Busa, kon ang imong tuong mata mao ang makaingon kanimo sa pagpakasala, lugita kana ug isalibay kana. Kay maayo pa alang kanimo nga mawad-an kag usa ka bahin sa imong lawas kay sa ibanlod nimo ang tibuok lawas sa Gehenna.” (Mateo 5:29) Ang bisan unsa nga makadaot sa imong relasyon sa Diyos kinahanglang kuhaon sa imong kinabuhi!

Kini nagkahulogang ugmaron ang pagpugong-sa-kaugalingon. Si apostol Pablo may nagbalikbalik nga tinguha nga mahimong tugtan niya nga mobuntog kaniya, apan midumili siya sa pagpaulipon sa iyang mga tinguha. Siya nag-ingon, “Gipanton ko ang akong lawas ug giulipon kini.” (1 Corinto 9:27) Ikaw usab kinahanglang magkat-on sa pagbinagis sa imong kaugalingon, nga dili magtugot sa imong mga tinguha nga mokontrolar kanimo.

Pagsagubang sa Hinungdan sa Suliran

Apan, ang pagdaog sa away magkinahanglan ug labaw kay sa tinguha lamang. Ang pagkagiyan sagad nagbanaag lamang sa mas lalom pang mga suliran. Nag-ingon ang lunod-patayng sugarol nga ginganlag Dick: “Ang panahon sa akong pagkabata lahi kaayo. Walay bisan unsang gugma diha sa akong pamilya. . . . Kanunay akong gipakaulawan. Ubos kaayo ang pagtamod nako sa akong kaugalingon.” Ingong resulta sa maong kaguol, ang pagpanugal maoy hungawanan sa iyang problema.

Daghan diha sa natad sa kahimsog sa hunahuna sa pagkakaron naglangkit sa lainlaing pagkagiyan ngadto sa emosyonal nga kasakit sa pag-abuso sa bata ug pagkapinasagdan. Kon unsa man ang kahimtang, ang pagsagubang sa hinungdan sa suliran tingali makatabang kanimo sa pagbuntog niana. Ang salmista miampo: “Susiha ako, Oh Diyos, ug hibaloi ang akong kasingkasing. Sulayi ako, ug hibaloi ang akong magul-anong hunahuna, ug tan-awa kon ania ba kanako ang dalan sa pagkadaotan, ug tultoli ako sa dalan sa panahong walay tino.” (Salmo 139:23, 24) Ang paghisgot sa imong magul-anong hunahuna uban sa usa ka hamtong nga Kristohanon, tingali sa usa ka ansiano sa kongregasyon, makatabang kaayo kanimo sa pagsabot nganong ikaw nanugal ug unsay imong buhaton aron mausab ang imong panghunahuna ug mga kinaiya.a

“Usa ka Butang nga Labi Pang Maayo”

Sumala sa librong Quit Compulsive Gambling, ang paghunong “mao lamang ang unang [lakang] sa pagpakigbisog batok sa suliran.” Kinahanglang himoon usab ang dagkong mga kausaban sa estilo sa imong kinabuhi. Aron mapugngan ang pagsugmat, kinahanglang mopahilayo ka sa kanhing mga kauban sa pagpanugal ug molikay sa kanhing mga sugalanan, sama sa mga kasino, bilyaran, ug ang susama. (Proverbio 13:20) Kini wala magkahulogang magpalain ka. (Proverbio 18:1) Ugmara ang himsog, mapaluyohong mga panaghigala sulod sa Kristohanong kongregasyon. Himoa ang imong kaugalingon nga puliki sa mabungahong buluhaton, mga espirituwal nga kalihokan, ug maayong mga lulinghayaw.

Hinuon, si Hodgkinson nagpahinumdom kanato nga ang nagiyan makadaog lamang sa iyang pagpakig-away kon siya “makaamgo nga adunay mas maayo pa​—nga ang kinabuhi adunay ikatanyag nga mas labaw pa kay sa pagsulay sa pagtagbaw sa pagkagiyan.” Aw, unsay mas maayo pa kay sa paglaom nga gitanyag sa Bibliya?

Usa ka tawong ginganlag Roddy nakaamgo nga matuod kini. Iyang gihubit ang iyang kaugalingon ingong “bug-os giyanong sugarol” sulod sa 25 ka tuig, nga nagsugod sa dihang tin-edyer pa siya. Si Roddy misulay sa bisan unsang matang sa sugal​—karera sa kabayo, karera sa iro, pagpusta sa resulta sa bangga sa putbol, ug sugal diha sa mga kasinong sugalan. Apan unya siya mipadapat sa mga kamatuoran sa Pulong sa Diyos nga iyang nakat-onan gikan sa mga Saksi ni Jehova. “Sa tulo lamang ka bulan,” nag-ingon si Roddy, “usa ka talagsaong kausaban ang nahitabo.” Siya mihunong sa pagsugal, ug karon siya nag-alagad ingong ansiano sa Kristohanong kongregasyon.

Apan, tingali ikaw aduna nay diyutayng kahibalo sa mga pagtulon-an sa Bibliya. Sama kang David ug Tomas, nga nahisgotan sa sinugdanan, tingali hangtod karon ikaw napakyas sa pagsubay sa mga kamatuoran sa Bibliya. Kon mao, nganong dili ‘ipamatuod sa imong kaugalingon ang maayo ug dalawaton ug hingpit nga kabubut-on sa Diyos’ pinaagi sa seryosong pagtuon sa Bibliya? (Roma 12:2) Sa dihang si David ug Tomas nagpadapat sa ilang nakat-onan ug nakaugmad ug hugot nga pagtuo, sila nakabuntog sa dili-mapugngang pagsugal. Ikaw makahimo usab!

Ang pagkugi sa pagtuon sa Bibliya makapahimo sa paglaom sa Bibliya sa umaabot​—usa ka butang nga mas maayo pa kay sa pagsugal—​nga mas tinuod kanimo. Sa samang panahon, kini motabang kanimo sa pag-ugmad sa personal nga relasyon uban sa Diyos. Busa ikaw mobating gawasnon sa “pag-ampo kanunay” kaniya alang sa tabang, nga nagasalig nga siya makasabot sa imong pagbati. (1 Tesalonica 5:17; Salmo 103:14) Siya magaganti sa imong makugihong paningkamot pinaagi sa paghatag nimo sa kusog nga gikinahanglan sa pagdaog sa pakigbugno batok sa grabeng pagsugal.​—Galacia 6:9; Filipos 4:13.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 16]

Ang mga sugarol sagad mogamit sa pagpamakak ug pagpangawat aron sa paggasto sa ilang bisyo sa pagsugal