Ang Matinumanong Panig-ingnan sa Akong Amahan

KADTO maoy Hulyo 6, 1947, ug ang among pamilya mitambong sa usa ka distritong kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova sa London, Inglaterra. May mga luha sa kalipay diha sa mga mata sa akong amahan samtang gitunol niya ang iyang kamot aron tabangan akong makahaw-as sa bawtismohanan. Ang akong amahan ug ako mao pay pagbawtismo sa pagsimbolo sa among pagpahinungod kang Jehova, ang Maglalalang ug Soberano sa Uniberso. Ang akong inahan ug tulo ka igsoong lalaki diha usab niining malipayong okasyon.

Apan, ikasubo ang panaghiusa sa among pamilya diha sa Kristohanong pagsimba wala magdugay mapusgay. Apan sa dili pa iasoy kini ug kon sa unsang paagi ang pagkamatinumanon sa akong amahan nakaapektar kanako, pasultiha akog diyutay bahin sa iyang kinabuhi sa bata pa.

Sidlakan-Kasadpang Kagikan

Ang akong amahan, si Lester, natawo sa Hong Kong sa Marso 1908. Ang iyang papa mao ang luyoluyong kapitan-de-puwerto. Sa bata pa si Papa, dalhon siya sa iyang amahan diha sa mga pagbiyahe sakayg barko aron susihon ang mga kalihokan sa palibot sa Hong Kong ug sa duol nga kaislahan. Unya, sa dihang si papa otso anyos pa lamang, namatay ang iyang amahan. Human niana naminyo pag-usab ang iyang inahan, ug ang pamilya mibalhin sa Shanghai. Sa 1920 gidala sa iyang inahan si papa ug ang iyang diyes-anyos nga igsoong babaye, si Phyl, sa Inglaterra sa pag-eskuyla.

Gigugol ni papa ang misunod nga mga tuig duol sa Katedral sa Canterbury, ang lugar sa Anglican Church. Ang pagsimba sa simbahan didto maoy una niyang pagkasinatig relihiyosong mga butang. Si Phyl mitungha sa eskuylahan sa mga interno sa amihanan sa London, apan nagkasuod kaayo sila ni Papa niadtong panahona tungod kay magkaubang gipalabay nila ang ilang mga bakasyon sa eskuylahan. Lima ka tuig sa ulahi, sa 1925, sa dihang nakatapos si Papa sa pagtungha, mibalik ang iyang inahan sa Inglaterra ug gitino niya nga si Papa molampos sa negosyo. Unya, sa pagkasunod tuig, mibalik siya sa Shanghai, gidala si Phyl uban niya.

Sa wala pa molakaw ang inahan ni Papa, gihatagan niya siyag usa ka kopya sa libro nga sinulat sa iyang apohan sa tuhod. Kadto maoy usa ka sugilanon nga gihimong balak bahin sa kinabuhi ni Buddha nga nag-ulohang “The Light of Asia.” Kini ang nakapamalandong kang Papa bahin sa tinuod nga katuyoan sa kinabuhi. Sa Canterbury nakadayeg siya sa katahom sa katedral ug sa kasolemne sa relihiyosong mga rituwal, apan ang kakulang sa espirituwal nga pagtudlo naghatag kaniyag haw-ang nga pagbati. Busa siya nahibulong: ‘Ang mga relihiyon ba sa Sidlakan adunay mga tubag?’ Siya mihukom sa pagsusi. Sa mga tuig nga misunod, iyang gisusi ang Buddhismo, Shintoismo, Hinduismo, Confucianismo, ug Islam. Apan ang matag usa wala makatubag sa iyang mga pangutana.

Si Papa nagpuyo sa usa ka tinukod nga tagboanan sa mga membro sa klab nga gidumala sa kompaniya nga iyang gitrabahoan, ug nalipay siya sa pagpamangka, pagdulag rugby, ug uban pa. Wala magdugay nahigugma siya kang Edna, usa ka guwapang babaye nga interesado usab ug mga dula. Sila naminyo sa 1929 ug gipanalanginan ug upat ka anak nga lalaki sa misunod nga napulo ka tuig.

Makalilisang nga mga Tuig sa Gubat

Sa katuigang 1930, ang mga timaan sa nagkahiduol nga Gubat sa Kalibotan II nagdaghan, busa mihukom si Papa sa pagbalhin gikan sa London ngadto sa kailayahan. Kami nakabalhin ug pipila ka bulan lamang una pa mibuto ang gubat, sa Septiyembre 1939.

Gisugdan ang paglista alang sa mga serbisyo sa gubat, ug ang limitasyon sa edad anam-anam nga gipatas-an samtang ang gubat nagpadayon. Inay magpaabot aron malista, si Papa miboluntaryo sa pag-alagad sa Royal Air Force ug gipatawag sa Mayo 1941. Bisag makapauli usahay siya sa pagbakasyon, milabay una ang unom ka tuig una pa mibalik sa normal ang mga relasyon sa pamilya. Ang palas-anon sa pag-atiman kanamong mga bata​—ang duha nga kinamagulangan kanamo niadtong panahona mga tin-edyer na​—napatong kang Mama.

Espirituwal nga Kahupayan

Halos duha ka tuig sa wala pa pagawasa si Papa sa Air Force, duha sa mga Saksi ni Jehova miduaw kang Mama ug misugod ug pagtuon sa Bibliya uban kaniya. Gisulatan ni Mama si Papa ug gisultihan siya nga dako gayod ang iyang kalipay sa iyang nakat-onan. Kas-a sa dihang siya gitugotan sa pagbakasyon, gidala niya siya sa usa ka pagtuon sa Bibliya sa kongregasyon diha sa usa ka pribadong balay.

Gipagawas si Papa sa militar sa Disyembre 1946 ug misugod sa pagtambong diha sa mga panaghisgot sa Bibliya ni Mama uban sa duha ka Saksi nga babaye. Ilang namatikdan ang iyang interes ug gisultihan si Ernie Beavor, ang nagadumalang magtatan-aw, sa pagduaw kang Papa. Sa usa ka gabii lamang, gitubag ni Igsoong Beavor gikan sa Bibliya ang tanang mga pagtutol ni Papa. Sa misunod nga duha ka semana, samtang nagbiyahe paingon sa trabaho sa London matag adlaw sakay sa tren, iyang gibasa ang tulo ka librong gihatag kaniya ni Igsoong Beavor. Sa dihang miduaw pag-usab si Igsoong Beavor, gisugat siya ni Papa: “Kini ang kamatuoran nga akong gipangita! Unsay kinahanglan ko nga buhaton?”

Sukad niadto misugod si Papa sa pagdala kanamong mga bata nga lalaki didto sa mga tigom. Apan, si Mama dili buot kanunay nga mouban kanamo. Ang iyang interes misugod sa pagkawala. Bisan pa, kaming tanan mitambong sa kombensiyon sa London niadtong Hulyo 1947, diin si Papa ug ako gibawtismohan. Human niadto, panalagsa na lamang si Mama motambong sa mga tigom.

Wala magdugay human niadto nga bawtismo, ang akong tiya nga si Phyl miabot sa Inglaterra sa pagduaw ug, sa dakong kalipay sa akong amahan, midawat dayon sa kamatuoran sa Bibliya ug nabawtismohan. Sa dihang siya mibalik sa Shanghai, iyang nahibalag sila si Stanley Jones ug Harold King, duha ka misyonaryo sa mga Saksi ni Jehova nga gipadala didto sa dili pa dugay. Kini nga mga misyonaryo sa ulahi gibilanggo, sulod sa pito ka tuig ug lima ka tuig sa matag usa kanila, sa nagmando nga kagamhanang Komunista. Ilang gitabangan si Phyl sa espirituwal hangtod nga miretiro ang iyang bana sa trabaho sa Tsina. Unya siya ug ang iyang bana mibalik sa Inglaterra ug mipuyo duol kanamo.

Usa ka Masulob-ong Pagkabungkag sa Pamilya

Kasamtangan, ang tinuod nga komunikasyon ni Mama ug Papa nahimong usa ka suliran. Nakita ni Mama ang kasibot ni Papa sa pagpadayon sa iyang bag-ong nakaplagang pagtuo, ug nagtuo nga ang materyal nga kasegurohan sa pamilya nameligro, siya misugod sa pagsupak sa iyang Kristohanong kalihokan. Sa kataposan, sa Septiyembre 1947, iyang giatubang siya ug ultimatum nga moundang siya sa Kristohanong pagtuo o kay kon dili siya ang mobiya.

Gibati ni Papa nga iyang napalinaw ang mga kahadlok ni Mama pinaagi sa pagpangatarongan kaniya gikan sa Kasulatan, nagpakita kaniya nga walay angay nga kahadlokan. Apan, ang sangkoanan miabot nga walay dugang pasidaan sa Oktubre 1, 1947. Sa dihang miabot si Papa sa balay gikan sa trabaho niadtong adlawa, maoy iyang nakita ang balay nga walay sulod ug ako nga naglingkod diha sa ang-ang sa hagdanan uban sa among mga maleta. Mibiya si Mama, gidala ang tanan, lakip ang akong tulo ka igsoong lalaki. Giingnan ko si Papa nga mipili akong magpabilin uban kaniya. Wala gani magbilin ug sulat si Mama.​—Mateo 10:35-39.

Si Ernie Beavor mihimog kahikayan alang kanamo sa pagpuyo uban sa edarang magtiayon hangtod nga si Papa makakitag kapuy-an. Sila maayo kaayo kanamo ug gilipay kami uban sa mga pulong ni apostol Pablo sa 1 Corinto 7:15: “Kon ang dili magtutuo mopadayon sa pagbulag, pabulaga siya; kay ang isoong lalaki o igsoong babaye wala maulipon sa maong mga kahimtang, apan ang Diyos nagtawag kaninyo ngadto sa pakigdait.”

Sa kadugayan nakontak namo ang among pamilya ug miduaw kanila apan sa wala madugay nakaamgo nga ang pagkompromiso sa among pagtuo mao lamang ang dalawatong solusyon alang kang Mama. Nasayod kami nga ang pagkompromiso dili magdalag mga panalangin gikan kang Jehova. Busa si Papa nagpadayon sa sekular nga trabaho, gisustentohan si Mama sa pagsuportar sa akong mga igsoong lalaki. Sa dihang miundang sa pagtungha sa 1947, nangita akog partaym nga trabaho, ug sa Enero 1948, gidawat ako alang sa bug-os panahong ministeryo.

Usa ka Halandomong Panaghisgot sa Bibliya

Usa ka adlaw sa ministeryo sa kanataran, sa dihang ako 17 anyos pa, nakigsulti ako sa usa ka tawo diha sa usa ka payag sa umahan. Samtang miduaw ako didto, si Winston Churchill, ang lider sa Britanya sa panahon sa Gubat sa Kalibotan II, miabot. Naputol ang among panag-estorya, apan namatikdan ni Gn. Churchill ang The Watchtower ug gidayeg ako sa akong buhat.

Daghang adlaw sa ulahi ako migawas sa pagsangyaw na usab sa dihang gipislit ko ang timbre sa usa ka dakong balay. Usa ka mayordomo ang mibukas sa pultahan, ug sa dihang mihangyo ako nga makigsulti sa ulo sa panimalay, siya nangutana kon nakaila ba ako kon kinsa siya. Wala akoy ideya. “Kini ang Chartwell,” siya miingon, “ang balay ni Winston Churchill.” Sa maong gutlo, mipatim-aw si Gn. Churchill. Iyang nahinumdoman ang miagi namong panagkita ug gipasulod ako. Nag-estoryahay kamig diyutay, ug gidawat niya ang tulo ka libro ug gidapit ako sa pagbalik.

Sa ulahi, sa usa ka mainit nga hapon, mibalik ako ug gipasulod pag-usab. Gitanyagan ako ni Gn. Churchill ug lemonada ug, human sa mubong pangomosta, miingon: “Hatagan ti kag tunga sa oras sa pagsulti kanako kon unsay imong pagtuo sa Gingharian sa Diyos, apan unya pasultiha ako kon unsay akong pagtuo bahin niana.” Kana ang among gihimo.

Nagtuo si Gn. Churchill nga ang Gingharian sa Diyos pagatukoron pinaagi sa mahadlokon-sa-Diyos nga mga estadista ug nga hangtod ang tawo makakat-on sa pagkinabuhi diha sa pakigdait, kini dili gayod moabot. Nakapatin-aw ako sa hunahuna sa Bibliya bahin sa Gingharian sa Diyos ug sa mga panalangin nga itagana niini. Si Gn. Churchill mahigalaon kaayo ug miingon nga gitahod niya ang atong buluhaton.

Ikasubo, wala na ako makakontak kaniya pag-usab. Apan ako mapasalamaton nga, bisan tuod ako tin-edyer pa, uban sa pagbansay ug pagdasig nga akong nadawat gikan sa akong amahan, nakahatag ako ug maayong pamatuod sa ingon ka iladong estadista sa kalibotan.​—Salmo 119:46.

Usa ka Napadako nga Ministeryo

Sa Mayo 1950, si Mama misulat aron sultihan kami nga siya molalin sa Canada ug dalhon niya si John, ang akong kinamanghorang igsoong lalaki. Sa maong panahon ang akong mga igsoong lalaki si Peter ug David nagkinaugalingon na. Busa human sa 18 ka tuig sa iyang kompaniya (lakip na ang mga tuig sa gubat diin siya gipabilin diha sa ilang listahan sa mga empliyado), gitunol ni Papa ang iyang pagluwat ug miaplay alang sa regular payunir nga pag-alagad. Siya misugod sa bug-os panahong ministeryo sa Agosto 1950, human nga siya mipauli gikan sa pagtambong sa dakong internasyonal nga kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova sa New York. Kapin lang ug usa ka tuig, sa Nobyembre 1951, si Papa gitudlo ingong usa ka nagapanaw nga magtatan-aw ug misugod sa pagduaw sa mga kongregasyon sa pagdasig kanila. Kasamtangan, sa tinghunlak sa 1949, ako gidapit sa pag-alagad sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa London, Inglaterra.

Unya miabot ang laing dagayang panalangin​—si Papa ug ako gidapit sa ika-20ng klase sa misyonaryong tunghaan sa Gilead sa New York. Ang klase nagsugod sa Septiyembre 1952, ug kami migraduwar sa misunod nga Pebrero. Human niadto, ako nag-alagad sa hedkuwarter sa kalibotan sa mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York, samtang si papa gipadala ingong usa ka nagapanawng magtatan-aw sa Indiana.

Ang tibuok nga ika-20ng klase sa Gilead gipugngan sa pag-adto sa among misyonaryong mga asaynment aron kami makatambong sa internasyonal nga kombensiyon sa Siyudad sa New York sa Hulyo. Ako nasuod pag-ayo sa usa sa akong kauban sa klase, si Kae Whitson, ug mihukom kami nga magminyo. Kami gitudlo sa nagapanawng buluhaton sa Michigan, ug unya duha ka tuig sa ulahi, gihatagan kami ug misyonaryong asaynment sa Amihanang Irlandiya.

Apan, sa talilarga na ang among barko, nadiskobrehan ni Kae nga siya mabdos. Busa misugod kami sa laing asaynment, ang pagpadako ug usa ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye aron mahimong malamposon bug-os panahong mga ministro, sama sa pagbansay kanako sa akong amahan. Sa Nobyembre 1953, migikan si Papa paingon sa Aprika, ug sa Enero 4, 1954, siya miabot sa iyang misyonaryong asaynment sa Habagatang Rhodesia (karon Zimbabwe).

Si Papa daghan pag pagatun-an​—usa ka bag-ong paagi sa kinabuhi, bag-ong mga kustombre, ug bag-ong mga pagsulay sa pagtuo. Balik sa 1954, ang Habagatang Rhodesia wala pa kaayo maapektohi sa mga paagi sa Kasadpan. Human sa usa ka tuig sa sangang buhatan, si Papa gipadala diha sa nagapanawng buluhaton ingong magtatan-aw sa distrito. Siya gitawag ug balik sa sangang buhatan sa 1956 ug nag-alagad didto hangtod sa iyang kamatayon niadtong Hulyo 5, 1991. Iyang nakita ang pag-uswag sa mga membro sa sanga gikan sa 5 sa 1954 ngadto sa kapin sa 40, ug ang gidaghanon sa magmamantala sa Gingharian gikan sa 9,000 ngadto sa kapin sa 18,000.

Ang Kataposang mga Tuig ni Papa ug Mama

Si Papa ug Mama wala gayod magdiborsiyo. Human nga mibiya sa Inglaterra, si Mama mipuyo ug makadiyot sa Canada ug unya mibalhin sa Tinipong Bansa uban kang John. Walay usa sa akong mga igsoong lalaki ang nahimong mga Saksi. Bisan pa, si Mama nakontak sa mga Saksi ni Jehova sa tungatunga sa katuigang 1960. Sa 1966, siya mibalhin sa Mombasa, Kenya, diin gipadayon niya ang pagtuon. Apan, sa misunod nga tuig siya nawad-an ug maayong panimbang sa hunahuna.

Gihikay sa akong mga igsoong si Peter ug David aron siya makaadto sa Inglaterra, diin didto siya gitambalan. Siya naulian ug misugod sa pagtuon pag-usab uban sa mga Saksi. Imong mahanduraw ang kalipay sa akong amahan sa dihang siya misulat aron sultihan siya nga siya pagabawtismohan sa kombensiyon sa London sa 1972. Ako ug ang akong asawa milupad gikan sa Tinipong Bansa aron mahiuban kaniya sa panahon sa iyang bawtismo.

Sa pagkasunod tuig panahon ni Papa nga magbakasyon, ug samtang didto sa Inglaterra, siya nalipay nga nakauban si Mama gikan sa balay ug balay nga ministeryo. Human niadto miduaw siya sa among pamilya sa Tinipong Bansa. Gihisgotan ni Papa ug Mama ang pag-uliay, apan gisultihan ni mama siya: “Dugay na kaayong nagkalayo kita. Malisod na unya. Magpaabot na lang kita sa bag-ong kalibotan, sa dihang ang tanan maayo na.” Busa mibalik si Papa sa iyang asaynment. Ang sakit ni Mama sa Kenya may epekto diha kaniya, ug sa kataposan siya kinahanglang ipasulod sa hospital, diin didto siya namatay sa 1985.

Sa 1986, grabeng nagkasakit si Papa, busa ang akong igsoong si Peter ug ako miduaw kaniya sa iyang balay sa Zimbabwe. Nadasig kaayo siya niini ug daw naghatag kini kaniyag bag-o ug napalagsik nga panglantaw sa kinabuhi. Ang mga igsoong Aprikano maluluton kaayo kanako tungod kay ako anak ni Lester! Sa pagkatinuod, ang panig-ingnan ni Papa may maayong impluwensiya diha sa mga kinabuhi sa tanang nakaila kaniya.

Karon ako mismo masakiton. Gisultihan ako sa mga doktor nga mubo na lamang ang panahong mabuhi ako. Sila miingon nga ako may amyloidosis, usa ka talagsaon ug makamatay nga sakit. Bisan pa, ako malipayon nga ang akong mga anak nagsunod sa akong panig-ingnan, sama sa akong pagsunod sa panig-ingnan sa akong matinumanong amahan. Silang tanan maunongong nagaalagad gihapon kang Jehova uban kanamo. Pagkamakapalipay ang pagkasayod nga kon mabuhi o mamatay man kita, kita adunay seguradong paglaom sa pagtagamtam ug walay kataposan sa dagayang mga panalangin sa atong mahigugmaong langitnong Amahan tungod kay kita matinumanong nagabuhat sa iyang kabubut-on! (Hebreohanon 6:10)​—Sumala sa giasoy ni Michael Davey.a

[Footnote]

[Hulagway sa panid 21]

Sa wala: Akong mga ginikanan uban sa akong magulang nga igsoon ug ako

[Hulagway sa panid 22]

Nakahimo ako sa pagpakig-estoryag maayo kang Winston Churchill bahin sa Gingharian sa Diyos

[Credit Line]

Letrato sa USAF

[Hulagway sa panid 23]

Akong amahan, si Lester, dili pa dugay sa wala pa siya mamatay

[Hulagway sa panid 24]

Uban sa akong asawa, si Kae