Sa Dihang Labaw pa ang Gikinahanglan
BISAN ug daghan sa mga sugyot sa nag-unang mga artikulo ang makatabang gayod ug dako, may mga panahon nga labaw pang tabang ang gikinahanglan sa espisipikong mga sirkumstansiya. Ang mga pagtuon sa nagkalainlaing mga indibiduwal naglakip, pananglitan, sa mga taho sa mga bata kinsa dili lamang madalidalion kondili peligroso usab kaayo. Kining mga bataa, bisag giatiman sa mahigugmaong mga pamilya, magpadayag sa ilang malaglagong pamatasan pinaagi sa pagpamuak ug mga butang, pagsinggit sa mga tawo, pagpanunog, pagpamusil, pagdunggab pinaagig kutsilyo (kon aduna), ug pasipad-an ang mga hayop, ang ubang tawo, o ang ilang kaugalingon, kon nakursonadahan nila ang pagbuhat niini. Sa laktod, ipakita nila ang kagubot.
Kon kaha mangayog medikal nga tabang o dili, aron makabatog kinamaayohang pag-atiman sa ilang bata, maoy kaugalingon personal nga desisyon nga himoon. Ang matag pamilya kinahanglang mohukom kon unsaon nga makab-ot ang linaing indibiduwal nga mga panginahanglan sa ilang bata, samtang nagapalandong sa makapalipayng pasalig nga gihatag sa mga ginikanan diha sa Proverbio 22:6.
Sa pagkakaron, ang usa sa labing kontrobersiyal nga mga paagi sa pagtambal mao ang isyu sa paggamit ug medisina. Ang sagad kaayong droga nga giresita, ang Ritalin, adunay kaduhaduhaang mga resulta. Daghang pamilya ang nalipay pag-ayo sa nahimong pag-uswag sa ilang bata samtang siya nagagamit sa Ritalin o sa ubang mopamenos-sa-kalihokan nga mga droga. Ugaling, ang dili pa dugayng debate nagpadayon, dili lamang ang mahitungod sa kabililhon niini nga mga droga kondili ang mahitungod usab sa sobrang pagresita niini nila. Ngani, gihagit sa ubang mga doktor ang katibuk-ang kamapuslanon niini, nga nag-ingon, pananglitan, nga ang Ritalin kon gamiton sa hataas nga panahon adunay daghang dili maayong mga epekto. Ugaling, kinahanglang ipasiugda pag-usab nga daghang pamilya ug mga doktor ang nagpunting ug pipila lamang ka dili maayong mga epekto uban sa napauswag nga pamatasan ug pag-uswag sa nahimo sa tunghaan. Makaiikag, daghang hamtong kinsa nahiling nga may ADD ug kinsa sa pagkakaron nagagamit ug tambal malipayon usab sa nahimong mga resulta. Busa, ang paghukom sa paggamit ug tambal maoy usa ka pribadong desisyon nga gipasukad sa mainampingong panukiduki ug pagtimbangtimbang.
Alang niadtong kinsa misulay sa paggamit ug tambal nga may dili maayong mga resulta, adunay laing kapilian nga mga paagi sa pagtambal. Daghang pamilya ang nakabasa na ug nakatalag maayong mga resulta uban sa mga bitamina ug kinaiyanhong mga pagtambal o kombinasyon sa duha. Sama sa giingon sa dili pa dugay, ang ADD/ADHD mahimong ipahinabo sa pipila ka kahimtang pinaagi sa biyokemikal nga mga pagkadili-timbang diha sa utok nga kining mga pagtambala ginatuohan nga makaayo.
Dugang pa, adunay ubang mga butang nga ginatuohan sa uban nga maoy hinungdan sa daghang mga problema maylabot sa ADD/ADHD. Si Dr. Doris Rapp, diha sa iyang librong Is This Your Child?, nagaingon nga “ang pipila ka mga bata nakabatog sakit sa lawas ug/o mga problema sa emosyon, sa pamatasan, ug sa pagkakat-on nga sa bahin o sa panguna nalangkit sa mga alerdyi o sa pagkaladlad sa palibot.” Lain pa, ang mga epekto sa pagkaladlad sa mga tina, mga asukal, ug mga panakot mahimong sa aktuwal mopahinabo niining mga problemaha uban sa labihan nga mga pagkasapoton, hingaping pagkausab-usab sa buut sulod sa hamubo nga panahon, ug pagkadili-makatulog.
Daghang pamilya nakakat-on kon sa unsang paagi mamenosan ang dili maayong pamatasan sa ilang mga anak, bisan pa ang kahimoan nila sa tunghaan makahatag ug dugang mga problema. Alang sa uban, ang linaing mga serbisyo sama sa mga pagtudlo, pagtambag, nagasuportar nga mga grupo, ug linaing mga magtutudlo mahimong makatabang. Tungod kay kining mga bataa mas makahimog maayo sa kahikayang tinagsatagsa, ang ubang mga pamilya, sa sugyot sa ilang mga doktor, nakatahog kalamposan sa edukasyon sa tunghaan nga gihatag diha sa balay.
Talagsaon usab ang daghang bag-ong edukasyonal nga mga proyekto, sama sa Schools Attuned ni Dr. Mel Levine, nga nagapasidungog sa indibiduwal nga pagkatalagsaon ug panagkadaiya sa mga bata. Ang programa ni Dr. Levine nagaduso sa edukasyon sa pagpasibo sa pamatasan aron matugbangan ang mga panginahanglan sa matag bata. Sa dihang gipatuman kining lainlaing paagi sa pagkakat-on sa Tinipong Bansa, daw maayo ang mga resulta.
Ang Umaabot
Ang pagmatuto sa mga bata mahimong ikatandi sa pagpalit ug usa ka bag-ong balay. Ang duha nagkinahanglan ug tibuok kinabuhing galastohan; hinunoa, tungod sa mga sirkumstansiya, ang umaabot nga mga pumapalit hayan mapugos nga magmakontento na lamang sa dili kaayo maayong balay. Sa susama, ang dili hingpit nga mga ginikanan nga nagamatuto sa dili hingpit nga mga bata diha sa kalibotan ni Satanas mapugos sa pagdawat na lamang sa pamatasan sa ilang mga anak. Ang bag-ong napalit nga balay hayan may dili kasagaran o dili maayong mga bahin, apan uban sa paningkamot ug diyutayng pamalandong, daghang dili maayong mga bahin mahimong bug-os nga mawala. Bisan ang lisod nga bahin sa arkitektura sa dili madugay mahimong sentro sa positibong pagtagad diha sa balay.
Sa ingon usab, kon ipahiangay sa mga ginikanan ang indibiduwal nga mga panginahanglan sa ilang dili kasagarang bata, siya mahimong usa ka maanindot nga bahin sa ilang mga kinabuhi. Ang matag bata kinahanglang pabilhan tungod sa iyang kaugalingong mga hiyas. Busa, isentro ang pagtagad diha sa maayong mga bahin. Imbes pugngan ang mga bata, dasiga ang pagkamamugnaon sa matag usa niini, ug pabilhi nga siya usa ka dungganong tawo nga takos pakitaag dignidad ug gugma—usa ka bililhong gasa gikan kang Jehova nga Diyos.—Salmo 127:3-5.