Kon Unsa Gayod ang Ugma-damlag
DAGHANG mahiligon ug siyentipikanhong piksiyon adunay mausisaong kaisipan, tinguha sa kausaban diha sa tawhanong katilingban, ug dulot nga kaikag sa ugma-damlag. Ang Bibliya daghag ikasulti bahin sa ugma-damlag, apan ang panghunahuna sa Bibliya bahin sa dulnganan sa tawo may gamay, kon ugaling duna, ing kaamgiran sa mga pangagpas sa mga magsusulat sa siyentipikanhong piksiyon.
Ang siyentipikanhong piksiyon nagtanyag ug daghan, daghang nagkadaiyang mga bersiyon kon unsay kahimtang sa ugma-damlag. Apan isalig ba nimo ang imong kinabuhi sa bisan hain niana? Sa unsa nimo ibase ang imong pagpili? Ang maong mga asoy, o laraw sa dagan sa mga panghitabo, dili tanan matuod. Ngani, sanglit kanang tanan naglakip sa pagpangagpas—piksiyon—makasulti ka bang masaligon nga bisan usa niana maoy tinuod? Lagmit kaayo nga walay usa niana ang tinuod.
Wala Matuman
Nga nahitabo na, daghang panghitabo sa siyentipikanhong piksiyon wala matuman. Sa unsang paagi? Sa pagkaagi nga ang maong mga panghitabo nga naglakip kon unsaon sa siyensiya pagpanguna padulong sa mas maayong sibilisasyon dinhi sa yuta wala mangatuman. Halayo sa pagkahimong mas maayong sibilisasyon, ang kaatbang mao ang nahitabo karong adlawa. Ang Alemang magsusulat nga si Karl Michael Armer miingon: “Nahupngan kita sa ugma-damlag.” Iyang gipunting ang “tibuok-yutang mga hulga sa pagkamatay gumikan sa bomba atomika, mga katalagman sa kalikopan, kagutmanan, kakabos, mga krisis sa enerhiya, [ug] gipasiugda-sa-estadong terorismo.”
Sa laing mga pulong, ang ugma-damlag sa yuta ug sa tawhanong pamilya nga gibatbat diha sa daghang sugilanon sa siyentipikanhong piksiyon wala magpadulong sa katumanan. Sa kaatbang, samtang nagkadaot ang mga kahimtang sa yuta, ang kahimtang sa tawo nagpadulong sa kaatbang nga direksiyon. Bisan pa sa siyentipikanhon o teknikal nga mga kauswagan, sa tibuok kalibotan ang tawhanong katilingban nakasinati sa dugang ug dugang nga krimen, kabangisan, kakabos, etnikong mga pagdumtanay, ug pagkabungkag sa pamilya.
Ang pipila ka siyentipikanhong mga proyekto nakadugang ug dako sa mga suliran sa tawo. Tagda ang pila lang ka pananglitan: ang kemikal nga paghugaw sa atong hangin, tubig, ug pagkaon; ang katalagman sa Bhopal sa India, diin ang usa ka aksidente sa usa ka industriyal nga planta nagpagulag makahilo nga gas, nga nakapatayg 2,000 ka tawo ug nakaangol ug mga 200,000; ang aksidenteng pagkatunaw diha sa planta sa nukleyar nga enerhiya sa Chernobyl sa Ukraine, nga misangpot sa daghang patay ug mga pagdagsang sa kanser ug ubang suliran sa panglawas sa luag nga dapit.
Pagkolonisar sa Kawanangan?
Ang daghang estorya sa siyentipikanhong piksiyon bahin sa ugma-damlag nagtaganag kaikyasan gikan sa mga kapaitan sa kinabuhi ug mga kapakyasan sa mga laraw sa tawo sa yuta sa laing paagi. Ibalhin niini ang mahiligon ngadto sa gihandurawng mga panghitabo sa kawanangan. Ang mga tawong nagagamit ug tali-galaksiyang mga salakwanang aron sa pagkolonisar sa ubang mga planeta ug ubang mga bahin sa uniberso maoy kasagarang mga tema. Kana nagdasig sa daghan sa pagbati sama sa gibati sa tawo nga misulat ngadto sa editor sa usa ka mantalaan sa New York: “Ang ugma-damlag sa tawo nag-agad sa pagsuhid sa kawanangan.”
Tinuod, ang pagsuhid sa kawanangan nagapadayon pinaagi sa paglupad sa mga idabuweltang salakwanang duol sa yuta ug sa paglansad ug mga instrumento nga magsusi sa wanang. Apan komosta ang pagpuyo sa kawanangan? Bisan tuod adunay paghisgot bahin sa tagdugayng mga paglupad sa mga tawo sakay sa salakwanang, sa pagkakaron walay tinong moobrang mga plano sa pagkolonisar sa bulan o sa bisan hain sa dug-ol nga mga planeta—unsa pa kayha sa ubang mga galaksiya. Sa pagkatinuod, ang pagkolonisar sa kawanangan pinaagi sa mga paningkamot sa tawo dili maoy realistikong kapilian sa haduol nga umaabot. Ug ang mga programa sa wanang karon sa lainlaing mga nasod dagko kaayog gasto nga sila ginakunhoran o ginabiyaan.
Ang tinuod mao nga ang ugma-damlag sa tawo, ang imong ugma-damlag, wala diha sa bisan unsang mga adbentura sa wanang nga gipasiugda sa mga tawo. Ang imong ugma-damlag maoy dinhi mismo sa yuta. Ug ang maong ugma-damlag dili matino pinaagi sa mga siyentipiko, tawhanong mga gobyerno, o mga magsusulat sa drama. Nganong makatino man kita?
Tungod kay ang ugma-damlag pagatinoon sa Maglalalang sa yuta, si Jehova nga Diyos. Ug walay panghitabo sa siyentipikanhong piksiyon ang makasundog sa mga saad nga gipadayag sa Bibliya. Sa maong basahon—ang dinasig nga Pulong sa Diyos, nga gipahibalo niya sa tawo—iyang gisugid kanato kon unsay ugma-damlag sa mga tawo. (2 Timoteo 3:16, 17; 2 Pedro 1:20, 21) Unsay giingon niini?
Ang Ugma-damlag sa Tawhanong Pamilya
Ang Pulong sa Diyos tin-awng nagpadayag sa katuyoan sa Maglalalang nga ipahinabo ang bug-os nga paghikay pag-usab sa tawhanong katilingban pinaagi sa usa ka bag-ong kagamhanan diha sa mga kamot ni Jesu-Kristo. Sa Bibliya ang maong langitnong kagamhanan gitawag ug Gingharian sa Diyos.—Mateo 6:9, 10.
Mahitungod nianang Ginghariana ang dinasig nga tagna sa Daniel 2:44 nagpahayag: “Sa mga adlaw nianang mga haria [nagalungtad karong adlawa] ang Diyos sa langit magatukod ug usa ka gingharian nga dili gayod pagagun-obon. Ug ang gingharian mismo dili igapasa ngadto sa laing katawhan. Kini magadugmok ug magatapos niining tanang gingharian [karong adlawa], ug kini mismo magabarog sa mga panahong walay katinoan.”
Ubos sa pagdasig sa gamhanang aktibong gahom sa Diyos, si apostol Pedro misulat usab mahitungod sa umaabot nga kinabuhi sa yuta ubos sa Gingharian sa Diyos. Siya miingon: “Adunay bag-ong mga langit [langitnong Gingharian sa Diyos] ug usa ka bag-ong yuta [usa ka bag-ong tawhanong katilingban ubos nianang Ginghariana] nga atong ginapaabot sumala sa saad [sa Diyos], ug niini nila magapuyo ang pagkamatarong.”—2 Pedro 3:13.
Unsa kaha unya ang kahimtang sa kinabuhi alang niadtong makapribilehiyo nga mabuhi sa yuta ubos sa pagmando sa langitnong Gingharian sa Diyos? Ang saad sa Maglalalang mao: “‘Pahiran [sa Diyos] ang matag luha sa ilang mga mata, ug wala na unyay kamatayon, ni pagbangutan ni pagtiyabaw ni may kasakit pa. Ang kanhing mga butang mitaliwan na.’ Ug ang Usa nga naglingkod sa trono miingon: ‘Tan-awa! Ginabag-o ko ang tanang butang.’ Usab, siya nagaingon: ‘Isulat, tungod kay kining mga pulonga kasaligan ug matuod.’”—Pinadayag 21:4, 5.
Ang matang sa ugma-damlag nga gisaad sa Maglalalang maoy kahibulongan. Bug-os kining lahi gikan sa bisan unsang tinumotumong mga panghitabo sa mga magsusulat sa siyentipikanhong piksiyon o mga siyentipiko, mga asoy nga subsob kaayong gitiman-an pinaagig katingad-anan, minaomao nga mga linalang ug mga kalikopan. Ang matuod nga mga Kristohanon nagtuo sa tino nga mga saad sa Diyos sa ugma-damlag. Sa pagkatinuod, labaw pa ang ilang ginabuhat. Andam sila sa pagpameligro sa ilang kinabuhi tungod niana.
Nganong mahimo nila kana uban ang dakong pagsalig? Tungod kay sila nasayod gikan sa Pulong sa Diyos nga kining maong “paglaom dili mosangpot sa kapakyasan,” sanglit ‘ang Diyos dili makabakak.’ Sa pagkamatuod, “dili mahimo sa Diyos ang pagbakak.” (Roma 5:5; Tito 1:2; Hebreohanon 6:18) Ingon sa gipahayag ni Josue, nga usa ka alagad sa Diyos kanhi: “Walay usa ka pulong gikan sa tanang maayong mga pulong nga gipamulong ni Jehova nga inyong Diyos kaninyo ang napakyas. Kana natuman tanan alang kaninyo. Walay usa ka pulong niana ang napakyas.”—Josue 23:14.
Kadaghanan sa siyentipikanhong piksiyon ang nagbanaag sa mga ideolohiya niining tuman-kadaotang daang sistema. Sa unsang paagi? Ang siyentipikanhong piksiyon nagsugod sa usa ka yugto nga gitawag ug kalamdagan, sa dihang ang daghang tawo nagsalikway sa tradisyonal nga awtoridad ug nagtuo nga ang tawo makamugna ug makaplano sa iyang kaugalingong ugma-damlag. Sa tukma gibasol nila ang kalibotanong relihiyon alang sa kadaghanang suliran sa katilingban, apan unya ilang gisalikway usab ang kamatuoran bahin sa paglungtad ug katuyoan sa Diyos. Sila nahigawad sa misangpot nga kahimtang ug busa nangitag laing mga ideya.
Bisan pa niana, ang tawhanong mga ideya, bisan pag maayo kaayong pagkapalandong, maoy limitado. Ang atong Maglalalang nag-ingon: “Maingon nga ang mga langit hataas pa kay sa yuta, mao nga ang akong mga dalan hataas pa kay sa inyong mga dalan, ug ang akong mga hunahuna kay sa inyong mga hunahuna.”—Isaias 55:9.
Matuod nga Siyentipikanhong Diskobre
Sa bag-ong kalibotan sa Diyos, ang kinaiyanhong kauhaw sa tawo alang sa kahibalo pagatagbawon sa usa ka sukod sa tiunay nga siyentipikanhong pakisusi. Dili na unya kinahanglan ang pagmugnag mga panghitabo, kay ang kamatuoran magbihag ug mag-edukar sa kaisipan sa maayo, matinud-anong paagi.
Daghan unya ang makasabot sa gibati sa iladong siyentipikong si Isaac Newton sa iyang gitandi ang iyang kaugalingon ngadto sa “usa ka batang lalaki nga nagdula sa baybayon, . . . samtang ang dakong dagat sa kamatuoran diha sa [iyang] atubangan nga wala pa madiskobrehi.” Sa walay duhaduha, sa bag-ong kalibotan sa Diyos, Iyang tultolan ang matinumanong mga tawo ngadto sa serye sa makapadasig nga mga diskobre.
Oo, ang siyentipikanhong panukiduki bug-os unyang mapasukad sa kamatuoran, sanglit si Jehova mao “ang Diyos sa kamatuoran.” Kita iyang gidapit nga makakat-on gikan sa yutan-ong kalikopan sa tawo ug usab sa kahayopan. (Salmo 31:5; Job 12:7-9) Ang matinud-anong siyentipikanhong proyekto nga giniyahan sa Diyos sa kamatuoran seguradong mahimong usa ka makalingawng bahin sa bag-ong sistema sa Diyos. Unya ang pasidungog alang sa tanang imbento, mga diskobre, ug kahibulongang mga kauswagan sa kinabuhi ug mga sukdanan sa pangabuhi sa tawo ihatag, dili kang bisan kinsang tawo, kondili sa Maglalalang sa uniberso, si Jehova nga Diyos.
Nianang tuling-nagsingabot nga bag-ong kalibotan, ang tanang masinugtanong mga tawo magahimaya sa Diyos tungod sa iyang mahigugmaong pag-atiman ug giya. Sila magaalagad kaniya uban ang dakong pagmaya ug magaingon ngadto kaniya, sumala sa gibatbat sa Pinadayag 4:11: “Takos ikaw, Jehova, nga mismo among Diyos, nga modawat sa himaya ug sa dungog ug sa gahom, tungod kay imong gilalang ang tanang butang, ug tungod sa imong kabubut-on sila milungtad ug nalalang.”
[Hulagway sa panid 9]
Ang ugma-damlag sa tawo maoy diha sa yuta