Nagpugas ug mga Luha, Nagaani sa Kalipay

“PAHIMUSLI ang imong pagretiro sa mainit nga Espanya!” Milyonmilyon nga taga-Uropa ang mikuha niining madanihong tanyag ug mibalhin didto. Sa nag-edad akog 59 anyos, mihukom usab ako sa pagbaligya sa tanan ug mibalhin gikan sa Inglaterra ngadto sa Espanya, apan ako nagpangita ug labaw pa kay sa kahayag sa adlaw ug sa paglingawlingaw.

Gipili ko ang pag-adto sa Santiago de Compostela​—usa sa labing ulanong siyudad sa Espanya​—sanglit ang akong tumong mao ang pag-alagad ingong bug-os panahong ministro inay kay magparelaks diha sa kahayag sa adlaw. Bayente-dos anyos kanhi, ang mga kahimtang nagpugos kanako sa pagbiya sa akong pag-ebanghelyo nga pag-alagad sa Espanya, diin ako miadto tungod kay mas dako ang panginahanglan niana nga pag-alagad didto. Akong tinguha kanunay nga mobalik, ug karon sa kataposan ako milampos.

Apan ang pagpasibo dili sayon ingon sa akong gihunahuna. Ang unang bulan dili gayod makapahimuot! Wala gayod ako mahinumdom nga mibating gikapoy kaayo sa tibuok nakong kinabuhi. Ako nagpuyo sa ikalimang andana nga apartment, nga walay elebetor. Matag adlaw motungas ug molugsong ako sa bungtorong mga dalan sa Santiago, nga mosaka sa daghang ang-ang sa mga hagdanan sa akong paningkamot nga isangyaw ang maayong balita ngadto sa ingon ka daghang tawo kutob sa mahimo. Human nianang makapugtas nga bulan, ang mga pagduhaduha misugod sa paghasol kanako. Husto ba ang akong nahimong desisyon? Tigulang na ba kaayo ako alang niining matanga sa kalihokan?

Sa ikaduhang bulan, hinunoa, akong nakaplagan nga nahibalik ang akong kusog. Kadto halos sama sa nabag-ong kusog sa lagyog-distansiyang mananagan. Ngani, misulod ako sa usa sa labing makalilipay nga mga yugto sa akong kinabuhi. Ako nagsugod sa pagtagamtam sa kalipay sa pag-ani, human sa daghang tuig sa masulub-ong pagpugas. (Salmo 126:5) Tugoti ako nga magpatin-aw.

Usa ka Panahon sa Kalipay

Ang akong asawa nga si Pat ug ako mibalhin sa Espanya niadtong 1961. Balik niadto, ang ministeryal nga kalihokan sa mga Saksi ni Jehova wala pa ilha nga opisyal didto. Bisan pa niana, ang among asaynment sa pagwali mao ang mainit nga siyudad sa Seville, diin mga 25 lamang ang nagpakig-ambit sa buluhatong pagsangyaw.

Sa among ministeryo usa ka adlaw, ako nakigsulti sa usa ka Pranses nga lalaki nga nagpintal sa usa ka balay. Pagkasunod adlaw usa ka babaye miduol sa akong asawa ug kanako ug nangutana kon naestorya namo ang usa ka tigpintal sa miaging adlaw. Siya miingon nga siya maoy iyang bana, si Francisco. Siya mihatag kaniyag tukmang kahubitan bahin kanamo nga siya nakaila gilayon kanamo. “Siya naa sa balay karon kon buot ninyong duawon siya,” siya nagpahibalo kanamo.

Kami wala mag-usik ug panahon sa pagdawat niini nga imbitasyon, ug wala magdugay ang tibuok pamilya nagtuon sa Bibliya uban kanamo. Pipila ka higayon sa ulahi, si Francisco mibalik sa Pransiya tungod sa mga katarongan sa ekonomiya. Kami nabalaka. Mawad-an kaha siyag kontak sa mga Saksi? Apan, wala magdugay human sa iyang pagbiya, nakadawat kami ug sulat gikan kaniya nga nagpahunong kanamo sa pagkabalaka. Siya miingon nga gipangutana siya sa iyang bag-ong amo kon pilay relihiyon sa Espanya.

“Aw, adunay duha, ang Katoliko ug ang Protestante,” si Francisco nagpatin-aw nga mainampingon. Sanglit ang among buluhaton gidili pa, siya naghunahuna nga dili maalamon nga mosulti pa.

“Segurado ka ba?” nangutana ang iyang amo.

“Buweno, sa pagkatinuod, adunay tulo,” mitubag si Francisco, “ug ako sakop sa ikatulo​—ang mga Saksi ni Jehova.”

“Nalipay kaayo ako sa pagkadungog niana,” mitubag ang iyang amo. “Ako usa ka alagad sa inyong kongregasyon!” Niana mismong gabhiona si Francisco atua sa tigom sa kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova.

Niadtong 1963 gibalhin kami gikan sa Seville ngadto sa Valencia, ug wala magdugay human niadto, ngadto sa Barcelona. Didto ako nakadawat ug pagbansay sa pag-alagad ingong nagapanaw nga ministro. Dayon, kami gipadala ug balik sa Valencia aron sa pag-alagad sa nagapanaw nga buluhaton nianang dapita. Apan human sa pipila ka tuig niining makapalipay nga natad sa kalihokan, si Pat naglisod sa paghupot sa iyang panimbang. Wala magdugay, siya naglisod sa paglakaw. Busa nagsugod ang panahon sa dihang kami ‘nagpugas ug mga luha.’​—Salmo 126:5.

Usa ka Panahon sa mga Luha

Nagpanuko, mibiya kami sa Espanya aron magpatambal sa Inglaterra. Ang hinungdan sa mga simtoma ni Pat? Multiple sclerosis, usa ka nagkagrabeng sakit nga inanayng magpainutil ug samot sa usa ka tawo. Ngadtongadto, tungod sa makadaot nga mga epekto ug sa nalangkit nga mga suliran, ang kamatayon mahimong mosangpot.

Naglisod kaayo kami sa pagpasibo sa among mga kinabuhi ug sa pagdawat sa katinuoran niining sakita. Apan latas nianang tanan, nakat-onan namo ang kamatuoran sa mga pulong sa salmista: “Si Jehova magapalig-on kaniya [kang bisan kinsa nga molihok nga may konsiderasyon sa mga timawa] diha sa higdaanan sa balatian.”​—Salmo 41:3.

Sulod sa duolan sa napulo ka tuig, kami mibalhin gikan sa usa ka balay ngadto sa lain. Sensitibo kaayo si Pat sa kabanha, ug kami naningkamot sa pagpangitag angayang dapit alang kaniya nga kapuy-an​—nga sa ulahi naamgohan namo nga imposible. Si Pat angayng maanad sa paggamit ug weltsir. Bisag siya makahimo sa pagluto ug makabuhat sa daghang ubang mga buluhaton, siya nagmagul-anon nga siya dili kaayo makalihoklihok. Kay maliksi kaayong tawo, nakaplagan niya nga kining pisikal nga kakulian mao kanunay ang hinungdan sa kapit-os sa emosyon.

Kalig-on Uban sa mga Luha

Natun-an ko ang pagtabang kang Pat sa pagtindog, paglingkod, pagsul-ob ug sinina, pagkaligo kaniya, ug paghigda ug pagbangon sa katre. Ang pagtambong sa Kristohanong mga tigom nga regular maoy tinuod nga hagit. Nagkinahanglan kini ug dakong paningkamot sa pagpangandam sa among kaugalingon. Apan nahibalo kami nga ang bugtong paagi nga among mahuptan ang espirituwal nga kalig-on mao ang pagpakig-uban sa among Kristohanong mga igsoon.

Sulod sa 11 ka tuig giatiman ko si Pat sa balay, samtang nagtrabaho ingong disenyador sa maadlaw. Sa kataposan, naamgohan namo nga tungod sa pagsamot ug kadaot sa iyang panglawas, siya nagkinahanglan ug linaing pag-atiman nga dili nako ikahatag. Busa siya miestar sa ospital sa mga bahin sa semana, ug ako nag-atiman kaniya diha sa balay sa hinapos sa semana.

Matag Dominggo human maniudto, dalhon ko si Pat sa Pakigpulong Publiko ug Pagtuon sa Bantayanang Torre, nga niining tungora mao lamang ang mga tigom nga makahimo siya sa pagtambong. Human niana, dalhon ko siya ug balik sa ospital. Ang rutina makapugtas kaayo kanako, apan kini hinungdanon, kay kini naghupot kang Pat nga malig-on sa espirituwal. Usahay ako naghunahuna kon hangtod kanus-a makalahutay ako niini, apan si Jehova naghatag kanako ug kalig-on sa pagpadayon. Matag buntag sa Sabado manguna ako sa grupo sa buluhatong pagsangyaw una nako kuhaon si Pat sa ospital. Nakaplagan nako nga sulod niining masulub-ong higayon, ang akong Kristohanong rutina nakatabang kanako sa pagpadayon.

Kasamtangan, naningkamot si Pat kutob sa iyang mahimo nga makasangyaw sa maayong balita. Sa ospital siya nakahimo sa pagsugod ug duha ka pagtuon sa Bibliya uban sa mga nars nga nag-atiman kaniya. Ang usa, ginganlag Hazel, miuswag hangtod sa punto nga iyang gipahinungod ang iyang kaugalingon kang Jehova. Ikasubo, si Pat wala na makatambong sa bawtismo ni Hazel tungod kay siya namatay wala magdugay una pa niana, niadtong Hulyo 8, 1987.

Ang kamatayon ni Pat maoy panahon sa kahupayan ug kasub-anan. Kahupayan kadto nga makitang natapos na ang iyang pag-antos, apan gibati ko ang halawom nga kasub-anan nga namatay ang akong kauban. Ang iyang kamatayon nagbilin ug dako kaayong kahaw-ang.

Kalipay Pag-usab

Daw katingad-an, si Pat ug ako nakahukom na sa sunod nakong buhaton. Sanglit pulos kami nasayod nga hapit na siyang mamatay, naghisgot kami kon sa unsang paagi ako makaalagad kang Jehova nga labing maayo human sa iyang kamatayon. Ang among desisyong duha mao nga ako mobalik sa Espanya, sa asaynment nga napugos kami sa pagbiya.

Tulo ka bulan human sa kamatayon ni Pat, mibiyahe ako paingon sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Espanya sa pagsuta kon diin ako makaalagad ug maayo. Nadawat nako ang asaynment ingong espesyal payunir nga ministro ug gitudlo sa karaan, ulanong siyudad sa Santiago de Compostela.

Wala magdugay human niadto, nakadawat akog sulat gikan sa sangang buhatan, nga naghatag kanako sa adres sa usa ka interesadong tawo nga ginganlag Maximino. Human maningkamot nga makaplagan siya diha sa balay sulod sa tulo ka semana, nahibalag ko siya sa kataposan. Si Maximino, nga usa ka tighinlo sa usa ka lokal nga ospital, nakabaton sa tract nga Kinabuhi sa Malinawong Bag-ong Kalibotan ug niadto naghangyo sa librong Ikaw Mabuhing Walay Kataposan sa Paraiso sa Yuta.a Sa dihang ako miduaw kaniya, nabasa na niya ang libro sa tulo ka higayon. Siya nangayog pasaylo nga wala mabasa ug maayo ang Bibliya​—ang ‘karaang bahin’ kas-a lang ug ang ‘bag-ong bahin’ kaduha. Gibuhat niya kining tanan samtang nagpaabot nga adunay moduaw kaniya.

Gisultihan usab niya ako nga siya nakaadto na ug Kingdom Hall uban ang tinguhang motambong sa usa sa among mga tigom. Apan, sanglit siya maulawon kaayo, wala siya mosulod sa tigomanan. Gisugdan ko siya sa pagtuon sa Bibliya, ug siya mitambong sa mga tigom sa samang semana. Siya maikagong midawat sa kamatuoran, apan siya may tinuod nga suliran sa pagpakigbisog sa iyang pagkagiyan sa tabako. Pinaagi sa tabang ni Jehova, siya sa kataposan nakahunong ra sa batasan sa pagtabako, ug siya karon usa na ka bawtismadong Saksi.

Dugang Kalipay Human sa Daghang Luha

Usa ka tuig lamang human sa akong paghibalik sa Espanya, ako gidapit pag-usab sa pag-alagad ingong nagapanaw nga magtatan-aw. Apan sa wala pa madawat kanang buluhatona, dihay wala dahomang kausaban sa akong kinabuhi. Nahimamat ko ang usa ka payunir nga ginganlag Paquita, nga nag-alagad duol sa Santiago. Siya usa ka biyuda nga diha sa bug-os panahong ministeryo sa daghang tuig. Wala magdugay among nadiskobrehan nga kami daghag gikausahan. Niadtong 1990, unom ka bulan lamang human ako nagsugod sa nagapanawng buluhaton, kami nagminyo​—kalipay pag-usab.

Sama kanako, si Paquita ‘nagpugas ug mga luha.’ Ang iyang unang asaynment ingong espesyal payunir gidaot tungod sa trahedya. Samtang nagdalag muwebles sa Orense, sa ilang bag-ong balay, ang iyang bana namatay sa aksidente sa sakyanan​—ang nagsugat nga trak mitabok diha sa iyang agianan. Si Paquita ug ang iyang diyes-anyos nga batang babaye didto na sa Orense sa dihang nadawat nila ang balita sa iyang kamatayon. Bisan pa sa grabeng kamatayon, duha ka adlaw human sa paglubong, si Paquita nagsugod sa iyang asaynment ingon sa naplano.

Latas sa katuigan, si Paquita nagpadayon diha sa bug-os panahong ministeryo. Unya, mihampak na usab ang trahedya. Ang laing aksidente sa sakyanan mihunos sa kinabuhi sa iyang anak nga babaye, nga niadto maoy 23 anyos. Hilabihan gayod ang kasakit, ug dugaydugay ang iyang gibating kasubo. Sama sa miagi, ang iyang Kristohanong rutina ug ang pagpaluyo nga nadawat niya gikan sa mga isigka-Kristohanon hinungdanon kaayo sa iyang pagkapasig-uli. Nakaila nako si Paquita niadtong 1989, duha ka tuig lamang human sa kamatayon sa iyang anak nga babaye.

Sukad sa among kaminyoon niadtong 1990, kami nag-alagad diha sa nagapanawng buluhaton sa Espanya. Bisag niining miaging pipila ka tuig maoy usa sa labing makapatagbaw nga mga yugto sa among kinabuhi, wala kami manghinugon nga nakaantos sa mga pagsulay. Kombinsido kami nga kini nag-umol kanamo diha sa positibong paagi.​—Santiago 1:2-4.

Mga Pagtulon-an nga Akong Nakat-onan

Ako nagtuo nga bisan ang labing grabeng mga pagsulay adunay positibong mga bahin, kay kini nagtudlo kanamog mga pagtulon-an. Labaw sa tanan, ang mga pagsulay nagtudlo kanako sa kabililhon sa empatiya, usa ka hinungdanong hiyas sa Kristohanong magtatan-aw. Dili pa dugay, pananglitan, ako nakigsulti sa usa ka Kristohanong igsoong lalaki nga may inutil nga anak lalaki. Akong nasabtan gayod ang dakong paningkamot nga iyang ginahimo kada semana sa pagdala sa iyang anak sa tanang mga tigom. Human sa among panaghisgot, gipasalamatan niya ako ug miingon nga kini ang unang higayon nga may usa nga nakasabot gayod sa mga kalisod nga ginaatubang niya ug sa iyang asawa.

Ang laing hinungdanong pagtulon-an nga akong nakat-onan mao ang pagsalig kang Jehova. Sa dihang maayo ang tanan, kita mokiling sa pagsalig sa atong kaugalingong kusog ug katakos. Apan kon ang grabeng pagsulay magpadayon sa daghang tuig ug dili mo kana masagubang sa imong kaugalingong kusog, ikaw makakat-on sa pagsandig kang Jehova. (Salmo 55:22) Ang matinabangong kamot sa Diyos nagpaarang kanako sa pagpadayon.

Siyempre, wala kini magpasabot nga kini mahapsay kanunay. Ako moadmitir nga sa balatian sa akong unang asawa, usahay ako masuko ug mawad-ag kadasig sa akong kahimtang, ilabina sa dihang ako gikapoy. Human niana, gibati ko ang pagkasad-an bahin sa akong mga pagbati. Isulti nako kini uban sa usa ka mabination nga ansiyano nga may propesyonal nga kasinatian sa pagtambal sa mga pasyente nga may tagdugay nga balatian. Siya nagpasalig kanako nga maayo ang akong nahimo sa akong mga kahimtang ug nga kasagaran kaayo sa dili-hingpit nga mga tawo nga masayop niining paagiha sa dihang ginaatubang nila ang dugayng kalisod sa emosyon.

Bisag si Paquita ug ako karon malipayon kaayo sa among bug-os panahong pag-alagad, wala ako maghunahuna nga ibalewala namo ang among mga panalangin. Gigantihan kami ni Jehova sa daghang paagi ug naghatag kanamo sa usa ka makapatagbaw nga buluhaton nga buhaton, usa ka buluhaton nga mahimo namong duha. Latas sa katuigan kami pulos nagpugas ug mga luha, apan karon, tungod kang Jehova, kami nagaani uban ang malipayong pagsinggit.​—Sumala sa giasoy ni Raymond Kirkup.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 21]

Si Paquita ug ako nagpahimulos sa among ministeryo nga magkauban