Mga ‘Crowned Crane’—Mabulokong mga Mananayaw nga May Lambungay
SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA KENYA
ANG crowned crane o may purongpurong nga talabong, maoy usa sa labing matahom nga mga langgam sa kalibotan. Kini maoy matahom nga langgam nga dili kaayo hayag ang mga kolor ug maanindot ang porma. Halos kapin sa usa ka metros ang gitas-on, kini may lapad nga bukhad sa mga pako ug hagpis, taas nga liog, nga maoy kinaiyahan sa ubang mga matang sa talabong.
Halos parehog dagway ang laki ug bayeng mga crowned crane. Ang itom nga mga balhibo sa likod madanihong nagkorte sa lunsay puting mga balhibo sa pako nga makita sa matag kilid sa langgam ug mahimong bulagaw duol sa lawi. Ang ubang mga balhibo sa pako maoy lutong pagka-brawon nga samag kastanyas.
Makalingawng sud-ongon ang dagway sa crowned crane. Ang mga aping niini maoy puti nga samag garing ug nalibotan sa hunolhunol, dagtomong mga balhibo sa taluktok sa ulo ug tutonlan. Ang mga mata maoy matahom nga hayag-asul. Gikan sa itom nga mga balhibo sa tutonlan nagbitay ang taas, hayag-pula nga pitay, nga motabyog samag pulang kulentas inigtuyhad sa crane nga pinahigda ang liog niini. Ang labing dayag sa tanan mao ang talagsaong dagang nga hagpis, bulagaw nga mga balhibo sa ulo nga nagkorteg halangdong magkaangay nga purongpurong. Kining sinawon, nipis nga mga balhibo mosiga nga bulagaw sa dihang madan-agan sa sidlak sa adlaw. Kining tanang talagsaon, nagkalahing kolor gibagay sa duha ka tag-as, hagpis itom nga mga bitiis.
Ang daw-trompetang siyaok sa crowned crane maoy usa sa dili-makalimtang mga tingog sa Aprika: O-wahng! O-wahng! O-wahng! Kining kusog nga singgit madungog sa layo. Sagad, ang usa ka parisan nga talabong magdungan sa pagsiyaok samtang sila molupad ngadto o gikan sa ilang gibatogang mga kahoy. Sa tinong mga higayon sa tuig, ang mga crowned crane maghugpong ug mahimong moabot sa 30 ka langgam, nga magpatunghag kaguliyang sa tingog nga makapahimuot sa mga dalunggan.
Pag-atiman sa mga Ginikanan
Ang mga crowned crane dayag nga makigsanay sa kinabuhi. Sila makita sa daghang bahin sa Sidlakang Aprika, ilabina sa mga lapokon ug lamakong mga dapit, diin sila magsalag ug magpadako sa ilang mga kuyabog. Ang salag maoy usa ka dako pormag-kono nga bangan sa sagbot ug mga tigbaw nga magsilbing salog nga niana mangitlog ang baye ug duha o tulo ka dagko, berdeng-pagkaasul nga mga itlog. Ang baye ug laki magpulihay sa paglumlom sa itlog, ug sulod sa usa ka bulan mapusa ang mga kuyabog. Ang mga ginikanan magtinabangay sa pagpakaon ug pag-atiman sa ilang balhiboong liwat, ug sila manalipod nga maisogon sa ilang mga kuyabog.
Ang pangunang pagkaon sa mga crowned crane naglakip sa mga insekto, baki, gagmayng halas, ug mga liso. Ginamit ang ilang taas, hagpis nga mga bitiis ug ilang dagkong tiil, sila motunob sa yuta, nga motuka dayon sa bisan unsang gagmayng linalang nga daling moguwa sa kasagbotan.
Sayaw sa Langgam
Ang mga crowned crane maoy madasigon ug makalingawng mga mananayaw. Nagkapakapa sa ilang dagko mabulokong mga pako, sila molupad nga patindog ug unya molutawng hinayhinay balik sa yuta ingon sa daw nataod sa usa ka parakyot. Madanihong magluksolukso, sila managan ug mag-ugpot-ugpot, nga maglibotlibot sa ilang kapikas ug magyangoyango sa ilang mga ulo uban ang kalit, pinayasong mga pag-uknol. Nagbukhad sa ilang dagkong mga pako, sila motindog nga tul-id ug magpasundayag sa matahom nga mga kolor sa mga balhibo sa ilang mga pako.
Usahay lubagon sa usa ka parisan ang ilang mga liog ngadto sa maanindot nga porma ug magtinan-away. Nag-inatubangay ang ilang mga sungo, sila mopagulag sunodsunod nga hinay, nagdahunog nga mga tingog ingon sa daw nagharanahay sa usag usa. Motindog nga tul-id pag-usab, ilang sublion ang ilang makuting sayaw sa langgam.
Ang Pakigbisog nga Mabuhi
Ang mga crowned crane matinugoton sa mga tawo ug daling maanad. Tungod sa ilang matahom nga kolor ug porma ug sa ilang makalingaw nga mga pasundayag sa pagsayaw, sila popular sa mga zoo ug pinangita aron modayandayan sa pribadong mga luna ug tanaman. Tungod niana nga panginahanglan, dili ikahibulong nga nagkadiyutay ang ilang gidaghanon. Ang dugang kapit-os sa crowned crane naggikan sa pagpahubas sa mga kalamakan ug paggamit sa mga hilo ug mga pamatay-dangan, nga maghugaw sa mga lanaw ug mga sapa.
Ikasubo gayod kon moabot ang panahon sa dihang mapuo na ang maanindot nga mga crowned crane. Apan, ang Bibliya nagsaad nga sa dili madugay ang tibuok yuta mabag-o. (Itandi ang 2 Pedro 3:13.) Unya, ang tanang molupyo sa yuta malipay sa walay kataposan sa binatid nga gahom sa paglalang sa Balaang Magbubuhat, si Jehova nga Diyos, ug sa iyang mabulokong mga mananayaw nga may lambungay.