Ilang Panalipdan ang Karnero Gikan sa mga “Coyote”
ANG mga coyote maoy usa ka dakong hulga sa panginabuhi sa mga magraranso sa kasadpang Tinipong Bansa. Sa 1996 lamang, ang mga manlilit-ag ug hayop sa gobyerno nakapatay ug kapin sa 82,000 ka coyote, ug sukad sa 1990, kapin sa 600,000 ang napatay. Apan ang ubang mga tigbuhi ug karnero nakadiskobreg laing paagi sa pagpanalipod sa ilang mga panon. Mipalit silag mga llama gikan sa Amerika del Sur.
Paryente sa llama ang kamelyo. Sa pagkatinuod, sayosayo niining tuiga ang usa ka laking kamelyo gikataho nga gikrosbrid sa baye nga llama, nga nanganak ug usa ka hayop nga susama sa amahan niini. Ang llama mahimong motimbang ug halos 100 ka kilo ug moaberids ug 120 ka sentimetros sa abagahan. Taas kinig buhok nga sagad puti apan mahimo usab nga kapehon o itom. Apan mas importante alang sa mga tigbuhig karnero, ang llama interesado sa karnero ug moabog sa mga coyote.
“Iyang tindakan sila ug sungagon sa iyang ulo,” misaysay ang tigbuhig karnero nga si Becky Weed. “Wala kami kapildihig usa ka karnero gumikan sa mga coyote sa upat ka tuig.” Apan miila nga ang llama dili maoy hingpit nga solusyon, si Weed miingon: “Dihay oso sa among panon ug napildihan kami ug upat ka karnero.”
Usa ka grupo sa mahunahunaon-sa-palibot nga mga tigbuhig karnero nagpundar sa Growers’ Wool Cooperative. Usa kini ka asosasyon nga mopalit sa gipasiugda nga “mahigalaon sa manunukob” nga balhibo sa karnero, nga mao, balhibo sa karnero gikan sa mga tigbuhig karnero nga naggamit ug di-makamatayng mga pamaagi sa pagkontrolar sa manunukob. Gawas pa sa mga llama, ang bantay nga mga iro ug mga asno gigamit usab sa pagpanalipod sa karnero.
Ang Growers’ Wool Cooperative nakigkontrata sa mga tighabol nga naggama ug sapot gikan sa balhibo sa karnero diha sa balay. Mahal ang presyo niining balhiboa sa karnero, ug ang mga suwiter, mga kalo, mga habol, ug ubang mga butang nga gihimo gikan niini mas mahal usab. Mobayad ba ug dugang ang mga tawo alang niining mga butanga? “Mobayad ang mga tawo sa dihang amo silang suginlan sa matang sa ranso nga gigikanan niini,” misaysay ang tag-iyag tindahan sa Chatham, New York. “Moangay ang mga tawo niana tungod kay naay sugilanon mahitungod sa kaagi sa suwiter.”