Kon Unsaon Paglikay ang Usa ka Tibuok-Globong Katalagman
ANG HINIUSANG KANASORAN NAGTAWAG NIINI NGA USA KA “TIBUOK-GLOBONG KATALAGMAN”—UG HUSTO GAYOD. SA TIBUOK KALIBOTAN, MATAG MINUTO USA KA BABAYE MAMATAY INGONG RESULTA SA PAGSABAK UG PAGPANGANAK.
Kadaghanan niining mga kamatayona mahitabo sa nagaugmad nga mga nasod. Samtang 1 lamang ka babaye sa 10,000 ang mamatay sa Uropa tungod sa nalangkit-sa-pagsabak nga mga hinungdan ug 1 sa 12,500 sa Tinipong Bansa, ang proporsiyon misaka ngadto sa 1 sa 73 sa Latin Amerika, 1 sa 54 sa Asia, ug sa makapalisang nga 1 sa 21 sa Aprika!
Sanglit daghan niining 600,000 ka nalangkit-sa-pagsabak nga mga kamatayon matag tuig mapugngan unta sa tabang sa hanas nga mga mananabang, ang United Nations Children’s Fund (UNICEF) ug ang World Health Organization (WHO) nagpasiugda karon sa pagbansay sa mga babaye (ug mga lalaki) ingong propesyonal nga mga mananabang.
Sa mga nasod diin ang mga doktor nihit, ang binansay nga mga mananabang makaluwas ug kinabuhi. Si Dr. France Donnay sa UNICEF ug ang tigtambag sa WHO nga si Anne Thompson nagsulti sa UN Radio di pa dugay nga ang paghatag ug dugang awtoridad ngadto sa binansayng mga mananabang aduna nay mga resulta. Sila miingon nga sa daghang nasod sa Aprika, pananglitan, ang kamatayon sa mga inahan kusog nga mius-os sa dihang ang mga mananabang gitugotan sa pagkuha sa mga inunlan nga wala mapagawas human sa pagpanganak. Ang susamang kalamboan ginahimo sa Indonesia, diin ang usa ka proyekto nagtumong sa pagbansay ug duha ka mananabang alang sa matag balangay. Sa pagkakaron, 55,000 na ka binansayng mga mananabang ang gipadala.
“Diha usab sa ugmad nga mga nasod, ang pagpanabang aktibong nagalihok,” matod sa programa sa UN Radio nga Perspective. Ang mga nasod sama sa the Netherlands, Pransiya, Sweden, ug United Kingdom wala gayod magsalikway sa tradisyon sa pagpanabang, ug sa Tinipong Bansa, kini ginahimo na usab. Kining mga nasora nagpabili sa mga mananabang, matod ni Anne Thompson, usa ka binansayng mananabang mismo, kay sila nagatanyag ug personal ug mapadayonong pag-atiman. “Ang pagbati kon buot sabton molungtad ug hangtod sa 24 oras ug ang mga doktor walay panahon sa paghulat sulod sa 24 oras.” Apan, siya midugang nga usa sa mga hinungdang makaamot sa mas luwas nga pagpanganak mao “ang presensiya sa usa kinsa mabination, may kahibalo, masinaboton ug arang makapasalig sa babaye.”
Ang Perspective dugang pang miingon nga “matag tuig 60 milyones ka pagpanganak ang mahitabo diin ang babaye giatiman lamang sa usa ka membro sa pamilya, sa usa ka wala-mabansay nga naandang mananabang—o wala gayod bisag usa.” Ang UN naningkamot sa pag-usab niini. Sa pagsugod, gitumong sa WHO ang 1998 nga World Health Day sa temang “Hilwas nga Pagkainahan.” “Kita nasayod nga dili kini makab-ot sa mosunod nga 2 o 3 ka tuig,” matod ni Dr. Donnay. Apan, ang ilang tumong mao ang pagbaton ug “usa ka propesyonal nga mananabang alang sa matag babaye nga manganak.”
[Picture Credit Line sa panid 31]
UN/J. Isaac