Nagdaginot Ka ba ug Enerhiya o Nag-usik Niana?

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA BRITANYA

ANG enerhiyang mobilig gibanabana nga $1 ka bilyon, nga igo aron matagan-ag koryente ang usa ka siyudad nga sama ka dako sa Chicago, ginausikan sa Tinipong Bansa kada tuig. Sa unsang paagi? Ang mga kasangkapang sama sa mga kompiyuter, fax nga mga makina, mga VCR, mga telebisyon, mga CD player, ug bisan mga coffeemaker gipasagdang anaa sa kahimtang nga andam magamit. Gihimo kini sa pagpaandar sa ilang mga orasan, pagpadayon sa ilang katakos sa pagpondog impormasyon, ug pagpasundayag sa ilang posisyon—o aron nga sila maandam alang sa dihadihang paggamit.

Gituohang sa Britanya ang enerhiyang mahurot kada tuig sa maong wala-gamitang mga kasangkapan momugnag tunga sa milyong toneladang mga gas nga magpahinabog kainit sa nawong sa yuta, pinaagi sa koryenteng mapatungha. Ang maong mga gas gibubo nganha sa atmospera ug mahimong makadugang sa mga epekto sa pagpainit sa yuta. “Bisan pag nauso pag-ayo ang pagpanalipod sa kalihokan taliwala sa batan-ong mga konsumedor, pipila ra ang nakasabot sa koneksiyon tali sa produksiyon sa koryente ug pagpainit sa planeta,” matod sa mantalaan sa London nga The Times.

Kasagarang wala maamgohi nga daghang kahimanang elektronik nagagamit ug halos samang gidaghanon sa enerhiya samtang anaa sa kahimtang nga andam magamit sama ra sa dihang magaandar sa bug-os nga kapasidad. Pananglitan, ang usa ka satelayt nga sistema sa TV mahimong mogamit ug 15 buhiyas samtang gigamit ug menos lang ug 1 ka buhiyas samtang anaa sa kahimtang nga andam magamit. Ang dili-maayong disenyo may bahin usab. Usa ka gisulayang CD player migamit ug 28 buhiyas samtang diha sa kahimtang nga andam magamit, apan ang laing modelo nga may susamang mga piyesa migamit lamang ug 2 buhiyas. Apan karon ang usa ka bag-ong computer chip gidisenyo nga, giangkon kini, makakunhod sa magamit nga buhiyas samtang anaa sa kahimtang nga andam magamit gikan sa 10 buhiyas ngadto sa 1 ka buhiyas o bisan sa 0.1 ka buhiyas na lamang. Gilaoman nga sa nagpadayong pakigbugno batok sa polusyon, ang mga pabrikante sa tibuok kalibotan sa kadugayan magagamit sa maong chip, nga mokostar ug $2.50, ingong naandang piyesa. Kasamtangan, unsay imong mahimo?

Ang ministro sa kalikopan sa Britanya mipahayag: “Ang gidaghanon sa koryente alang sa matag kahimanan tingali gamay ra. Apan tungod kay adunay 60 milyon kanamo niining mga islaha [Britanya] kini mosangpot nga daghan kaayo.” Ang mga butang sa panimalay sama sa mga repridyeretor dayag nga dili mapatay. Apan maayo nga batasanon ang pagpalong sa mga suga nga wala kinahanglana ug patyon ang ubang mga aplayans inay nga pasagdan silang anaa sa kahimtang sa pagkaandam magamit dayon. Dili lamang kini makadaginot sa imong kuwarta kondili makatabang usab sa pagluwas sa atong planeta gikan sa way-hinungdang polusyon.