Magmaalamon Ka ba sa Pagpilig Musika?

“Di gyod ko ganahan sa musika sa akong ginikanan,” miingon ang 17-anyos nga si Jordan.a

“Ang musika sa akong anak tugob sa kabalaka ug kasuko,” miingon ang iyang inahan nga si Denise.

NGANONG ang ginikanan ug mga anak sagad magkalahig gusto nga musika? Ang usa ka hinungdan mao nga samtang magkatigulang ang usa, mausab ang iyang gusto nga musika. Ang laing hinungdan mao nga ang musika mag-usab-usab. Busa, ang sikat karon, mahimong kinaraan na ugma.

Bisan unsa pay hinungdan, ang musika nag-impluwensiya kanato. Namatikdan ba nimo kon sa unsang paagi ang musika nag-apektar sa imong emosyon? Sa dihang si Haring Saul sa karaang Israel mibatig grabeng kahasol, siya naulian tungod sa makapahupayng musika. (1 Samuel 16:23) Sa pipila ka paagi, ang awit susama sa mga tawo nga atong ikauban. Ang pipila magtukmod kanato sa pagpatunghag positibong emosyon, sama sa kalipay ug gugma. Ang uban mag-aghat kanato sa pagpatunghag dili maayong pagbati, sama sa kasuko ug pagdumot.—Proverbio 13:20.

Sanglit ang musika dako kaayog impluwensiya, maalamon gayod nga magmapilion ang mga ginikanan ug mga anak maylabot niana. Kon ginikanan ka, gihatagan ba gayod nimog pagtagad kon unsang musika ang ginapaminawan sa imong anak ug ang panahon nga ilang gigugol niana? Nagtakda ka bag mga sukdanan?

Wala kana magpasabot nga basta lang nimong idili ang pipila ka matang sa album o musika. Kinahanglang tabangan sab nimo ang imong anak sa pagpilig maayong musika. Ang librong On Becoming Teenwise nag-ingon: “Dili maayo nga basta lang nimong kuhaon ang usa ka butang nga gimahal pag-ayo sa usa. Kinahanglang may kapuli kana, kay kon wala, mobalik siya sa iyang naandan.”

Ang laing tagdon mao kini: Unsa ka taas ang panahon nga ginagugol sa imong anak sa pagpaminawg musika? Namenosan ba niini ang iyang panahon alang sa mas hinungdanong mga butang, sama sa homwork, mga kalihokan labot sa pagsimba, o mga buluhaton sa balay? Sumala sa giingon sa Bibliya, “adunay tinudlong panahon alang sa tanang butang.”—Ecclesiastes 3:1.

Ang lain pang problema mao ang pagpalain sa kaugalingon. Siyempre, kitang tanan nagkinahanglag pribasiya ug panahon sa pagpamalandong sa importanteng mga butang. (Salmo 1:2, 3) Apan kon pasobraan, basig kaugalingon na lay atong gihunahuna. (Proverbio 18:1) Si Felipe, nga nag-edad ug 20, nag-isip sa pagpaminawg musika ingong ‘panahon alang sa kaugalingon.’ “Apan si Mama nabalaka nga akong gipalain ang akong kaugalingon,” siya miingon.

Unsay makatabang nga magkasinabot ang mga batan-ong sama kang Felipe ug ang ilang mga ginikanan? Sa unsang paagi kitang tanan magmaalamon sa pagpilig musika? Napamatud-an sa daghan nga makatabang ang mga prinsipyo sa Bibliya. Nganong dili nimo hisgotan uban sa imong mga anak ang mosunod nga tulo ka pangutana?

● Unsay mensahe sa musika? “Ang pakighilawas ug ang tanang matang sa kahugawan o kadalo dili gayod angay hisgotan sa inyong taliwala.” (Efeso 5:3) Daghang awit ang maayo rag liriko. Apan ang uban, direkta o dili direkta, nga nag-uyon o nagpasiugda pa gani sa mga buhat nga supak sa matarong nga mga sukdanan, sama sa mga prinsipyo sa Bibliya. Gani, ang pipila ka matang sa musika nagpasiugdag imoralidad, pagdumot, ug kapintasan. “Ang ubang liriko sa rap makapakurat, usahay mapintas, ug tugob sa pagdumot sa mga babaye ug kalaw-ayan,” miingon ang magsusulat nga si Karen Sternheimer. Ang mga liriko sa heavy metal sagad naglakip ug kapintasan ug espiritismo. Bisan ang mga pop music mahimong magpasiugdag kuwestiyonableng mga buhat. Busa sa pagpilig musika, maalamong gamiton nimo ang “gahom sa pagpangatarongan,” dili lang tungod kay kini sikat o nindot paminawon.—Roma 12:1.

● Sa unsang paagi maapektohan sa musika ang akong pagbati? “Ampingi ang imong kasingkasing, kay niana nagagikan ang mga tuboran sa kinabuhi.” (Proverbio 4:23) Ang imong gustong musika wala lamang magpahayag sa imong tinuod nga pagkatawo. Kini makaimpluwensiya sa imong hunahuna ug kasingkasing. “Ang pagpaminaw sa pipila ka matang sa musika nakapahimo nakong masuk-anon ug agresibo,” miingon si Jordan nga gihisgotan ganina. Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Unsay epekto sa akong musika sa akong hunahuna ug pagbati? Relaks ba ko o tensiyonado? Makahunahuna ba kog law-ayng mga butang?’ (Colosas 3:5) Kon ang usa ka awit makapatunghag dili maayong pagbati ug hunahuna, maalamong likayan kana. (Mateo 5:28, 29) Ang 17-anyos nga si Hannah miingon, “Akong nakita ang kadaot nga gipahinabo sa dili maayong musika, ug dili ko gustong mahitabo kana kanako.”

● Ang musika ba makaimpluwensiya sa akong mga prinsipyo? “Dumti ang daotan, ug higugmaa ang maayo,” matod sa Amos 5:15. Karong mga adlawa lisod kanang buhaton, kay sumala sa gitagna sa Bibliya, kadaghanan sa mga tawo “magmahigugmaon sa ilang kaugalingon, magmahigugmaon sa salapi, mapagawalon, mapahitas-on, mapasipalahon, dili-masinugtanon sa mga ginikanan, dili-mapasalamaton, dili-maunongon, walay kinaiyanhong pagbati, dili-ikasabot, mga tigbutangbutang, walay pagpugong-sa-kaugalingon, mabangis, walay gugma sa pagkamaayo, . . . mga mahigugmaon sa kalipayan inay nga mga mahigugmaon sa Diyos.” (2 Timoteo 3:1-4) Busa, ang bersikulo 5 nag-ingon: “Magpahilayo ka kanila.”

Unsaon nimo kana paghimo? Siyempre, dili lang basta likayan nimo sila. Kinahanglan usab nimong dumilian ang mga butang nga nagpasiugda sa ilang dili-diyosnong mga buhat. (Efeso 4:25, 29, 31) Apan nagpasabot ba kana nga diyutay na lang kaayo ang imong kapiliang musika? Dili gayod!

Sulayi ang Ubang Matang sa Musika

Sa daghang pamilya, ang mga ginikanan ug mga anak interesado sa musika nga ginapaminawan sa matag usa kanila. Si Lena miingon: “Gipapaminaw kanako sa akong 13-anyos nga dalagita ang iyang hilig nga musika, ug karon ganahan na ko niana.” Ang 16-anyos nga si Heather ug ang iyang ginikanan ganahang maminaw sa musika sa usag usa ug pirmeng magbayloayg CD.

Sa tibuok kalibotan, milyonmilyong Saksi ni Jehova sa lainlaing pangedaron ug kultura maminaw sa nagkadaiyang matang sa musika lakip na sa makapasuod-sa-Diyos nga mga awit diha sa ilang songbok nga Mag-awit Kang Jehova.b Apan ang mga honi niana mahimong lahi sa estilo sa musika sa pipila ka kultura.

Ginikanan ka man o anak, kon mopalit kag album o mag-download ug musika, nganong dili nimo pangutan-on ang imong kaugalingon: ‘Kinsay naghatag nakog katakos nga ma-enjoy ang musika? Dili ba ang akong Maglalalang nga si Jehova nga Diyos? Nan, unsaon nako pagpakita nga gipabilhan gayod nako ang iyang mga gasa? Dili ba pinaagi sa pagsunod sa iyang mga sukdanan kon unsay husto ug sayop o kon unsay maalamon ug dili maalamon?’ Ang pagpamalandong sa maong mga pangutana motabang kanimo nga magmaalamon sa pagpilig musika, sa ingon magmalipayon ka ug ang imong Maglalalang.—Proverbio 27:11.

[Mga footnote]

[Blurb sa panid 7]

Ang pipila ka matang sa musika nagpasiugdag imoralidad

[Blurb sa panid 8]

Dunay daghang matang sa musika nga imong ma-enjoy

[Kahon sa panid 7]

Kon Nganong Nag-usab Ko

“Sa tin-edyer pa ko, ako palahubog, adik, ug bugoy kaayo,” miingon si Ashley, nga nag-edad ug 24, “ug ang hinungdan niana mao ang pagpaminaw nakog heavy metal ug rap. Tungod sa law-ay, punog-pagdumot nga mga liriko ug makapaukyab nga tinagubtob niini, mibati ko nga mahimo nako ang tanan. Kini nakapasuod usab nako sa akong mga barkadang adik. Ang mga rapper ug mga banda nga heavy metal maoy among sumbanan ug idolo.

“Apan wala madugay, ang akong kinabuhi misamot kadaot. Pag-edad nakog 17, diriyot kong mamatay kay nasobrahan sa droga. Sa dihang naulian ko sa panimuot, nangayo kog tabang sa Diyos. Dihay bata kaniadto nga nagsulti nako nga Jehova ang ngalan sa Diyos, ug nakahunahuna ko nga hayan ang mga Saksi ni Jehova maoy nagtudlo bahin Kaniya. Busa nangita kog mga Saksi diha sa telephone directory. Ako silang gitawgan ug nagtuon ko sa Bibliya uban kanila.

“Akong gihunong ang akong mga bisyo ug gitalikdan ang akong musika. Apan sa dihang gilabay nako ang mga CD sa basurahan, wala dayon ko makahawa ug ako kining gitutokan. Nawili ko niini. Mao nga akong gipahinumdoman ang akong kaugalingon nga kini nga musika, ug ang akong mga bisyo, nagdaot kanako. Busa mibiya ko.

“Karon, katuigan na ang milabay, madani gihapon ko sa heavy metal ug rap. Busa gilikayan nako kini nga samag droga. Karon, ganahan na ko maminaw sa ubang matang sa musika, lakip na sa mga love song, light rock, ug pipila ka klasikal nga mga awit. Apan ang importante mao nga makontrolar na nako ang akong kaugalingon.”

[Kahon sa panid 9]

Mga Sugyot nga Makatabang sa mga Ginikanan

Nabalaka ka ba sa musika sa imong anak? Unsaon nimo siya pagtabang nga dili ra mo magkalalis? Tagda kining maong mga sugyot.

Magkuhag impormasyon Sa dili ka pa mosulti, pagkuhag impormasyon. Pamati sa musika, matikdi ang liriko, ug susiha ang putos niana. Pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Duna bay katarongan nga mabalaka ko, o kutihan lang ko?’ Ang Bibliya nag-ingon: “Ang intelihente maghunahuna sa dili pa mosulti; busa mas makadani ang iyang isulti.”—Proverbio 16:23, Today’s English Version.

Magmasensitibo Ang musika nga ginapaminawan sa imong anak makatabang nimo nga mahibaloan kon unsay iyang ginabuhat, ginahunahuna, ug gibati. Sa malulotong paagi sayra kon unsay anaa sa iyang kasingkasing. Pangutan-a siya: “Nganong ganahan man ka niining awita? Gipahayag ba niini ang butang nga naghasol tingali kanimo?” Dayon pamati pag-ayo sa iyang tubag. Ang Proverbio 20:5 nag-ingon: “Ang hunahuna sa usa ka tawo sama sa tubig diha sa lalom nga atabay, apan ang tawo nga maalamon makakalos niini.”—TEV.

Magmatinabangon Ang imong tumong dili lang basta idespatsar sa imong anak ang CD nga dili maayo. Kondili, gusto nimong mabansay ang iyang ‘gahom sa pagsabot sa pag-ila sa maayo ug sa daotan.’ (Hebreohanon 5:14) Busa hatagi siyag panulondon nga iyang mapuslan sa tibuok niyang kinabuhi: Tudloi siya sa pagpanukiduki ug sa pagpangatarongan pinasukad sa mga prinsipyo sa Bibliya. Niining paagiha, matabangan nimo siya sa pag-ugmad ug katakos sa panghunahuna ug diyosnong kaalam, nga labi pang bililhon kay sa tanang bulawan sa kalibotan!—Proverbio 2:10-14; 3:13, 14.

Magmalig-on, magmabination, ug magmaluloton ‘Isul-ob ang malumong mga pagmahal sa pagkamabination, kalulot, pagpaubos sa hunahuna, kalumo, ug hataas-nga-pailob.’ (Colosas 3:12) Sa dihang mangatarongan ka sa imong anak, ayaw pagsulting dogmatiko o malalison. Hinumdomi nga miagi pod ka sa pagkabatan-on.

[Hulagway sa panid 8]

Hupti ang taas nga sukdanan sa pagpilig musika