Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Ikabutang Ko ang Musika sa Iyang Dapit?

“NAGTUO ako nga kinaiyanhon nato nga gustog musika,” matud sa usa ka dalagita nga ginganlag Jackie, “tungod kay kini mopahayag sa imong gibati. Kini dako kaayog bahin sa imong kinabuhi kon ikaw batan-on.”

Husto si Jackie. Samtang ang mga batan-on daw madani gayod ug musika, ang kapasidad nga kalipayan ang tuno ug pagkaangay mopatim-aw nga kinaiya natong tanan. Ug mamati ka lang sa malipayong honi sa langgam nga mag-aawit o sa mananoy nga kompas sa naglapyalapyang mga balod aron masayod nga ang musika maoy usa ka mahigugmaong gasa gikan sa atong malipayong Maglalalang. (1 Timoteo 1:11; Santiago 1:17) Bisan pa, kini maoy gasa nga sagad ginaabusohan. Ngani, kon ang musika dili ibutang sa iyang dapit, kini mohatag kanimo ug dakong kadaot kay sa ikaayo.

Nagiyan sa Musika?

Ang maayong musika makapahayahay, mohatag kaayohan. Apan, ang sobra bisan sa usa ka maayong butang makadaot kanimo. Usa ka maalamong sanglitanan nagpasidaan: “Nakakaplag ka ba ug dugos? Kumaon ka sumala sa igo lang kanimo, aron dili ka mokaon ug daghan niana ug magsuka niana.” (Proverbio 25:16) Ang dugos ilado nga may makaayo nga sambog. Bisan pa, “ang pagkaon ug daghan kaayong dugos dili maayo” ug makapasuka kanimo. (Proverbio 25:27) Ang punto? Ang maayong mga butang kinahanglang pahimuslan sa kasarangan.

Apan, ang musika nangibabaw sa mga kinabuhi sa ubang mga batan-on. Pananglitan, usa ka dalagita nga ginganlag Jodie miangkon nga ingong tin-edyer, siya “nagapamati sa musika sa tanang panahon.” Ikaw ba sa ingon usab nagapamati ug musika sa tanang panahon? Nan ang imo tingaling ipangatarongan ingong apresasyon sa musika tingali ug mahisama diay sa pagkagiyan sa musika.

Usa ka batan-on nga ginganlag Steve nahinumdom: “Nagtungha ako sa eskuylahan uban sa mga batan-on nga namati ug musika bisan sa klase.” Bisan pa, siya miangkon: “Ang pagbutang ug Walkman [headphone] diha sa ilang mga dalunggan nakadaot gayod sa ilang pagtuon.” Sa susama, ikaw ba usab nagapatokar ug makabalda nga musika bisag nagabuhat sa imong homwork? Ug komosta ang mga panahong gigahin alang sa pagtuon sa Bibliya o sa pagpangandam sa Kristohanong mga tigom? Ang kompas ba sa imong paboritong awit nagatugtog?

Tagda, usab, kon pilay imong magasto aron makapalit sa kinaulahiang giluwat nga mga musika. Pilay imong magasto gikan sa imong kinitaan o sa imong alawans karon diha sa mga plaka, mga teyp sa cassette, o sa mga compact disc? Mahimo bang magamit ang uban sa maong salapi sa mas maayong paagi?

Komosta ang bahin sa relasyon sa pamilya? Nalangkit ka ba sa pag-estoryahanay sa pamilya, anaa sa mga pagpangaon sa pamilya​—o nagpabilin ka ba sa imong lawak nga nagapamati ug musika? Ang Bibliya nagpasidaan: “Ang usa nga nagalain sa iyang kaugalingon nagapangita sa iyang kaugalingong hakog nga tinguha; siya mosupak sa tanang praktikal nga kaalam.”​—Proverbio 18:1.

Usba ang Imong mga Batasan sa Pagpamati

Kon ang musika nakahurot ug daghang panahon sa imong personal nga kinabuhi, maayo nga imong palandongon ang mga pulong sa Efeso 5:15, 16: “Bantayi ninyo pag-ayo ang inyong paggawi dili ingon nga mga buangbuang kondili ingon nga mga maalamon, nagapahimulos sa panahon alang sa inyong kaugalingon, tungod kay ang mga adlaw daotan.” Kini maglakip sa pagbutang ug limitasyon ug mas makasaranganon sa imong mga batasan sa pagpamati. (Itandi ang 1 Timoteo 3:2.) Pananglitan, kinahanglan mo tingali nga hunongon ang batasan sa pagpatokar ug musika inig-abot mo sa balay. Tun-i nga madimdim ang pipila ka yugto sa kahilom.

Labing menos, ang pagbuhat niana basin makatabang sa pagtaas sa imong mga grado. Ang mga yugto sa kahilom angay alang sa pagtuon. Karon, tingali bation mo nga ang musika makatabang kanimo nga marelaks. Apan nganong dili sulayan ang pagtuon nga walay musika, ug tan-awa kon mouswag ba ang imong konsentrasyon? “May makat-onan ka sa imong mga pagtuon [bisag may musika],” miingon ang batan-ong Steve, “apan daghan pa gayod ang imong makat-onan gikan niini kon walay musika.”

Buot mo usab nga pahimuslan, o mag-eskedyol, ug panahon sa pagbasa ug pagtuon sa Bibliya ug sa pinasukad-sa-Bibliya nga mga publikasyon. May mga panahong si Jesu-Kristo nangitag hilom, “awaaw nga lugar” sa pag-ampo ug sa pagpamalandong. (Marcos 1:35) Ang imo bang lugar tun-anan sama ka hilom ug ka malinawon? Kon dili, hayan imong gipugngan ang imong espirituwal nga pagtubo.

Tun-i ang Pagpalandong sa Imong Kaugalingon

Tingali ang kinadak-ang luna nga kabalak-an, hinunoa, mao ang matang sa musika nga imong ginapatalinghogan. Si Steve miingon niining paagiha: “Nganong ang tanang maayong tuno duyogan ug mangil-ad nga mga pulong?” Sa panahon sa Bibliya, may mga awit nga nagpasiugdag sobrang pag-inom ug prostitusyon. (Salmo 69:12; Isaias 23:15, 16) Sa susama, daghan sa popular nga musika karong adlawa nagapasiugdag pag-abuso sa droga, sekso una pa magminyo, ug kapintasan.a

Tingali ug pit-oson kag maayo sa imong mga isigkaingon sa pagpamati niining matanga sa musika. Dunay pagpiit usab gikan sa industriya mismo sa musika. Uban sa tabang sa radyo ug sa telebisyon, ang musikang rock nahimong gamhanan, multi-bilyong dolyar nga industriya. Ang maayong-laking mga eksperto sa maong negosyo gisuholan aron hulmahon​—ug kontrolahon—​ang matang sa musika nga imong gusto.

Apan kon tugotan mo ang imong mga isigkaingon o ang palumagian sa balita nga magdiktar kanimo kon unsa ang imong patalinghogan, nawad-an ka sa imong gahom sa pagpili. Ikaw nahimong walay pangisip nga ulipon. (Roma 6:16) Ang Bibliya nag-agda kanato sa pagpalandong sa atong kaugalingon. Kini nagsulti kanato nga “padayong tinoon kon unsa ang dalawaton sa Ginoo.” (Efeso 5:10) Siyempre dili kita makalaom nga susihon sa Kristohanong kongregasyon ang kaliboan ka awit nga ginaluwat tuig-tuig ug sa paghatag ug listahan sa angay o di-angayang mga musika. Dili, kinahanglang bansayon mo ang imong kaugalingong “mga gahom sa pagsabot . . . sa pag-ila sa husto ug sayop.”​—Hebreohanon 5:14.

Unsaon mo pagbuhat kana? Buweno, tagda ang mosunod nga mga sugyot:

Susiha ang Putos: Sagad, igo na ang pagtan-aw lamang sa putos o sa promosyonal nga materyal. Ang madayganon sa sekso, mapintas, o okulto nga mga hulagway maoy usa ka pasidaan. Ang musika sa sulod lagmit ingon niana ka ngil-ad. Kon mahimo, basaha ang komento sa hapin.

Susiha ang Unod: ‘Sutaa ang mga pulong’ sa usa ka awit pinaagi sa pagtagad sa mga ulohan ug mga pulong. (Job 12:11) Unsay ilang ginasulti? Buot ba gayod nimong mamati o magsublisubli sa mga ideya niini? Kini ba nga mga ideya nahiuyon sa imong mga sukdanan ug sa Kristohanong mga prinsipyo?​—Efeso 5:3-5.

Matikdi ang Epekto: Unsa ang katibuk-ang epekto niini kanimo? Ang musika ba nakapaguol kanimo o sobra nga nakapaukyab kanimo? Ginapalandong ba nimo ang sayop nga mga hunahuna human nga namati niana? Ang dili-pormal nga mga pulong nga gigamit sa musika misugod ba sa pagsulod sa imong kabildohay?​—1 Corinto 15:33.

Tagda ang Uban: Unsay gibati sa imong mga ginikanan sa imong musika? Pangayoa ang ilang hunahuna. Palandonga, usab, kon unsay gibati sa kaubang mga Kristohanon bahin sa imong musika. Natugaw ba ang uban niini?​—Roma 15:1, 2.

Pagpalapad sa Matang sa Musika nga Imong Gusto

Tingali nagkinahanglan kang maghimog mga kausaban sa matang sa musika nga imong gusto. Apan kay matun-an man ang matang sa musika nga imong gusto, kini mabag-o. Miingon ang usa ka prominenteng musikero: “Walay laing nahibaloang musika ang kadaghanang batan-on gawas niining maayong pagkaanunsiyo sa mga eksperto sa negosyo.” Ang sulbad? Ayawg limitahe ang imong kaugalingon sa usa lamang ka estilo sa musika. Sulayi ang pagpalapad sa matang sa musika nga imong gusto.

Siyempre, kinahanglan kang magmapilion. Apan sa natad sa folk, jazz, ug, oo, sa klasikal nga musika, dunay daghan kaayong musika nga imong matun-an nga kalipayan. Ngani, nalingaw ka na tingali sa maong mga musika nga wala makaamgo niana. Ang klasikal nga musika, pananglitan, tingali makamugnag lahi nga atmospera sa pipila sa imong paboritong mga sine ug mga pasundayag sa telebisyon. Hunahunaa kon unsa ka makalingaw ang maong musika nga madunggan mo nga walay kabaldahan.

Ang ubang Kristohanong mga batan-on nagsugod na sa pagpahiangay sa matang sa musika nga ilang gusto pinaagi sa pagpamati sa Kingdom Melodies nga mga teyp nga hinimo sa Watch Tower Society. Kini nga mga musika, diin pamilyar ang tanang mga Saksi ni Jehova, adunay nagkalainlaing maayo nga mga estilo sa musika. Dunay nagkalainlaing mga matang sa musika nga tingali irekomendar sa mga higala. “Gitudloan ako sa usa ka higala sa pag-apresyar sa musika nga dinuyogan ug orkestra​—sama sa Beethoven,” matud pa ni Michelle. “Dili ako malingaw niana kaniadto,” siya miangkon.

Ang laing paagi sa pagpalapad mao ang pagkat-on nimo sa pagpatokar ug mga instrumento sa musika. Dili lamang kini mahagiton ug makapatagbaw, apan kini mopaladlad kanimo sa laing matang sa musika gawas sa rock. “Ang pagpatokar ug musika makalingaw gayod,” matud pa ni Jackie, “tungod kay abilidaran ka ug nagagamit niana.” Uban sa paningkamot makahatag ka pa ug maayong kalingawan alang sa uban.

Ang musika sa pagkatinuod maoy gasa gikan sa Diyos, apan pagbantay nga dili nimo pagaabusohan kana. Usa ka batan-on miingon: “Ako dunay musika nga angay ko nga ilabay. Apan matahom kaayo kining pamation.” Hunahunaa ang kadaot, hinunoa, nga gibuhat niining bataa sa iyang hunahuna ug kasingkasing pinaagi sa pagpamati sa daotan! Likayi ang maong lit-ag. Ayaw tugoting ang musika modaot kanimo o mangibabaw sa imong kinabuhi. Pabilin sa hataas nga Kristohanong mga sukdanan diha sa imong musika. Pag-ampo alang sa giya ug tabang sa Diyos sa pagpili sa imong musika. Pangitaa ang mga kauban nga may sama kanimo ug pagtuo.​—Roma 12:2, 12.

Ang musika makatabang kanimo nga marelax. Kini makapahupay sa kahaw-ang kon ikaw nagmamingawon. Apan inighunong na niini, magpabilin gihapon ang imong mga suliran. Ug ang awit dili mga kapuli sa tinuod nga mga higala. Busa ayawg tugoting ang musika mahimong dakong butang sa imong kinabuhi. Kalipayi kini, apan ibutang kini sa iyang dapit.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 15]

Ang musika ba nakabalda sa imong mga pagtuon?