Kapitulo 31

Unsay Akong Himoon Aron Dili Ko Magpalabig Pamati ug Musika?

Unsa ka importante ang musika kanimo?

□ Mabuhi ra ko bisag way musika.

□ Mamatay gyod ko kon way musika.

Kanus-a ka mamatig musika?

□ Samtang nagbiyahe

□ Samtang nagtuon

□ Sa tanang panahon

Unsang matanga sa musika ang imong gusto, ug ngano? ․․․․․

MORAG kinaiyahan na natong tanan nga gustog musika. Ug daghang batan-on maghigwaos kon dili sila makapamatig musika. “Dili ko mabuhi kon walay musika,” matod sa 21-anyos nga si Amber. “Magsige lang kog pamatig musika​—bisag gisugo, manglimpiyo, magluto, o magtuon.”

Bisag simple ug balikbalik lang ang tono, ang musika makapukaw sa hunahuna ug makatandog sa atong galamhan. Kon ‘makahupay ang usa ka pulong sa hustong panahon’ labaw nang makahupay ang awit sa hustong panahon! (Proverbio 15:23) “Usahay makahunahuna ka nga way laing nakasabot sa imong gibati,” miingon ang 16-anyos nga si Jessica. “Apan inigpamati nako sa akong paboritong banda, akong makita nga naguol usab diay ang uban.”

Gilalisan o Gikalingawan?

Bisan pag ganahan kaayo ka sa imong musika, ang imong ginikanan wala ganahi. “Si papa moingon, ‘Pagnga na! Alingugngog kaayo na!’” matod pa sa usa ka tin-edyer nga lalaki. Kay gipul-an na kay gisigehag yawyaw, tingali makaingon ka nga gipadako lang sa imong ginikanan ang gamay kaayong butang. “Unsa kahang matanga sa musika ang ilang gusto sa bata pa sila?” nangatarongan ang usa ka tin-edyer nga babaye. “Giganahan ba ang ilang ginikanan sa ilang musika?” Ang 16-anyos nga si Ingred mireklamo: “Panahon pa ni Mampor ang musika sa mga edaran. Maayo pod untang modawat sila nga nindot sab ang musika sa mga batan-on karon!”

Husto si Ingred. Tingali nahibalo ka nga sukad pa kaniadto ang mga tigulang ug mga batan-on dili parehas ug gusto. Apan dili kinahanglang awayan nila ang musika. Ang sekreto mao ang pagpangitag musika nga dili kuwestiyonable sa panglantaw sa imong ginikanan. Kon ang imong ginikanan nagtuo sa Bibliya, may bentaha ka. Ngano? Kay ang Pulong sa Diyos makatabang kanimo ug sa imong ginikanan sa pag-ila kon unsang musika ang kuwestiyonable ug dili kuwestiyonable. Aron imong mahibaloan kon kuwestiyonable ba o dili ang musika nga imong gusto, kinahanglang imong tagdon kining duha ka hinungdanong punto: (1) ang mensahe sa musika ug (2) ang gidaghanon sa musika. Una, atong hisgotan kining pangutanaha . . .

Unsay Mensahe sa Akong Musika?

Ang musika morag pagkaon. Kon maayong klase ug sa hustong gidaghanon, kini makaayo. Kon dili maayong klase bisag gamay lang, kini makadaot. Ang nakaparat lang kay ang kuwestiyonableng musika mao hinuoy nindot paminawon. “Nganong ang nindot ug tono nga mga awit law-ay man hinuon ug mga pulong?” mireklamo ang batan-ong si Steve.

Kon nakaangay ka sa tono, importante pa ba ang mensahe niana? Aron matubag kana, palandonga kini: ‘Kon dunay gustong magpakaon nakog hilo, unsay iyang himoon aron makombinsir ko sa pagkaon niini? Iya ba kining butangag suka o asukar?’ Ang matinumanong si Job nangutana: “Dili ba ang igdulungog magasusi sa mga pulong ingon nga ang alingagngag magatilaw sa pagkaon?” (Job 12:11) Busa imbes mamati sa usa ka musika kay giganahan ka sa tono, nga morag giasukaran, ‘susiha ang mga pulong’ pinaagi sa pagpamalandong sa titulo ug sa mga pulong niini. Ngano? Kay ang mga pulong sa musika makaimpluwensiya sa imong panghunahuna ug tinamdan.

Apan ikasubo daghang bag-o ug nindot nga mga musika karon nagpasiugdag sekso, kapintasan, ug pag-abuso sa droga. Kon nagtuo ka nga dili ka maapektohan sa dihang mamati sa mga pulong sa maong awit, ikaw “nahiloan” na.

Ayaw Padiktar sa Imong Pagpilig Musika

Tingali pugson ka sa imong mga higala sa pagpamatig malaw-ayng musika. Danihon ka usab sa industriya sa musika. Bilyon-bilyon ang kita niini sa tabang sa radyo, Internet, ug telebisyon. Ang maayong laki nga mga ahensiya sa paanunsiyo maoy gigamit sa pag-impluwensiya kanimo sa imong pagpilig musika.

Apan kon magpadiktar ka sa imong mga higala o sa media kon unsay pamatian, nawad-an kag kagawasan sa pagpili. Mora kag way buot nga ulipon. (Roma 6:16) Giawhag ka sa Bibliya sa pagsukol sa impluwensiya sa kalibotan maylabot sa musika. (Roma 12:2) Busa angay nimong bansayon ang imong “gahom sa pagsabot . . . sa pag-ila sa maayo ug sa daotan.” (Hebreohanon 5:14) Sa unsang paagi imong magamit ang imong gahom sa pagsabot kon magpilig musika? Aniay mga sugyot:

Tan-awa ang hapin. Sa hapin pa lang o sa paanunsiyo, mahibalo ka na kon unsay sulod niini. Ang mga hulagway nga mapintas, malaw-ay, o naglangkit sa espiritismo igo nang makapaalarma nimo. Ang musika sa sulod niini lagmit kuwestiyonable usab.

Susiha ang mensahe niini. Unsay giingon niini? Gusto ka bang mamati o magsumay-sumay nianang mga pulonga? Nahiuyon ba sa imong mga sukdanan ug sa Kristohanong mga prinsipyo ang maong mga ideya?​—Efeso 5:3-5.

Matikdi ang epekto. “Nakita ko nga daghang musika ug mga pulong sa awit nga akong gipamatian nakapaguol nako,” matod pa sa batan-ong si Philip. Tinuod, lainlaig epekto ang musika diha sa mga tawo. Apan unsang disposisyon ang nahatag sa imong musika diha kanimo? Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Naghunahuna ba kog daotan human makapamati sa musika o sa mga pulong niini? Naggamit na ba kog mga pulong nga binugoy sama nianang gigamit sa musika?’​—1 Corinto 15:33.

Hunahunaa ang uban. Unsay hunahuna sa imong ginikanan bahin sa imong musika? Pangutan-a sila kon unsay ilang opinyon. Konsideraha usab ang hunahuna sa imong mga isigka-Kristohanon. Ang imo bang musika nakapatugaw sa konsensiya sa uban? Hamtong ka kon magbag-o ka sa imong paminawan nga musika agig pagtahod sa pagbati sa uban.​—Roma 15:1, 2.

Kon imong konsiderahon ang mga pangutana sa ibabaw, makapili kag musika nga makapukaw sa imong galamhan apan sa samang higayon dili makadaot sa imong espirituwalidad. Pero duna pay angayng konsiderahon.

Unsaon Nimo Pagkahibalo Kon Sobra na ang Imong Pagpamatig Musika?

Ang maayong musika mapuslanon, samag sustansiyadong pagkaon. Apan aniay pasidaan sa usa ka maalamong sanglitanan: “Dugos ba ang imong nakaplagan? Kaon sumala sa igo kanimo, aron dili ka makakaon ug sobra niana ug isuka mo kana.” (Proverbio 25:16) Ang dugos gidungog nga magamit ingong tambal. Apan bisan ang maayong butang makadaot kon masobrahan. Unsay leksiyon? Ang maayong mga butang angayng pagakalipayan sa igo lang nga gidaghanon.

Apan wala nay laing gikalingahan ang ubang mga batan-on kondili ang ilang musika. Pananglitan, si Jessica nga gikutlo ganiha, miadmitir: “Magsige kog pamati ug musika​—bisan sa magtuon kog Bibliya. Gisultihan nako ang akong ginikanan nga kini makatabang kanako sa pagpaminsar. Apan dili sila motuo.” Parehas ka bag pangatarongan kang Jessica?

Unsaon nimo pagkahibalo kon sobra na ang imong pagpamatig musika? Pangutan-a ang imong kaugalingon:

Pila ka oras ko mamatig musika kada adlaw? ․․․․․

Pilay akong magasto sa musika kada bulan? ․․․․․

Ang ako bang musika nakaapektar sa akong relasyon sa pamilya? Kon mao, isulat kon unsay imong himoon aron dili kini mahimong problema. ․․․․․

Usba ang Imong Batasan sa Pagpamati

Kon daghan kaayong oras ang imong magugol sa pagpamatig musika, limitahe kana ug magmakasaranganon sa imong pagpamati. Pananglitan, mahimong menosan nimo ang imong pagpaminaw ug musika pinaagig headphone o ayaw pagpatokar dayon ug musika inig-abot sa balay.

Nganong dili nimo pahimuslan ang hilom nga mga yugto? Kining mga yugtoa makatabang kanimo sa imong pagtuon. “Daghan kaayo kag makat-onan kon walay musika,” matod pa ni Steve, nga gikutlo ganiha. Sulayi kono pagtuon nga walay musika, ug tan-awa kon mouswag ba ang imong katakos sa pagpaminsar.

Paggahin usab ug panahon sa pagbasa ug pagtuon sa Bibliya ug sa mga basahong gibase sa Bibliya. Si Jesu-Kristo usahay nangitag hilom nga dapit aron makaampo ug makapamalandong. (Marcos 1:35) Hilom ba usab ang imong palibot ug dapit diin ikaw magtuon? Kon dili, ang imong espirituwalidad dili kaayo mouswag.

Pilia ang Hustong Musika

Ang musika maoy gasa gikan sa Diyos, apan kinahanglang magbantay ka nga dili kini maabusohan. Ayawg sundoga ang batan-ong si Marlene kinsa miangkon: “Duna koy musika nga angay nakong ilabay. Apan anugonan ko kay nindot kaayo ning pamation.” Matikdi kon giunsa niya pagdaot ang iyang kaisipan ug kasingkasing tungod sa pagpamatig dili maayong musika! Likayi ang maong lit-ag. Ayawg tugoti nga ang musika magdaot o maglabi sa imong kinabuhi. Sunda ang taas nga Kristohanong mga sukdanan sa imong pagpilig musika. Pangayog giya ug tabang sa Diyos pinaagi sa pag-ampo. Pangitag mga higala nga pareho nimog pagtuo.

Ang musika makaparelaks ug makapahupay. Tambal kini sa kamingaw. Apan inig-undang sa musika, ang imong mga problema naa ra gihapon. Ug dili ikabaylo ang suod nga mga higala sa musika. Busa ayaw himoa ang musika nga labing hinungdanon sa imong kinabuhi. Kalipayi kini, apan ayaw palabig pamati niini.

TEKSTO

“Dili ba ang igdulungog magasusi sa mga pulong ingon nga ang alingagngag magatilaw sa pagkaon?”​—Job 12:11.

SUGYOT

Kon buot ka nga makasabot ang imong ginikanan kon nganong ganahan ka sa usa ka awit o banda, tun-i nga maganahan pod ka sa pipila ka musika nga ilang gusto.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Kon dili ka gustong makadungog ang imong ginikanan sa imong paboritong musika, sa ato pa, dili maayo ang imong ginapamatian nga musika.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Kini ang akong himoon aron makakontrol ako sa pagpamatig musika ․․․․․

Kini ang akong isulti kon pugson ko sa akong mga higala sa pagpamatig kuwestiyonableng musika ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Nganong magbantay ka sa imong pagpilig musika?

● Unsaon nimo pagkahibalo kon kuwestiyonable o dili ang usa ka musika?

● Unsay imong himoon aron makaangay pod ka sa ubang klase sa musika?

[Blurb sa panid 259]

“Usahay makamatikod ko nga namati kog musika nga dili maayo. Pagngon ko dayon ni, kay kon dili, ipakamatarong ko ang akong pagpamati niini.”​—Cameron

[Kahon/​Mga hulagway sa panid 258]

Kalipayi Usab ang Ubang Klase sa Musika

Daghan na bang klase sa pagkaon ang imong gusto karon kay niadtong singko anyos ka pa? Nakatilaw ka man god sa ubang klase sa pagkaon mao nga lamian ka na niini karon. Ingon usab niana ang musika. Ayawg pamati sa usa lang ka klase sa musika. Sulayi pod ang uban.

Ang usa ka paagi mao ang pagtuon sa pagtugtog ug instrumento sa musika. Tinuod, dili kini sayon pero maka- lingaw kini ug masinati ka sa ubang matang sa musika gawas sa kon unsay popular. Asa ka mangitag oras alang niini? Ayaw hutda ang imong panahon sa pagtan-awg TV o pagdulag mga dula sa kompiyuter. Matikdi kon unsay giingon niining mga batan-ona.

“Ang pagtugtog ug instrumento sa musika makalingaw kaayo ug usa ka paagi sa pagpadayag sa imong gibati. Tungod kay nakakat-on man ko sa pagtugtog ug bag-ong mga awit, ganahan na kog lainlaing klase sa musika.”​—Brian, 18, makamaong motambol, mopiano, ug motugtog ug sista.

“Kinahanglang magbansay ka gayod kon gusto kang makakat-on sa pagtugtog. Ug dili sayon ang pagbansay. Apan kon makamao ka nang motugtog bisag usa lang ka piyesa sa musika, malipay gyod ka.”​—Jade, 13, makamaong motugtog ug viola.

“Kon ako gikapoy o naguol, magtugtog kog sista aron ko marelaks. Nindot kaayo ang imong pamati kon magtugtog kag musika nga makapaluag sa dughan.”​—Vanessa, 20, makamaong motugtog ug sista, piano, ug klarinet.

“Abi nako di gyod ko makatugtog nga sama ka maayo sa uban. Apan nagsige gihapon kog praktis, ug karon malipay kaayo ko kon matugtog nakog maayo ang usa ka piyesa sa musika. Mas naapresyar na nako karon ang abilidad sa ubang mga manunugtog.”​—Jacob, 20, makamaong mosista.

[Hulagway sa panid 255]

Ang musika morag pagkaon. Kon maayong klase ug sa hustong gidaghanon, kini makaayo. Kon dili maayong klase bisag gamay lang, kini makadaot