Makab-ot ba ang Relihiyosong Kamatuoran?

SA Sweden sa lungsod sa Uppsala nga nahimutangan sa unibersidad usa ka tawong mausisaon sa espirituwal nga mga butang ang nakahukom sa pagtuon sa mga pagtulon-an sa lainlaing relihiyon sa iyang lungsod, miduaw pa gani sa ilang mga dapit sa pagsimba. Naminaw siya samtang ang ilang klero nagwali, ug iyang giinterbiyu ang pipila ka membro. Iyang namatikdan nga ang mga Saksi ni Jehova lamang ang dayag nga kombinsido nga ilang “nakaplagan ang kamatuoran.” Tungod sa lainlaing relihiyosong mga opinyon nga naglungtad, nahibulong siya kon sa unsang paagi ang mga Saksi nakapangangkon niana.

Ikaw ba mismo nagtuo nga posibleng makab-ot ang kamatuoran may kalabotan sa relihiyon? Posible ba gayod nga matino kon unsay mahimong pagatawgong pangataposang kamatuoran?

Pilosopiya ug ang Kamatuoran

Kadtong nagtuon ug pilosopiya nakaugmad sa panglantaw nga ang pangataposang kamatuoran dili makab-ot sa tawo. Tingali nasayod ka nga ang pilosopiya gihubit ingong “ang siyensiya nga naningkamot sa pagsaysay sa sinugdanan sa paglungtad ug sa kinabuhi.” Apan, ang tinuod, ang pilosopiya wala makahimo niana. Sa Filosofins Historia (Ang Kasaysayan sa Pilosopiya), ang Swekong awtor nga si Alf Ahlberg nagsulat: “Daghang pinolosopo nga pangutana ang maingon-ingon niana nga imposibleng kahatagan kini ug tino nga tubag. . . . Daghang tawo ang nagtuo nga ang tanang metapisikong mga suliran [may kalabotan sa unang mga prinsipyo sa mga butang] iya niining . . . grupoha.”

Tungod niini, kadtong naningkamot sa pagpangitag usa ka tubag sa hinungdanong mga pangutana bahin sa kinabuhi pinaagi sa pilosopiya sagad wala-matagbaw o natugaw. Diha sa iyang librong Tankelinjer och trosformer (Mga Linya sa Hunahuna ug Relihiyosong Pagtuo), ang Swekong awtor nga si Gunnar Aspelin nag-ingon: “Usa ka butang nga atong nakita mao nga ang kinaiyahan walay interes sa tawo kay sa alibangbang ug sa lamok . . . Kita walay gahom, wala gayoy gahom, sa atubangan sa mga puwersa sa kinaiyahan nga nagalihok diha sa uniberso ug dinhi sa atong sulodnong kalibotan. Mao kini ang panglantaw sa kinabuhi nga kasagaran gayod nga makita diha sa literatura sa hinapos sa usa ka siglo diin gibutang sa mga tawo ang ilang pagsalig diha sa kauswagan ug nangandoy ug mas maayong umaabot.”

Ang Pagpadayag ba sa Kamatuoran Gikinahanglan?

Tataw nga ang tawhanong mga paningkamot lamang dili molampos sa pagkaplag sa kamatuoran bahin sa kinabuhi, ug daw sila dili gayod makakab-ot niini. Nan, adunay maayong katarongan sa paghinapos nga gikinahanglan ang usa ka matang sa langitnong pagpadayag. Ang gitawag sa daghan ingong ang basahon sa kinaiyahan naghatag ug pila ka pagpadayag. Bisag wala kini maghatag ug bug-os nga mga detalye bahin sa sinugdanan sa kinabuhi, kini nagpakita hinuon nga dunay usa ka butang nga labawng makapatagbaw kay sa lonlon materyalistikong kahulogan sa kinabuhi. Ang dahon sa sagbot nga nagtubo pataas sa pagkatinuod nagsunod sa mga balaod nga lahi gikan niadtong mga balaod nga nagmando sa tapok sa mga bato diha sa nagkahugno nga lungag. Ang buhing mga butang kinaiyanhong nagatukod ug nagaorganisar sa ilang kaugalingon sa paagi nga dili mahimo sa walay kinabuhing mga butang. Sa ingon ang usa ka iladong estudyante sa balaod ug relihiyon may pasikaranan sa paghinapos: “Ang iyang [sa Diyos] dili-makita nga mga hiyas tin-awng makita sukad sa paglalang sa kalibotan padayon, tungod kay kini sila maila pinaagi sa mga butang nga gihimo.”​—Roma 1:20.

Apan aron masayod kon kinsay responsable niining tanang pagtukod ug pag-organisar, kinahanglan nato ang dugang pagpadayag. Dili ba kita angayng modahom nga naglungtad ang maong pagpadayag? Dili ba makataronganon nga magdahom nga ang Usa nga responsable sa kinabuhi niining yutaa magpadayag sa iyang kaugalingon ngadto sa iyang mga linalang?

Gipangangkon sa Bibliya ang ingon nga pagpadayag. Niining magasina among gipresentar kanunay ang maayong mga katarongan sa pagdawat niining maong pangangkon, ug daghang tawong may kaisipan ang midawat niini. Ang kamatuoran nga sinserong gipatin-aw sa mga tawong nagsulat sa Bibliya nga dili nila kaugalingon ang ilang gisulat talagsaon na kaayo. Kapin sa 300 ka higayon, makita nato ang mga manalagna sa Bibliya nga migamit sa mga ekspresyong sama sa, “Mao kini ang giingon ni Jehova.” (Isaias 37:33; Jeremias 2:2; Nahum 1:12) Tingali nasayod ka nga ang mga lalaki ug mga babaye nga nagsulat ug mga libro o mga artikulo kasagarang gusto gayod nga isulat ang ilang ngalan ingong awtor sa ilang mga basahon. Apan, kadtong nagsulat sa Bibliya wala magpaila sa ilang kaugalingon; sa pipila ka higayon lisod tinoon kon kinsa ang nagsulat sa usa ka bahin sa Bibliya.

Laing bahin sa Bibliya nga tingalig imong makaplagang hinungdanon mao ang pagkaharmoniya mismo niini. Kini maoy talagsaon gayod, kon isipon nga ang 66 ka basahon sa Bibliya gisulat sulod sa kapin sa 1,600 ka tuig nga yugto. Pananglitan mosulod ka sa usa ka publikong librarya ug mopilig 66 ka relihiyosong mga basahon nga gisulat sa sulod sa yugto nga kapin sa 16 ka siglo. Dayon imong ipatagik kining tagsatagsa ka basahon ingong usa ka tomo. Makadahom ka ba nga kanang maong tomo adunay usa ka tema ug nagkaharmoniyang mensahe? Dili gayod. Magkinahanglan kana ug milagro. Tagda kini: Ang mga basahon sa Bibliya adunay usa ka komon nga tema, ug kini nagpanghimatuod sa usag usa. Kini nagpakita nga adunay usa lamang ka utok, o awtor, nga nagdireher kon unsay itala sa mga magsusulat sa Bibliya.

Hinunoa, makakita kag usa ka bahin nga magpamatuod sa langitnong tinubdan sa Bibliya nga labaw kay sa bisan unsa pa. Mga tagna​—impormasyon nga gisulat ug una labot sa mga butang nga tinong mahitabo sa umaabot. Ang mga ekspresyong sama sa, “Mahitabo nga nianang adlawa” ug, “Mahitabo sa ulahing bahin sa mga adlaw” maoy talagsaon sa Bibliya. (Isaias 2:2; 11:10, 11; 23:15; Ezekiel 38:18; Oseas 2:21-23; Zacarias 13:2-4) Daghang gatosan ka tuig una pa mitungha si Jesu-Kristo sa yuta, ang mga tagna sa Hebreohanong Kasulatan naghatag ug mga detalye bahin sa iyang kinabuhi​—gikan sa iyang pagkatawo ngadto sa iyang kamatayon. Walay laing makataronganong panghinapos ang mahimong makab-ot gawas nga ang Bibliya maoy tinubdan sa kamatuoran bahin sa kinabuhi. Si Jesus mismo nagpamatuod niini uban niining mga pulonga: “Ang imong pulong maoy kamatuoran.”​—Juan 17:17.

Relihiyon ug ang Kamatuoran

Bisan ang daghang nangangkong nagtuo sa Bibliya nagtuo nga ang bug-os nga kamatuoran dili makab-ot. Ang klerigo sa T.B. nga si John S. Spong mikomento: “Kita kinahanglang . . . magbag-o gikan sa pagtuo nga nabatonan nato ang kamatuoran ug ang uban kinahanglang motuo sa atong panghunahuna nga ang pangataposang kamatuoran dili nato makab-ot.” Usa ka Romano Katolikong awtor, si Christopher Derrick, naghatag ug usa ka katarongan alang sa maong negatibong mga hunahuna bahin sa pagkaplag sa kamatuoran: “Ang bisan unsang paghisgot bahin sa relihiyosong ‘kamatuoran’ nagpasabot ug usa ka matang sa pangangkon nga nahibalo . . . Gipasabot mo nga malagmit nasayop ang uban; ug nga kana dili gayod madawat.”

Hinunoa, ingong tawong may kaisipan, maayo alang kanimo nga tagdon ang pipila ka hinungdanong mga pangutana. Kon ang kamatuoran dili makab-ot, nganong nag-ingon si Jesu-Kristo: “Inyong mahibaloan ang kamatuoran, ug ang kamatuoran magpagawas kaninyo”? Ug nganong ang usa sa mga apostoles ni Jesus nag-ingon nga kabubut-on sa Diyos nga ang “tanang matang sa mga tawo maluwas ug makadangat sa tukmang kahibalo sa kamatuoran”? Nganong ang pulong “kamatuoran” mabasa kapin sa usa ka gatos ka beses diha sa Kristohanong Gregong Kasulatan may kalabotan sa pagtuo? Oo, ngano, kon ang kamatuoran dili pa makab-ot?​—Juan 8:32; 1 Timoteo 2:3, 4.

Sa pagkatinuod, si Jesus wala lamang magkuha sa atong pagtagad nga makab-ot ang kamatuoran kondili nagpakita pa nga ang pagkaplag niini gikinahanglan aron ang atong pagsimba pagauyonan sa Diyos. Sa dihang ang usa ka babayeng Samaritanhon nahibulong kon unsa ang tinuod nga matang sa pagsimba​—ang pagsimba ba nga gituman sa mga Hudiyo sa Jerusalem o ang gituman sa mga Samaritanhon sa Bukid Gerizim​—si Jesus wala motubag pinaagi sa pag-ingon nga ang kamatuoran dili makab-ot. Hinunoa, siya nag-ingon: “Ang matuod nga mga magsisimba mosimba sa Amahan pinaagi sa espiritu ug kamatuoran, kay, sa pagkatinuod, ang Amahan nagapangita sa mga ingon kanila nga mosimba kaniya. Ang Diyos maoy usa ka Espiritu, ug silang nagasimba kaniya kinahanglang mosimba pinaagi sa espiritu ug kamatuoran.”​—Juan 4:23, 24.

Daghang tawo ang nangangkon nga, ‘Ang Bibliya mahimong ipatin-aw sa lainlaing paagi, busa ang tawo dili gayod makaseguro kon unsa ang kamatuoran.’ Apan ang Bibliya ba tinuod nga gisulat sa lubog nga paagi nga dili ka makatino kon sa unsang paagi kini sabton? Ingnon ta, ang pila ka matagnaon ug simbolikong pinulongan tingali lisod sabton. Pananglitan, giingnan sa Diyos ang manalagnang si Daniel nga ang iyang basahon, nga naundan sa daghang matagnaong pinulongan, dili masabtan sa bug-os hangtod sa “panahon sa kataposan.” (Daniel 12:9) Ug dayag nga ang pila ka mga sambingay ug mga simbolo kinahanglang ipatin-aw.

Hinunoa, tin-aw nga kon bahin sa paninugdang Kristohanong mga pagtulon-an ug moral nga mga sukdanan nga hinungdanon alang sa pagsimba sa Diyos sa kamatuoran, ang Bibliya prangka kaayo. Wala kini magtugot ug nagkasumpaking mga interpretasyon. Diha sa sulat ngadto sa mga taga-Efeso, ang Kristohanong pagtuo gihisgotan ingong “usa,” nga nagpakita nga walay daghang pagtuo. (Efeso 4:4-6) Tingali nahibulong ka, ‘Kon ang Bibliya dili hustong ikapatin-aw sa lainlaing paagi, nganong adunay daghan kaayong lainlaing “Kristohanong” mga denominasyon?’ Makaplagan nato ang tubag kon mobalik kita sa panahon dili pa dugay human nangamatay ang mga apostoles ni Jesus ug naugmad ang apostasiya gikan sa matuod nga Kristohanong pagtuo.

‘Ang Trigo ug ang mga Bunglayon’

Gitagna ni Jesus kining maong apostasiya diha sa iyang sambingay bahin sa trigo ug sa mga bunglayon. Si Jesus mismo nagpatin-aw nga “ang trigo” naghawas sa tinuod nga mga Kristohanon; “ang mga bunglayon” naghawas sa bakak, o apostatang, mga Kristohanon. “Samtang ang mga tawo nangatulog,” matud ni Jesus, usa ka “kaaway” magpugas ug mga bunglayon diha sa umahan sa trigo. Kining maong pagpugas nagsugod human mangatulog sa kamatayon ang mga apostoles. Gipakita sa sambingay nga kini nga pagsagol sa tinuod nga mga Kristohanon uban sa bakak magpadayon hangtod sa “konklusyon sa sistema sa mga butang.” Mao nga, sa paglabay sa daghang siglo, ang ilhanan sa tinuod nga mga Kristohanon nalubog tungod kay ang relihiyosong umahan gidominahan niadtong mga Kristohanon lamang sa ngalan. Apan, sa “konklusyon sa sistema sa mga butang,” may mahitabong kausaban. “Ang Anak sa tawo” magpadala “sa iyang mga manulonda” aron bahinbahinon ang bakak nga mga Kristohanon gikan sa tinuod nga mga Kristohanon. Kini nagkahulogan nga ang Kristohanong kongregasyon sayon nang mailhan, nga mapasig-uli ang kahimtang niini sama sa panahon sa mga apostoles.​—Mateo 13:24-30, 36-43.

Ang mga tagna ni Isaias ug ni Miqueas nagtagna sa maong pagpanigom pag-usab sa matuod nga mga magsisimba “sa ulahing bahin sa mga adlaw.” Si Isaias nag-ingon: “Mahinabo sa ulahing bahin sa mga adlaw nga ang bukid sa balay ni Jehova pagatukoron sa ibabaw sa tumoy sa kabukiran, ug igatuboy ibabaw sa mga bungtod; ug ngadto niini ang tanang mga nasod magaganayan. Ug daghang katawhan ang mangadto ug manag-ingon: ‘Umari, kamong katawhan, ug manungas kita sa bukid ni Jehova, ngadto sa balay sa Diyos ni Jacob; ug kita pagatudloan niya sa iyang mga dalan, ug manlakaw kita sa iyang mga alagianan.’” Ang tin-aw nga pagsusi sa mga panghitabo magpakita nga ang tagna ni Isaias nagkatuman sa atong panahon.​—Isaias 2:2, 3; Miqueas 4:1-3.

Hinunoa, ang pagtubo sa Kristohanong kongregasyon wala mahimo pinaagi sa paningkamot sa tawo. Si Jesus nagtagna nga siya magapadala “sa iyang mga manulonda” aron himoon ang pagpanigom nga buluhaton. Gipaila usab niya ang usa ka linaing katuyoan alang niini: “Niana nga panahon ang mga matarong mosidlak ingon kamadan-agon sa adlaw diha sa gingharian sa ilang Amahan.” (Mateo 13:43) Kini nagpakita nga usa ka malamdagon, o edukasyonal, nga buluhaton ang pagahimoon sa tibuok kalibotan sa Kristohanong kongregasyon.

Ang mga Saksi ni Jehova nakakita sa katumanan niining mga tagnaa diha sa edukasyonal nga buluhaton nga ilang ginahimo diha sa 232 ka kayutaan karon. Pinaagi sa pagtandi sa mga pagtulon-an, mga sukdanan sa paggawi, ug organisasyon sa mga Saksi uban sa Bibliya, ang mga tawong dili-mapihigon makasabot nga kini kaharmoniya sa unang-siglong Kristohanong kongregasyon. Ang mga Saksi nagtawag sa ilang pagtuo ingong “ang kamatuoran” apan dili tungod sa pagtuo sa personal nga pagkalabaw. Hinunoa, gihimo nila kini tungod kay ilang gitun-ag maayo ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya, ug ilang gisunod kini ingong ang bugtong sukdanan diin ang relihiyon masukod sa hustong paagi.

Ang unang mga Kristohanon nagtawag sa ilang pagtuo ingong “ang kamatuoran.” (1 Timoteo 3:15; 2 Pedro 2:2; 2 Juan 1) Ang kamatuoran alang kanila kinahanglang mao usab ang kamatuoran alang kanato karon. Ang mga Saksi ni Jehova nagdapit sa tanan sa pagtino niana alang sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagtuon sa Bibliya. Kami nanghinaot nga pinaagi sa paghimo niana imong maeksperyensiyahan usab ang kalipay nga moresulta dili lamang tungod sa pagkakaplag ug usa ka relihiyon nga milabaw sa uban kondili sa pagkakaplag sa kamatuoran!

[Kahon sa panid 5]

PIPILA KA PILOSOPIYA BATOK SA KAMATUORAN

POSITIVISM: Ang hunahuna nga ang tanang ideya bahin sa relihiyosong mga butang maoy dili-kapamatud-ang binuang ug nga ang tumong sa pilosopiya mao ang paghiusa sa positibong mga siyensiya aron matukod ang katibuk-an.

EXISTENTIALISM: Ang mga sumusunod niini naimpluwensiyahan gayod sa mga kalisang sa Gubat sa Kalibotan II ug busa nakabaton ug negatibong hunahuna bahin sa kinabuhi. Gipasiugda niini ang pagsusi sa kasakitan sa tawo atubangan sa kamatayon ug sa kahaw-ang sa kinabuhi. Ang existentialist nga awtor nga si Jean-Paul Sartre nag-ingon nga sanglit walay Diyos, ang tawo biniyaan ug naglungtad sa usa ka uniberso nga wala gayoy pagtagad.

SKEPTICISM: Nagtuo nga pinaagi sa obserbasyon ug katarongan imposibleng maabot ang bisan unsang makataronganon, kaylap nga kahibalo​—bisan unsang kamatuoran—​bahin sa paglungtad.

PRAGMATISM: Nagtimbangtimbang sa tinuod nga bili sa atong mga pagtuo pinaagi lamang sa ilang praktikal nga relasyon niini sa kaayohan sa tawo, sama sa pag-usab sa edukasyon, moral, ug politika. Wala niini isipa nga ang kamatuoran sa kaugalingon adunay bili.

[Picture Credit Line sa panid 2]

Page 3: Second from left: Courtesy of The British Museum; Right: Sung Kyun Kwan University, Seoul, Korea