“Ang Gugma Dili Gayod Mapakyas”

SUMALA SA GIASOY NI SAMUEL D. LADESUYI

Natingala ako sa dihang ako nagpalandong sa katuigan ug nakita ang tanan nga nalampos. Si Jehova naghimog kahibulongang mga butang sa tibuok yuta. Sa Ilesha, Nigeria, ang pipila kanamo nga nagsugod pagsangyaw niadtong 1931 nahimong 36 ka kongregasyon. Ang duolan sa 4,000 nga nagmantala sa Nigeria sa dihang ang unang mga graduwado sa Watchtower Bible School of Gilead miabot niadtong 1947 miuswag ngadto sa kapin sa 180,000. Sa unang mga adlaw, wala namo damha, ni bisan gihanduraw namo, ang pag-usbaw nga mahitabo. Pagkamapasalamaton nako nga may bahin ako niining kahibulongang buluhaton! Paasoya ninyo ako bahin niini.

ANG akong amahan nagnegosyo ug mga pusil ug pulbora sa kalungsoran; panagsa ra siyang anaa sa balay. Sa akong nahibaloan may pito siya ka asawa, apan dili tanan nagpuyo uban kaniya. Ang akong amahan nakapanunod sa akong inahan gikan sa iyang magulang nga lalaki nga namatay. Nahimo siyang iyang ikaduhang asawa, ug ako nagpuyo uban kaniya.

Usa niana ka adlaw si Papa mipauli gikan sa pagduaw sa iyang unang asawa, nga nagpuyo sa kasikbit nga balangay. Samtang didto siya, iyang nasayran nga ang akong igsoong lalaki sa amahan nag-eskuyla. Ang akong igsoong lalaki sa amahan nag-edad ug diyes anyos, sama sa akong pangedaron. Busa si Papa mihukom nga ako moeskuyla usab. Gihatagan ko niya ug siyam ka dako​—tulo ka dako alang sa libro nga tun-anan ug unom ka dako alang sa papan nga sulatanan. Kadto maoy sa 1924.

Usa ka Grupo sa Pagtuon sa Bibliya Naporma

Gikan sa akong sayong panuigon, mahiligon na ako sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya. Malingaw ako sa mga klase sa Bibliya sa eskuylahan ug kanunayng dayegon sa akong mga magtutudlo sa Sunday school. Busa niadtong 1930, gipahimuslan nako ang kahigayonan sa pagtambong sa usa ka pakigpulong nga gipahayag sa nagaduaw nga usa ka Estudyante sa Bibliya, usa sa unang misangyaw sa Ilesha. Human sa pakigpulong, gipahimutangan niya ako ug kopya sa librong The Harp of God sa pinulongang Yoruba.

Kanunay akong magtambongan sa Sunday school. Niadtong panahona misugod ako sa pagdala sa The Harp of God ug gigamit kana sa pagpanghimakak sa pipila ka doktrina nga ginatudlo didto. Miresulta ang mga panaglalis, ug kanunay akong pasidan-an sa mga lider sa iglesya nga dili mosunod sa maong ‘bag-ong pagtulon-an.’

Sa misunod nga tuig, samtang naglakaw sa karsada, naabtan nako ang grupo sa mga tawo nga namati sa usa ka lalaki nga nagpakigpulong kanila. Ang mamumulong mao si J. I. Owenpa, usa ka Estudyante sa Bibliya. Gipadala siya didto ni William R. Brown (subsob nga gitawag ug Bible Brown), nga maoy nagdumala sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian gikan sa Lagos.a Nasayran nako nga ang usa ka gamayng grupo sa pagtuon sa Bibliya ang naporma sa Ilesha aron tun-an ang The Harp of God, busa ako miduyog kanila.

Ako ang kinabataan sa grupo​—nagtungha pa lamang nga batang lalaki, nga mga 16 anyos ang edad. Kasagaran maulaw unta ako, mahadlok pa gani, nga suod nga makighugoyhugoy sa mga lalaki nga nag-edad ug kapin sa 30 anyos ug mas tigulang pa niana. Apan nalipay kaayo sila nga makauban nila ako, ug ila akong gidasig. Sama silag akong mga amahan.

Pagsupak sa Klero

Sa wala madugay misugod kami pag-atubang ug grabeng pagsupak gikan sa klero. Ang mga Katoliko, mga Anglikano, ug uban pa, nga kaniadto nag-awayay sa usag usa, niadtong panahona nagkahiusa batok kanamo. Sila nakigkonsabo sa lokal nga mga pangulo sa paghimog aksiyon sa pagbugnaw kanamo. Gipadala nila ang mga polis sa pag-ilog sa among mga libro, nga nag-angkon nga kini makadaot sa mga tawo. Apan, ang polis sa distrito nagpasidaan nga wala silay katungod sa pagkuha sa mga libro, ug duha ka semana sa ulahi ang mga libro giuli.

Human niini gipatawag kami sa usa ka miting diin among nahimamat ang oba, o kinalabwang pangulo, uban sa ubang iladong mga tawo sa lungsod. Mga 30 kami ka buok niadtong panahona. Ang tuyo mao ang pagpahunong kanamo sa pagbasa sa “peligrosong” mga libro. Nangutana sila kon kami mga langyaw ba, apan sa dihang ilang gisuling ang among mga nawong, sila miingon, “Taga-dinhi ra ni sila, bisan tuod may pipila nga dili taga-dinhi taliwala kanila.” Ila kaming giingnan nga dili nila buot nga mopadayon kami sa pagtuon sa mga libro sa usa ka relihiyon nga makadaot kanamo.

Mipauli kami nga walay bisan unsang gisulti, kay nakahukom na kami nga dili maminaw niadtong iladong mga tawo. Kadaghanan kanamo nalipay kaayo sa among nakat-onan ug determinado nga mopadayon sa pagtuon. Busa, bisan tuod may pipila nga nahadlok ug mibulag sa among grupo, kadaghanan kanamo nagpadayon sa among pagtuon didto sa buhatan sa usa ka panday. Wala kami ing konduktor. Giablihan namo kini sa pag-ampo ug unya nagpulipuli lang pagbasa sa mga parapo sa libro. Human sa mga usa ka oras, nag-ampo na usab kami ug unya namauli. Apan gipanid-an kami, ug ang mga pangulo ug relihiyosong mga lider nagpadayon sa pagpatawag kanamo matag duha ka semana ug nagpasidaan kanamo nga dili magtuon sa basahon sa mga Estudyante sa Bibliya.

Kasamtangan, naningkamot kami sa paggamit sa diyutayng kahibalo nga among nabatonan sa pagtabang sa katawhan, ug daghan ang miuyon kanamo. Sa tinagsatagsa, ang mga tawo miduyog kanamo. Kami nalipay kaayo, apan diyutay ra gihapon ang among nasayran bahin sa relihiyon nga among gipakig-ubanan.

Sayo sa 1932 usa ka igsoong lalaki ang miabot gikan sa Lagos sa pagtabang sa pag-organisar kanamo, ug pagka-Abril miabot usab si “Bible” Brown. Sa pagkakita nga dihay grupo nga mikabat ug duolan sa 30, si Igsoong Brown nangutana bahin sa pag-uswag nga among nahimo diha sa among pagbasa. Amo siyang gisultian sa tanan namong nahibaloan. Siya miingon nga andam na kaming mabawtismohan.

Sanglit ting-init kadto, kinahanglang mobiyahe kami paingon sa usa ka suba nga 14 kilometros ang gilay-on gikan sa Ilesha, ug mga 30 kanamo ang nabawtismohan. Sukad niadto gibati namong kuwalipikado ingong mga magsasangyaw sa Gingharian ug misugod sa pagpamalaybalay. Wala namo damha nga buhaton kini, apan niadtong tungora naghinamhinam kami nga ipaambit sa uban ang among nakat-onan. Kinahanglang mangandam kami pag-ayo aron may suportar gikan sa Bibliya sa pagpanghimakak sa bakak nga mga doktrina nga among maatubang. Busa sa among mga tigom, ginahisgotan namo ang mga doktrina, nga nagtinabangay ang usag usa sa kon unsay among nahibaloan.

Among Kalihokan sa Pagsangyaw

Among nakobrehan ang lungsod sa among pagsangyaw. Biaybiayon kami ug singgitan sa mga tawo, apan wala namo kadto igsapayan. Dako kaayo ang among kalipay tungod kay among nabatonan ang kamatuoran, bisan tuod nga daghan pa ang angay namong kat-onan.

Mamalaybalay kami kada Dominggo. Ang mga tawo magpatunghag mga pangutana, ug sulayan namo kana pagtubag. Sa ma-Dominggo sa gabii magpakigpulong kami sa publiko. Wala kami ing Kingdom Hall, busa magtigom kami sa gawas. Magtigom kami sa mga tawo, magpakigpulong, ug magdapit kanila sa pagpatugbaw ug mga pangutana. Usahay mosangyaw kami sa mga simbahan.

Mobiyahe usab kami ngadto sa mga dapit diin ang mga tawo wala pa makadungog bahin sa mga Saksi ni Jehova. Kasagaran, magbisikleta kami, apan usahay abangan namo ang usa ka bus. Inig-abot namo sa usa ka balangay, mobusina kamig kusog. Madunggan kami sa tibuok balangay! Ang mga tawo magdali sa pagsusi kon unsay nahitabo. Dayon among ipahayag ang among mensahe. Inigkahuman namo, ang mga tawo mag-ilogay sa pagkuhag mga kopya sa among mga basahon. Nakapahiluna kami ug daghan kaayong basahon.

Mahinamon namong gipaabot ang pag-anhi sa Gingharian sa Diyos. Nahinumdom ko nga sa dihang nadawat namo ang 1935 Yearbook, usa sa mga igsoon, sa pagkakita sa bug-os nga eskedyul sa mga panaghisgot sa teksto sa tibuok tuig, nangutana: “Nagpasabot ba kini nga ato pang kompletohon ang laing entirong tuig una pa moabot ang Armageddon?”

Sa pagtubag ang konduktor miingon: “Naghunahuna ka ba, brad, nga kon ang Armageddon moabot ugma, mohunong na kita pagbasa sa Yearbook?” Sa dihang ang igsoon miingong dili, ang konduktor miingon: “Nan nganong nabalaka ka man?” Kami naghinamhinam kaniadto, ug naghinamhinam gihapon karon, sa adlaw ni Jehova.

Ang Katuigan sa Gubat

Panahon sa ikaduhang gubat sa kalibotan, gidili ang importasyon sa among mga libro. Usa ka igsoon sa Ilesha wala tuyoang nagtanyag sa librong Riches ngadto sa usa ka polis. Ang polis nangutana: “Kang kinsa man ning libro?” Ang igsoon miingon nga iyaha kadto. Ang polis miingon nga kadto maoy gidiling libro, gidala siya sa estasyonan, ug gibilanggo.

Miadto ako sa estasyonan sa polis ug, human makapangutana, gipiyansahan ang igsoon. Unya akong giteleponohan si Igsoong Brown sa Lagos sa pagpahibalo kaniya kon unsay nahitabo. Nangutana usab ako kon duna bay balaod nga nagdili sa pagpanagtag sa among mga libro. Giingnan ako ni Igsoong Brown nga ang importasyon lamang, dili ang pagpanagtag, sa among mga libro ang gidili. Tulo ka adlaw sa ulahi, si Igsoong Brown nagpadalag igsoong lalaki gikan sa Lagos sa pagsusi kon unsay nahitabo. Kining igsoona mihukom nga kaming tanan kinahanglang mosangyaw pagkasunod adlaw dala ang mga magasin ug mga libro.

Nagbulagbulag kami sa lainlaing mga direksiyon. Human sa mga usa ka oras, gitaho kanako nga kadaghanan sa mga igsoon gidakop. Busa ang miduaw nga igsoon ug ako miadto sa estasyonan sa polis. Ang polis midumili sa pagpaminaw sa among saysay nga ang mga libro wala idili.

Ang 33 ka igsoon nga gidakop gipadala sa Pangulong Mahistrado sa Korte sa Ife, ug ako silang giubanan. Ang mga lungsoranon nga nakakita kanamo nga gidala naninggit, “Natapos na karon ang buluhaton niining mga tawhana. Dili na sila mobalik dinhi.”

Ang sumbong gipahayag ngadto sa pangulong mahistrado, nga usa ka Nigeriano. Ang tanang libro ug mga magasin gipakita. Nangutana siya kon kinsay nag-awtorisar sa hepe sa kapolisan sa pagdakop niining mga tawhana. Ang hepe sa kapolisan mitubag nga siya misunod sa mando gikan sa polis sa distrito. Ang pangulong mahistrado nagpatawag sa hepe sa kapolisan ug sa upat sa among mga hawas, lakip kanako, ngadto sa iyang sala.

Siya nangutana kon kinsa si G. Brown. Amo siyang giingnan nga siya ang hawas sa Watch Tower Society sa Lagos. Dayon iya kaming giingnan nga nakadawat siya ug telegrama gikan kang G. Brown mahitungod kanamo. Iyang giundang ang paghusay sa kaso niadtong adlawa ug mitugot nga piyansahan ang mga igsoon. Sa misunod nga adlaw iyang giabsuwelto ang mga igsoon, nga nagpagawas kanila, ug iyang gimandoan ang kapolisan sa pag-uli sa mga libro.

Mibalik kami sa Ilesha, nga nanag-awit. Sa makausa pa ang mga tawo misugod sa pagsinggit, apan niadtong panahona sila nanag-ingon, “Namalik na usab sila!”

Sukdanan ni Jehova sa Kaminyoon Gitin-aw

Maoy niadtong 1947 nga ang unang tulo ka graduwado sa Gilead nangabot sa Nigeria. Usa niining mga igsoona, si Tony Attwood, ania gihapon dinhi, nag-alagad sa Bethel sa Nigeria. Sukad niadtong panahona, nakita namo ang dagkong mga kausaban sa organisasyon ni Jehova sa Nigeria. Usa sa dagkong mga kausaban mao ang among panghunahuna sa poligamiya.

Akong giminyoan si Olabisi Fashugba niadtong Pebrero 1941 ug may igong kahibalo sa pagkaamgo nga dili na mokuha ug dugang mga asawa. Apan hangtod sa 1947 sa dihang ang mga misyonaryo nangabot, ang poligamiya komon gihapon diha sa mga kongregasyon. Ang mga igsoon nga daghan ug asawa giingnan nga sila nakigminyo ug kapin sa usa ka asawa nga wala masayod nga sayop kadto. Busa kon sila may duha o tulo o upat o lima ka asawa, mahimong magpabilin sila uban kaniya, apan dili na niya dugangan pa. Mao kana ang polisa namo.

Daghang tawo ang nagtinguha nga moduyog kanamo, ilabina ang Sosyedad sa mga Kerubin ug Serapin sa Ilesha. Sila miingon nga ang mga Saksi ni Jehova mao lamang ang katawhan nga nagtudlo sa kamatuoran. Miuyon sila sa among mga pagtulon-an ug buot nga himoong mga Kingdom Hall ang ilang mga simbahan. Nanglimbasog kami sa pagpalampos niining maong panaghiusa. May mga sentro pa gani kami sa pagbansay sa ilang mga ansiano.

Unya miabot ang bag-ong giya mahitungod sa poligamiya. Usa sa mga misyonaryo mipakigpulong panahon sa usa ka sirkitong asembliya niadtong 1947. Naghisgot siya bahin sa maayong panggawi ug mga pamatasan. Sunod iyang gikutlo ang 1 Corinto 6:9, 10, nga nag-ingon nga ang mga dili-matarong dili makapanunod sa Gingharian sa Diyos. Dayon midugang siya: “Ug ang mga poligamista dili makapanunod sa Gingharian sa Diyos!” Ang mga mamiminaw naninggit: “Unsa, ang mga poligamista dili makapanunod sa Gingharian sa Diyos!” Misangpot ang pagkabahinbahin. Sama kadto sa gubat. Daghan sa bag-ong kaubanan mihunong sa pagpakig-uban, nga nag-ingon: “Salamat sa Diyos, wala kami mahinayak pag-apil niining relihiyona.”

Apan, ang kadaghanan sa mga igsoon misugod pagtul-id sa ilang kaminyoon pinaagi sa paghatag ug kagawasan sa ilang sobrang mga asawa. Gihatagan nila sila ug salapi ug miingon, ‘Sanglit batan-on ka pa, lakaw pangitag laing bana. Nasayop ako sa pagpakigminyo kanimo. Karon kinahanglang mahimo akong usa ka bana sa usa ka asawa.’

Sa wala madugay mitungha ang laing suliran. Ang pipila, human makahukom nga ipabilin ang usa ka asawa ug hatagag kagawasan ang uban, nag-usab sa ilang mga hunahuna ug mihukom nga buot nilang kuhaon pagbalik ang usa sa ilang mga asawa ug hatagag kagawasan ang usa nga ilang gipabilin kanhi! Busa misugod na usab ang kasamok.

Ang dugang giya miabot gikan sa hedkuwarter sa Brooklyn, nga gipasikad sa Malakias 2:14, nga naghisgot sa “asawa sa imong pagkabatan-on.” Ang giya mao nga ipabilin sa mga bana ang unang asawa nga ilang giminyoan. Mao kadtoy paagi nga sa kataposan nasulbad ang suliran.

Mga Pribilehiyo sa Pag-alagad

Niadtong 1947 ang Sosyedad misugod sa pagpalig-on sa mga kongregasyon ug nag-organisar niini ngadto sa mga sirkito. Buot nilang magtudlo ug hamtong nga mga igsoong lalaki nga mas daghag nahibaloan ingong ‘mga alagad ngadto sa kaigsoonan,’ nga gitawag karon ug mga magtatan-aw sa sirkito. Gipangutana ako ni Igsoong Brown kon dawaton ko ba ang maong pagtudlo. Ako miingon nga ang katarongan kon nganong gibawtismohan ako mao ang pagbuhat sa kabubut-on ni Jehova, nga midugang: “Ikaw gani ang nagbawtismo kanako. Kon may kahigayonan karon nga moalagad kang Jehova nga mas bug-os pa, sa imong hunahuna mobalibad kaha ako?”

Sa Oktubre niadtong tuiga, pito kanamo ang gipaadto sa Lagos ug gibansay una kami gipadala sa sirkitong buluhaton. Niadtong mga adlawa dagko ang mga sirkito. Ang tibuok nasod gibahin ngadto sa pito lamang ka sirkito. Diyutay ra ang mga kongregasyon.

Ang among buluhaton ingong mga alagad ngadto sa mga igsoon malisod. Magbaktas kami ug daghang milya matag adlaw, kasagaran latas sa mainit kaayo ug umog nga tropikanhong kalasangan. Matag semana kinahanglang mobiyahe kami gikan sa balangay ngadto sa balangay. May mga panahong bation nako nga ang akong mga bitiis malup-og. Usahay akong bation nga ako himatyon na! Apan may dakong kalipay usab, ilabina sa pagkakita sa nagauswag nga gidaghanon sa mga tawo nga misagop sa kamatuoran. Aw, sa pito lamang ka tuig, ang gidaghanon sa mga magmamantala sa nasod kaupat pil-a!

Ako nakigbahin sa sirkitong buluhaton hangtod sa 1955 sa dihang ang dili-maayong panglawas nagpugos kanako sa pagbalik sa Ilesha, diin gitudlo ako ingong magtatan-aw sa siyudad. Ang pagkaanaa sa balay nagpaarang kanako sa paggugol ug dugang pagtagad sa pagtabang sa akong pamilya sa espirituwal. Karon ang tanang unom nako ka mga anak matinumanong nag-alagad kang Jehova.

Ang Tinuod nga Gugma Dili Gayod Mapakyas

Kon palandongon ko ang nanglabayng katuigan, daghan kaayo akog angayng pasalamatan. Dihay mga kahigawad, mga kaguol, ug sakit, apan diha usab ing dagayang kalipay. Bisan tuod ang among kahibalo ug pagsabot naugmad latas sa katuigan, nakakat-on ako pinaagi sa kasinatian sa kahulogan sa 1 Corinto 13:8, nga nag-ingon: “Ang gugma dili gayod mapakyas.” Kon nahigugma ka kang Jehova ug kanunayng nagmasinundanon diha sa pag-alagad kaniya, tabangan ka niya latas sa imong mga kalisdanan ug dagaya kang panalanginan.

Ang kahayag sa kamatuoran nagakasanag ug nagakasanag. Sa mga adlaw sa dihang kami unang nagsugod, kami naghunahuna nga ang Armageddon sa dili madugay moabot; mao kadtong nagdali kami sa paghimo sa among maarangan. Apan kadtong tanan maoy alang sa among kaayohan. Mao kanay hinungdan nga ako mouyon sa mga pulong sa salmista: “Dayegon ko si Jehova samtang buhi pa ako. Magaawit ako sa akong Diyos samtang buhi pa ako.”​—Salmo 146:2.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 23]

Si Samuel uban ni Milton Henschel niadtong 1955

[Hulagway sa panid 24]

Si Samuel uban sa iyang asawa, si Olabisi