Dili Ka ba Gustong Sawayon?

MAKADUMDOM ka ba sa kataposang panahon nga gisaway ka? Kini mahitabo sa tanan matag karon ug unya tungod sa lainlaing mga hinungdan.

Tingali may nagsaway kanimo aron mabayaw siya. Kasagaran, hinuon, ang pagsaway nagagikan sa usa ka tawo nga tinuod interesado sa imong kaayohan: Namatikdan sa imong bana ang usa ka depekto sa imong linutoan; ang imong asawa miingon nga ang imong korbata dili bagay sa imong amerkana; ang usa ka higala nagsaway nimo tungod sa dili pag-atiman sa imong panglawas. O ang pagsaway tingali maoy aron sa pagdisiplina, sama sa gikan sa usa ka amo o ginikanan (kon ikaw menor de edad), aron matul-id ang imong gisulti o gibuhat.

Bisan unsay kahimtang, gidawat ba nimo ang pagsaway? O naglagot ka, tingalig nagsulti pa kaniya nga dili manghilabot?

Alang sa daghan, ang pagdawat sa pagsaway makasakit nga kasinatian. Sila masuko, mayugot. Ang uban mawad-ag pagsalig, maghinapos nga ‘Ako walay mabuhat nga husto’ ug maguol kaayo.

Apil ka ba sa mga dili gustong masaway? Dili ka talagsaon; gibati kana sa daghan. Matun-an ba nimo ang pagdawat sa pagsaway nga dili kaayo masakit, nga dili magpasobra sa pagsanong? Kining artikuloha motugkad sa unom ka paagi nga ang pagsaway mahimong mas maangayan. Sila basin makatabang nimo sa pagwagtang, o labing menos pagmenos, sa kasakit sa pagsaway.

1. Dawata ang Pagsaway

Daw katingad-anan ba alang kanimo nga ang pila ka tawo gustog pagsaway, nga mangita pa niana? Ang magasing Bits and Pieces miingon: “Ang utokang mga lider . . . nahibalo nga sila masayop sa usa ka tinong porsiento sa panahon. Kana ang hinungdan nga buot nila ang magkaatbang nga mga panghunahuna​—aron mamenosan ang mga sayop sa dili pa sila mahimo, ug aron matul-id ang nangaging mga sayop sa labing madali kutob sa mahimo.”

Maingon nga ang uban makakita sa mga bahin sa atong dagway nga dili nato makita​—nabalit-ad nga kuwelyo, hiwi nga korbata​—mao nga sila makakita sa mga bahin sa atong personalidad nga dili nato makita. Isipa ang ilang mga komento nga makatabang inay peligroso. Himoa kana nga usa ka makapalig-ong kasinatian.

2. Kontrolaha ang Imong Pinakagrabeng Tigsaway

Grabe ka bang mosaway sa imong kaugalingon? Mabalaka ka ba sa imong mga kahuyangan? O kon may mopunting nimo sa usa ka depekto, sa hunahuna idugang ba nimo kana sa taas nga listahan sa dili-konektadong mga kahuyangan?

Si Dr. Harold Bloomfield mipunting: “Kon gisakit na kita sa pagsaway-sa-kaugalingon, ilabina nga mabalaka kita inigkadawat natog pagsaway gikan sa uban. Bisan pag may modayeg kanato ug may usa ka gamay lang nga butang ikasaway, kasagarang ihatag nato ang bug-os nga pagtagad sa kahuyangan nga labaw pa kay sa mga butang diin maayo ang atong nahimo.”

Magmakataronganon sa pagtimbang sa imong kaugalingon. Unsaon nimo pagtino kon unsay makataronganon? Handurawa nga ang usa ka suod nga higala nagadawat sa samang pagsaway. Unsang reaksiyon ang gusto nimo gikan kaniya? Pagkaluoy-sa-kaugalingon? Pag-ulbo sa kasuko? Mapahitas-on nga pagsalikway sa maayong tambag? Dili, lagmit laoman nimo nga siya mamati sa pagsaway nga dili siya kaayo masakit, timbangon kana sa matinud-anong paagi, ug gamiton kana alang sa personal nga kauswagan.

Nan, nganong dili nimo tratohon ang imong kaugalingon sa samang paagi?

3. Pangayog mga Detalye

“Dili ko gusto ang imong tinamdan!” Buot ba nimong may mosulti niana kanimo? Dili, ang mga komentong sama niana makasakit, dili ba?

Ang pinakamaayong paagi nimo dinhi mao ang pagpangayog dugang mga detalye. Sa iyang librong Conversationally Speaking, si Alan Garner misaysay: “Ang pagsaway kasagarang ihatag sa malangkobong mga termino . . . Ang pagpangayog mga ispisipikong butang makapaarang nimo sa pagkaplag sa eksakto kon unsay mga pagsupak sa laing tawo. . . . Sama sa usa ka reporter, ang imo lang buhaton mao ang pagsuknag mga pangutana nga gilaraw sa pagsusi kon kinsa, unsa, diin, ngano, ug unsaon.”

Pananglitan, sa pagpatugbaw sa ibabaw, basin motubag ka: ‘Unsang linaing tinamdan ang anaa sa imong hunahuna?’ Kon siya dili gihapon ispisipiko nga igo, mahimong makasukna ka usab: ‘Nganong makapalagot man kana? Makahatag ka bag pananglitan kon kanus-a ko kana gibuhat?’ Kay nadasig sa tinguha nimo nga makigkomunikar inay nga manghagit, ang mga pangutanang sama niini basin makatabang sa imong tigsaway ug kanimo sa paghatag ug bug-os nga pagtagad sa ispisipikong mga butang. Kana basin magpadayag kon kaha ang pagsaway angay o sobrang pagsanong. Ug kana makahatag nimog mas dakong panahon sa pagpalandong niana sa bug-os.

4. Pakalmaha ang Imong Tigsaway

Unsa man kon ang usang nagsaway nimo naglagot? Si Dr. David Burns misugyot: “Kon kaha husto o sayop ang nagsaway nimo, sa sinugdan pangitag paagi sa pag-uyon kaniya.” Sa unsang paagi kini makaayo kanimo? Kini lagmit makabuntog sa imong tigsaway, makapakalma kaniya, ug maghimo niyang mas bukas sa komunikasyon.

Sa laing bahin, kon mohasmag ka dayon​—ingon nga mao ang kiling kon ang sumbong batok kanimo dili makataronganon​—madugangan nimo hinuon ang hinagiban sa imong tigsaway. Sumala sa gipunting ni Dr. Burns: “Imong makaplagan nga ang kainit sa pag-atake sa imong kontra mosamot!” Mao nga ang labing maayo nimong tikang mao ang pagpangitag usa ka puntong mauyonan una hisgotan ang butang gikabangian.

5. Tagda ang Unod, Dili ang Paagi sa Pagsaway

Usa ka inahan nakadawat ug reklamo bahin sa kagawian sa iyang anak lalaki diha sa silinganan. Ang reklamo gipahayag nga maisogon ug sa espiritu sa panag-indig. Dali untang ikasalindot sa inahan ang mga komento sa silingan ingon nga dili makataronganon o dili sinsero, ug siya natental gayod sa pagbuhat niana.

Sa kapulihay, tapos sa pagtino nga may kamatuoran ang pagsaway, giingnan niya ang iyang anak lalaki: “Dili kanunay nga ang atong paboritong mga tawo maoy mopunting sa atong mga sayop, bisan pag kita makabatog kaayohan gikan niana. Gamiton nato kini nga usa ka higayon alang sa kauswagan.”

May nangasaba ba nimo nga maisogon? Tingalig ang maong tawo may suliran sa pagkadili-mabination o masinahon pa. Ikaw o ang lain tingali makabatog higayon nga tabangan siya niana sa nahiangayng panahon. Apan ayawg isalikway ang iyang komento tungod lang kay iya kanang gipahayag sa pintok nga paagi. Tagda ang unod sa pagsaway. Tinuod ba kana? Kon tinuod, ayaw ihikaw sa imong kaugalingon ang maong higayon sa pag-uswag.

6. Menosi ang Kagrabe

Tingalig matingala ka niini, apan ikaw may usa ka sukod sa kagahom bahin sa kasubsob ug kagrabe sa pagdawat nimog pagsaway. Kining prinsipyoha tinuod ilabina kon bahin sa makapatul-id nga pagsaway gikan sa mga tawong anaa sa awtoridad. Sa unsang paagi?

Sa dugay na kanhi, ang tanom nga black cumin o neguilla maoy popular sa Palestina. Apan lahi sa ubang tanom, kana dili giokon pinaagi sa bug-at nga mga ligid o sa mga ligid sa mga iggigiok. Hinunoa, kana giokon pinaagi sa usa ka sungkod o bunal. Nganong linain, mas malumo ang paagi sa paggiok? Kay ang gagmay, humok nga mga lugas wala magkinahanglan sa bug-at nga paggiok ug, sa pagkamatuod, madaot niana.

Ang basahong Isaias sa Bibliya nagagamit sa tanom nga black cummin sa paghulagway sa lainlaing sukod sa disiplina. Sa dihang ang usa ka tawo mosanong sa mas gaang mga matang sa pagtul-id, dili siya magkinahanglag mas grabeng pagtul-id sa samang butang.​—Isaias 28:26, 27.

Busa makalikay ka sa grabeng pagtul-id pinaagi sa pagsanong dayon sa pagsaway diha sa mas gaang mga matang niini. Ingong pananglitan, nakaamgo ka ba nga kanunay kang maulahi sa trabaho? Tul-ira ang maong batasan karon, sa dili pa ang imong amo makigsulti kanimo bahin niana. Gidala na ba niya kana sa imong pagtagad? Sanong dayon pinaagi sa pagkauntop sa panahon, sa dili pa siya mobati nga mapugos sa paghimog grabe pang mga tikang.

Makasagubang Ka

Makapasakit ang pagdawat sa pagsaway. Manghinaot ka nga ang mga tawo dili unta manghilabot kanimo, mohunong sa paghukom kanimo, mohunong sa paghimog ‘makatabang nga mga sugyot.’

Apan ang pagpanghinaot ug pagsukol dili makapahunong sa pagsaway. Ang pagkahinawayon maoy bahin sa tawhanong kinaiya karon. Dugang pa, wala kay kontrol sa sukod sa taktika nga gamiton sa uban sa dihang maghatag ug wala-pangayoang tambag.

Inay maglagot, pahimusli ang butang imong makontrolar: imong pagsanong. Gamita ang pipila sa mga sugyot sa ibabaw sa pagsagubang sa pagsaway ug kunhori ang kasakit niini. Malipay ka nga imong gihimo kana.

Paghatag sa Pagsaway

Kon sensitibo ka sa pagdawat ug pagsaway, tingalig lisdan ka usab sa paghatag niana. Aniay pila ka giya nga hinumdoman sa dihang mopahayag sa pagsaway:

Gamita ang diyutayng pulong. Ang sayop nga paningkamot sa paglikay sa pagsakit sa mga pagbati sa usang imong ginasaway kasagarang sangpotanan sa hinobrang mga pulong, nga basin makapasag dili-tin-aw nga mensahe.

Likayi ang pagsaway sa matag gagmay nga sayop nga imong makita diha sa usa ka tawo. Kini makapalagot, ug ang mga tawo sa kadugayan dili na mag-isip nga hinungdanon ang imong mga hunahuna. Basin mosugod sila sa paglikay kanimo. Ang tanan dili hingpit ug may mga depekto. Sila dili makapauswag nianang tanan sa samang panahon. Kon ang depekto nga imong makita dili seryoso, kalimti kana. Sumala sa giingon sa Bibliya: “Ang gugma magatabon sa kapid-an nga mga sala.”​—1 Pedro 4:8.