Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich
October 2-8
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | TANIEL 7-9
“Án Taniel Oesini a Osuni Usun Warotoon ewe Messaia”
it-2-E 902 ¶2
Fisu fán Fiik Ier
Wesilóón féffér ese pwúng me tipis. Án Jesus ninniiló, an manawsefál, me an pwáló lón láng a efisi pwe “pupungau epwe ükütiu, tipis epwe müchüla” me “epwe fis amusamusen tipis.” (Tan 9:24) Ewe pwonen etipeeú mi lóngólóng wóón ewe Allúk a pwári pwe ekkewe chón Jus iir chón tipis, ra kúna kapwúng, me ra anúmamaú pokiten iir mi kan atai ewe pwonen etipeeú. Nge ewe ia tipis a “lapala ie” me ren ewe Allúkún Moses, án Kot úméúméch me chen a kon lapóló seni me ren ewe Messaia. (Ro 5:20) Me ren án ewe Messaia asor, féffér ese pwúng me tipisin chókkewe mi aier a tongeni musoló me resap kúna kapwúng.
it-2-E 900 ¶7
Fisu fán Fiik Ier
Warotoon ewe Messaia mwirin ‘Fisu fán Wone me Tiu Ier.’ Ren ewe “fisu fän wone me ruu ier,” a kapachelong lón ewe fisu fán fiik ier me a tapw me a pwénúetá mwirin ewe “fisu fän fisu ier.” (Tan 9:25) Ina popun, seni ewe fansoun ewe “kapas a towu” pwe Jerusalem epwe kaúsefál tori warotoon ewe “sounemenem, ätewe mi kepit” are Messaia, epwe fisu fán fisu ier kapach fisu fán wone me ruu ier. Ei a wewe ngeni fisu fán wone me tiu ier are 483 ier weween seni ewe ier 455 mwen Kraist ngeni ewe ier 29. Usun met a fen mak me mwan, lesópwólóón ewe ier 29, Jesus a papatais lón konik, a kepit ren án Kot we manaman mi fel me a poputá an angangen afalafal usun ewe Messaia are ewe “sounemenem, ätewe mi kepit.”—Luk 3:1, 2, 21, 22.
it-2-E 901 ¶2
Fisu fán Fiik Ier
“Epwe ninnila” lukanapen ekkewe fisu ier. Kapriel a pwal apasa ngeni Taniel: “Mürin ekewe fisu fän wone me ruu ier ewe mi kepit epwe ninnila, nge esap wor popun.” (Tan 9:26) Úlúngát esopw ier mwirin sópwólóón ewe “fisu fän fisu ier” kapach “fisu fän wone me ruu ier,” Kraist a ninniiló wóón ewe iráán ninni me a fangóló meinisin minne a nóm ren pwe eú méén kepich fán iten aramas. (Ais 53:8) Pisekin ánnet a pwári pwe ekkewe úlúngát esopw ier lepoputáán ekkewe “fisu ier” Jesus a áeá fán iten ewe angangen afalafal. Eú atun, lesópwólóón ewe ier 32, Jesus a eáni eú kapas áwewe, a aléllééi ewe mwúún Jus ngeni efóch irá fiik, nge ese uwa lón “ükükün ülüngat ier” (apépé ngeni Mat 17:15-20; 21:18, 19, 43). Ewe chón túmúnú ewe tánipi a apasa ngeni néún we masta: “Ai samol, kose mochen kopwe mwo likiti pwal eu ier, pwe üpwe tuw ünükün o koiasini. Iwe, are ewe irä a ua mürin eu ier, epwe öch, nge are esap ua, kopwe tongeni üküfala.” (Luk 13:6-9) Neman Jesus a fós usun an we fansoun angangen afalafal ngeni ena mwú ese etiwa an kapas. Lón ena atun Jesus a chúen féfféri an we angangen afalafal lón úkúkún úlúngát ier me itá epwe sópwósópwóló tori ewe arúáánún ier.
it-2-E 901 ¶5
Fisu fán Fiik Ier
“Lukalapen ekewe fisu ier” weween úlúngát esopw ier lón ekkena “fisu ier.” A poputá lesópwólóón ewe ier 29, ewe atun Jesus a papatais me a kepit pwe epwe ewe Kraist (ina pwal atun poputáán ewe afiiken ier fán fisu), tori lepoputáán ewe ier 33, are fansoun Pasofer (Nisan 14) lón ena ier. Ena ránin Pasofer a fis April 1, lón ena ier 33, me ren ewe Gregorian pwinin maram. (Ppii LORD’S EVENING MEAL [Time of Its Institution].) Ewe aposel Paulus a apasa pwe Jesus a feito pwe epwe féri letipen Kot, ina an epwe “awesi ekewe asor minen lom [ekkewe asor me ren Allúkún Moses] o atolonga ewe asor än Kraist lon lenier.” A féri ei atun a fangóló pwisin inisin pwe epwe eú asor.—Ip 10:1-10.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
w01-E 5/15 27
Kapas Eis Seni Chón Állea
Ineet a fis epinipinin ewe “Leni mi Unusen Pin,” ewe Taniel 9:24 a osuni usun?
Taniel 9:24-27 ina ewe oesini usun warotoon “ewe sounemenem, ätewe mi kepit,” ewe Kraist. Ina popun, ewe oesini usun epinipinin ewe “Leni mi Unusen Pin,” ese weneiti epinipinin ewe kinikin Unusen Pin lón ewe imwenfel lón Jerusalem. Nge, ekkewe itiitin kapas “Leni mi Unusen Pin” a weneiti imwenfelin Kot lón láng, ewe mi Unusen Pin lón láng, lón án Jiowa we imwenfel mi lapalap lón pekin lúkú.—Ipru 8:1-5; 9:2-10, 23.
Ineet án Kot imwenfel lón pekin lúkú a poputá? Ekieki met a fis atun Jesus a papatais lón ewe ier 29. Seni ena fansoun, Jesus a apwénúetá ekkewe kapas lón Kölfel 40:6-8. Mwirin och fansoun ewe aposel Paulus a affata pwe Jesus a iótek ngeni Kot: “Kosap mochen ekewe asor me lifang, nge ka ngeniei eu inis.” (Ipru 10:5) Jesus a silei pwe Kot ‘esap mochen’ epwe sópwósópwóló asoren man lón ewe imwenfel lón Jerusalem. Nge Jiowa a ammólnatá inisin Jesus mi unuséch pwe epwe tongeni eáni asor. Jesus a pwáraawu masouen letipan, a erá: “Nengeni, ua feito pwe upwe fori letipom, Kot, usun chok a fen mak usi lon taropween ewe puk.” (Ipru 10:7, TF) Met Jiowa a pélúwen ngeni? Ewe Puken Mateus Kapas Allim a erá: “Lupwen Jesus a wes me papatais, a müttir ütä me lon ewe koluk. Nge nengeni, läng a sukula ngeni o a küna ewe Ngünün Kot a feitiu won usun lapalapen eman lisom. Mürin eu möngüngü a möngüngüwu seni läng a apasa, ‘Iei i nei mi achengicheng, üa unusen pwapwa ren.’”—Mateus 3:16, 17.
Án Jiowa etiwa asorun inisin Jesus we a wewe ngeni pwe a fen wor eú leenien asor mi lap seni ewe wesewesen leenien asor lón ewe imwenfel lón Jerusalem. Ina ewe leenien asor “mine Kot a mochen,” are ewe kókkót fán iten etiwetiwen asoren inisin Jesus. (Ipru 10:10) Epinipinin Jesus ren ewe manaman mi fel weween Kot a fen unusen awora ewe kókkót fán iten an we imwenfel lón pekin lúkú. Ina popun, ewe atun Jesus a papatais, leenien Kot we lón láng a piniló, are imuló, pwe epwe ewe “Leni mi Unusen Pin” lón ewe kókkót fán iten ewe imwenfel mi lapalap lón pekin lúkú.
Menlapen Pworaus Seni ewe Puken Taniel
9:27—Menni pwon mi chüen pöchökkül tori le mwüchüloon ewe afiiken wiik are 36 C.E.? Ewe pwonen loom ren Moses a kamolo lon 33 C.E. lupwen Jises a mälo. Iwe nge, ewe pwon Kot a för ngeni Eperiam a chüen pöchökkül tori 36 C.E. Iei ussun Jiowa a sopweilo an we chen ngeni ewe “Israelin Kot” pokiten ir mwirimwirin Eperiam.—Kalesia 3:7-9, 14-18, 29; 6:16.
October 9-15
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | TANIEL 10-12
“Jiowa A fen Silei me Mwan Met Epwe Fis Ngeni Ekkewe King”
dp-E 212-213 ¶5-6
Rúúemén King Ra Ú Fengen
5 Ekkewe ákkáeúin úlúmén king ikkena iir Sirus mi Lap, Cambyses II, me Tarius I (Hystaspes). Pokiten Bardiya (are neman pwal emén itan Gaumata) a nemenem úkúkún fisu maram chék, ina popun ese kapachelong lón ei oesini pokiten ese kon ttam an nemenem. Lón ewe ier 490 mwen Kraist, ewe aúlúménún king itan Tarius I, a oruuen sótun sefáli an epwe maunei Kriis. Iwe nge, lón ewe leeni itan Marathon ekkena chón Persia ra unusen kkuf lón ena maun, iwe ra súló ngeni Asia Minor. Inaamwo ika Tarius a mmólnéch le pwal maunei sefáli Kriis, nge ese pwénútá an kókkót pokiten a máló rúáánú ier me mwirin. A likiti ngeni néún we, ewe a siwili i, ewe “afömanün” king, Xerxes I. Ina i King Asuworos pwúlúwen Ester we.—Ester 1:1; 2:15-17.
6 Xerxes I a “amwökütü mwü meinisin, pwe repwe maun ngeni ewe mwün Kris,” ina eú me eú ekkewe mwú fán nemenien Kriis. Ewe puk The Medes and Persians—Conquerors and Diplomats a erá: “Xerxes a maunei Kriis wóón fénú me wóón sáát fán etipetipaen ekkóch mi mocheniaiti watte nemenem.” Herodotus ewe re Krik mi sou káé uruwo, a manaw eli 450 ier mwen Kraist, a makkeei pwe “ese pwal wor eú táppin titiilóón kúmiin soufiu epwe léllé ngeni.” A erá pwe “kapachelapen ekkewe soufiu mi fiti sip a tori 517,610 mwán. Chóchóón soufiu mi fetál wóón fénú ina epwe úkúkún 1,700,000; me úkúkún mi wawa oris 80,000; kapachelong ekkewe chón Arapia mi wawa kamel, me ekkewe chón Lipia wóón war kewe woken, neman iir úkúkún 20,000. Iwe kapachelaperfengen ina epwe 2,317,610 mwán.”
dp-E 213 ¶8
Rúúemén King Ra Ú Fengen
8 Emén chónláng a erá: “Eman king mi fokun pwora epwe ütä o nemeni eu mwü mi fokun watte, epwe pwal föri mochenin letipan.” (Taniel 11:3) Alexander, a rúwe ierin atun ‘a ütä’ pwe epwe kingen Masetonia lón ewe ier 336 mwen Kraist. A wiliti “eman king mi fokun pwora” a iteni Alexander mi Lap. A úppós lón an apwénúetá án seman we Philip II kókkót le liapeni ekkewe fénú fán nemenien Persia lón ewe Middle East. Néún Alexander mi Lap kewe 47,000 soufiu ra pwereló pekilóón ekkewe chénúpupu Oifrat me Tikris, me néún Tarius III kewe 250,000 soufiu ra parasfeil rer lón ewe leeni itan Gaugamela. Tarius a sú nge a ninniiló, iwe án mwúún Persia nemenem a wesiló. Kriis a wiliti ewe mwú mi nemeni unusen fénúfan me Alexander a ‘nemeni eu mwü mi fokun watte, a pwal föri mochenin letipan.’
dp-E 214 ¶11
Rúúemén King Ra Ú Fengen
11 Mwirin málóón Alexander, mwúún we a “kinikinfesen lon rüanü kinikin.” Néún Alexander kewe meilapen soufiu ra fiufengen lefiler atun ra sótun angei ekkewe fénú pwe repwe tongeni nemeni. Emén me leir itan Antigonus I, eféú chék mesan, a sótun liapeni meinisin ekkewe fénú mi nóm fán nemenien Alexander pwe repwe nóm fán nemenian. Nge a ninniiló lón maun lón ewe leeni itan Ipsus lón Phrygia. Nge atun a tori ewe ier 301 mwen Kraist, fémén néún Alexander kewe meilapen soufiu, ra nemeni meinisin ekkewe fénú Alexander a liapeni. Cassander a nemeni Masetonia me Kriis. Lysimachus a nemeni Asia Minor me Thrace. Seleucus I Nicator a alúkúlúkú fán nemenian Mesopotamia me Siria. Sáingolóón Ptolemy Lagus a nemeni Isip me Palestine. Usun chék met a fen oesini, meinisin ekkewe fénú Alexander a nemeni ra kinikinfesen lón rúáánú mwú.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
w13 7/1 19 ¶16, sópwósópwun pwóróus
“Ngang Üpwe Nónnóm Reemi Fansoun Meinisin”
Taniel 12:3 a apasa pwe “ekewe chon mirit [Chón Kraist mi kepit] repwe meriweriw usun meriweriwen läng.” Lupwen ra chúen nónnóm fénúfan, ra “meriweriw” ren ar féri ewe angangen afalafal. Iwe nge Mateus 13:43, a fós usun ewe fansoun repwe tittin me lón ewe Mwú lón láng. Mesemwan sia lúkú pwe iir me ruu ekkeei wokisin ra chék weneiti ewe angangen afalafal.
(Taniel 12:13, NW) “Nge en Taniel kopwe likiitú tori sópwólóón. Mwirin kopwe asésé nge kopwe útá me angei wisom lesópwólóón fansoun.”
dp-E 315 ¶18
Jiowa A Pwonei Ngeni Taniel Eú Feiéch mi Fókkun Amwarar
18 Ewe puken Taniel a sópwóló ren eú me lein ekkewe pwon mi múrinné seni meinisin Kot a eáni ngeni aramas. Néún Jiowa we chónláng a ereni Taniel: “Kopwe asésé nge kopwe útá me angei wisom lesópwólóón fansoun.” Met weween alon ena chónláng? Pokiten ena kapas “asésé” a wewe ngeni máló, ewe pwon a ngeni Taniel an epwe “útá” epwe wewe ngeni eú chék mettóch, ina ewe manawsefál! Ren enletin, ekkóch sou káé ra lúkú me apasa pwe Taniel sópwun 12 ina ewe ákkáeúin fansoun tichikin pwóróusen manawsefál a kerán nóm lón Tesin Ipru. (Taniel 12:2) Nge ese pwúng met ena ra lúkú pún Taniel a fókkun silefichi ewe ápilúkúlúkún manawsefál.
October 16-22
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | OSEA 1-7
“Jiowa A Pwapwaiti Tong mi Tuppwél—Pwal Ina Usum?”
Om Kapas Epwe Pwäri Kirekiröch Mi Fiti Tong
18 Tong mi tuppwöl epwe pwäpwälo lon föfförüch kewe meinisin ngeni chienach kewe chon fel ngeni Jiowa. Pwal mwo nge fän weires, kirekiröch mi fiti tong epwe nemeni chönawach. Jiowa a song ren chon Israel lupwen ar tong a “usun chök ewe amurenipwin a müttir morola.” (Osea 6:4, 6) Iwe nge, Jiowa a pwapwa ren ach pwäppwäri kirekiröch me tong enlet fansoun meinisin. Ekieki ifa usun a efeiöchü chokkewe mi föri ena.
Menlapen Pworaus Seni ewe Puken Osea
6:6. Än emön föfföri föfförün tipis, ina eü pisekin pwäratään nafangaüen an tong me tuppwöl ngeni Kot. Inaamwo ika epwe eäni chommong asor, nge sanne epwe mö an tipisin nafangaüen tong.
Jiowa A Aücheani Om Älleäsochis
7 Chechchemeni mwo pwe me loom, Jiowa a affata ngeni nöün kewe aramas pwe älleäsochis a aüchea seni ekkewe asorun man. (Än Salomon Fos 21:3, 27; Osea 6:6; Mateus 12:7) Pwata a ina ussun? Esap pwe Jiowa a allük ngeniir ar repwe eäni asor? Nge met popun emön epwe eäni asor? Epwe asor fän iten an epwe apwapwai Kot? Are a chök asor fän ellingepin pokiten ina pwüngün wiisan? Ika emön a enletin mochen apwapwai Kot, a lamot epwe fokkun älleäsochisi allükün Kot lon mettoch meinisin. Kot ese osupwang ren ekkewe asorun man, nge, ewe liffang mi kon aüchea me ren, ina ach älleäsochis.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
Menlapen Pworaus Seni ewe Puken Osea
1:7—Ineet ewe imwen Juta a küna ümöümöch me ngaselo seni kitetter? A pwönütä lon 732 B.C.E. lon ränin King Hesekaia. Lon ena fansoun, Jiowa a asopwalo än chon Asiria maun ngeni Jerusalem ren an nöünöü emön chök chonläng le nielo 185,000 sounfiun Asiria lon chök eü pwin. (2 King 19:34, 35) Jiowa a seläni Juta, sap “ren pisekin maun, ren föün esefich ika ketilas, ren oris ika chon wawa oris,” nge ren emön chök chonläng.
Än Osea We Oesini A Älisikich Ach Sipwe Feffetäl Ren Kot
16 Kot a pwal apwönüetä ei pwon: “Lon ena fansoun üpwe eäni eü pwon ngeni ekewe manmwachon lemäl, ekewe machang me ekewe mantötö, pwe resap afeiengaua nei aramas. Üpwe kupi ewe esefich me ewe ketilas o aükätiu maun me lon ewe fanu. Üpwe föri pwe nei aramas repwe nom fän kinamwe.” (Osea 2:18) Lupwen eü lusun ekkewe chon Jus ra liwinlo fönüer, esor popun repwe niueiti ekkewe manmwacho. Ei oesini a pwal pwönüetä lon 1919 C.E., lupwen eü lusun ekkewe chon Israel lon pekin ngün ra ngaselo seni “Papilon mi Lapalap,” ewe nemenemen lamalam chofana won fönüfan. Iei manauer a menemenoch. Ra pwapwaiti ewe paratis lon pekin ngün fengen me chiechier kewe mi mochen manau won fönüfan tori feilfeilo chök. Lapalapen manmwocho rese nonnom lon letipen ekkeei chon Kraist mi enlet.—Pwärätä 14:8; Aisea 11:6-9; Kalesia 6:16.
g05-E 9/8 12 ¶2
Lupwen Tipeeúfengen Wóón Unusen Fénúfan Epwe Chéúló
Ren enletin, iir mi manaw wóón fénúfan repwe meefi pwal eú sókkun tipeeúfengen pokiten Kot epwe asukula néún kewe aramas mi tuppwél ren ifa usun repwe túmúnú fénúfan. Epwe pwal “eäni eu pwon” minne epwe efisi án meinisin ekkewe manmwacho repwe manaw fán kinamwe fán nemenien aramas.—Osea 2:18; Keneses 1:26-28; Aisea 11:6-8.
October 23-29
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | OSEA 8-14
“Fang Ngeni Jiowa Minne mi Múrinné Seni Meinisin”
(Osea 14:2, NW) Oupwe liwiniti Jiowa me eáni ei iótek ngeni: “Kopwe omusaaló ám kewe tipis, me ngúúri minne mi múrinné, iwe aupwe eáni asorun mwareiti ren tinawem usun aua eáni asorun appanen kow.”
w07-E 4/1 20 ¶2
Asor Ngeni Jiowa Ewe Sókkun Asor A Pwapwaiti
Pwal och, ewe Paipel a affata pwe me ren Jiowa ach eáni kapasen mwareiti i a usun chék ach eáni och asor ngeni. Ewe soufós Osea a néúnéú ei itiitin kapas “eáni asorun mwareiti ren tinawem usun aua eáni asorun appanen kow,” mi affata pwe me ren Kot ach mwareiti i ren tinawach ina eú me lein ekkewe asor mi múrinné seni meinisin. (Osea 14:2, NW) Ewe aposel Paulus a eáni ei pesepes ngeni ekkewe chón Ipru Chón Kraist: “Sipwe iseta ach asoren mwareiti Kot, iei ewe asor: uwan tinauach mi mwareiti itan.” (Ipru 13:15, TF) Ikenái Chón Pwáraatá Jiowa ra áeá watteen ar fansoun lón ar afalafala ewe kapas allim me asukula aramas ekis meinisin pwe repwe chón tapweló mwirin Kraist. (Mateus 24:14; 28:19, 20) Ra eáni asoren mwareiti Kot lerán me lepwin wóón unusen fénúfan.—Pwärätä 7:15.
Angei än Kot Chen me Küna Manau Esemuch
15 Ewe kow ina ewe man mi liwinimmong seni meinisin chon Israel repwe tongeni eäni asor ngeni Jiowa. Ina minne, ekkewe kapas ‘appanen kow ren tinauach’ a wewe ngeni kapas sia loom ekieki me apasawu seni enletin letipach ren ach sipwe mwareiti ewe Kot mi enlet. Ifa meefien Jiowa ren chokkewe mi eäni ena sokkun asor? A erä pwe epwe ‘tongeer seni unusen letipan.’ (Os. 14:4) Ekkewe ra eäni asorun mwareiti, Jiowa a omusalo ar tipis, pwapwaitiir, me chiechiöch ngeniir.
jd-E 87 ¶11
Óm Angang Ngeni Kot Epwe Lóngólóng Wóón án Kot Kewe Allúk mi Tekia
11 Osea 14:9 a affata ngenikich sópwéchún ach filatá le féri minne a múrinné. Atun sia álleasochisi allúkún Jiowa kewe epwe atoto ngenikich feiéch me mettóch mi múrinné. I ewe Chón Fératá, iwe a silei mettóch meinisin usuch. Met a mochen sipwe féri, a éch fán itach. Áwewe chék, ren ach sipwe weweiti ewe riri lefilach me Jiowa, sipwe ekieki usun efóch tarakú me ewe chón féri ena tarakú. Ewe mi féri ena tarakú a silei kapachfengenin meinisin kinikinin me fférún. A silei pwe a lamot epwe kan sissiwil ewe oil lón ewe tarakú mwirin och fansoun. Met epwe fis ika kese féri ena, neman ka eáni ewe ekiek pwe ewe waa a chúen tongeni ssá? Mwirin och fansoun mwesinen ewe waa epwe mwittir ngawóló me takái. A pwal ina usun ren aramas. Ewe mi Férikich a ngenikich allúk. Ach álleasochisi ekkena allúk epwe efeiéchúkich. (Aisea 48:17, 18) Ach weweiti pwe fán iten feiéchúch a pwal ngenikich pwal och popun sipwe féri met a mochen me álleasochisi an kewe allúk.—Kölfel 112:1.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
“Ekkewe Alen Jiowa Mi Wenechar”
7 Ika ach fel ngeni Jiowa epwe wenechar me pwüng, iwe, sipwe angei an kirökiröch mi tong are an tong mi tuppwöl. Osea a ereni ekkewe chon Israel mi rikilo: “Oupwe tuw ämi pwül esamwo tu me mwan. Oupwe amora pwüng fän itemi pwe oupwe kini ewe ua tong ellet. Pun a tori fansoun ämi oupwe kütta ewe Samol mi Lapalap tori epwe war o awarato manau womi.”—Osea 10:12.
Ra Wikkitiwiti ewe Messaia
10 Ewe Messaia epwe towu seni Isip. (Os. 11:1) Ewe chonläng a ereni Josef me Meri pwe repwe sü seni Israel me uwealo Jises Isip pwe esap feiengaw ren King Erot. Ra nonnom ikena ie tori än Erot mälo. Mwirin mäloon Erot, Josef a uweisefäli Jises ngeni Israel. A pwönütä met Jiowa a ereni Osea: “Üa körawu nei ät seni Isip.” (Mat. 2:13-15) Pwüngün pwe ese tufich ngeni Jises an epwe pwisin eselipa ngeni ekkewe mettoch ra fis le uputiwan me pwal le kükkünün.
October 30–November 5
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | SOWEL 1-3
“Nöümi Mwän me Fefin Repwe Osuni”
Alololareeta Ren “Ekkewe Manamanen Kot”
4 Pokiten ekkewe chon kaeo ra angei ewe ngun mi fel, ra muttir poputa le esileifetalei ewe kapas allimen amanau ngeni aramas, akkaewin ngeni chokkewe mi chuufengen lon ena sossoran Pentekos 33 C.E. Ar afalafal a apwonueta eu oesini mi amwarar Sowel, noun Petuel a makkei walupuku ier me mwan: “Epwe war ewe fansoun pwe upwe tiinato Nguni won aramas meinisin. Noumi mwan me fefin repwe osuni, ekkewe chinlap mwan me leimi repwe eani tan, nge noumi alual epwe wor kunaer. Lon ena fansoun upwe pwal tinato Nguni won chon angang mwan me chon angang fefin. . . . mwen epwe war ranin ewe Samol mi Lapalap.”—Sowel 1:1; 2:28, 29, 31; Fofor 2:17, 18, 20.
5 Weween pwe Kot epwe eppieta eu tappin soufos, mwan me fefin, lon lapalapen Tafit, Sowel, me Tepora, pwe repwe oesini ussun mwach kkan? Aapw. Chon Kraist ‘nau mwan me fefin, chon angang mwan me chon angang fefin’ repwe oesini pokiten an Jiowa ngun mi fel epwe amwokutuur le esileifeili ussun “ekkewe manamanen Kot” Jiowa a fen fori me epwe chuen fori. Weween pwe repwe wiisen aueni auen ewe Mi Tekia Seni Meinisin. Nge, met ewe pwiin aramas a fori?—Ipru 1:1, 2.
jd-E 167 ¶4
“Oupwe Arongafeili ei Pworaus Lein Chon Ekewe Mwü”
4 Kopwe ppii pwal eú mettóch. Jiowa Kot a ereni ewe soufós Sowel usun eú fansoun atun sókkopaten aramas repwe osuni, a erá: “Mürin, epwe war ewe fansoun pwe üpwe tinato Ngüni won aramas meinisin. Nöümi mwän me fefin repwe osuni, ekewe chinlap mwän me leimi repwe eäni tan, nge nöümi alüal epwe wor künaer.” (Sowel 2:28-32) Lón ewe ier 33, lón ewe ránin Pentikost, ewe aposel Petrus a apasa pwe ei wokisin a pwénúetá atun án Kot we manaman mi fel a feitiw wóón ekkewe aramas mi mwichfengen lón eú ruumw lón Jerusalem, iwe mwirin chék ena ra afalafala usun “ekewe mettoch mi amwarar Kot a föri.” (Föför 1:12-14; 2:1-4, 11, 14-21) Iei kopwe ekieki ach ei fansoun. Án Sowel oesini a unusen pwénúetá seni ekiseló mwirin ewe ier 1900. Chón Kraist mi kepit, mwán me fefin, chinnap, alúwél me fépwúl ra poputá le “osuni” weween ra arongafeili “ekewe mettoch mi amwarar Kot a föri,” kapachelong ewe kapas allim usun ewe Mwúún Kot, ewe a fen fótetiw me láng.
Menlapen Pworaus Seni Ekkewe Puken Sowel me Amos
2:32—Met weween ach sipwe ‘köri iten ewe Samol [Jiowa]’? Ach köri iten Kot we a wewe ngeni ach sipwe silei ena it, fokkun menniniti, me eäni lükülük woon ewe emön mi iteni ena it.—Rom 10:13, 14.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
Menlapen Pworaus Seni ekkewe Puken Sowel me Amos
2:12, 13. Aier mi enlet a popu seni letip. A lamot emön epwe ‘letipeta lon lelukan’ nge esap ren an ‘kamwei üfan.’
Menlapen Pworaus Seni ekkewe Puken Sowel me Amos
3:14—Met weween “ewe lemol ia epwe fis kapwüng ie”? Met weween “ewe lemol ia epwe fis kapwüng ie”? Lon ränin ewe kingen Juta, King Jehosapat, weween itan we “Jiowa I Soukapwüng,” Kot a seläni Juta seni ekkewe mwu mi pwelli ren an afitikokooi ekkewe mwichen sounfiu. Ina minne, ena leeni a iteni “lemol ia epwe fis kapwüng ie.” (Sowel 3:2, 12) Lon ach ei fansoun, ena lemool a wewe ngeni eü leeni ikewe Kot epwe puri ekkewe mwu ie ussun chök an a puri ewe wain me lon ewe leenien üchüch.—Pwärätä 19:15.