Unusen Lipwakoch Lon Wiisach, Wiisen Chon Asukul Fan Iten Ewe Kapasen Kot
“Kot . . . a fen wesewesen atufichikich pwe sipwe wiisen chon afalafal.”—2 KORINT 3:5, 6, New World Translation.
1, 2. Fan ekkoch, ifa ussun aramas ra fen sotuni le fori ewe angangen afalafal, nge met popun rese tongeni apwonueta ena angang?
EPWE ifa ussun ika emon epwe awiisa ngonuk och angang, nge kese tufichin apwonueta? Ekieki mwo ei mettoch: Ekkewe pisek me pisekin angang meinisin ra nom reom. Nge kese fokkun silei ifa ussun om kopwe fori ena angang. Nge ngau seni ena, ena angang a fokkun atapwal. Aramas ra mmen osupwang ren om alillis. Epwe ifa me watteen om lichipung!
2 Sap minne ina eu poraus sia chok kefisita. Ekieki mwo ei mettoch. Lon ekkoch fansoun, eu me lein ekkewe lamalamen Christendom a fen sotuni le akkota me apwonueta eu angangen afalafal imw me imw. Nge ena angang ese pwonuta, pwe mwirin fitu wiik are maram, a sopwolo. Met popun? Pun Christendom ese alisi noun kewe aramas pwe repwe tufichin apwonueta ena angang. Pwal mwo nge ekkewe chon emmwen rese tufich ngeni ena angangen afalafal, inaamwo ika ra fen fiti sukulen muun me lamalam fite, fite ier. Pwata sia tongeni apasa ena?
3 Ewe Kapasen Kot a awewei met emon chon afalafal mi enlet a tufichoch ren, chon afalafala an chon Kraist we poraus allim. Iei makkeien ewe aposel Paul fan emmwenien ewe ngun mi fel: “Sap minne sia pwisin tufich le ekieki pwe och mettoch a popu seni pwisin kich, nge tufichochuch a popu seni Kot, ewe a fen wesewesen atufichikich pwe sipwe wiisen chon afalafal.” (2 Korint 3:5, 6, NW) Nengeni mwo ena kapas mi mak fan ulungat me ikena ie—“tufich.” Ifa weween? Iei alon Vine’s Expository Dictionary of Biblical Words: “Lupwen a mak fan iten och mettoch [ewe kapasen Kriik] a wewe ngeni ‘naf’ . . . ; lupwen a mak fan iten aramas, a wewe ngeni ‘lipwakoch,’ ‘mi fichiiti.’ ” Ina minne, emon mi tufichoch a lipwakoch fan iten eu angang me a fichiiti ena angang. Ewer, chon afalafal mi enlet, chon afalafala ewe poraus allim, ra tufichoch fan iten ar repwe fori ena angang. Ir mi lipwakoch ngeni, are mi fichiitiir, ewe angangen afalafal.
4 Iwe nge, tufichir a popu seni ia? A ita popu seni pwisin ar kewe tufich? A ita popu seni tipachchem mi sokkolo watteen? A ita popu seni ar fiti ekkan sukul mi itefoulo? Neman ekkena mettoch meinisin a nom ren ewe aposel Paul. (Fofor 22:3; Filipai 3:4, 5) Iwe nge, fan tipetekison a apasa pwe an kewe tufich fan iten ewe wiis chon afalafal a popu seni Jiowa Kot, nge esap seni ekkewe sukul tekia. Ita ekkoch chok repwe eani ekkena tufich? Paul a mak ngeni ewe mwichefelin Korint ussun “tufichochuch.” Ena ititin kapas a pwarata pwe Jiowa a kan alipwakochu meinisin noun kewe chon angang mi tuppwol, iwe, repwe tufichin apwonueta ewe angang a fen awiisa ngeniir. Ifa ussun Jiowa a kan atufichi chon Kraist mi enlet ikenai fan iten ena angang? Sipwe kaeo ussun ulungat mettoch a kan aea: (1) an we Kapas, (2) an we ngun mi fel, me (3) an we mwicheich won fonufan.
An Jiowa Kapas a Atufichikich
5 Aewin, ifa ussun ewe Kapasen Kot a atufichikich pwe sipwe wiisen chon afalafal? Iei makkeien Paul: “Ekkewe Puk mi Fel meinisin ra popu seni ngunun Kot, iwe, ra murinno ren kait, ren fon, ren ewe fofforun awenechara mettoch, ren angangen emirit fan pwung, pwe ewe aramasen Kot epwe unusen lipwakoch, me unusen tufichoch ren iteiten angang mi murinno meinisin.” (2 Timoti 3:16, 17, NW) Iwe, ekkewe Puk mi Fel ra alisikich pwe sipwe “unusen lipwakoch, me unusen tufichoch” ren ach sipwe apwonueta ewe “angang mi murinno,” weween, ach asukula aramas ussun an Kot we Kapas. Iwe nge, ifa ussun meinisin chon fiti ekkewe lamalamen Christendom? Mi nom rer ewe Paipel. Pwata eu puk epwe tongeni alisi ekkoch aramas pwe repwe wiliiti chon afalafal mi lipwakoch, nge esap pwal alisi ekkena pwal fitemon? Popun, pun a longolong won ewe sokkun ekiek aramas ra eani ussun ewe Paipel.
6 Solapan pwe chommong chon lamalam rese luku pwe ewe Paipel, iei “enletin ewe kapasen Kot.” (1 Tesalonika 2:13, NW) A mmen asau porausen Christendom fan iten ena mettoch. Mwirin ar fiti sukulen lamalam fite, fite ier, ekkewe nouwiisin lamalam ra tufich ngeni ewe wiis senseen ewe Kapasen Kot? Aapw. A enlet pwe ekkoch chon sukul ra luku Paipel lupwen a keran poputa ar fiti sukulen lamalam, nge lupwen ra sochungio, rese chuen luku! Mwirin, rese afalafala ewe Kapasen Kot pun rese chuen luku ena Kapas, nge ra rikiiti pwal fitu sokkun mettoch, awewe chok ren ar peni och ekiek lon pekin muun, ar afalafal ussun an aramas nonnomfengen fan tipeeu, are ar menlapei ekiekin aramas lon ar kewe afalafal. (2 Timoti 4:3) Chon Kraist mi enlet ra sokko seniir pwe ra appiru fofforun Jises Kraist.
7 Jises ese mut ngeni ekkewe sou emmwen lon pekin lamalam ar repwe nemeni an ekiek. Ese lifilifil ika Jises a asukula ekkoch chok aramas, awewe chok ren noun kewe aposel, are watteen pwin aramas, nge a nounoufichi ekkewe mak mi fel. (Mattu 13:10-17; 15:1-11) Minne a fori a asokkolo i seni ekkewe sou emmwen lon pekin lamalam. Chokana ra pochokkul le etipetipa aramas ar resap kaeo ekkewe poraus mi alollol ussun Kot. Mi enlet pwe lon ena fansoun ekkewe sense ra luku pwe ese pwung ar repwe asukula aramas ussun ekkoch poraus lon Paipel, chilon chok nour kewe chon sukul mi pacheoch ngeniir, nge repwe chok mongunungun me epwe pwal pwolupwol mokurer. Ekkena chon emmwen lon pekin lamalam ra meefi pwe mi pinepin ar repwe kapas ussun ekkoch poraus lon Paipel, ussun chok ar meefi pwe mi pinepin ar repwe apasa ewe it mi fel!
8 Nge ese ina ussun Kraist. A luku pwe sap minne ekkoch chok aramas mi kefilita repwe kaeo “iteiten kapas meinisin mi tou seni auen Kot,” nge ina eu mettoch mi lamot ngeni aramas meinisin. Jises ese ekiekin ngeni eu mwichen chon kaeo mi kefilita ewe kien sile. Iei alon ngeni noun kewe chon kaeo: “Minne ua apasa ngenikemi lon rochopwak, oupwe apasata lon saram; nge minne ua mongunungunulong lon selingemi, oupwe esineifeili me won osun ekkewe im.” (Mattu 4:4; 10:27) Jises a wesewesen mochen aiti ngeni aramas meinisin minne a silei ussun Kot.
9 Minne sia aiti ngeni aramas epwe longolong won ewe Kapasen Kot. Ren chok awewe, lupwen sipwe eani och afalafal lon ewe Kingdom Hall an Chon Pwarata Jiowa, ese kan naf ach sipwe chok alleani ekkoch wokisin seni ewe Paipel. Eli epwe lamot ach sipwe awewei eu wokisin me affata nounoun. Sia kan ekiekin uwawu och poraus seni Paipel me ffotukalong lon letipen chon auseling. (Nehemia 8:8, 12)Sipwe pwal nounou Paipel lupwen sipwe fonou are emiriti emon. Inaamwo ika noun Jiowa kewe aramas ra eani fos mi sokkopat me a sokkopat nonnomuur, nge ir meinisin ra sufoliiti ewe Puk mi auchea seni puk meinisin—weween, ewe Paipel.
10 Lupwen sipwe nounou Paipel fan ena sokkun sufol, a wor manamanen ekkewe poraus lon. (Ipru 4:12) A kan amwokutu aramas pwe repwe siwili manauer, awewe chok ren ar sapelo seni foffor mi u ngeni Paipel, ussun cho an lisowu mwaal, fel ngeni lios are uluulun, unupuch, me sola. A fen alisi chommong ar repwe poutalo lapalaper minen lom me ar pwilitalong lapalaper minefo. (Efisus 4:20-24) Ewer, ika sipwe sufoliiti ewe Paipel lap seni meinisin ekiekin are eorenien aramas me nonnounou iteitan, epwe alisikich pwe sipwe lipwakoch me unusen tufichoch ngeni wiisach, wiisen chon asukul fan iten ewe Kapasen Kot.
An Jiowa Ngun mi Fel a Atufichikich
11 Oruuan, sipwe kaeo ifa ussun an Jiowa we ngun mi fel, are manaman, a alisikich pwe sipwe unusen tufichoch. Sisap monuki pwe an Jiowa we ngun mi fel, iei ewe manaman mi pochokkul seni sokkun manaman meinisin. Jiowa a fen awiisa ngeni Noun we mi achengicheng pwe epwe aea ena manaman mi lapalap fan asengesin meinisin chon Kraist mi enlet. A pwung an Jises apasa pwe ewe ngun mi fel, iei ewe “chon alillis.” (Jon 16:7, NW) A pesei noun kewe chon kaeo pwe repwe tingorei Jiowa ren ena ngun mi fel, me a ereniir pwe Jiowa epwe limmol le awora ngeniir ena ngun.—Luk 11:10-13; Jemes 1:17.
12 A lamot ach sipwe iotek ren ngun mi fel iteiten ran meinisin, akkaewin, fan iten alillis lon ach angangen afalafal. Met ena manaman epwe tongeni fori fan itach? Epwe tongeni angang won ekiekich me letipach, iwe, epwe alisikich pwe sipwe siwili fofforuch, sipwe maarochuta, me sipwe siwili lapalapach minen lom pwe epwe sefolo. (Kolose 3:9, 10) Epwe tongeni alisikich le forata ekkewe sokkun lapalap mi auchea a nom ren Kraist. Chommong leich mi tongeni kamwochulukun minne a mak lon Kalesia 5:22, 23. Ekkena wokisin ra eiteita uwaan an Kot we ngun mi fel. Ewe aewin leir tong. Ena lapalap a fokkun lamot ngeni ach angangen afalafal. Met popun?
13 Tong ewe minen amwokut mi lapalap. Tong ngeni Jiowa me chon orur a kan amwokutu chon Kraist pwe repwe esileilo ewe poraus allim. (Mark 12:28-31) Ika ena sokkun tong ese nom rech, sisap wesewesen tufich ngeni ewe wiis, wiisen chon asukul fan iten ewe Kapasen Kot. Nengeni mwo sokkofesenin Jises me ekkewe Farisi. Iei alon Mattu 9:36 ussun Jises: “Lupwen a kuna ekkewe aramas, a fakkun tongei ir, pun ra riaffou me torotorongau usun chok siip mi esor chon maser.” Met meefien ekkewe Farisi ussun ekkewe sou ppwul? Iei alor: “Ewe pwin aramas, ekkewe rese sinei ewe alluk, ra chok anumamau.” (Jon 7:49) Ekkena Farisi rese tongei aramas nge ra wenewenen esiiter. A ffat pwe an Jiowa we ngun mi fel ese nom rer.
14 Jises a tongei aramas. A silei ar riaffou. A silei pwe ra kuna kirikiringau, me ra osupwang, me ra toropasfeil ussun siip esor chon maser. Jon 2:25 a erenikich pwe Jises a “sinei minne mi nom lon aramas.” Pokiten Jises noun Jiowa we Chon Angang mi Silelap atun an a for mettoch meinisin, a fokkun wewefichiiti lapalapen aramas. (An Salomon Fos 8:30, 31) An wewefich a alapalo an tong. Amwo ena sokkun tong epwe ina ewe minen amwokut fansoun meinisin lon ach angangen afalafal! Ika sia meefi pwe ese naf ach tong, sipwe iotek ren an Jiowa ngun mi fel, iwe mwirin, sipwe eani ekkewe sokkun foffor mi tipeeu ngeni ach kewe iotek. Jiowa epwe polueni ach tingor. Epwe tinato an manaman mi pochokkul seni mettoch meinisin, iwe, epwe alisikich pwe sipwe ussun Kraist, ewe mi nampa eu le tufichin afalafala ewe poraus allim.
15 An Jises kewe tufich a popu seni ia? A apasa pwe “Ngunun ewe Samol a nonnom woi.” (Luk 4:17-21) Ewer, Jiowa a seikata Jises ren an aea ewe ngun mi fel. Esor lamoten an epwe nom ren Jises pwal fitu sokkun tufich. Ekkewe sou emmwen lon pekin lamalam lon ena fansoun ra seikita me ren ewe ngun mi fel? Aapw. Rese pwal tufich ngeni ar repwe apwonueta Aisea 61:1-3, nge ikkena ekkewe wokisin Jises a alleani, iwe, a apasa pwe ra kapas ussun pwisin i. Alleani mwo ekkena wokisin, iwe, kopwe kuna pwe rese fichiiti ekkewe soumak me Farisi mi likotuputup. Ese nom rer poraus allim ar repwe esile ngeni chon woungau. Iwe, ita ifa ussun repwe tongeni afalafal ussun eu fansoun ngaselo ngeni chon fotek me eu fansoun nennelosefal ngeni chon mesechun? Lon pekin ngun, pwisin ir ra mesechun me ra fotek ngeni an aramas kewe eoreni! Sia ita sokko seni ekkena mwan, weween, a wor ach tufich le asukula aramas?
16 Pwungun pwe sise kaeo lon an Christendom kewe sukul tekia. Ese nom rech taropween sochungio fan iten ewe wiis sense seni eu sukulen lamalam. Iwe met, esor ach tufich fan iten ena wiis? Aapwi! Jiowa a seikikicheta pwe sipwe noun Chon Pwarata. Pwungun pwe sise unusoch me esap tufich ach sipwe unusoch le appiru ewe Sense mi Lapalap, Jises. Iwe nge, sise kan kilisou pwe Jiowa a akkaea an we ngun mi fel pwe epwe atufichikich me alipwakochukich ren ewe wiis chon asukul fan iten an we Kapas?
An Jiowa Mwicheich a Atufichikich
17 Iei sipwe kaeo ussun ewe aulungatin mettoch Jiowa a aea pwe epwe atufichikich ren wiisach, wiisen senseen an we Kapas—weween, an we mwichefel are mwicheich, ewe mi emiritikich fan iten ewe wiis chon afalafal. Ifa ussun? Ekieki mwo ewe kokkotun asukul sia pwapwaesini! Iteiten wiik sia kan fiti limu mwich fan iten chon Kraist. (Ipru 10:24, 25) Sia kan chufengen lon ekkan kukkun kumi lon ewe Congregation Book Study ren ach sipwe pwapwaiti och kaeo mi tichchik lon ewe Paipel ren ach nounou eu puk an Jiowa we mwicheich a kan awora. Ren ach auseling me ach polueni kapas eis, sia kan kaeo seni me apochokkula pwiich kewe. Emon me emon a pwal angei emmwen me alillis seni ewe book study overseer. Lon ewe Public Meeting me ewe kaeo lon ewe Leenien Mas, sia alapalo ach aea mongoon ngun mi chommong.
18 Ach Theocratic Ministry School a kan aiti ngenikich ifa ussun sipwe asukula aramas. Ren ach foffori ach kewe afalafal, sia kan kaeo ifa ussun sipwe nounou an Kot we Kapas le asukula aramas ussun sokkopaten mettoch. (1 Piter 3:15) A fen fis fan eu pwe ka eani eu afalafal fan iten eu poraus en mi ussun ita sissilei ussun, iwe nge, mwirin, ka kuna pwe a wor mettoch minefo ka keran kaeo ussun? Ina eu mettoch mi fis fan chommong. A kan lapalo sileiach ussun och poraus lupwen sipwe asukula aramas ussun. Pwal mwo nge lupwen esor eu afalafal sipwe wiisen eani, sipwe chuen tongeni kaeo ifa ussun sipwe angochulo lon wiisach, wiisen chon asukul. Lon iteiten chon sukul meinisin, sia kuna lapalap mi murinno, me sipwe tongeni ekieki ifa ussun sipwe appiru ekkena lapalap.
19 Ewe Service Meeting a pwal kawor pwe epwe atufichikich ren ewe wiis chon asukul fan iten an Kot we Kapas. Iteiten wiik, sia pwapwa le auseling ngeni ekkoch afalafal mi ammeseik, porausfengen, me pwomw mi weneiti ach angangen afalafal. Menni afalafal sipwe aea? Ifa ussun sipwe tufichin pwakini osukosuk mi piita lon ach angangen afalafal? Epwe lamot ach sipwe achocho ngeni met sokkun alen afalafal mi suuk ngenikich? Met epwe alisikich pwe epwe lapalo angochuch lon wiisach we, wiisen chon asukul lupwen sipwe liwiniti aramas me lupwen sipwe kaeo ngeni aramas lon Paipel? (1 Korint 9:19-22) Lon ewe Service Meeting sia auseling ngeni afalafal me porausfengen mi tichchik fan iten ekkena kapas eis. Chommong masouen ena mwich ra longolong won ekkewe poraus mi mak lon Ach Angangen Afalafala Ewe Muu, nge iei pwal eu pisekin angang mi kawor fan iten ach sipwe tufichoch ngeni ach angang mi lamot.
20 Ren ach akkammon ngeni me ach fiffiti ach kewe mwich me pwal ren ach akkapwonueta minne sia fen kaeo lon ach angang, angangen sense mwirin, sia kan fiti eu kkotun asukul mi lapalap. Nge a kapachelong pwal fitu mettoch. Mi pwal wor ach mwich mi watte—weween, ekkewe mwichelap—iwe, ra fis fan iten ar repwe atufichikich ren wiisach, wiisen sense fan iten an Kot we Kapas. Iwe, a ifa me watteen mwasangasangach fan iten ach sipwe akkauselingochu me akkapwonueta ena sokkun emmwen!—Luk 8:18.
21 A fen wor uwaan ewe kkotun asukul Jiowa a awora? Nengeni mwo ekkewe pisekin annet. Iteiten ier, fitepuku ngerou aramas ra kuna alillis pwe repwe kaeo masouen Paipel me siwili manauer pwe repwe tipeeu ngeni minne Kot a alluku ngeniir. Chon fiti ach mwicheich ra kan chommongolo, nge ese pwung an emon leich apasa pwe ena mettoch a fis pokiten pwisin an angang. Sipwe eani ewe ekiek mi pwung a nom ren Jises. Iei alon: “Esor emon epwe tongeni feito rei, ika ewe Sam mi tinieito esap emmwenato i.” Ussun ekkewe aposel lom lom, a lap me leich sise fiti sukul tekia me ese sokkolo watteen ach tipachchem. (Jon 6:44; Fofor 4:13) Uwaan ach angang a longolong won Jiowa, ewe mi lukieto aramas mi wenechar letiper ngeni ewe enlet. A fokkun pwung makkeien Paul ei: “Ngang, ua fotukatiu, Apollos a achochonu, nge Kot a fen amarata.”—1 Korint 3:6.
22 Ewer, Jiowa Kot a ekkemmweni ach angang, angangen sense fan iten an we Kapas. Eli sisap meefi pwe sia tufich ngeni ewe wiis chon asukul. Nge sipwe chechchemeni pwe Jiowa a kan lukieto aramas ngeni pwisin i me Noun we. Jiowa a atufichikich fan iten ach sipwe wiisen alisi ekkena minefoon chon kaeo ren an aea an we Kapas, an we ngun mi fel, me an we mwicheich won fonufan. Sipwe alamota an Jiowa kkotun asukulakich ren ach akkaea ekkewe mettoch murinno a akkawora fan iten ach sipwe unusen tufichoch ngeni ewe wiis sense, wiisen sense fan iten an Kot we Kapas!
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
• Ifa ussun ewe Paipel a atufichikich fan iten ewe angangen afalafal?
• Ifa ussun ewe ngun mi fel a atufichikich fan iten ewe wiis chon afalafal?
• Ifa ussun an Jiowa we mwicheich won fonufan a fen alisuk pwe kopwe tufich ngeni ewe wiis chon afalafala ewe poraus allim?
• Pwata sipwe tongeni meefi apilukoch lupwen sipwe fiti ewe angangen afalafal?
3. Lon 2 Korint 3:5, 6, menni kapas a mak fan ulungat, me ifa weween?
4. (a) Ifa ussun porausen Paul a pwarata sap minne ekkoch chok ra tufichin fiti an chon Kraist angangen afalafal? (b) Ikkefa ekkewe ulungat mettoch Jiowa a kan aea pwe epwe atufichikich fan iten ewe wiis chon afalafal?
5, 6. Ekkewe Mak mi Fel ra fetei chon Kraist mi enlet?
7, 8. Ifa ussun an Jises ekiek ussun an Kot we Kapas a sokko seni ekiekin ekkewe sou emmwen lon pekin lamalam lon ena fansoun?
9. Ifa ussun chon Kraist mi enlet ra kan nounou ewe Paipel?
10. Ifa ussun ekkewe poraus mi fel lon ewe Paipel epwe tongeni siwili manauach?
11. Pwata mi fichiiti an Jiowa we ngun mi fel an epwe iteni “ewe chon alillis”?
12, 13. (a) Pwata a lamot ach sipwe iotek ren ngun mi fel pwe epwe alisikich lon ach angangen afalafal? (b) Ifa ussun ekkewe Farisi ra pwarata pwe ewe ngun mi fel ese nom rer?
14. Ifa ussun an Jises pwarata tong lon an angangen afalafal epwe amwokutukich?
15. Ifa ussun alon Aisea 61:1-3 a weneiti Jises me ifa ussun an a pwal pwarata tufichingauen ekkewe soumak me Farisi?
16. Met sokkun lukuluk noun Jiowa kewe aramas repwe tongeni meefi ussun tufichir fan iten ewe wiis chon afalafal?
17-19. Ifa ussun ekkewe limu mwich an Jiowa we mwicheich a akkawora iteiten wiik ra alisikich pwe sipwe tufich ngeni ewe wiis chon afalafal?
20. Ifa ussun sipwe tongeni aunusa ewe alillis mi kawor ngenikich lon ekkewe mwich me mwichelap?
21. Menni pisekin annet a pwarata pwe ewe kkotun asukul sia fiffiti a fen wor uwaan, me sipwe mwareiti io ren ena uwa?
22. Pwata sisap kon letipechou ika sisap tufichin fiti an chon Kraist angangen afalafal ukuukun ach mochen?
[Picture on page 16]
Lon wiisan we, wiisen sense fan iten an Kot we Kapas, Jises a pwarata an tongei aramas