Ami Kana Chon Kraist—oupwe Pwapwaiti Esissinnemi Na!
“Are emon epwe sikasini och mettoch, epwe sikasini chok Jiowa.”—1 KORINT 1:31, NW.
“TENECHEPWAK.” Ina eu kapas emon sou aporaus lon pekin lamalam a nounou pwe epwe awewei meefien chommong aramas ussun ar kewe lamalam. A awewei pwe “Ewe mettoch mi amairu seni meinisin an a pwukuta lon ekkan lamalam lon ei fansoun esap ita eu minefoon lamalam—nge ina eu ekiek mi akkaewin tipeeu ngeni weween ei kapas ‘tenechepwak.’ ” A sopweilo an kapas ren an apasa pwe ena kapas tenechepwak a wewe ngeni “chipwangenen aramas le ekieki ussun en me an lamalam.” A apasa pwe chommong aramas ra “luku Kot . . . ; nge rese lien ekieki ussun i.”
2 Chon kaeo Paipel rese mairu ren tenechepwakin aramas lon pekin lamalam. (Luk 18:8) Iwe, ren porausen ekkan chommong lamalam, sipwe kan ekiekin kuna ena sokkun tenechepwak leir. A langattam ewe fansoun an ekkewe lamalam chofona okkotupu me akkalichipungu aramas. (Pwarata 17:15, 16) Iwe nge, ena ngunun tenechepwak mi choufetal me ewe mettoch tinikop, ir minen efeiengau ngeni chon Kraist mi enlet. Sipwe wenewenen osupwang ika sipwe tenechepwak ngeni minne sia luku me ika sisap chuen tinikken lon ach angang ngeni Kot me fan iten ekkewe poraus mi enlet lon Paipel. Jises a ourourakich ussun ewe mettoch tenechepwak lupwen a uwawu ei kapas ngeni chon Kraist mi nonnom lon Leotisia lon ewe aewin senturi: “En kosap patapat, o kosap pwal pwichikar; amo ka patapat are pwichikar! . . . Ka nonnom lefiler chok.”—Pwarata 3:15-18.
Ach Miritiiti ewe It mi Pacheta Wooch
3 Ren ach sipwe fiu ngeni ewe mettoch tenechepwak lon pekin ngun, a lamot ngenikich chon Kraist ach sipwe miritiitiochu ewe it mi pacheta wooch, me sipwe pwapwa pokiten kich mi sokko seni aramas lukun. Pokiten kich chon angang ngeni Jiowa me noun Jises chon kaeo, sia tongeni kuna lon Paipel weween ekkewe it mi pacheta wooch. Kich “chon pwarata” fan iten Jiowa me “chienen Kot kewe chon angang,” lupwen sipwe uweifeili ewe “poraus allim’ ngeni aramas. (Aisea 43:10; 1 Korint 3:9; Mattu 24:14) Kich aramas mi “tongfengen lefilach.” (Jon 13:34) Chon Kraist mi enlet, ir aramas mi “aea sileier pwe repwe tufichin sinneni minne mi pwung me mwaal.” (Ipru 5:14, NW) Kich “chon uwei saram lon fonufan.” (Filipai 2:15) Sia kan achocho le “foffori minne mi murinno lein ekkewe muu.”—1 Piter 2:12; 2 Piter 3:11, 14.
4 Ekkewe mi enletin fel ngeni Jiowa ra pwal silei minne esap fichiitiir. “Ra imulo seni chon fonufan,” ussun chok nour we Sou Emmwen, Jises Kraist, a imulo seni chon fonufan. (Jon 17:16) Ra kan imulo seni “ekkewe muu” mi “nom lon rochopwak, rochopwaken ar ekiek, me ra imufesen me ewe manau mi fichiiti Kot.” (Efisus 4:17, NW) Ina popun, chon tapwelo mwirin Jises ra “poutalo tipis o mochenia-ingauen fonufan, o ra . . . manaueni ewe manau mi mirit, mi pung, o mi fich ngeni Kot lon ei fonufan.”—Taitos 2:12.
5 Ach miritiitiochu ewe popun sia iteni chon Kraist me ach ririfengen me ewe Epinkepiisom a kan amwokutukich pwe sipwe “sikasini Jiowa.” (1 Korint 131) Mei fet ena sokkun fofforun sikasini Jiowa? Pokiten kich chon Kraist mi enlet, sia kan pwapwa pwe Jiowa ach Kot. Sia akkapwonueta ei kapasen pesepes: “Ewe emon mi sikasini pwisin i epwe sikasini pwisin i pokiten ei mettoch, an a eani weweoch me an sileiei, pwe ngang Jiowa, ewe Emon mi pwarata tong mi fiti kirokiroch me pwung won fonufan.” (Jeremaia 9:24, NW) Sia kan “sikasini” ewe liffang mi auchea e nom rech, weween, ach silei Kot me an nounoukich le akkalisi aramas.
Ewe Mettoch mi Weires Ach Sipwe Fori
6 A enlet pwe esap mecheres fansoun meinisin ach sipwe miritiitiochu ewe esissin mi sokkolo a pacheta wooch, esissinnen chon Kraist. Emon aluwol, emon chon Kraist seni le kukkunun, a apwangapwang lon pekin ngun ren och fansoun, iwe, iei alon: “Fan ekkoch ua meefi pwe use silei ewe popun ngang emon Chon Pwarata Jiowa. Ua kakkaeo ewe enlet seni le kukkuni. Fan ekkoch ua meefi pwe iei pwal eu chok lamalam mi kapachelong lein ekkewe fitu lamalam watte aramas ra kan choniir.” Eli pwal fitemon ra mut ngeni ekkan minen apwapwa won fonufan, minen uweifetalin poraus, me aramas mi manaueni manau mi towau seni Kot ar repwe alapalapa sorosorur. (Efisus 2:2, 3) Eli ekkoch chon Kraist repwe kuna fan ekkoch fansoun ar repwe tipemwaramwareiti minne ra luku me repwe ekiekisefalli minne a wesewesen auchea ngeniir me met sokkun mettoch ra mochen apwonueta lon manauer.
7 A ita ngau ach sipwe ekis atittinafichi manauach fan ekkoch? Aapw. Eli kopwe chechchemeni pwe ewe aposel Paul a pesei chon Kraist pwe repwe atittina pwisin ir: “Ami oupwe atittinakemi ika oua wesewesen nonnom lon ewe luku, me oupwe anneta ika mei fet manauemi.” (2 Korint 13:5, NW) Ewe aposel Paul a peseer pwe repwe pi ika a pwukuta och apwangapwanger lon pekin ngun fan iten ar repwe angang won pwe epwe mo seniir. Ika emon chon Kraist epwe atittina pwisin i ren an epwe silei ika a wesewesen lefareni minne a luku, epwe pi ika an kewe kapas me foffor ra tipeeu ngeni minne alon ussun an lukuluk. Iwe nge, ika epwe mwaal ach ekiek, iwe, ewe sokkun atittin mi amwokutukich pwe sipwe pi ika met sokkun manau a ita wesewesen fichiitikich are ika sipwe sotun pi poluen ekkewe sokkun kapas eis lukun ach riri ngeni Jiowa are ewe mwichefelin Kraist epwe chok lamot mwaal, me sipwe tongeni malo lon pekin ngun rer.a Sisap fokkun mochen kuna ‘kataloon ach lukuluk’!—1 Timoti 1:19.
Sisap Tongeni Pinei Senikich Ach Kuna Sossotun Ach Luku
8 Ika chon Kraist repwe meefi tipemwaramwar ussun minne ra luku fan ekkoch, repwe ita ekieki pwe rese tuppwol? Aapwi! Enlet, ar silei pwe esap ina och memmeef minefo epwe aururu letiper. A pwal ina ussun meefien noun Kot kewe chon pwarata mi tuppwol lon ekkewe fansoun lom lom. Awewe chok, a wor ewe mwan Moses, ewe mi sokkolo watteen an lukuluk me tuppwol. Lupwen Kot a awiisa ngeni i eu angang a ussun ita ese ki ren, Moses a eis fan lukumwaramwar: “Ita ngang io?” (Ekistos 3:11) Neman Moses a ekieki pwe iei poluen an na kapas eis: ‘Esor itei!’ are ‘Ngang mi lipwakingau!’ Eli ekkoch poraus ussun manauen Moses lom a ameef ngeni pwe a lipwakingau: Ir me aramasan kewe, ir chon kichiniwel. A itengau me ren chon Israel. Ese angoch le kapas. (Ekistos 1:13, 14; 2:11-14; 4:10) I emon chon ffoleni siip, nge ina eu angang chon Isip ra mmen oput. (Keneses 46:34) Iwe, sisap mairu pokiten an meefi pwe ese fich ngeni an epwe wiiseni wiisen sou angasalo noun Kot kewe aramas mi fotek!
9 Jiowa a apochokkula letipen Moses ren an ngeni ruu pwon mi fokkun lapalap: “Ngang upwe etuk. Ei epwe eu asisil ngonuk pwe ngang ua tinuk: Are ka emwenawu ekewe aramas seni lon Isip, epwe fis pwe oupwe fel ngeniei won ei chuk.” (Ekistos 3:12) Kot a ereni noun na chon angang mi lukumwaramwar pwe epwe nonnom ren fansoun meinisin. Pwal och, Jiowa a affata pwe epwe wesewesen angasalo noun kewe aramas. Seni chok lom lom, Kot a awora ena chok sokkun pwonen alillis. Ren chok awewe, a nounou Moses le apasawu ei kapas ngeni ewe muun Israel lupwen repwele tolong lon ewe Fonu mi Pwonetiu: “Oupwe apochokulakemi o tipepwora . . . pun ewe Samol mi Lapalap ami we Kot epwe etikemi, Esap tumwunungau ngenikemi, esap pwal likitikemi.” (Tuteronomi 31:6) Pwal iei an Jiowa kapasen anukunuk ngeni Josua: “Esap wor eman epwe tongeni u ngonuk lon ranin manauom meinisin. . . . Upwe pwal etuk. Usap tumwunungau ngonuk, usap pwal likituk.” (Josua 1:5) Iwe, iei an pwon ngeni chon Kraist: “Usap fakkun likitukelo, o usap fakkun poutukelo.” (Ipru 13:5) Pokiten a nom rech ena sokkun alillis mi pochokkul, sipwe pwapwaiti ach iteni chon Kraist!
10 Ina epwe limepuku ier mwirin Moses, emon chon Lifai mi tuppwol itan Asaf a mak ussun an tipemwaramwareiti lamoten an epwe achocho le foffori minne mi pwung. Lupwen Asaf a weiresin angang ngeni Kot fan sossot, a kuna ekkoch mi esiita Kot, iwe nge, a fen lapalo ar nemenem me wouur. Mei fet meefien Asaf? Iei alon: “Nge ngang ekis ngeni chok pechei keei repwe chepetek, ekis ngeni chok upwe faselo ren ai fefetal. Pun ua lolowo ngeni ekkewe aramas mi lamalam tekia, lupwen ai kuna feiochun ekkewe aramas mi ngau.” Atewe a poputa le tipemwaramwareiti lamoten an fel ngeni Jiowa. Iei ekiekin Asaf: “Enlet, esor lamoten ai alimelimochu letipei, are tolu pei pokiten esor tipisi. Pun unusen ran ua kuna riaffou.”—Kol Fel 73:2, 3, 13, 14.
11 Ifa ussun Asaf a pwakini osukosuken lon lelukan? A ussun ita tukumi are tunalo meefian kewe? Aapw. A pwariirelo ngeni Kot lon iotek, ussun sia kuna kon Kol Fel 73. A siwil meefien Asaf lupwen a feilo ngeni ewe imwen fel. Lupwen a nom ikewe ie, a miritiiti pwe ewe mettoch tuppwol ngeni Kot a murinno seni mettoch meinisin. Mwirin an we a aucheanisefalli mettoch ngun, a weweiti pwe Jiowa a oput minne mi ngau, iwe, mwirin och fansoun, chon fofforingau repwe kuna apwung. (Kol Fel 73:17-19) Iwe, fan an we ekiek mi pwung, Asaf a alapalo an miritiiti watteen aucheaan wiisan we, wiisen chon angangen Jiowa. Iei alon ngeni Kot: “Ua chok nonnom reom fansoun meinisin; ka akamwochu poumwani. Ekiekin letipom a emmweniei, o mwirin, kopwe angeiei lon ling.” (Kol Fel 73:23, 24) Asaf a pwapwaitisefalli an we Kot.—Kol Fel 34:2.
Ir kewe mi Miritiitiochu ewe Esissin Mi Pacheta Woor
12 Eu mettoch sipwe tufichin alapalo ach meefi aucheaan esissinnach we, esissinnen chon Kraist ren, iei ach kaeofichi me appirufichi lukuen ir kewe mi tuppwol le fel ngeni Kot, ir kewe mi wesewesen pwapwaiti ar pacheoch ngeni Kot, inaamwo ika ra kuna fansoun weires. Ekieki mwo Josef, noun Jekop. Le kukkunun, a kuna kirikiringau pun a kamolo ussun chok emon chon atawe, iwe, a lo Isip, fitepuku mwail towauan seni seman we mi menniniti Kot, me a nonnom lein aramas mi fokkun sokkolo seni chon le imwan kewe mi tongei me tumunu i. Lupwen Josef a nonnom lon Isip, esor emon aramas a tongeni kutta emmwen seni, iwe, a kuna ekkewe sokkun lapalap mi sotuni an tuppwol me an lukuluk won Kot. Iwe nge, a ffat pwe a achocho ngeni an epwe chechchemeni pwe manauan a sokko seni manauen chon orun kewe pokiten i emon noun Kot chon angang, iwe, a tuppwol ngeni minne a silei pwe a pwung. A pwapwa pokiten i emon chon fel ngeni Jiowa, inaamwo ika a nom lein aramas mi oput i, iwe, ese niueiti an epwe pwarawu meefian.—Keneses 39:7-10.
13 Walupuku ier mwirin, emon nengnginin Israel mi eolo a wiliiti chon ataween ewe meilapen sounfiun Siria itan Naaman, iwe, ese monuki ewe esissin mi pacheta won pokiten i emon chon fel ngeni Jiowa. Lupwen a suuk ngeni eu fansoun an epwe tufichin kapas, neminnewe a pwora le uwawu kapasen pwarata ussun Jiowa ren an apasa pwe Elisa emon soufosun ewe Kot mi enlet. (2 King 5:1-19) Fite ier mwirin, ewe at King Josaia, a foratiu ekkoch nopwung mi nomottam lon pekin lamalam, a forsefalli an Kot we imwen fel, me a emmwensefal ngeni Kot ewe muu, inaamwo ika a nom lein aramas mi ngau. A pwapwaiti an lukuluk me an fel ngeni Kot. (2 Kronika, sopwun 34, 35) Taniel me chienan kewe ulumon chon Ipru lon Papilon rese monuki ewe esissin mi pacheta woor pokiten ir noun Jiowa chon angang, iwe, pwal mwo nge fan sossot, ra likiitu fan ar tuppwol. A ffat pwe ra pwapwaiti wiiser we, wiisen noun Jiowa chon angang.—Taniel 1:8-20.
Kopwe Pwapwaiti ewe Esissin mi Pacheta Woom, Esissinnen Chon Kraist
14 A sopwoch manauen ekkena chon angang ngeni Kot pun ra akkalapalo ar miritiiti aucheaan ar uoch mwen mesen Kot. Nge ifa ussuch lon ei fansoun? Ifa ussun sipwe tufichin pwapwaiti ewe esissin mi pacheta wooch, esissinnen chon Kraist?
15 Akkaewin, sipwe meefi watte kilisou pokiten ach kapachelong lein noun Jiowa kewe aramas mi feffetal fan itan we, iwe, a nom rech an feioch me chen. Kot ese tipemwaramwar ussun io kkan noun. Iei makkeien ewe aposel Paul, emon mi manau lon eu fansoun a wor watte fitikoko lon pekin lamalam: “Ewe Samol a sinei ekkewe ir mi noun.” (2 Timoti 2:19; Numperis 16:5) Jiowa a pwapwaiti ‘io kkan a nouniir.” Iei alon: “Ewe emon mi attapakemi a attapa foun mesei.” (Sekaraia 2:8, NW) A ffat pwe Jiowa a tongeikich. Iwe, pwal ussun chok, ach pacheoch ngeni epwe longolong won ach tong mi alollol ngeni i. Iei makkeien Paul: “Ika emon a tongei Kot, Kot a silei ena emon.”—1 Korint 8:3, NW.
16 Epwe murinno ika ekkan sarafo mi maarita lon familien Chon Pwarata Jiowa seni le uputiuer repwe atittina ika a kan nukunukutiu ewe esissin mi pacheta woor, esissinnen chon Kraist, nge epwe pokiten an a poppochokkulelo ar ririfengen me Kot. Resap tongeni ukkuta pokiten chok lukuen semer me iner kewe. Iei makkeien Paul ussun iteiten noun Kot chon angang meinisin: “Emon me emon epwe uta are turutiu fan iten en me noun masta.” Ina minne, Paul a pwal makkei pwe “Emon me emon leich epwe pwisin atittin mwen mesen Kot.” (Rom 14:4, 12, NW) Iwe, a ffat pwe ika emon epwe tipekop le fiffiti eorenien an we famili, iwe, esap tufichin foratiu eu riri mi nukuchar lefiler me Jiowa.
17 Lon porausen uruwo meinisin, mi tettelilo ekkan aramas mi wiisen chon pwarata fan iten Jiowa. A poputa ren ewe mwan mi tuppwol itan Epel—ina epwe 60 senturi lom lom—iwe iei, a sopwosopwoto tori ewe “mwich mi lapalap,” weween, ekkan Chon Pwarata Jiowa lon ei fansoun, iwe, epwe sopwosopwolo tori ekkewe chommong, chommong chon fel ngeni Jiowa, ir kewe repwe pwapwaesini ar repwe manau tori feilfeilo chok. (Pwarata 7:9; Ipru 11:4) Kich chon kukumwir le kapachelong lon ena tettel mi ttam, tettelin chon tuppwol le fel ngeni Kot. A ifa me watteen alemwiriach lon pekin ngun!
18 A pwal kapachelong lon esissinnach we, esissinnen chon Kraist ewe pilukun mettoch mi auche ngenikich, ewe pilukun lapalap mi murinno, me ewe pilukun alluk mi pwarata pwe kich chon Kraist. Ina “Ewe Al,” ewe eu chok al mi emmwen ngeni manau mi sopwoch me ewe eu chok mi apwapwai Kot. (Fofor 9:2; Efisus 4:22-24) Chon Kraist ra kan “pippi pwe mi enlet mettoch meinisin” me ra “kamwochunnuk won minne mi murinno”! (1 Tesalonika 5:21, NW) Sia wewefichiiti watte sokkofesenin ewe lamalamen Kraist me ei otot won fonufan, ewe mi towaufesen me Kot. Jiowa a affataochu sokkofesenin lamalam mi enlet me lamalam mi chofona. A esileilo ei poraus ren an nounou ewe soufos Malakai: “Oupwe tongeni alefilasefali lefilen eman chon pwung me eman aramasangau, lefilen atewe mi angang ngeni Kot me atewe esap angang ngeni.”—Malakai 3:18.
19 Pokiten a mmen lamot ach sipwe sikasini Jiowa lon ei fonufan mi ur ren fitikoko, met epwe tongeni alisikich pwe sipwe pwapwaiti ach we Kot me miritiitiochu aucheaan esissinnach we, esissinnen chon Kraist fansoun meinisin? A kawor ngenikich alillis lon ena eu lesen mwirin ei. Fansoun ach sipwe kaeo ena lesen, sia tongeni achifoua ei mettoch: Chon Kraist mi enlet resap kkuf ren ewe mettoch “tenechepwak.”
[Footnotes]
a Ei poraus a weneiti chok ewe sokkun aramas sia wewe ngeni lon pekin ngun. Ren ekkoch, eli a lamot ar repwe chuuri tokter fan iten ekkoch sokkun semmwenin lon ekiekir are letiper.
En Mi Chechchemeni?
• Ifa ussun chon Kraist repwe tongeni “sikasini Jiowa”?
• Met ka kaeo seni porausen Moses me Asaf?
• Io kkan aramas lon Paipel ra pwapwaiti ar angang ngeni Kot?
• Ifa ussun sipwe tufichin pwapwaiti esissinnach we, esissinnen chon Kraist?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1. Met sokkun memmeef ussun lamalam a kan choufetal lein aramas?
2. (a) Pwata sisap mairu pwe aramas ra tenechepwak lon pekin ngun? (b) Pwata ewe mettoch tenechepwak eu mettoch mi efeiengau ngeni chon Kraist mi enlet?
3. Chon Kraist ra tongeni pwapwaiti met sokkun mettoch mi kapachelong lon esissinner we, esissinnen chon Kraist?
4. Ifa ussun emon chon fel ngeni Jiowa epwe tongeni silei minne esap fichiiti manauen chon Kraist?
5. Met weween ewe fon mi peseikich pwe sipwe “sikasini Jiowa”?
6. Pwata a weires ngeni ekkoch ar repwe miritiitiochu aucheaan esissinner we, esissinnen chon Kraist?
7. (a) Met sokkun atittin a fichiiti noun Kot kewe chon angang? (b) Met chon Kraist repwe tongeni feiengau ren?
8, 9. (a) Ifa ussun Moses a pwarawu meefian ussun lipwakingauan? (b) Met Jiowa a fori ussun lukumwaramwaren Moses? (c) Met meefiom ussun an Jiowa kapasen anukunuk?
10, 11. Ifa ussun ewe chon Lifai Asaf a kuna alillis fan iten an epwe eani ekiek mi pwung ussun aucheaan an angang ngeni Jiowa?
12, 13. Awewei mwo porausen ekkoch aramas lon Paipel mi pwapwaiti ar ririfengen me Kot.
14, 15. Ifa ussun sipwe tufichin pwapwaiti esissinnach we, esissinnen chon Kraist?
16, 17. Pwata chon Kraist, kukkun me watte, repwe tongeni pwapwaiti alemwirier lon pekin ngun?
18. Ifa ussun ekkewe mettoch mi auche ngenikich me ach kewe alluk ra asokkolo kich seni chon fonufan?
19. Chon Kraist mi enlet resap kkuf ren met?
[Lios lon pekin taropwe 12]
Ren och fansoun, Moses a lukumwaramwar ussun minne a tufichin fori
[Lios lon pekin taropwe 13]
Chommong mi angang ngeni Jiowa lom lom ra pwapwaiti esissinner we mi ffatoch