Dhowakula dha Mabasa na Yeddelo Yehu ya Okristu
3-9 YA AGOSTO
MAFUMO A MAZU A MULUGU | OBUDDUWA 13-14
“Kalani Ovyettekene Munele Wona Nvunelo Onauvunenina Yehova”
(Obudduwa 14:13, 14) Mizé oawakula dhahi: “Kamove, mulibihe murima! Munowona dhotikiniha dhinanivunena Nabuya ddabuno. Akadda Ejipitu abale anawoninyu kamunawone vina. 14 Nabuya onowana na awene auvunelagani nyuwo. Nyuwo kalani ofwaseyene”.
w13 1/2 4
Mizé—Mulobwana wa Nroromelo
Mizé txino kàziwa wi Mulugu onele ogawa Mwinje Wofila wila afurule ana Izrayel. Mbwenye iyene wankuluvela wi Mulugu agahikosavo elobo wi abarele nlogo Naye. Iyene wafuna wi ana Izrayel akane nikuluvelo nakene, “nona bawaddela dhahi: ‘Kamove, mulibihe murima! Munowona dhotikiniha dhinanivunena Nabuya ddabuno’”.(Obudduwa 14:13) Koddi Mizé wawodha olibiha nrorormelo na ana Izrayel? Kavali waganyedha, Bibilia onologa: “Na ororomela, akadda Izrayel ahabuwa Bara ya Manje Ofila, ninga anedda vamuruddani.” (Ahebreu 11:29) Nroromelo na Mizé nihinvuna iyene vamodha na otene amwiwelela.
(Obudduwa 14:21, 22) Venevo Mizé otapulela nlada naye bara. Nabuya mathiyu abo otukuma manjeyá na pevo yoba n’owali edhile omadhelo wa nzuwa, ohumihana. Apo manje agaweya. 22 Ana Izrayel avira vawuma: manjeyá emelaga oku-noku ninga virugu.
Namawodha-Wodha Okana Ewodhelo Yovuna
13 Kengesa Obudduwa 14:19-22. Kavyubuwele buli na ana Izrayel. Buhina yokosa. Mundduni bagadha anyakoddo a Ejipitu, osogorho bugang’ana Mwinje Wofila. Mohigonela weyo wona dhilobo dhowumiha milomo. Murabo omwala osogorho odhowa mundduni, muraboya wuttiyanihagani na akadda Ejipitu. Awene bagedda mwipipini nyuwo bamuna txeza! Musogorhomwa weyo omona Mizé atapulelaga nlada naye bara, ngamala okalawo pevo enddimuwa bigakukuma nowali ofiyedha ogawa manjeya bakala oku na oku ninga virugu. Nowidhawo, weyo, amudhawo, vinama dhotedhene na ena muviraga vati vawuma ddeddere wotadanene. Muhinyigalile murove nne munyetto. Bamugedda vari va mwinjeya, s’opadduwa elobo. Masiki ena bagedda vang’ono vang’ono, bamufiyedha kobela yina.
(Obudduwa 14:26-28) Venevo Yehova omwaddela Mizé: “Katapulela nlada nawo bara: manjeyá agumane wili, àbwinihe akadda Ejipitu na myuva dhawa, n’anyakavalo awa”.27 Mizé otapulela nlada naye bara. Vati vayaga manje a mbara ahiyelela mwakalelani. Dhahene akadda Ejipitu afunaga othawa afwanyiwa na manje. Nabuya ohabwiniha mwenemo. 28 Manje eyelelaga mwakalelani, aririmiha myuva dhawa, anyakavalo otene a makuru a Faraó, adha mundduni mwa ana Izrayel. Kavuneyile nne mmodha.
w09 15/3 7 ddima 2-3
Onadduwale Dhotedhene Dhukoseli Yehova
Oku akadda Ejipitu azuzumelaga myuva dhawa dha koddo dhanyongeyile, ana Izrayel ahiwodha wabuwela epaddi yina wa Mwinje Wofila. Venevo Mizé otapulela nlada naye bara, Yehova nomala wiyihedha manjeya mwakalelani. Manjeyá eyelaga ahabwiniha Faraó vamodha na anyakoddo aye. Ahivuneyaga nne mmodha. Venevo Izrayel wahifuruleya!—Obud 14:26-28; Masal 136:13-15.
Malogo menji vewalani muselu obu ahittiddiwa wova onddimuwa vaddiddi. (Obud 15:14-16) Muvireli vyaka 40, Raab w’o Jerikó wahawaddela ana Izrayel eli mazu aba: “ankalamo anowova-wene, . . . Nihiwa wi Yehova ohumiha vamentoni venyu Bara, enromoliwa Mwinje Wofila, mbudduwaga mw’Ejipitu.”(Jos 2:9, 10) Nihona wi malogo abale kàdduwalile mukalelo wavunile Yehova nlogo naye. Dhahene ninga malogo abale ahidduwalile mukalelo wavunile Yehova nlogo naye, ana Izrayel vina ahikana mwaha dhinjene yohidduwala dhakoseli Yehova.
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Obudduwa 13:17) Varumelihile Faraó akadda Izrayel odhowa, Nabuya kathiyile ofwara dila enthanyuwela mwilaboni mwa Afilisteu oku jili dila yogwaddela. Iyene wanubuwela dhahi: “Nlogo nigafwanyiwa koddo, ninadhe nitute murima, niyelele mu Ejipitu”.
it-2 51 ddima 11
Dila obe Rampa
Oromana masaka awale, dhankalawo rampa vina dila dhalabihedhiwetxa attu agadhowaga okosa mpinddu avenyaga katti yina adhowaga katti yina elabo ya Palestina. (Oleb 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Jos 2:22; Anam 21:19; 1Sam 6:9, 12; 13:17, 18; koona ESTRADA REAL.) Rampaya-rampaya yavenya o Ejipitu enyalelaga katti ya Akadda Filisti yali o Gaza vina Ascalom, ezugunuwelagavi o nordesti wa Megido. Rampaya yannyalelavi o Hazor, o Norte wa Mwinje wa Galileya, edhowagavi mpaka o Damasku. Dila eji yattanyuwela mwilaboni ya Akadda Filisti yali dila yogwaddela yofiyana momaguva mwilaboni yopikireliwa. Masiki dhawene Yehova n’okwela wahavilutxela dila envira mwiddeddereni àttawihaga obeddegeliwa na akadda Filisti. Sabwani kobeddegeliwa txino agahobana ofiyedha wunlela wiyelela mw’Ejipitu.—Obud 13:17.
(Obudduwa 14:2) “Kawaddele akadda Izrayel athiye dila yafwarani, asame va Pi-Hahirot, vari va Migdol na bara, osongorho wa Baalsefon, nikome na bara.
it-2 77 ddima 5-6
Ofuruliwa
Epaddi gani txino wa Mwinje Wofila wabuwile ana Izrayel?
Nihona wi vafiyilani o Etam, “okomoni wa eddeddere,” Mulugu wahimwaddela Mizé wi ‘attiye dila yafwarani wila asame va Pi-Hahirot . . . nikome na bara.” Eji egahimuttukulela Faraó wubuwela wi ‘akadda Izrayel elo wedda dhuwa-dhuwa.’ (Obud 13:20; 14:1-3) Aziwitxi ona dila ya el Haj ninga yofwanyeleletxa, ahiloga wi nzu tti “othiya” na elogelo ya ebraiko kintapulela ottidda dila yina, mbwenye entapulela wiyelela mundduni nomala battidda rampa yina. Awene alogile wi Ana Izrayel mufiyelani o Norte wa cabiceira wo Golfu wa Suez, attiya dilaya beyelela o Este wo Jebel o ‘Ataqah, myango dhafwanyeya mpaddi wa Oeste wo Golfu. Ana Izrayel kobeddegeliwa kagawodhile ottawa sabwani ahinjivana vina ahimala ofugeleya na mwinje.
Mweddelo wafwara Ayuda a masaka a munddduni E.C (Nsaka na Kristu) onowoniha ebaribari ya makaniya aba. (Koona PI-HAIROTE.) Mbwenye enfuneya ja makaniya atapuleliwe ahittiyane na dhinloga Bibilia, sabwani dhologa dhinjene dha aziwitxi kadhiniwanana na dha mBibiliani. (Obud 14:9-16) Enoneya ninga ana Izrayel kàbuwile vakuvi na cabeceira wo Golfu (obe àbuwile wolapela wo Golfu) wila anyakoddo a Faraó ahiwodhe wafwanya.—Obud 14:22, 23.
10-16 YA AGOSTO
MAFUMO A MAZU A MULUGU | OBUDDUWA 15-16
“Omuthithimihe Yehova na Jibo”
(Obudduwa 15:1, 2) Venevo Mizé na akadda Izrayel atomola jibo eji y’omutamalana Nabuya: “Ddimwibele Nabuya, vowi ohoniha guru dhaye na matikiniho: oabwiniha munyaza akavalo n’anyakavaloyá. 2 Guru dhaga, othaba waga ddi Nabuya: iyene oddivuna. Mulugu waga ddi iyene, ddinfuna ddimuthithimihe; Mulugu wa nikolo naga ddi iyene, ddinfuna ddimvuwihe.
w95 15/10 11 ddima 11
Ninfwanyelelani Omuriha Mulugu Webaribari?
11 Guru yonihile Yehova atolotxaga anyakoddo a Faraó ehattukulela attu enjene oziwa nzina naye vina nlogo naye nimuttittimiha. (Josuwé 2:9, 10; 4:23, 24) Attu afiyedha wona wi amulugu a akadda Ejipitu kana ewodhelo, sabwani kawodhile wavuna mudhidhi watolotxiwani na Yehova. Awene ahifiyedha wona wi amulugu awa kankuluveleya. (Masal 146:3) Ana Izrayel attukuleleya omwibela jibo Yehova wila onihe omuriha wawa Yehova Mulugu oliwo, onna ewodhelo ya ofurula nlogo naye!
(Obudduwa 15:11) Yehova: kawo Mulugu mwina onligana na nyuwo, kawo onufiyedhani nyuwo muli wokoddela-koddela murima, muli wothithima-thithima, muninjivihavi matikiniho enyu!
(Obudduwa 15:18) Yehova onolamula va masaka amukala-kala.
w95 15/10 11-12 ddima 15-16
Ninfwanyelelani Omuriha Mulugu Webaribari?
15 Kowiliwa nelovuniwa na Mizé nsaka nttile, mohaganyedha nigahittukuleleya omwibela jibo Mulugu: “Yehova: kawo Mulugu mwina onligana na nyuwo, kawo onufiyedhani nyuwo muli wokoddela-koddela murima, muli wothithima-thithima, muninjivihavi matikiniho enyu!” (Obudduwa 15:11) Elemelelo eji enolabihedhiwavi mpaka masaka abano. Munivuruni na Ovuhulela, murumiwi Joau onowalogamo attikitteliwi ororomeleya a Mulugu: ‘Obaga bangwe avahiwani na Mulugu, ebaga Jibo ya Mizé, mwimeleli wa Mulugu.’ Jiboya yaloga nni? “Nabuya Mulugu owodha-wodha, dhawira dhenyu dhili dhinddimuwa, dhowumiha milomo. Dila dhenyu somyala, sebaribari, nyuwo mwene wa malogo! Bani onakodde ourihani nyuwo Nabuya? Bani onakodde ottittimiha nzina nenyu? Nyuwovi muli wokoddela-wene. Athu a malogo etene aner’odha owebedhani vowi o myala wa merelo enyu omala oziweya!”—Ovuhulela 15:2-4.
16 Masaka abano akalawo attu ansunza dila dha Yehova Mulugu vina antamalela dhottandda dhaye na malamuloya. Attu a malogo otene anorumelaga ofuruliwa modhela ovirihamo malamulo oligana a Mulugu. Vyaka dhotene attu matxikwi na matxikwi anovolowa munikuruni na Yehova. Mulugu mohigonela agatolotxa makapela otene ottambi vamodha na elaboya eji yotabala, attu attaweli munikuruni na Yehova anele okana gari yokala na mukalakala mwilaboni eswa vina yoligana.
(Obudduwa 15:20, 21) Venevo Miriam, murogori wa Aroni, wali namavuhulela, ottukula masekere; ayana amfwara na masekere awa atxethaga, ebaga ninga iyene. 21 Miriam oasunziha orumela wa jiboyá: ‘Mwibeleni Nabuya odhalile nthithimiho, warayilele mbara akavalo na anyakavaloyá’.
it-3 47 ddima 4
Jibo
Ana Izrayel ebaga jibodha, anniba mumodhani, kuloga ayana anniba ayanavi, alobwana alobwanavi vina wanfiya mudhidhi webani otene mumodhani. Enaguwa anroma jiboya oku enagu ‘akulelaga.’(Obud 15:21; 1Sam 18:6, 7) Mwibelo wa jibodha enowoneya nigengesaga makapitulo mena a Masalmo ninga motangiha, Masalmo 136. Mukalelo webiwa koro bili dha jibo dhotamalelana nsaka na Nehemiya vina nsaka naperhekiwa ngome yo Jeruzalemi enlagiha wi akalawo aroma jiboya oku ena bagakulela.—Nem 12:31, 38, 40-42; koona JIBO.
it-3 339 ddima 5
Namavuhulela
Miriam ddimuyana woroma onromoliwa mBibliani ninga namavuhulela. Txino Mulugu wannimwaddela muselu alabihedhaga mazu a jibo. (Obud 15:20, 21) Nona iyene na Aroni ahimwaddela dhahi Mizé: ‘Koddi, Yehova kalogilé vina na iyo?’ (Oleb 12:2) Mwinyene Yehova amulabihedhaga namavuhulela Mikeya, ohoniha-wene wi ddi iyene omurumile “Mizé, Aroni na Miriam” wila àsogorele ana Izrayel àbudduwa mu Ejipitu. (Mik 6:4) Masiki Miriam vaniye gari yologa na Mulugu, wanetxa mandano ofiyedhana na Mulugu wali mbalaye Mizé. Mudhidhi wamulogiye bure mbalaye, wahigweliwa maranya.—Oleb 12:1-15.
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Obudduwa 16:13) Varibaga dhihoneya kwali, sidhale vasanjara; mmangwananimwá vahoneya omyo mwinjene.
w11 1/9 14
Wanziwa?
Yehova olabihedhileni kwali wila àsapelena ana Izrayel bali mwiddeddereni?
Mmaleli ana Izrayel ofuruliwa mu Ejipitu, Mulugu wahavaha dila dhowakwana bili nama yowinjiva ya kwali.—Obudduwa 16:13; Olebeliwa 11:31.
Kwali Balame dhina masentimeturu 18, enlemela magarama 100. Dhinfuwiwetxa o Ásia ocidental vina o Europa. Sabwa yokala balame dhinkala omwalavi, nsaka n’oridha anvavela o Norte wa Afrika vina Arábia. Nsaka nenentto nimwalani anowabuwa mwinje Mediterrânio aviraga mwiddeddereni Y’osinayi.
Mowiwanana na The New Westminster Dictionary of the Bible (Novo Dicionário Bíblico de Westminster), kwali balame “dhinvava vaddiddi dhinfwara okule onddowa pevo, mbwenye pevoya egaroma wobela epaddi yina obe kwalidha dhigalema dhinotitela vati”. Kwalidha dhigatitela vati dhimmala siku nimodha obe masiku meli dhivumaga, nona anamatota agafwanya anopa ninga munwodhelani. Omaromelo wa sekulu 20 akudda Ejipitu vayakani angula kwali dhowakwana amiliau mararu wila ajena.
Dila bili dhijile ana Izrayel kwali ali masaka aroma woneya mmirini mataba na marhuwa maswa. Masiki eziweyaga wila nsaka ntti na mataba vina marhuwa maswa kwali dhavavela o Sinayi, Yehova ‘wahobiha pevo’ yattukulele ovavela mburo wafwanyeya ana Izrayel, kwalidha mufiyedhani dhel’omotta pepela-pepela.—Olebeliwa 11:31.
(Obudduwa 16:32-34) Mizé ologa: “Nabuya oruma dhahi: ‘Pimaní omer ya maná, koyaní; dhawene athu anadhegewo osogorho, anere wona oja ousapelelina miyo mwiddeddereni, mmalelimi oubuddutxani mw’Ejipitu’”.33 Mizé omwaddela Aroni: “Dhowelá yobo, opimelemo omer ya maná, othiye vali Nabuya; akoyeliwe oziwihiwana athu anadhegewo osongorho”. 34 Aroni ovirihamo yarumiwe Mizé na Mulugu; othukulela yobo mwali maná mmusanani mwa Nabuya, wi akoyemo.
w06 15/1 31
Mavuzo Ankosa Anamengesa
Muvireli mudhidhi mung’onovi ana Izrayel bafuruliwe mu Ejipitu ahiroma wunlana mmirimani, onlelaga oja; sabwa ya ejuwene Yehova wahavaha Maná. (Obudduwa 12:17, 18; 16:1-5) Nsaka nene nttile, Mizé wahimwaddela dhahi Aroni: “Dhowelá yobo, opimelemo omer ya maná, othiye vali Nabuya; okoyeliwe oziwihiwana athu anadhegewo osongorho”. Maleboya anenjedhedhavi dhahi: “Aroni ovirihamo yarumiwe Mizé na Mulugu; othukulela yobo mwali maná mmusanani mwa Nabuya, wi akoyemo.” (Obudduwa 16:33, 34) Aroni ovirihamo dhotedhene dhamurumile Mizé, mbwenye ottukuleli mmusanani mwa Nabuya yobo mwali maná mmaleli Mizé osasanya yobo ya Nipagano bekamo mapapi meli a malugu.
17-23 YA AGOSTO
MAFUMO A MAZU A MULUGU | OBUDDUWA 17-18
“Muttu wa Malago Onowashagiha Attu Ena vina Onowattomela Mabasa”
(Obudduwa 18:17, 18) Moya wa Mizé omwaddela: “Mulabelo obu wawo kukalile. 18 Ogadhowagavi dhawene, weyo na nlogo nawo munowundeya na mabasa, vowi anoulemela bure. Kunwodha wakwaniha weka.
w13 1/2 6
Mizé—Wali Mulobwana Wokwela
Mizé wahaweddiha ana Izrayel n’okwela. Iyene wanziwa wi mabasaya abale attomeliwe na Yehova vina nlogo nannonelamo, nona makattamiho-makattamihovi àkanani amuttamagelana Mizé. Bibilia onloga wi ‘Mizé wangilatela ottonga miladdu dha nlogo membesi mpaka mattiyu’. (Obudduwa 18:13-16) Kavali waganyedha wi Mizé wanlemana ovuruwana makani ottiyana-ttiyana afiyedhiwana iyene, mbwenye vowi wannakwela, wanfwaseyela wavuruwana.
(Obudduwa 18:21, 22) Mwari mwa nlogo wasakulemo athu owarala, animova Mulugu, ahinguleya, ahinna milili. Aboyá wagawele mabasa: ena eddihege nikuru na athu txikwi-txikwi, ena na zana-zana, ena na makumatanu-matanu, enagu na kumi-kumi. 22 Aweneyá agilatelege wathonga athu: Auperekelege weyo dhamakamakadhá, dhing’onodhá athongege anya. Dhawene onoluluviha muthoro wawo, okamyedhiwaga n’awene.
w03 1/11 6 ddima 1
Wila Nikane Wagalala Enofuneya Ororomela
Alobwana attomeliwe ottonga makani a nlogo annoniha-wene mikalelo dhapama ahinatti ottomeliwa mabasayá. Yannoneya wi awene annimukurumuwela Mulugu, anziwa wi mabasaya animukosela Mulugu vina anrabela omunyimula. Nlogona nanwodha wona ejuwene. Awene anrabela manyigalo, mabeho. Yonihaga-wene wi agahifwara esile dhàfunana Mulugu. Ahoniha wi masiki kottomeliwa mabasayá kaawonege attu enagu ninga mataba, kaazuzumelege amudhawa na abale anaziwani bahi.
(Obudduwa 18:24, 25) Mizé ohiwa malago amoye, ovirihamo dhetene dhalogileye. 25 Oasakula mwa akadda Izrayel athu owarala, wi akale anamasogorhela a makuru a athu txikwi-txikwi, ena a zana-zana, ena amakumatanu-matanu, enagu akumi-kumi.
w02 15/5 25 ddima 5
Attu Omyala Murima Anoneya na Ororomeleya
Mizé wali muttu wovyeviha vina wawodha ovyang’anela. Jetro moya wa Mizé mmoneliye wi mabasaya ahimulemela mwasano waye, wahimwaddela dhahi: Kattomele attu ena owarala wi aukamihedhe na mabasa aba. Mizé wahiviriamo malago aba na murima wotene. (Obudduwa 18:17-26; Olebeliwa 12:3) Mulobwana wa malago onowattomela attu ena mabasa vina kanova washagiha attu owarala, ana mikalelo dhaderetu. (Olebeliwa 11:16, 17, 26-29) Ottiya ejuwene onkala womala nawale wila àsunzihe vina àkamihedhe owarala mpaddi womuyani. (1 Timóteo 4:15) Kigakalile ovilibihedha okana mikalelo esi?
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Obudduwa 17:11-13) Vakala Mizé na myono dhothukuleleyadhene odhulu, ana Izrayel palibani opitha ena; vagwiha Mizé myono, aliba bakadda Abimelek. 12 Mizé myono dhamuma. Venevo adhowela nlugu, aheka valiye; iyene ogilativo. Aroni na Hur amutxedha myono mmodha oku, mwina oku. Dhahene myono dhaye dhiwodha okala dhothukuleleyadhene odhulu mpaka vati oriba. 13 Dhawene Josuwé omugonjiha Amalek na athu aye otene, àpaga na masupadda.
“Kamove, Kamundeye Guru”
14 Aron na Hur ahittiddela myono dha Mizé wi attukulele vadhulu mudhidhi waraba koddo ana Izrayel na akadda Amalek. Masaka abano, iyo vina nikana gari ya wakamihedha attu eena wi avilele. Abali enjene anotabuwaga sabwa ya okala akalaba, aredda, ofarafariwa na okweliwa. Iyo podi wakamihedha azombwe enjene ankokeliwa okosa dhilobo dhabure obe otamela okaana mperhe welabo. (1 Tesalónika 3:1-3; 5:11, 14) Katamela olagiha wi onowakwela attu eena mu Numbani ya Omwene, mmabasani a olaleya, mugajaga vamodha obe ogalogaga na muttitto.
(Obudduwa 17:14) Veneva Yehova ologa na Mizé: “Kaleba mapadduwo aba munivuruni, anadhe adduwaliwe. Omwadele Josuwé dhahi: “ Miyo Nabuya ddinothimiha kakamwe nlogo na Amalek mwilaboni, kanakalemo muthu onaubuwele”.
it-1 422 ddima 10
Cânon
Mazu alebile Mizé ali a Mulugu, mazuya anonivaha malago okuluveleya. Kahiyo Mizé osakulile okala mwimeleli wa akadda Izrayel, vamaromo-vene vakumbiriwiye wi asogorhele nlogo na Izrayel, wahikodda. (Obud 3:10, 11; 4:10-14) Dhakosa Mizé dhali dhilobo dhowumiha milomo, dhahattukulela akumbayisa vina alaula a Faraó ononelamo wi dhakosiye wakamihedhiwa na Mulugu. (Obud 4:1-9; 8:16-19) Dhaleba vina dhaloga Mizé kadhadha mmusorhoni mwaye. Vowi wali muttu wamukurumuwela Mulugu; Mulugu mwinyene wahilabihedha muya waye wokoddela obuwene omukamihedhile Mizé ologa vina oleba manivuru mena a mBibiliani anziwiwa na cânon.—Obud 17:14.
24-30 YA AGOSTO
MAFUMO A MAZU A MULUGU | OBUDDUWA 19-20
“Dhinsunziha Malamulo Kumi”
(Obudduwa 20:3-7) Kumuroromele Mulugu mwina ohili miyo. 4 Kuvisasanyedhe nladdaniho thi nladdaniho na dhilobo dhinoniwe odhulu peno vati, peno mmanjeni, peno vati va mathaka. 5 Kwebedhe, kwirele muthupo esiwene vowi miyo ddili Yehova Mulugu wawo; kaddinwodha omvilela ontamela ovurhana na miyo. Onddipuja, miyo ddinomoniha goyi iyene, anaye, adhulaye, ana adhulaye. 6 Anddikwela, anvirihamo malamulo aga, ddinoaweddela ttagaraga awene, anawa, adhulawa anadhegewo masiku otene ankala athu mwilaboni. 7 Kuromolele yovi nzina na Nabuya Mulugu wawo, vowi miyo Nabuya kaddinttiya omulaga onromola muvegani nzina naga.
w89 15/11 6 ddima 1
Malamulo Aba Kumi Annisunziha Eni?
Malamulo manayi oromaya, anloga enfwanyelihu omukosela Yehova. (Yoroma) Nimwebedhege Iyene bahi. (Mateu 4:10) (Yanawili) Kanilabihedhe maladdaniho. (1 Joau 5:21) (Yaneraru) Nihiromolege nzina Naye yovene. (Joau 17:26; Roma 10:13) (Yanounayi) Nimperhekele egumi yehu Iyene, nikosaga mabasa aye na murima wotene. Nikanaga vina ‘mudhidhi wovuma.’—Ahebreu 4:9, 10.
(Obudduwa 20:8-11) Wubuwelege oddilevela siku na sabuddu. 9 Olabege malabo matanu na nimodha, wakwanihaga mabasa awo otene; 10 vano siku nanetanu nowili, thovuma, tha Nabuya Mulugu wawo. Kuthidde mabasene weyo, mwanawo wamulobwana, mwanawo wa muyana, mudhari wawo wa mulobwana peno wamuyana, dhifuwo dhawo, mwanawedda oli vanivawo; 11 vowi masiku matanu na nimodha Nabuya opaddutxa elabo yodhulu na yavati, bara na dhetene dhilimo. Vano sabuddu siku nanetanu nowili, Nabuya ohittuwa, oruriha. Nona ddinfuna oddilevele miyo.
(Obudduwa 20:12-17) Omurihege babo na mayo, wi owodhe ogonela mwilabo enauvahe miyo Nabuya Mulugu wawo. 13 Kumpe muthu. 14 Kuraruwe. 15 Kwiye. 16 Kummagedhe mukwawo. 17 Kunlele numba yamukwawo, kumunlele mwadhi mwinya, peno mudhari waye wamulobwana, mudhari waye wamuyana, ng’ombe yaye, buru yaye, nne elobo-wene eli ya mwinya”.
w89 15/11 6 ddima 2-3
Malamulo Aba Kumi Annisunziha Eni?
(Yanautanu) Aima anofuniwana wawiwelela amambali awa, dhawene panarurihiwani na Yehova. Kanniwelela ‘nlamulo’ ntti wi dhotedhene dhineddelege deretu bahi mbwenye wila “nigonele mwilaboni.” (Éfeso 6:1-3) Vowila ninkalawo masaka omariha, wiwelela wa azombwe na murima wotene onowakamihedha wakela egumi yohimala musogorho.—2 Timóteo 3:1; Joau 11:26.
Omukwela muthu mukwehu onele onithukulela ohimwirela yabure ninga (Yanoutano na modha) ohimpa muthu, (Yanoutano na bili) ohiraruwa, (Yanoutano na ttaru) ohiya na (Yanoutano na nayi) ohimmagedhela muthu elobo (1 Joau 3:10-12; Ahebreu 13:4; Éfeso 4:28; Mateu 5:37; Gano 6:16-19) Kito dhili mmirimani mwehu? Nlamulo (Nanoukumi) ninloga, nihumlele dhakwehu; elobo-txilobo enkosihu ekale elobo enimuzivela Yehova.—Gano 21:2.
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Obudduwa 19:5, 6) Oromana ddabuno mugavuruwana mazu aga, mugamvirihamo namakwanttani waga, nyuwovi bahi munosakuliwa mwa malogo otene, mukale agene. Elabo yotene mwinyayá ddi miyo. 6 Nyuwo munddikalela nlogo n’onamakutha, nlogo nileveliwe mabasa aga. Aba ba mazu anawaddele ana Izrayel”.
it-3 488 ddima 3-4
Namakutta
Akristu Asakuleliwe Onamakutta. Yehova wahiloga dhahi na ana Izrayel, mugakoya malamulo aga munele Okala ‘nlogo na anamakutta.’ (Obud 19:6) Anamakutta a ziza na Aroni anttiddavi mabasa awa mpaka ofiya wa namakutta munddimuwa, Yezu Kristu. (Aheb 8:4, 5) Mabasayá agagomile nsaka nigagomile nipagano na Malamulo vina nigemetxiwe nipagano niswa. (Aheb 7:11-14; 8:6, 7, 13) Vamaromo-vene gari eji yokala anamakutta a Yehova, oku akamihedhaga masasanyedho a Omwene wapikireli Mulugu, àvahiwe ali ana Izrayel bahi, mbwenye na mudhidhiya gari eji yahittanikeliwa amalabo vina.—Mer 10:34, 35; 15:14; Rom 10:21.
Ayuda enjene ahimukodda Kristu, nona ahittiya okosa mpaddi wa nlogo na anamakutta vina n’osakuliwa. (Rom 11:7, 20) Sabwa ya ohiroromeleya wa ana Izrayel, Yehova wahawaddela nottaga, amulabihedhaga namavuhulela Ozeya na muselu wawi: “Athu a nlogo naga anotolowa, vowi kanddiziwa miyo; nyuwo anamakutha mukodda waziwiha athu elimi, muvanya masunziho aga. Nona miyo ddinoukoddani; aninyu vina kaddinàrumele okala anamakutha aga.” (Oz 4:6) Na mukalelo wakakene Yezu wahawaddela anddimuwa a Ayuda: “Munere wakihiwa Omwene wa Mulugu, ovahiwe nlogo nina ninima milima dhaye.” (Mt 21:43) Nsaka nali Yezu velaboni ya vati, wanfwaravi malamulo a Mizé, nona vamvulumutxiliye mulobwana ole wana maranya wahimuruma wi aviyonihe wa namakutta vina apereke mukutto wafuniwanani.—Mt 8:4; Mk 1:44; Lk 17:14.
(Obudduwa 20:4, 5) Kuvisasanyedhe nladdaniho thi nladdaniho na dhilobo dhinoniwe odhulu peno vati, peno mmanjene, peno vati va mathaka. 5 Kwebedhe, kwirele muthupo esiwene vowi miyo ddili Yehova Mulugu wawo; kaddinwodha omvilela ontamela ovurhana na miyo. Onddipuja, miyo ddinomoniha goyi iyene, anaye, adhulaye, ana adhulaye.
w04 15/3 27 ddima 1
Otapuleliwa wa Nivuru na Obudduwa
20:5—Yehova onawoniha dhavi ‘goyi aima, adhulawa vina ana adhulawa sabwa ya dhovonya dha amambali awa?’ Muttu agonuwa onttongiwa mowiwanana na mweddelo waye. Mbwenye nlogo na Mulugu nahitabuwa sabwa ya makolo awa webedha maladdaniho oku amusadduwelaga Mulugu. Masiki ana Izrayel amukurumuwela Mulugu, antabuwa sabwa ya esile dhirile makolo awa vowi eji yannarutxiha okala wororomeleyene.
31 YA AGOSTO–6YA SETEMBURU
MAFUMO A MAZU A MULUGU | OBUDDUWA 21-22
“Orihe Egumi Dhahene Ninga Munkosela Yehova”
(Obudduwa 21:20) Muthu agamvada na muri mudhari waye wa mulobwana peno wa muyana ofiyedha omutotela okwa, onihiwe goyi.
it-2 18
Ombubudda
Yanrumeliwa mudhari wa mu Yuda obubuddiwa na muri, iyeneya kokala vuruvuru. Mbwenye mudhariya agadhowa osuma nabuyayeya wannonihiwa goyi. Mudhari obubuddiwe kòkalawovi malabo meli, yannoneya wi nabuyayeya kaganile mmurimani mwaye ompa. Iyene wanrumelihiwa omusaddeya sabwani ‘olomugula’ elobo yorutxa vaddiddi muttu ononga elobo yaye ya ttima oku avitotelaga oyelega. Vina mudhariya kòkwa bavirile malabo meli obe nimodha egahirutxa oziwa emuttukulele okwa. Mudhariya kokalawovi masiku meli obe nimodha, nabuyayeya kagonihiwe goyi.—Obud 21:20, 21.
(Obudduwa 21:22, 23, 24a) [Obudduwa 21:22, 23 Tradução do Novo Mundo] Akala athu eli anowana, muwananimwá mmodha amugudumula muyana onna yari ofiyedha orayila, ahitoteleyaga makathamiho mena, namaddawa ampitxele mamune muthengo onlogosiye, bari munimpimelela anamathonga. 23 Akala muyana ototeleya goyi dhina, maliveloyá baba okwa, n’okwa.
Weyo Onottittimiha Egumi?
16 Egumi ya attu ehikaana ttima vamentoni va Yehova. Egumi ya mwana ohinatti obaliwa ehikaana ttima vina. Mowinana na malamulo a Mizé, akala muttu wela onvoreya muyana wa yari ahifunaga, nanda mwanaya akwa, muttuya okosile ngovi ahifunaga wampwattela muladdu. Masiki akala yali ngovi yohifuna, vowi vahikwa muttu, Mulugu wanlogosa wi muttuya apitxele egumi yaye vina. (Kengesa Obudduwa 21:22, 23) Mwana ohinatti obaliwa oli mbani mwa maye, Yehova onimoona ninga muttu. Nona, orayila yari elobo yabure vaddiddi. Kito iyene oniwamo dhavi mwaha wa anyenye enjene ampiwa mwilaboni sabwa ya orayila yari?
(Obudduwa 21:28, 29) “Akala ng’ombe enomutoga mulobwana peno muyana, osongorhowa akwa, ng’ombeyá epiwe novokeliwa malugu; namayá kijiwe. Apa munya wa ng’ombe kanna muladdu. 29 Akala ng’ombeyá yanziweya wale n’owali, munyayá wannaddeliwa, kafugela, novenya edda empa muthu wa mulobwana peno wa muyana, ng’ombeyá epiwe novokeliwa malugu; munyayá vina onfwanyela apiwe.
w10 15/4 29 ddima 4
Yehova Onfuna wi Weyo “Ovuneye“
Dhinama vina dhigampeyiha muttu, dhampiwa. Ninga motagiha akala enamayá n’ofuna enomutoga muttu, wannaddeliwa mwinyayá wila ape enadhe watoga attu ena. Wannadeliwa mwinya wa ng’ombeyá wila agapa ahiguliye namayá nne ahije masiki bili elobo yorutxa. Kito akala ng’ombeyá emutoga muttu mbwenye mwinyayá kafugeli, egamutoga muttu mwina mpaka ompa, ng’ombeyá na mwinyayá ampiwa. Nlamulo ntti nannakamihedha attu a nipwazo.—Obud 21:28, 29.
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Obudduwa 21:5, 6) Mudhari agaloga: Ddiziveliwa na nabuyaga, na mwadhaga, na anaga, kaddinfuna ofuruliwa; 6 veneva nabuyayá adhowena mburo onebedhewia Mulugu, amusamelihe musuwo peno mweddo wa musuwo, amuddemule niyaru na mfunddo. Ovenyana venevo pankaliyevi mudhari waye.
w10 15/1 4 ddima 4-5
Ninfwanyelelani Omperhekela Yehova Egumi Yehu?
4 Omperhekela Yehova egumi yehu kahiyo elobo yovegana. Enopitta olagana na muttu elobo. Mbwenye nigamperhekela egumi yehu Yehova nimpurelamo eni? Akala ninolagana elobo na muttu ninovilibihedha ogumana na muttuya wila nikose elaganilehu. Ninga motagiha akala muttu onofuna wandana na muttu mwina, enofuneya iyene okala muttu wowandaneyana. Akala muhandana—enofuneya otanalana. Jijene yakosile David na Jonata ninga munlogela Bibilia. Awene ahimaga nipagano nowandana. (Kengesa 1 Samuwel 17:57; 18:1, 3.) Masiki ekalaga elobo yorutxa okana mandano oliba ninga aba, dila dhinji mandano anliba akala attuya anotanalana vina anozuzumelana.—Gano 17:17; 18:24.
5 Malamulo àvayile Mulugu ana Izrayel anologa vina sabwa ya elobo yina. Motagiha akala mudhari wanziveliwa na nabuyaye yanwodheya okosa nipagano nokala na nabuyayeya. Nlamulona naloga: “Mudhari agaloga: ‘Ddiziveliwa na nabuyaga, na mwadhaga, na anaga, kaddinfuna ofuruliwa,’ veneva nabuyayá adhowena mburo onebedhiwa Mulugu, amusamelihe musuwo peno mweddo wa musuwo, amuddemule niyaru na mfunddo. Ovenyana venevo pankaliyevi mudhari waye.”—Obud 21:5, 6.
(Obudduwa 21:14) Akala iyene n’obure waye ohetheka nddiwa nompa mukwaye masiki athawelege vebuwani vaga, aburuliwevo, apiwe.
it-1 497
Nnyaga
Mazu anfwanyeya va Obudduwa 21:14 txino antapulela wi muttuya ompile muttu mwina nofuna, wanfwanyela opiwa. Masiki akala namakutta obe masiki akala muttuya onottawela vebuwani va Mulugu.—Kaladdaniha na 1Amwe 2:28-34.