INKAˈNEYASAJNA 03
¿Ijiatkˈi tˈe ka sitiej iyomaja niwa ijwiˈil na Biblia?
Aˈwena siuniwa yiˈi na Biblia ti kastsˈeyasane siunie janiwonaja seki ˈloj niwa ijwiˈil ti siupuwa jlomas ti naˈam sitieyiji. Poˈ neje napo iˈnioˈl iyota ka ˈnajanisi oˈne kajeye. Aˈam, ¿kiak jiwo pet? ¿Ataj jiwomaja siuniwa yiˈi na impˈesinik ti pajkˈi tˈipi ti teˈtaja? ¿Je jikakiu siunie ijwiˈil na Biblia ti ja inkˈajni nakayi seki siupuwa jlomas ti naˈam? ˈLoj napo iˈnioˈl ti kiak iyo ti je ikakiuyis. Awotajankˈiye ka ˈnajane yotˈiyiˈn ti jitienkiujnieye kiak iyonisi napoka, seki ka yejniˈjin oˈne kajeye.
1. ¿Ijiatkˈi niwa ijwiˈil na Siniaˈ Jlamtis?
Siniaˈ Jlamtis ijwiˈil ti poˈ niwa inamtis ti ijiatkˈijiˈn ti teˈtaja ti pajkˈi tˈipi ti jlam tijnajyam (Eclesiastés 12:10). Yamtiyi papo iˈnioˈl ti pajkˈi tˈipi siupa iyoyisi ti yiyitsˈi na ajnat (ˈyeˈen na Lucas 1:3 seki 3:1, 2). ˈLoj papo historiadores seki arqueólogos ijwiˈil ti ijiate seki ti jlam tijnajyam siuniwa iyo na Biblia apeˈe niwa fechas, seki iˈnioˈl, seki isiˈil, ajnatis, seki siuniwa isis ti jlam ijiate ti yamˈniji.
2. ¿Yotˈiyiˈn ti sitiej jayomaja na Siniaˈ Jlamtis ˈwanjliyi ti pajkˈi ti teˈtaja?
Siniaˈ Jlamtis ˈyiyasaˈn napo iˈnioˈl ti je ˈyijenisi pej ti teˈtaja tˈipi. Siuniwa yamtiyi apeˈe na ciencia, ˈwanjliyi ti pajkˈi tˈipi iˈnioˈl ti jitienkiujnieye ijwienjli jeˈ iniujwateˈ na siunie ijwiˈil na Biblia apeˈe naka. Nakayi na ciencia ijwiˈil na Siniaˈ Jlamtis ti jeˈ ikajmeˈn seki tijnajyam apeˈe niwaka. Siuniwa ijwiˈil na Siniaˈ Jlamtis yamtiyi ti ja sitiej jayomaja, nakayi seki siupuwa jlomas ti naˈam sitieyiji (Salmo 111:8).
3. ¿Yotˈiyiˈn ti sitiej jayomaja siuˈnie iyo na Biblia apeˈe siupuwa jlomas ti naˈam sitieyiji?
Siniaˈ Jlamtis ijwiˈil ti poˈ niwa profecíasa ti je yiˈ kisieˈe (Isaías 46:10). Ti pajkˈi tˈipi Siniaˈ Jlamtis tijwela ti tijnajyam ti janeˈ kisieˈe siuniwa yamtiyi. Niwak ti ijwiˈil aˈwena nakayi apeˈe niwa ajnatis. Naka siunie ja iniˈneyasajnajaˈ apeˈe niwa profecías ti ijwiˈil na Biblia, seki ja yeˈna ti jlam ijiate ti ˈes ti tijnajyam.
JA AMIT ISIAˈM PET
ˈYeˈen siunie ijwiˈil na ciencia ijyiwitkˈi siuˈnie iyo na Biblia seki ja ˈnajane apeˈe niwa profecías ti jlam ijiate ti isis.
4. Na ciencia ijwiˈil na Siniaˈ Jlamtis ti jeˈ ikajmeˈn seki tijnajyam
Ti pajkˈi tˈipi, poˈ napo iˈnioˈl ti je ikakiuyis siuˈnie ajnat ti awaki poˈ pa isiˈim kiajwe. ˈYena na VIDEO.
ˈYeˈen na Biblia siuˈnie iyo na Job, ti pajkˈi tˈipi ti teˈtaja 3.500 najkapis. ˈYena na Job 26:7 seki amtiyekˈijiˈn apeˈe:
¿Tepi jiwo aˈam apeˈe siuˈnie ijwiˈil na Biblia ti lajkˈi pa ka inkiˈim kiajwe na ajnat? ¿Yotˈiyiˈn?
Nak iyo ni iˈniat: siunie kilieˈ iyo tosieˈye, nak iyoˈne poliˈye seki iyo pejlaˈye seki iyiujyaˈm na ajnat, seki nak iyo iˈniat laj jlajaˈ. Ti pajkˈi tˈipi pa 200 puwa najkapis ti poˈ napo iˈnioˈl itiantˈikˈijiˈn ti ijiatkˈijiˈn apeˈe niwaka. ˈYeˈen siunie ijwiˈil tˈipi na Biblia puwak 3.500 najkapis ti pajkˈi tˈipi. ˈYena na Job 36:27, 28 seki amtiyekˈijiˈn apeˈe:
¿Tepi jiwo pet apeˈe siuˈnie ijwijlekˈijiˈn ti jeˈ istieyiji apeˈe na siuˈnie iyo na iˈniat? ¿Yotˈiyiˈn?
Niwak siuniwa versículos ti jiˈyeˈen, ¿iniuyeˈaˈm ka ataj awomaja na Biblia?
5. Siniaˈ Jlamtis ijwiˈil tˈipi apeˈe ti janeˈ kisieˈe niwaka
ˈYena na Isaías 44:27-45:2 seki amtiyekˈijiˈn apeˈe:
Ti pajkˈi tˈipi puwa 200 najkapis, ¿tempuwa ijwiˈil na Biblia apeˈe japa Babilonia ti jeˈ titieyeje na Ciro?
Pak najkap 539 ti pajkˈi tˈipi ti siupuwa jlomas ti yijiˈ pa Jesús ne ajnatˈe, pak siupa anechiyas Persia jlele, jleˈ iyoˈate Ciro seki jlaˈyis papo jika tokis, ti jeˈ titieyeje seki itieyisi japa Babilonia. Kiak iyo tˈipi na iniaˈan, japak isiˈi tewuk iniujwapeˈn, papok iˈnioˈl ˈwena iniujwati na tewuk seki yujyisiaˈm. Ti pajkˈi, Babilonia ˈajlaˈm puwa ˈwuk kiwet seki papok yujyisiaˈm, jlamˈne jeˈ inilajneˈn seki jeˈ titieyeje. Yamˈniji puwa 2.500 najkapis, Babilonia yaˈam isiaˈm seki lajkˈi pa ka ˈneyi japak isiˈi. Niwa impˈesijnaˈ apeˈe na historia seki arqueología ijwiˈil ti ijiatkˈi niwaka. ˈYeˈen siunie ijwiˈil tˈipi na Biblia apeˈe japa Babilonia.
ˈYena na Isaías 13:19, 20 seki amtiyekˈijiˈn apeˈe:
¿Tepi iyo tˈipi ti yiˈ kisieˈe siuniwa ijwiˈil na Biblia?
Babilonia yaˈam isiaˈm ti yiˈi na Irak
6. Siniaˈ Jlamtis ijwiˈil tˈipi siuniwa aˈwena nakayi yiˈ kisieˈe
Siniaˈ Jlamtis ijwiˈil ti siuniwa jlomas ti aˈwena nakayi, niwak jlomas yiˈ jlajaˈ (2 Timoteo 3:1). ˈYeˈen siuniwa ijwiˈil tˈipi siunie janwo niwak jlomas:
ˈYena na Mateo 24:7 seki amtiyekˈijiˈn apeˈe:
¿Tepi iyo na Biblia apeˈe siuniwa jlomas ti yiˈ jlajaˈ?
ˈYena na 2 Timoteo 3:1-5 seki amtiyekˈijiˈn apeˈe:
¿Tepi iyo na Siniaˈ Jlamtis siunie ijwiˈil ti yiˈ kisieˈe apeˈe siunie janwo napo iˈnioˈl?
Siunie iniwonisi nakayi napo iˈnioˈl, ¿tempuwa jiˈweˈen pet?
POˈ NAPO IˈNIOˈL TI IYONE ˈATE: “Siniaˈ Jlamtis ijwiˈil ti siunie yamtiyi jeˈ ijiatkˈijiˈn”.
¿Yotˈiyiˈn ti jeˈ akakiu siunie ijwiˈil na Biblia ti ijiatkˈi siuˈnie ijwiˈil?
¿TEMPA ˈNAJANE APEˈE SIUNIE JIˈYEˈEN?
Na ciencia seki niwa impˈesijnaˈ apeˈe na historia seki niwa profecías iˈwinkiˈn ti ja sitiej iyomaja siunie iyo na Biblia.
¿Tempa ataj wuki?
¿Ja nak na Biblia na impˈesinik ti ijwijlekˈijiˈn ti ijiatkˈijiˈn oˈne ka jeˈ ijiatkˈijiˈn apeˈe siunie ijwiˈil?
Jwejlekˈijiˈn, ¿tempuwa tˈe ijiatkˈijiˈn siunie ijwiˈil na Biblia apeˈe na ciencia?
¿Je jikakiu aˈam siunie ijwiˈil na Biblia apeˈe ti siupuwa jlomas naˈam sitieyiji ti janeˈ kisieˈe? ¿Yotˈiyiˈn?
WOJYIˈN PUWA IJIA
¿Siniaˈ Jlamtis ikajmeˈn tˈe ti ijwiˈil apeˈe na ciencia?
“¿Siojona ciencia jeˈ teje iliaˈm jana Biblia?” (Impˈesinik na jw.org)
¿Tempuwa iˈwinkiˈn ti awaki niwa jlomas yiˈ jlajaˈ?
“6 niwa profecías yiˈ kisieˈe nakayi” (La Atalaya, 1 na mayo ti 2011)
ˈYeˈen niwa profecías ti yiˈ kisieˈe tˈipi na Imperio Griego.
ˈYeˈen siunie iyo niwa profecías ti tajle na Biblia iwietsˈilati na iˈniˈo.
“Awo ˈate pej lajkˈi pa Dios” (La Atalaya, jijwuki 5 ti 2017)
a Niwa profecías inamtis ti tajle na Dios siupuwa jlomas ti naˈam sitieyiji seki poˈ puwa ijia.